Weekeinde bood ruime
keuze moderne muziek
Circus Moskou bracht
adembenemende show
Felle kritiek op Gijsei^
tijdens pastoraal beraap
Paus prijst nieuwe
Franse vertaling NT
Rozdjestwensky is
een meesterdirigent
Trouw
Kwartet
vandaag 0
Hoeveel hervormden willen
het rapport-Van Ruler?
Alfred en Mark
Deller: prachtige
countertenors
Boekenetsslage
Beroepings-
werk
TROUW/KWARTET MAANDAG 29 JANUARI 1973
kerk/kunst
cm
door R. N. Degens
ROTTERDAM - DEN HAAG HAARLEM Het mag dan waar zijn dat er nog geen groot publiek
voor eigentijdse muziek in Rot-'erdam is, aan bekwame en enthousiaste musici om die uit te voeren
ontbreekt het er allerminst. Wie dat nog niet wist, had zich daarvan zaterdagnacht kunnen overtui
gen tijdens het concert dat in De Doelen werd gegeven door twee ensembles die zijn samengesteld
uit leden van het Rotterdams Philharmonisch Orkest: het Concerto Rotterdam en het Rotterdams
Philharmonisch Koperensemblc.
Omdat er een luidruchtig feest elders
In het gebouw aan de gang was, kon
de hal, waar dergelijke concerten al
tijd gegeven worden, nu niet worden
gebruikt. Men speelde nu op het podi
um van de grote zaal (met het pu
bliek er dicht omheen) een program
ma waarin oud en nieuw een voor
treffelijke combinatie bleken te vor
men: een Canzone voor koperkwintet
uit 1630 van Samuel Scheldt, Ramifi
cations (1969) voor 12 solostrijkers
van Ligeti, Rounds (1967) voor koper
kwintet van John McCabe, Oud-Engel
se dansen in een bewerking van
Scherchen, een nieuw stuk van Daan
Manneke 'Plein Jeu' voor koperkwin
tet, en tot slot het Concert voor
strijkorkest (1948) van Bernd Alois
Zimmermann.
Opmerkelijk was dat Scheidt, McCabe
en Manneke, elk in hun eigen idioom,
de mogelijkheden van het koper-en
semble met gelijke inventiviteit heb
ben gebruikt. Met dit verschil, dat
Scheidt uiteraard een andersoortige
'welluidendheid' nastreefde dan de
twee jonge hedendaagse componisten
(beiden geb. 1939), van wie de En
gelsman door een grotere verscheiden
heid van goed uitgewerkte ideeën tot
een boeiender resultaat kwam. AUe
drie stukken werden werkelijk su
bliem gespeeld door het Rotterdamse
koper-ensemble. Een gelijke kwalifica
tie geldt voor de vertolkingen door
het Concerto Rotterdam van de sub
tiele 'Ramifications' waarin de door
microtoon-verschillen verkregen geraf
fineerde klankkleur-effecten de hoog
ste eisen aan de uitvoerenden stellen.
Oud-Engelse dansen
Niet minder bewonderenswaardig was
hun prestatie ln de voor strijkers
bewerkte oud-Engelse dansen, waarin
binnen een bewust ingetogen gehou
den klankproduktie toch de vereiste
dynamiek werd bereikt. En tot slot
van dit uitstekende programma (waar
aan nu eens bij uitzondering geen
slagwerk en geen elektronika te pas
kwamen) speelden zij een vroeg werk
van Zimmermann, het Concert voor
strijkorkest uit 1948, dat hier, dacht
ik, nooit is uitgevoerd, en dat met
zijn volkomen traditie-gebondenheid
nog eens bewijst hoe onvoorspelbaar
de ontwikkeling van een componist
kan zijn. Toen Zimmermann in 1970
overleed was hij de meest eigenwilli
ge en minst 'speelbare' onder de avant-
gardisten.
Dat element van onvoorspelbaarheid
is in het oeuvre van Jan Mul die in
1971 overleed nauwelijks aanwijsbaar.
