'Je wordt niet wijzer van
kerkleiders uit Rusland'
Dr. Verplanke antwoordt S. en T.
c
Anglicaanse priester Michael Bourdeaux zegt:
Trouw
Kwartet
Zwarte bisschoppen
in orthodoxe kerk
Kantonrechtergevaarlij k
werk terecht geweigerd
Hervormd Veenendaal contra handtekeningenactie
Drs. K. F. de Blois
weer naar Kenia
Lezing werd
verstoord
vandaag
Pröhle nieuwe secretaris
Hongaarse raad van kerken
Beroepings-
werk
Boekenetalage
TROUW/KWARTET DINSDAG 30 J ANUARI 1973
KERK/BINNENLAND
T2/V
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT 'Je moet de officiële kerkelijke gedelegeerden uit de
Sowjet-Unie niet om hun mening vragen en dan denken dat je er erg
veel wijzer van wordt. Je moet hen ook niet tot 't mikpunt van aan
vallen maken. Dat is absoluut zinloos. Je moet hen duidelijk con
fronteren met je opvattingen over wat er in hun land gebeurt met
de godsdienstvrijheid en hen vragen dat door te geven. Voorwaarde
is natuurlijk dat je grondig bestudeert wat er aan de hand is.'
Dat zegt de anglicaanse priester Mi
chael Bourdeaux, directeur van het
Centrum voor de bestudering van
godsdienst en communisme in Chisle-
hurst (Kent). Het centrum geldt alge
meen als het best geïnformeerd over
de situatie van de kerken in de
Oosteuropese landen. Het gezag van
dit Instituut is de laatste jaren sterk
toegenomen, mede gezien de unieke
documenten die het uit Oost-Europa
binnenkrijgt.
Toen Bourdeaux vorige week een paar
dagen in ons land was, vroegen we
hem naar zijn mening over de meest
effectieve actie ten behoeve van de
godsdienstvrijheid in de Sowjet-Unie.
Duizenden
Bourdeaux: 'Als u mij tien jaar gele
den gezegd had dat er in 1972 duizen
den Joden uit de Sowjet-Unie naar
Israël zouden kunnen emigreren zou
ik gedacht hebben dat u niet goed bij
het hoofd was. Dat het nu toch ge
beurt is te danken aan een goed
gecoördineerde actie van Joden bin
nen en buiten de Sowjet-Unie. Het
belangrijkste was naar mijn gevoel
dat het zich allemaal concentreerde
op één specifieke zaak: emigratie naar
Israël. Het moet niet een soort alge-
De redactie behoudt zich het recht voor om
ter opname In deze rubriek ontvangen
meningsuitingen verkort weer te reven. BIJ
puhllkatlc wordt met de naam van de
Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den cestuurd aan het secretariaat hoofdre-
dam'6 T^oaw/Kwa^,e,• Postbus 85». Amster-
Ds. B. van Ginkel (4)
Het zou goed doen als ds. Van Ginkel
weer voor het voetlicht komt in onze
hervormde gemeente in Amsterdam.
Gaarne deze 'pionier' weer in ons
midden. Ik spreek namens velen.
Amsterdam
A. H. Bos
Invordering rijbewijs
Ip uw blad van 25 januari staat: De
politie die was gewaarschuwd trof de
rechter in kennelijke staat aan. (Hier
wordt dus bedoeld: kennelijke staat
van dronkenschap). De auto van de
rechter stond echter stil. Pas later
kreeg de politie aanwijzingen dat de
rechter toen hij dronken was ook had
gereden. Toen was er een vermoeden
van een strafbaar feit en werd het
rijbewijs ingenomen, aldus het ant
woord van minister Van Agt. Opmer
king: Het rijbewijs van een verdachte
mag men nimmer later innemen. Het
dient ingenomen te worden ter plaat
se, dus bij ontdekking op heterdaad.