Zijn muziek, inclusief die voor de
R.K. liturgie, is altijd hoorbaar ge
schreven om het plezier van het mu-
door Ber Huising
ROTTERDAM Het Russische
Staatscircus, dat op zijn buiten
landse toernee onder de titel
'Moskou 1973' ook een goede
week in de Ahoy-hal speelt, is
weer adembenemend goed, met
topnummers, en met verrichtin
gen die hier lang niet, of nooit, te
zien zijn geweest. Als ze in de
Sowjet-Unie een circus naar bui
ten sturen kiezen ze doorvoor het
beste. En uit de acht-, negendui
zend, in dertien circusscholen op
geleide, artiesten, die ruim vijftig
vaste circussen en nog een aan
tal reizende tentcircussen bespe
len, is een goede keuze te maken.
Daarbij zijn de Chodsabejews de niet
Russische maar Toermeense ruiters,
die onstuimig en met een opwindende
vaart op hun prachtige en vurige
paarden springen, zitten, staan, pira
mides bouwen, bontmutsen de lucht
in gooien en weer opvangen en jui
chen. Ze hangen in de stijgbeugels en
kruipen onder de paardebuiken door.
De Alichanovs, twee broers en twee
zusters uit Dagastan, werken verbijs
terend op de hoge draad, dansend,
drie-man-hoog springend van de ene
schouder op de andere, en zelfs van
de draad op broers hoofd. Een werkt,
met de balanceerstok geheel naar één
kant, bijna dwars naar de andere
kant.
Perches
De Kostjoeks, die met de perches
(lange metalen staken) werken heb
ben er één bij van. naar schatting, wel
tien meter lang. In het topje van een
andere, die op het voorhoofd van de
onderman staat, maken twee man rus
tig hun acrobatische toeren. Balance-
I
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
Drs. J. Tamminga.
Hoofdkantoor NV. De
Christelijke Pers. N Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Adam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Gem.giro
X 500.
Zaterdagmiddag bezochten de koningin, prinsessen en prinsen
incognito de voorstelling van het Russische staatscircus in de Ahoy-
hal te Rotterdam. De koningin begroette bij aankomst haar kinderen
en kleinkinderen: v.l.n.r. Irene, Claus, Carlos, Constantijn, Willem-
Alexander. Beatrix en Johan-Friso.
rend op een schuin aflopende staaf,
die later weer horizontaal op twee
sc.houders wordt genomen, balanceert
dé onderman weer een lange perche
waar bovenop de vierde man op z'n
hoofd staat.
Van de Linkovs werpen de twee ge
spierde vangers, die hoog in een vaste
stellage hangen, elkaar de drie vlie
gers een man, een vrouw en een
komische figuur zwaaiend toe over
de gehele pistebreedte, waarbij de
vliegers pirouettes en dubbele salto's
maken en elkaar eenmaal passeren.
Een bij de enkels gevangen vlieger
zwaait door. terug en omhoog en
blijft dan onbewegelijk staan. Wat
een kracht en beheersing. En het gaat
nog sierlijk ook
Alex Popov speelt met zijn honden
een volledige komische eenakter,
waarin hij de dokter is en de honden
patiënten of verpleegster zijn. En elke
hond kent zijn levendig rolletje pre
cies. Een beste leermeester, die Po
pov. Dan zijn er Sjipilow, met drie
dansende, buitelende, touwtje-sprin
gende beren; de Goljadses. vier aan
trekkelijke vrouwen met evenwichti
ge. atletische levende, beelden; de Ga-
sarians met parterre-acrobatiek op
ballen, waarvan man op hoofd op bal
op hoofd van man op bal wei het
sterkste ataaitje is; en dan was er nog
een ongenoemde lieftallige jongleuse.
die vrijdagavond het vaste trapeze
nummer van Adaskina verving.
Clowns
Clowns zijn er ook. Rotman en Ma-
kowski die tussen de nummers door
het jongleren en acrobatiek parodiëren
of met hun lenige acteer- en mimeta-
lent een kostelijk zot klassiek dans-
nummer een cowboyfilm of een dwaze
voetbalwedstrijd spelen. Dat doen zij
rustig, voor clowns, en waardig, maar
heerlijk mal. Met een lijfelijke en
geestige 'lumor.
Na de pauze komt Professor Kio jr.
die in 1965 het werk van zijn overle
den beroemde vader overnam, en bij
mijn weten wel de beste illusionist
ter wereld is, omdat hij de illusies
schept in de kale ronde piste en niet
-op een toneel waar vijf van de zes
wanden zo gemakkelijk aan de trucs
kunnen meewerken. Op Kio's lege,
lichte wagentje staan, kap erop, kap
eraf, opeens vijf mooi gekostumeerde
Russinnen. Uit zijn lege auto stappen,
in drie pisteritjes tien vrouwen en
twee clowns.
Wonderen
De schoonheid die in een witte zuil
levend schijnt te verbranden, duikt
even later, onbeschadigd en droog op
uit een met .vater gevuld bassin. Een
meisje gaat een lege kooi in, even een
doek erover, en de traliekooi, waar je
dwars doorbeen kunt kijken van alle
kanten, is geheel gevuld door een
leeuw en een leeuwin. Er komt een
ganse vlucht duiven uit een 'lege'
kist, er zwemmen opeens eenden in
een met vele emmers water gevulde
bak. er worden in één seconde opge
plakte fotovergrotingen gemaakt van
mensen op de eerste rij. Het meisje
uit het hokje links stapt even later
uit het hokje rechts dat er een meter
of tien vanaf staat. En handtekenin
gen op haar arm 'bewijzen' dat zij
hetzelfde meisje is en niet haar twee
lingzus. De clown kon het eerst niet
maar Kio kon het (daardoor) wel.
Kio brengt zijn wonderen als een
heer met ironie, niet als magiër, met
wel vijfentwintig op de halve seconde
werkende medewerkers. Je weet niet
wat je ziet. zelfs niet als je weet wat
je niet ziet. Kio geeft raadsels op en
na meer dan een half uur verwonderd
toezien kunnen bezoekers nog uren,
maanden, jaren puzzelen, hoe het alle
maal gegaan moet zijn.
Alles in dit circus gebeurt met vaart,
met vreugde en met een ijzeren disci
pline. Er speelt bovendien nog een
flink en versterkt, uitstekend orkest
ook onder leiding van Boris Seiran-
jan. Een beter circus weet ik niet. En
er is maar één bezwaar, dat door de
spanning van het programma trou
wens wel vergeten kan worden: de
Ahov-hal is, qua ruimte en sfeer, geen
circus
ROME/PARIJS (KNP/IKI) Paus Paulus heeft uit handen van de
prefect van het Romeinse secretariaat voor de eenheid der christenen,
kardinaal Jan Willebrands, een exemplaar ontvangen van de nieuwe
oecumenische vertaling van het nieuwe testament in het Frans. De
paus had lof voor dit werk.
ziekmaken, en dat heeft er ook stilis
tisch een stempel op gedrukt. De
wereldpremière van zijn Divertimento
voor piano en orkest (een nagelaten
werk uit 1967) is dan ook helemaal
wat men van een dergelijk stuk van
Jan Mul zou verwachten: een vakkun
dige, met smaak en geest genoteerde
plezierige muziek, welluidend-melan-
choliek in het middendeel (met zo
waar enkele kwasi-ernstige knipogen
naar Liszt) en briljant-speels in de
hoel'.delen. Het werd in de Haarlemse
Concertzaal vrijdagavond ten doop ge
houden door de uitstekend spelende
Herman Uhlhorn met het Noordhol
lands Philharmonisch Orkest onder
gastdirigent Jerzy Katlewicz.