Hollandsche Rading
C. Voogt
Metro
Overal ontmoet je kritiek op de bouw
van de metro. Waarom? De metro zal
zeker door ons, straks, wanneer zij
gereed zal zijn, worden gewaardeerd.
Niet alleen voor ons, maar vooral
voor het komende geslacht zal de
metro een geweldige stap vooruit be
tekenen en van onschatbare waarde
l~
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
Drs. J. Tamminga.
Hoofdkantoor N V. De
Christelijke Pers: N Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74 Bank:
Ned. Midd Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Gem.giro
X 500.
mene aanval op het Sowjet-maatschap-
pijstelsel worden, maar je moet speci
fiek zijn. De Joden hebben ons een
goed actiemodel laten zien'.
Als de naam Wurmbrand valt gaat
Bourdeaux daar niet op in. Hij zegt
slechts: 'We moeten ons natuurlijk
wèl eerst nauwkeurig en diepgaand
informeren en een behoorlijke kennis
opbouwen van de achtergronden en de
zeer uiteenlopende omstandigheden
per land en zelfs per streek. De
wereldraad van kerken, de nationale
raad van kerken in de VS en de lu
therse wereldfederatie hebben naar
mijn mening de afgelopen jaren ab
soluut onvoldoende gedaan om zich
van de werkelijke toestand op de
hoogte te stellen. Daardoor bleven ze
ook in gebreke om een doeltreffend
beleid te formuleren. Ze zochten het
helemaal in uitwisseling van kerkelij
ke leiders. Maar dat vond plaats in
een vacuüm. 'De christenen hier en
daar waren er niet werkelijk bij be
trokken'.
'Maar de bezorgdheid was dat bl]
harde, openlijke uitspraken deze con
tacten zouden worden verspeeld'.
Bourdeaux: 'Dat zeiden die gedele
geerden zelf, ja. Maar ik ben er
honderd percent zeker van dat die
relatie niet zou worden verbroken. De
blijken te zijn. De Amsterdamse bin
nenstad zit nu al haast 'dicht' en is
oorzaak van veel oponthoud en erger
nis. Van Amsterdam, als hoofdstad
van het land met verstrekkende, zake
lijke en wetenschappelijke wereldbe
langen, is de metro niet meer los te
denken.
Baarn
B. Staal
Vietnamacties
Moet onder het voorwendsel van
'naastenliefde' weer wat van de vele
miljoenen minder draagkrachtigen uit
de zg. welvaartslanden worden afgebe
deld? Zoals steeds maar weer gebeurt
door de bevolking voor te houden:
'Vele kleintjes maken samen een
groot bedrag?' Wij hopen van harte
dat het Vietnamese volk in nood
geholpen wordt door de hele wereld.
Maar toch speciaal door de miljonairs
en miljardairs in Amerika! Het zal
dan ook interessant zijn het totaal
bedrag te vernemen. (Uiteraard met
de aftrekkosten die natuurlijk ge
maakt worden).
Leiden, Surinamestraat 126a
Evert, Kristien, Jan Willem, Trudie
cn vele mede-studenten
Openbaar vervoer
Naar aanleiding van uw commentaar
van 24 januari over het openbaar
vervoer het volgende. U attendeert op
deze minderheden: ouden van dagen,
opgroeiende kinderen, gehandicapten
en zij met een te laag inkomen om
zich een auto te kunnen permiteren.
Het lijkt me voor de volledigheid
juist er op te wijzen dat er nog meer
categorieën zijn die van het openbaar
vervoer gebruik moeten kunnen blij
ven maken. Zij die zich geen auto
aanschaffen omdat dit zo'n aanslag op
hun (ruime) inkomen zou zijn, dat zij
daardoor minder zouden kunnen bij
dragen in het bestrijden van alle
mogelijke sociale noden, dan zij ge
wend zijn te doen. Zij die zich geen
auto aanschaffen, omdat zij het ge
woon onzin vinden een duur stuk blik
voor de deur te zetten terwijl zij
gezond zijn en evengoed kunnen gaan
fietsen en bij slecht weer of bij grote
afstanden van het openbaar vervoer
gebruik kunnen maken. Zij, die het
vertikken mee te doen met de geest
des tijds en de auto te aanbidden. Die
niet mee wensen te doen ons land
nog onbewoonbaarder te maken. Die
niet mee willen helpen de hoeveel
heid lawaai en stank opnieuw te ver
meerderen, al hadden ze nog zo'n
ruim inkomen. Die hun geld dan
liever besteden aan zaken met minder
externe negatieve effecten. En tenslot
te zij, die zich om een combinatie van
bovengenoemde redenen geen auto
wensen aan te schaffen.