Pijper
Een andere opmerkelijke pianistische
prestatie was zaterdagavond te horen
in het Haagse Congresgebouw waar.
in een ditmaal niet zo geavanceerd
programma van de Keuze-serie, Geor
ge van Renesse weer eens onder
streepte welk een geniaal stuk het
Pianoconcert (1927) van Willem Pij
per is. Met de gepensioneerde (maar
immer actieve) Willem van Otterloo
aan de lessenaar gaf het Residentie
Orkest goed partij. Maar van de 'Mu-
sica per violini, violoncelli e contra-
bassi' (1971) van Robert de Roos kon
het toch niet méér maken dan de
Willem Pijper: meesterwerk
dorre, en krachteloze thematiek van
dit schoolse stuk toestaat. De combi
natie ballet en symfonie-orkest (al
vaker beproefd in deze serie) bracht
na de pauze de Symfonie in drie
delen (1945) van Strawinsky met het
Nederlands Dans Theater in de chore
ografie van Hans van Manen tesamen.
Ik geloof graag dat Van Manen Stra
winsky nodig had, maar ik ben ervan
overtuigd dat het omgekeerde niet
het geval Is.
In een korte toespraak noemde de
paus dit initiatief een zeer belang
rijke stap op weg naar de hereniging
van alle christenen. Hij prees deze
moderne vertaling, die naast vele
voetnoten van geografische, histo
rische en taalkundige aard ook vele
exegetische en theologische omvat,
die aldus de paus 'voor de leden van
alle kerken, die aan deze vertaling
hebben meegewerkt, aanvaardbaar
zijn.'
Aan deze vertaling hebben honderd-
vijftig rooms-katholieke, orthodoxe en
protestantse bijbeldeskundigen zeven
jaar gewerkt. Uniek is, dat de uitgave
een notenapparaat bevat, dat zo ruim
is, dat men bijna van een commen
taar kan spreken, en daarnaast uitvoe
rige inleidingen op elk van de boeken
van het nieuwe testament. Ze telt dan
ook 820 bladzijden in groot formaat.
Wat nog meer treft is, dat het aantal
dubbele of driedubbele noten, waarin
rooms-katholieken, orthodoxen of
protestanten hun verschillend stand
punt tot uitdrukking brengen, uiter
mate klein is.
Daarnaast is er ook een uitgave in
pocketvorm verschenen. Deze bevat
maar weinig noten, doch een glossa
rium van vijftien bladzijden verklaart
moeilijke noties. De beide uitgaven
dragen het teken TOB (Traduction
Oecuménique de la Bible), wat in het
Hebreeuws 'wat goed is' betekent.
4ei
door JAC. KORT
AMSTERDAM Bij het schrijven van zijn Vioolconcert werd de
Finse componist, Jean Sibelius, sterk herinnerd aan zijn jeugddroom,
concertviolist te worden. Hij schreef dan ook een solopartij, waar
slechts eersterangs violisten (zowel in artistiek als in technisch op
zicht) raad mee weten.
Viktor Pkaizen, de Russische solist,
die dit Concert zaterdagavond tijdens
een concert van het A'dams Philhar
monisch Orkest vertolkte, bleek in
derdaad te beschikken over de enor
me kwaliteiten, die Sibelius van de
solist vergt. Zijn spel wordt geken
merkt door een volle, krachtige toon,
die tot in de stilste pianissimo klank
rijk en zingend blijft. Ook de meest
listige en snelile passages klinken gaaf
en ritmische pregnant, zodat werke
lijk aan alle voorwaarden is voldaan.
Een buitengewoon fraai afgewerkte
orkestbeg°leiding completeerde deze
uitvoering. Voor een belangrijk deel
kwam de eer voor dit zeer verzorgde
orkestspel natuurlijk toe aan Gennady
Rozdjestwensky, de Russische diri
gent, die deze avond de eerste van
zijn vijf gastdirecties in ons land
vervulde. Wat deze voortreffelijke or
kestleider in zijn mars heeft, had men
eerder deze avond reeds kunnen con
stateren uit de buitengewoon subtiele
vertolking van Beethovens Ouverture
Leonore nr. 1.
Na de pauze nogmaals Tsjaikowski, na
Ce VARA-matinee die geheel aan deze
componist was gewijd. Thans was het
de Zesde Symfonie, de zg. Pathétique,
(zijn laatste werk) dat ten gehore
werd gebracht en waardoor hij de faam
van zwaarmoedigheid heeft verwor
ven. In feite geldt van dit werk deze
ondertitel echter slechts voor het eer
ste deel, want de delen 2 tot 4 laten
wel degelijk meer opgeruimde klan
ken vernemen.
Hoe dit zij Rozdjestwensky gaf,
naar ieder die hem bij vroegere ge
legenheden had gehoord van hem ver
wachte. van de Pathétique een schitte
rende vertolking, waarbij aan ieder
detaM aandacht werd besteed en te
vens de grote lijn in het oog werd
gehouden.
Een eresaluut voor Rozdjestwensky,
maar zeker ook voor het A'dams Phil
harmonisch Orkest als geheel en voor
de vertolkers der talrijke solopartijen.
DEN HAAG Tijdens de discussies
in de hervormde kerk over de ambten
in de kerk, mede naar aanleiding van
het het voor de synode geschreven
studierapport-Berkhof (in druk ver
schenen onder de titel: 'Wat is er aan
de hand met het ambt?'), is gevraagd
om publikatie van het rapport dat de
'commissie Van Ruler-Dokter' in 1965
indiende bij de hervormde raad voor
kerk en theologie.
In november j.l. bleek de hervormde
synode geen bezwaar te hebben tegen
aan belangstellenden ter beschikking
stellen van dit rapport, dat nimmer
een officiële status kreeg omdat de
commissie Van Ruler-Dokter het rap
port introk en haar opdracht terug
gaf.
Om te kunnen bepalen hoeveel exem
plaren van het rapport zullen moeten
worden afgedrukt, vraagt het secreta
riaat van de synode om opgave van
degenen die dit rapport willen bestel
len. Het rapport zal in offset-druk
worden uitgevoerd. De prijs is afhan
kelijk van het aantal bestellingen,
doch zal vermoedelijk 6.50 kunnen
gaan bedragen. Eventuele opgaven
worden in verband met het bepalen
van de oplage vóór 1 april 1973 inge
wacht bij: het secretariaat van de her
vormde synode, Carnegielaan 9, Den
Haag.
GELOVIG BEDRIJF
Het gedeelte dat nu volgt in Geneiï
24 is één van de schoonse van het b ru
De knecht is op weg gegaan, u
aard met geschenken, zoals het aai
hoort. Hij komt bij de stad van Na
Ik stel me zoiets voor al 'de ves 'du
van klei', zoals die twee weken n
den op de tv te zien was. Een uit t>'
en stenen opgetrokken stad met n?
de buitenkant een put. Daar kome irvc
meisjes en de vrouwen. In bove >or
noemde film is het een zwaar en ooi
moeiend werk. Martina vindt he >or
vernederend worden, riskeert de n
nietigende kritiek en de krankzii ntr
verklaring van het dorp en vlucht mie
eindelijk. De film laat ons haar nve
wegijlen over de vlakte, zonder ssir
en bijna zonder toekomst. De kn ote
van Abraham wacht. Hij zal besn ad.
zijn, zoals Abraham dat bij zijn g( nd
huis heeft laten doen. Hij is ooi n
sneden van hart, want hij neemt oet
taak serieus op als een opdracht
hij voor het aangezicht Gods Q
doen. Hij bidt: 'ik sta hier bl
waterbron et
Hij maakt al biddend een afspior
met de God die hij misschien nnc
zijn heer heeft leren kennen. All n
meisje dat hij aanspreekt om hte
hem te drinken geeft, dan moet en
meisje het maar zijn die hij 2 euv
'Dan zal ik daaraan weten dat Gi
nade bewezen hebt aan mijn heer'itga
zoekt tenslotte niiet voor zichzelf, tuat
meisje, schoon van uiterlijk, gee ng
bevallige wijze gehoor aan zijn rso
zoek. Ze breidt haar bedrijvighei nscl
tot de kamelen, ook die hebben 'g'.