Bilthoven
Th. J. H. Musegaas
Euthanasie (7)
Ik heb zelf in mijn leven ondervon
den dat God nog altijd wonderen
doet. Mijn moeder was in 1944 door
de dokters opgegeven, ze zou hoog
stens nog zes weken leven. Ik ben
toen gaan bidden voor haar beterschap
zoals ik nog nooit gebeden heb. Na
een week zei de dokter dat moeder
aan de beterende hand was en dat hij
dit in z'n praktijk nog nooit had
meegemaakt. Hij stond voor een com
pleet wonder. Moeder heeft nog tot
januari 1961 geleefd.
Bijl
W. Wapman
ALEXANDRIË (IKI) De Grieks-or
thodoxe patriarch van Alexandrië
heeft drie hulpbisschoppen benoemd
voor Oeganda, Kenia en Tanzanië. Het
worden de eerste drie zwarte ortho
doxe bisschoppen. Het bisdom Oost-
Afrika is, wat het aantal gelovigen be
treft, het grootste van het patriarchaat
Alexandrië. Deze gelovigen zijn voor
het merendeel Afrikanen, die bekeerd
werden door vooral uit Griekenland
afkomstige missionarissen. Sinds en
kele jaren hadden ze een landeigen
bisschop gevraagd
Michael Bourdeaux
Sowjet-Unie vindt het veel te hard
nodig voor haarzelf om erbij te blij
ven. Een beter inzicht in de situatie
zou leren dat die vrees niet terecht
Initiativniki
Bourdeaux vindt niet dat je in Rus
land van een ondergrondse kerk kunt
spreken. Er zijn ondergrondse persen
waarvan zijn instituut al menig docu
ment in handen kreeg, maar met
name de Initiativniki schuwen de open
baarheid niet. Met een ongekende
veerkracht blijven zij opkomen voor
de vrijheid van godsdienst en van
evangelisatie. Bourdeaux toont ons
een nieuwe uitgave van de 'raad van
verwanten van baptistische gevange
nen'.
Die raad blijft actief, hoewel al drie
keer achtereen het hele bestuur in de
gevangenis belandde. Telkens stond er
een nieuw bestuur op om de taak over
te nemen.
'Als je die uitgaven leest zie je: dit
zijn de echte activisten die openlijk
met alle risico's vandien opkomen
voor de mensenrechten en die zich
beroepen op de eerste leninistische
grondwet, waarin vrijheid van gods
dienstige propaganda en scheiding
van kerk en staat gegarandeerd wor
den. Het moet u ook opvallen hoeveel
jonge mensen er bij die gevangenen
zijn, hele reeksen mannen en vrou
wen die in de dertig zijn'.
De Initiativniki, zoals de afgescheiden
evangelische baptisten worden ge
noemd, staan op dit recht van evangeli
satie en godsdienstonderwijs aan de
kinderen. Het is niet zo, zoals in het
Westen vaak gedacht wordt, dat zij
zich niet bij de overheid willen laten
inschrijven. In de meeste gevallen
willen zij dat wèl, maar weigeren de
autoriteiten het zolang zij hun evan-
gelisatiedrang niet opgeven. De ortho
doxen hebben van dit verbod veel
minder last en Bourdeaux betwijfelt
of een meerderheid in de Russisch
orthodoxe kerk als je het op een
stemming zou laten aankomen deze
vrijheid tot evangelisatie zou verlan
gen. Wèl de protestantse kerken en
de r.k. kerk.
Ook in de orthodoxe kerk is een
vernieuwingsbeweging maar een van
de representanten daarvan, bisschop
Paul van Novosibirsk, is onlangs van
zijn diocees ontheven. Het is hem
nooit vergeven dat hij op het concilie
in 1971, waarop Pimen tot patriarch
werd benoemd, de kwestie aan de
orde wilde stellen waarom de pries
ters zijn buitengesloten uit de uitvoe
rende comité's van de parochies. Dat
is gebeurd op een zogenaamd concilie
in 1961 waarvan het kerkrechtelijk
karakter terecht wordt betwist, dus
Van een verslaggever
HAARLEM Twee bouwvakkers, die op staande voet werden
ontslagen toen ze gevaarlijk werk weigerden, zijn door de kan
tonrechter in Haarlem in het gelijk gesteld.
De beide mannen werkten aan de
uitbreiding van een zusterhuis in
Santpoort en kregen van de uit
voerder de opdracht op ongeveer
zeven tot acht meter hoogte een
balklaag aan te brengen. De vloe
ren van begane grond en eerste
verdieping waren nog niet gelegd,
zodat ze moesten werken boven
een betonnen fundering met uit
stekende koppen van heipalen. De
beide heren hadden moeten staan
op balken van tien centimeter
breed. Ze vonden dit zo gevaarlijk
dat ze een advies van de arbeidsin
spectie wensten te vragen. De uit
voerder beantwoordde deze sugges
tie met ontslag op staande voet.
Ten onrechte, zo blijkt uit de
uitspraak van de kantonrechter.
Het was de bouwbond-NVV die
over deze zaak namens de beide
ontslagenen een procedure aan
spande.
De kantonrechter heeft in zijn uit
spraak vastgesteld dat een werkne
mer het recht heeft zich tijdens
het werk te laten voorlichten over
het al of niet gevaarlijke karakter
van opgedragen werk. De bouw
bond-NVV waarschuwt overigens
dat uit dit vonnis niet kan worden
geconcludeerd dat werkweigering
bij vermoede gevaarlijke omstan
digheden altijd mogelijk is. De
omstandigheden verschillen van
geval tot geval, en bovendien
denkt de ene kantonrechter er an
ders over dan de andere, aldus de
bouwbond.
met medewerking van de daar aanwe
zige bisschoppen.
Bisschop Paul was ook voor de partij
een probleem geworden omdat hij in
Novosibirsk, de tweede gote universi
teitsstad van de Sowjet-Unie veel te
veel invloed en aanzien had gekregen
in wetenschappelijke kring. De jonge
intelligentsia is steeds moeilijker in
de geijkte 'wetenschappelijk-atheisti-
sche' paden te houden, constateert
Bourdeaux. Tal van jongeren willen
eerst zélf wel eens zien. En daarbij
blijkt telkens weer de godsdienst een
grote rol te spelen.
De partij is blijkens haar publikaties
ook doodsbenauwd voor de dialoog
tussen christenen en marxisten. Zij
vreest daardoor 'verwekelijking' van
het marxisme-leninisme. Bourdeaux
vindt het in dit opzicht opmerkelijk
dat het laatste wat de twee dappere
leken Levitnisin en Tantalov (dn 1971
in de gevangenis overleden) hadden
gedaan, voordat zij werden opgepakt,
een oproep was tot een dialoog tussen
christenen en marxisten.
Tijd voor actie
'Lenin was veel vijandiger jegens de
godsdienst dan Marx, ondanks de
fagade van zijn grondwet. Marx was
veel eerder a-religieus. Hij geloofde
wel dat de godsdienst zou afsterven
als het socialisme zou hebben gezege
vierd, maar hij heeft nooit gezegd dat
je de godsdienst zou moeten wurgen.