dorst En daar terzijde staat deordl
ongenoemde knecht, helemaal at
gaande in zijn missie: 'En de >or
sloeg haar zwijgend gade om te v n
of de HERE zijn weg voorspoed! 'sse
maakt had of niet'. Je wordt e n h
van, een geweldige plaat! Gelovi erkt
drijf! Hier is geen vrees, geen n 1
ging Hier zijn mensen voluit zicf' 1
Er hangt vrede en genade in de >orc
om de waterbron. Iets om stil na 'are
kijken en dan te denken aan je erk.
gedoe, zo drukdoenerig en bazig'zet
sloeg haar gade om iets te wet 11
komen van de Heer! d;
(Genesis 24. 1 aBH
Pronuntius loopt weg uit vergadering
AMSTERDAM Reeds vóór Handel
naar Engeland kwam bloeide ginds de
Barok. In de tweede helft van de 17e
eeuw had men daar componisten als
John Blow en Henry Purcell, regel
rechte voorbeelden voor Handel wat
betreft de vokale zangkunst met al
haar toendertijd gebruikelijke coldra-
turen.
Engeland heeft haar muziek zuiver
bewaard, getuige de vele oratoriumko
ren, die deze muziek nog steeds uit
voeren, getuige ook de talrijke coun
tertenors (we hebben er in onze taal
niet eens een woord voor) die deze
muziek beoefenen.
Twee van deze kunstenaars, Alfred en
Mark Deller, waren tijdens een con
cert van Engelse Barokmuziek in de
Kleine Zaal te horen. Mannen, kerels
had ik bijna geschreven, die echter
hun hoge stem zodanig hebben gekul-
tiveerd, dat ze bijna de hoogte van
een alt hebben. Blow, Purcell en hun
tijdgenoten hebben veel liederen en
aria's geschreven voor countertenor,
waarvan we deze avond schitterende
voorbeelden voorgeschoteld kregen,
b.v. de Ode On the death of Henry
Purcell van John Blow. Schitterende
staaltjes van zangkunst tevens, van
adem- en stembeheersing, nuancering
en expressie, van dictie en toonkleu-
ring. In één woord indrukwekkend.
Kees Boeke en Walter van Ha uwé
(blokfluiten) Gustav Leonhardt (cla-
cecimbel) en Anner Bijlsma (cello)
droegen enkele soli bij, maar in zijn
geheel was dit toch het concert van
Alfred en Mark Deller, door wie wij
de hoofse kunst der 17e eeuw jong en
fris, maar niettemin stijlzuiver en
subtiel opnieuw konden beleven.
Jac. Kort
Inger Austveg en Ruth Nissen
Drejer Zuster Gon Klavervier. Uit
gave: La Blèvere Voorhoeve
Zwolle.
Vier verpleegstersromans in één band
over het blonde Noorse meisje Gonda
Holt. Zuster Gon's geschiedenis speelt
zich af in haar geboorteland, Enge
land, Frankrijk en Afrika. De kern
van het verpleegstersleven is er niet
anders, dan in welk groot ziekenhuis
ook. Het is een wat kabbelend ver
hal, met wat snuifjes teleurstelling en
veel vleugjes romantiek. De schrijf
sters graven niet diep. Wie zich aan
deze turf waagt, heeft er alleszins
vrede mee, dat Gon tenslotte haar
leven bindt aan de jonge dominee en
hem tot over de landsgrenzen volgt. De
Gon-boeken die in ons land een zeke
re populariteit hebben gekregen, vor
men voor leerlingverpleegsters een
soort herkenningsmelodie, zij het dan
dat bij de opgang van zuster Gonda
nogal vaak de zon schijnt. Dat over
wegend harmonische moet de ver
pleegstersroman nu eenmaal haar en
tree geven. De vertaling is van K. v.d
Geest.
Rfs
Van een onzer verslaggevers
NOORDWIJKERHOUT Bisschop Gijsen moet zich eenzaam gevoeld hebben tijdens de af ei
fel oplaaiende discussie over pluriformiteit en po larisatie op het in Noordwijkerhout gehoudei
delijk pastoraal beraad van de r.k. kerkprovincie. Velen uitten in soms scherpe bewoordingen
k op zijn beleid.