Stalin heeft terwille van de liefde
voor het vaderland tijdens de oorlog
weer ademruimte aan de kerk gege
ven en hij is daar ook na de oorlog
niet op teruggekomen behalve dan
in de nieuwe republieken in de gean
nexeerde gebieden aan de Oostzee.
Pas Chroestjow is opnieuw met harde
hand gaan optreden. Ik geloof dat hij
dit punt van de godsdienst eruit heeft
gepikt om zijn trouw aan Lenin te
bewijzen. En de huidige Sowjet-bu-
reaucreatie zet stomweg deze confron
tatie voort, ofschoon zij vooral mikt
op de leiders en niet meer de massa
arrestaties en sluitingen van kerkge
bouwen vertoont, die in Chroestjows
dagen voorkwamen.
Deze bureaucratie heeft geen duide
lijk gezicht en geen werkelijk beleid.
Juist nu zij op verder gaande contac
ten met het westen uit is, wordt de
tijd rijp voor doelgerichte actie door
kerken en regeringen. Die kans mo
gen we terwille van onze broeders
daar niet laten schieten', aldus Mi
chael Bourdeaux.
Met ingang van dit jaar gaat Bour
deaux' centrum voor de studie van
godsdienst en communisme een blad
uitgeven onder de titel 'Religion in
Communist Lands'. Het adres van het
centrum is 34 Lubbock Road, Chrisle-
hurst, Kent BR 7 5JJ.
VEENENDAAL De kerkeraad van
de hervormde gemeente Veenendaal
heeft aan het moderamen van de
hervormde synode bericht, 'met grote
bevreemding' kennis genomen te heb
ben van de oproep van het modera
men tot een handtekeningenactie inza
ke de bombardementen op Noord-
Vietnam. De kerkeraad noemt dit 'een
'eenzijdig gerichte politieke actie, die
mede op initiatief van uw toekomsti
ge secretaris-generaal dr. A. H. van
den Heuvel is ondernomen.'
EDE Midden februari vertrekt drs.
K. F. de Blois (27) met vrouw en twee
kinderen naar Kenia als vertaaladvi
seur in opleiding van de wereldbond
van bijbelgenootschappen. Hij was
daar al twee jaar taalkundige bij een
missionair literatuurcentrum van een
der jonge Afrikanse kerken, waarvoor
de Gereformeerde Zendingsbond hem
destijds uitzond. Onder zijn leiding
kwam onder meer een aantal uitgaven
in het Swahili, de verkeerstaal in dit
gebied die door dertig miljoen men
sen gesproken wordt, tot stand.
Voorlopig gaat de heer De Blois weer
een jaar naar Kenia. Enerzijds om bij
ervaren vertaaladviseurs van UBS
praktijkervaring op te doen, ander
zijds om meer materiaal te verzamelen
voor zijn proefschrift, dat een beschrij
ving zal geven van de stamtaal Bukusu,
die door 60.000 mensen in Westelijk
Kenia wordt gesproken. Hij hoopt daar
na te promoveren in Leiden, waar hij
Afrikaanse taalkunde heeft gestudeerd.
Na afloop hiervan zal hij een defini
tieve standplaats in Afrika krijgen,
waarbij het zijn taak zal zijn bijbel
vertalingen te begeleiden en de ver
talers van advies te dienen.
Op uitnodiging van de Katholieke
Theologische Hogeschool te Amster
dam hield de bekende Duitse theoloog
prof. Hans Kühn (rechts) een lezing
in de Dominicuskerk. De lezing werd
verstoord door een aantal leden van
het Michael Legioen, een behoudende
beweging binnen de katholieke kerk in
Nederland. Toen de ordeverstoorders
het gebouw hadden verlaten kon prof.
Kühn zijn lezing voortzetten.
In het weekblad De Wekker van de christelijke
gereformeerde kerken heeft organist-burgemeester
dr. C. J. Verplanke onlangs niet onduidelijk te
kennen gegeven dat hij niks moet hebben van
electronische orgels in de kerk (we hebben in deze
rubriek uit zijn verhaal geciteerd). Dr. Verplanke
kreeg een aantal reacties, onder meer van de heren
Stolk en Trommel, en uit zijn antwoord, dat deze
week in De Wekker staat, geven we het volgende
door-
'Als S. bezwaren heeft tegen neo-barokke orgels
met harde klank en scherpe intonatie, welnu, dan
kieze hij voor een positief met mildere intonatie,
maar dan heeft hij in elk geval een instrument dat
zingt. T. schreef boven zijn ingezonden: alles wat
adem heeft, love de Heere. Ik ben het met hem
eens, als hij óók het woord adem vet drukte. Dan
kunnen wij althans het dode, adem-loze apparaat
uitschakelen. S. acht de door mij bij gebreke van
een orgel genoemde alternatieven onbruikbaar.
Met blokfluiten kan men wel musiceren, maar niet
de gemeentezang steunen. Ik geef dat toe, alhoewel
de behoefte om zang te steunen uit een wat al te
vlot aanvaarde passiviteit kan voortkomen.
Zingen behoort geen leunen tegen het orgel te
betekenen. En bij gebreke van een orgel zou men
er eerder toe moeten overgaan zich te 'behelpen'
met actieve a-capella-zang onder leiding van een
volkomen bijbelse figuur als de opperzangmeester
dan te zoeken naar electronische surrogaten. En
waarom een goede concertvleugel of een stevig
positief je niet een beter (en goedkoper!) alterna
tief zou zijn dan een verzameling van generatoren,
ontgaat mij.
Het laatste en m.i. belangrijkste punt is naar voren
gebracht door S. en T. Zij erkennen, dat het geluid
van een electronisch instrument niet te vergelijken
is met dat van een orgel. Maar dat geluid is eigen
soortig en eigentijds, wordt door vele moderne mu
ziekgroepen gebruikt en met name door jongeren
gewaardeerd. Waarom zou men zich van dat geluid,
dat voor de ondersteuning van de gemeentezang
bruikbaar is gebleken, niet in de kerk mogen be
dienen?
Uit de kerkbladen
Ik waardeer deze visie op het electronisch geluid
als iets echts, meer dan die op het electronisch
instrument als zijnde 'net een orgel'. Die laatste vi
sie wees ik in mijn artikel af, omdat zij uitgaat van
het surrogaat. En voor surrogaat acht ik de ere
dienst te heilig.
Wie de electronisch voortgebrachte geluiden ik
ben al te oud om hier over 'muziek' te spreken
als eigentijdse klanken wil waarderen en in de
eredienst wil gebruiken, ontmoet bij mij begrip,
zij het geen waardering (smaken verschillen!).
Principieel valt weinig in te brengen tegen b.v. een
combo in de eredienst, al heb ik er moeite mee zo'n
instrumentarium bijzonder geëigend te achten tot
verkondiging van Gods lof. Maar dan past bij een
electronisch instrument ook muziek, die voor dit
instrument (b.v. door Badings) gecomponeerd is,
en dan misbruike men er niet de voor het órgel
geschreven literatuur voor. Dan moeten we ook
eerlijk spel spelen, in de dubbele zin van het
woord. En dan zou ik de kerkeraad nog wel eens
willen zien, die overgaat tot de aankoop van zo'n
eigentijds instrument, als duidelijk wordt gesteld
dat het niets met een orgel te maken heeft en er
alleen bij dat instrument passende, eigentijdse mu
ziek op ten gehore wordt gebracht.'