Maar hij bleef zitten. Daarin verschil
de hij van mgr. Angelo Felici, de
pauselijke pronuntius in Nederland.
De man, die daags tevoren nog 'met
bijzondere warmte' welkom was gehe
ten door kardinaal Alfrink, liep de
monstratief weg, zodra de moeilijkhe
den in Limburg ter sprake kwamen.
Mevrouw dr. M. A. M. Klompé, die
hem onmiddellijk achterna liep, ver
mocht de Italiaan niet tot andere
gedachten te brengen.
Het debat over pluriformiteit en pola
risatie werd ingeleid door mr. J. J. R.
Bakker uit Den Haag. Hij zette uit
een, dat de verschillen in geloofsver-
woording, in geloofsbeleving, in pasto
rale ethiek een onvermijdelijk gevolg
zijn van het streven naar aggiorna-
mento (het bij de tijd brengen) van
de kerk.
"Paus Johannes gaf de marsorder. Het
vaticaans concilie zette de troepen in
beweging. Iedere strateeg kan u be
vestigen, dat zo'n massale beweging
niet meer te stuiten is', aldus mr.
Bakker, die vervolgde: 'Wie dat toch
doet. wordt onder de voet gelopen.'
Het is in zo'n proces eenvoudig onmo
gelijk en onuitvoerbaar, om iedereen
volstrekt bij elkaar in de pas te laten
lopen. Er zijn voorhoedes en achter
hoedes. Pluriformiteit (veelvormig
heid) is volgens mr. Bakker daarom
'volkomen legitiem en gezond.'
Maar er is ook de opdracht om samen
het ene lichaam van Christus te zijn.
De pluriformiteit heeft grenzen. Waar
liggen die? Welk gezag maakt dat uit?
Langs welke procedure komt dat ge
zag tot die beslissing? Wat is daarbij
dc inbreng van het grondvlak? Mr.
Bakker noemde het urgent, dat over
deze vraag naar de wettigheid afspra
ken zouden worden gemaakt, al zou
den het maar voorlopige werkuitspra-
ken zijn.
jns
tobc
R
nd
hi
sntic
Srf.e
zette zich geen van de sprekers,
de vraag, waar deze haar gi
cliende te hebben, kwam niet i
verf en werd. nadat bisschop Si
nog een poging gedaan had. haa
de orde te stellen, zelfs officie
de discussie genomen als te m
voor deze vergadering.
Wel kondigde kardinaal Alfrinl
dat hij in het bisschoppencollej
voorstellen om te komen tot eenn"
herderlijk schrijven over de pl
miteit. Deze mededeling were 11
instemming ontvangen, al wild
liever de vorm van een praatpaj
Suggesties
od
r A
chte
)eke:
haa
tsinj
trok
igen
Verder gaven vele sprekers vele
gevingen ter overbrugging van
larisatie: niet afgaan op wat e
der van iemand zegt; geen kari
van elkaar maken; eikaars inte
en eerlijke bedoelingen niet in
trekken, dit geldt ook voor de
eikaars goede naam respecten 't
kaar wat minder in vergade
ontmoeten en wat meer bij eer
glas wijn; meer samen werkf!
concrete noden; meer bidden
nis); meer accentueren, dat Ned
één kerkprovincie is.
iral
irinj
toe
litie
'1 i:
Afschuwelijk
Al spoedig stelde de achtmansdelega
tie van het bisdom Roermond de
moeilijkheden in dit bisdom aan de
orde. Priester P. van den Baar uit
Roermond zei namens de delegatie:
'Wij willen, dat bij u allen iets over
komt van de noden en de pijn in
Limburg sinds begin vorig jaar. Er
zijn mensen, die de psychische druk
niet langer kunnen verdragen. Velen
zijn in een grote geloofscrisis geraakt.