In het r.k. weekblad De Bazuin stelt dr. B. Wil-
lems 'een aantal concrete vragen aan de hogere
beleidsfunktionarissen van de Nederlandse kerk
provincie'. Hier zijn ze:
'Bent u voorbereid op nieuwe, dubieuze bisschops
benoemingen? Past u er ook voor om in oecume
nische aangelegenheden dubieuze compromissen te
sluiten? Maakt u, desnoods tegen Rome in, ruimte
voor een eigentijds liturgische uitdrukking van het
geloofsleven? Wilt u de oude autoritaire en ge-
isoleerde bestaans- en onderwijsvormen bij de
ambtsopleiding vermijden? Wilt u gunstige ont
wikkelingen in de katechese voorthelpen? Mis
schien kunnen we na dit alles met één vraag vol
staan: bent u bereid mondige gelovigen van deze
tijd hier en nu te laten ervaren, wat christelijke
vrijheid en gerechtigheid inhoudt? Wanneer de be
leidsfunctionarissen samen met onder andere de
gelovigen, die in Open Kerk een noodtehuis von
den, daarvoor op de bres blijven staan, dan kunnen
we geloofwaardig ook vrijheid en gerechtigheid
aan de wereld verkondigen'.
De brief van de kerkeraad gaat ver
der: 'Daar we ons niet kunnen voor
stellen dat het uw bedoeling is mee
te helpen aan het rijp maken van ons
volk door het communisme, willen we
toch als kerkeraad u de vraag voorleg
gen op welke gronden u tot deze
eenzijdige aktie bent gekomen. We
haasten ons te zeggen dat we de
bombardementen zeer betreuren even
als zoveel wreedheden die door de
communisten worden bedreven in het
zozeer geteisterde Vietnam. En zoals
zij die de tweede wereldoorlog bewust
hebben meegemaakt ook no zeer be
treuren dat duizenden mensen door
bombardementen het leven hebben
verloren toen het er om ging in
vrijheid te mogen leven en bevrijd te
worden van de Duitse verdrukker met
zijn nationaal-socialistische ideologie.
En bent u met ons niet van mening
dat ook de communistische ideologie
voor ons volk en voor onze kerk en
voor welk volk dan ook dat in vrij
heid wil leven en in vrijheid de
Heere God wil dienen overeenkomstig
Zijn Woord, een dodelijk gevaar bete
kent? En moeten we daarbij niet
letten op de tekenen der tijden die
ons duidelijk laten zien dat de gerich-
ten Gods op de aarde zijn? Aldus de
kerkeraad
BOEDAPEST (HCP) De oecumeni
sche raad van kerken in Hongarije
heeft prof. dr. Kóroly Pröhle gekozen
als zijn nieuwe secretaris-generaal. Hij
volgt prof. dr. Miklós Pélfy op, die is
overleden.
Pröhle is 61 jaar. Hij doceert nieuwe
testament aan de lutherse theologische
hogeschool in Boedapest.
BANGKOK
De vergadering van de Commis
voor zending en evangelisatie van
Wereldraad van Kerken in Bangk
onder de titel "Salvation Today', h
van tevoren hier en daar al de tong
losgemaakt. Het was bekend dat i
Beyerhaus er zou zijn om vooral k;
tiek te leveren op de volgens hem
anderen (van de Frankfurter Verk
ring) verkeerde koers van de were
zending. Men ziet in die kringen
dreiging dat zending verwordt tot
sprek', 'dialoog', om daarmee het
tuigend karakter te verliezen. 0 S
voor onze beeldbuis werden deze p
blemen reeds aangesneden. Op zi i
zelf is het een goede zaak dat d
vragen ter vergadering zelf dooi
sproken zijn. Gelukkig heeft de vei
dering de fuik gezien en is
conferentie in deze discussie niet
stikt. Men mag verschillen van
ning over de duidelijkheid van
uitspraken die ten aanzien van
roeping van de kerken tegenover
samenleving in allerlei gebieden
daan zijn, men kan niet verschi
over de gedachte dat hier ker
bijeen geweest zijn in één en dezel
bezorgdheid om de mensen, waar|
wereld ook. En heeft Christus ons-
niet geleerd? Daarbij is de enk
mens niet vergeten. Maar wie vree
daarvoor? Hier zijn pastores bij
geweest. Zij mogen vooral in deze
hun hoofd vol hebben van wereldj
blemen maar zij kunnen hun
(verbonden aan hun naam) imn
nooit verloochenen. Goed, laat
het duidelijk zeggen, maar laat
er geen twistpunt van maken,
daar kan die zelfde enkele mens
ook nog eens de dupe van wor<
Uit één van de verklaringen:
dankbaarheid en blijdschap bevesti
wij opnieuw ons vertrouwen
genoegdoening van onze gekruisj
en opgestane Heer. Wij kennen I
als Degene, die is en die was i
komen zal. de «souvereine Heer
ons allen'. En dan volgt hoe deze I
tot het individu komt en tot J
wereld. Het was niet te verwaclj
dat op alle vragen een even bevi
gend antwoord gegeven kon won
maar dat mag niemand ertoe brenl
om deze vergadering van christq
uit de gehele wereld allerlei nef
achter een studeerkamertafel beda<|
ketterijen op te prikken. Bang}
betekent niets als het geen
heeft in de kerken zelf.