In kloosters en gezinnen zijn breuken
ontstaan. Gevoelens van woede en
apathie hebben ons overvallen, zonder
dat wij begrijpen waarom. De geest
van Christus wordt verduisterd door
afschuwelijke polarisatie. Wij willen
met bisschop Gijsen verder gaan in
een geest van beraad, zoals we dat
voorheen gewend waren. Maar dat
overleg wordt geblokkeerd door de
botsing van twee kerkvisies, de uni
forme en de pluriforme.'
De heer Van den Baar deed een
bewogen beroep op de leden van het
pastoraal overleg en vooral op de
bisschoppen om de helpende hand te
Mgr. Angelo Felici
reiken. 'Wij hebben de indruk, dat
onze diocees het kind van de rekening
if geworden van alles, wat er de
laatste jaren in de r.k. kerk gebeurd
is, maar wij blijven hopen, dat er
verbetering komt.' Deze woorden wer
den op bittere wijze onderstreept
door de Heerlense bedrijfsaalmoeze-
nier F. Adams. Hij sprak over een
internationaal komplot van 'ultra
rechtse kapitalisten, politici en reli
gieuze fanatici', 'het oprukkende Duits-
Italiaanse religieuze fascisme', dat
de hand zou hebben gehad in de
benoeming van Gijsen. Het 'Roer-
mondse juk' is volgens deze aalmoeze
nier belast met 'economische, sociale
en politieke corruptie'.
Tamelijk goed
Bisschop Möller uit Groningen zei
daarop: 'Wij willen de pijn in Lim
burg niet wegpraten. Wij leven er
zeer intens in mee. Maar de kern van
de problematiek leeft overal. Het bis
schoppencollege is ook pluriform en
ik geloof, dat dat iets positiefs is. Wij
hebben in het verleden wel fouten
gemaakt. Wij werken in het bisschop
pencollege met hoop. Wij kunnen ta
melijk goed samenwerken.'
'Het gaat niet om geloofsverschillen',
zei bisschop Möller met nadruk. 'Ik
ben het helemaal eens met de geloofs
visie van Gijsen. Wij leven uit het
zelfde geloof. Ook ben ik ervan over
tuigd, dat hij handelt uit oprechte
zorg en liefde voor de kerk. Dat is de
basis voor samenwerking. En als we
maar geduld hebben en niet al te
emotioneel doen. redden wij het wel.'
Tegen de idee van pluriformiteit ver-
'Monseigneur Gijsen, zoudt u ondank
teken van hoop willen geven?'
gen verschillende leden van he
leg. Maar de bisschop van Roe
volhardde in stilzwijgen. Allee
pater J. Reuten uit Bussum a
bijdrage om het conflict in Roe
to helpen oplossen voor de Lim
delegatie en haar bisschop dri
sen wijn aanbod, veranderde z
zicht, en na een wat schutteri
ging om zijn fles af te staan
delegatie, accepteerde hij het
met een gulle lach.
Ook zondag heeft monseigneur
niet gereageerd op de kritiek
beleid. Voor de NOS-televisi aaf
klaarde zondagavond zijn colleg et,
sen van Den Bosch, deze kriti^ddin
verwacht te hebben, maar niet
felle vorm als nu naar voren itPHE
komen. Overigens vond mgr. I >anis.
niet dat de Limburgse afgevaai rdt
o peen ontoelaatbare manier a el C
bezwaren en noden uiting hadip, aa
geven. Dit zei hij in antwoord
vraag over het weglopen van n
neur Felici, die overigens zonda
present was. Dr. Gijsen had de
komst vóór de sluiting verlaten,
hij zich niet goed voelde.
itwi
rmeu
til
Loc
deze
igen.
hal:
tenbai
Gereformeerde kerken: Aan TWI
naar Den Haag-Oost (evang
J. J. H. Hofland te Rijsoord.
ricl
hi
rmo
oc
:ide
Ams
Ger
roep
K.
lo
it
FNS;
id 1
r. G(
ude
ïd i
van
>ben
ikunc
Egbe
B.:
CB
iale
ndbo
ifvuil
done