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen Te Krimpen aan den IJs
A. van Brummelen te Hierden; te
c.a. (toez.) J. G. Bouman, kand. te
te Hoevelaken: C. v. d. Bergh
Katwijk aan Zee; te Nieuw Ams
dam: D. Driebergen te Sellingen.
Bedankt voor Oudewater: J. C. Schi
man te Putten.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Dordrecht: A. Reen
Rotterdam-centrum.
Aangenomen: naar Dordrecht: drs.
van Krimpen, leraar pedagogische
demie 'Merwerode', aldaar.
Beroepen te Dordrecht: A. Reen
Rotterdam-C.
Aangenomen naar Tiel: dr. D.
Swigchem te Amsterdam.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Apeldoorn b.v.: F.
Deursen te Haarlem (b.v.).
CHR. GEREF. KERKEN
Aangenomen: naar Utrecht-C.: H.
Mulligen te Franeker.
Bedankt voor Assen: J. C. L. Sta
veld te Kornhorn.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Gouda: A. Hofman
Scheveningen; te Poortugaal: L. B
te Beekbergen.
Aangenomen naar Krimpen aan
IJssel: G. J. van de Noort te Zeist.
Men schrijft ons
Luther/Münzer
Het zaterdag gepubliceerde inge
den stuk onder de titel Luther/Mü
was van mevrouw A. G. Lindebo
Bakker uit Hooghalen, wier naam
abuis terecht kwam ondef het ii
zonden stuk Kabinetscrisis in
blad van maandag.
Catalijn Claes Martha-Anna
rings. Uitgave: Westfriesland
Hoorn. Prijs 11,90
Deze met problemen zwaar gela
roman speelt in de beslotenheid
een dorp, waar het geleidelijkaan
lukkende huwelijk van de rechtzii
ge ds. Martijn Jarings de gemoedt
beroert. De levenslustige Martha-A
kan zich als predikantsvrouw
aanpassen, ze is de onbegrepene.
gengereide en romantische (kindc
ze) jonge vrouw, die breekt met 1
man.
Door alles heen spelen haar contai
met een sympathieke weduwnaar
diens grote zonen, een familie,
wie Martijn in het verleden bin
gen heeft gehad. De tragedies rom
hem en Martha-Anna worden br
uitgemeten (veel persoonsbeschoui
gen en indringende dialogen) en
sulteren in eerste instantie in
vlucht van verbitterde donrinese i
de stad. Daar zijn haar avontu
veelzijdig, met als schijnbaar be
sende ervaring haar toetreding tot
Leger des Heils. Het verleden bl
echter sterker dan het heden, er
len slachtoffers, waartoe Martha-A
behoort. Een somber boek, waarin
auteur ccn aantal markante karakl
heeft verzameld, tot en met het
vermijdelijke oude, wijze mannetji
de gemeente. Liefhebbers van
diepgravende streekroman komen
royaal aan hun trekken.
