Hogepriesters en prutsers
bijeen in Wijk aan Zee
dichtbij
'ietnam (2)
oformatiecentrum over
«uwen en verbouwen
In de ban van het Hoogovenschaaktoernooi
kbladen+weekbladen weekbladen w
Gezinnen worden kleiner
Wij ontvingen
r4; )UW/KWARTET DONDERDAG 25 JANUARI 1973
BINNENLAND
T5/K7
jgi oniiHcii (aar
ietnam (1)
u president Nixon zelf geloven, dat
zoa's gisternacht heeft gezegd,
ïeeft Vietnam nu 'vrede met ere mogelijk
je; jtmaakt'? Over zijn gebruik van de
m 'ere' vallen wc maar niet meer;
is al geruime tijd bekend, dat zelfs
am distributie van 7,5 miljoen ton
met nmen en granaten en van 75 mil-
i liter ontbladcringsmiddelen in
StJ °°cn n0^ mct cen eerv0' resultaat
is in i worden bekroond. Maar is
omt ions gebruik van het woord 'vrede'
even merkwaardig?
risjcr' Amerikanen krijgen hun
éle gsgevangenen en nog in Vietnam
is 1 blijvende troepen thuis. En de ge-
tie hten in Vietnam worden zeer bin-
ikort (nadat beide partijen nog een
■stel!ir dagen gelegenheid zullen hebben
mij lad om elkaar een aframmeling te
ai* 1 en) gestaakt. Zondag gaat een be
nd in. Maar cen bestand is nog
vrede nog lang niet, helaas,
dit geval. Te vrezen valt, dat de
van het Pentagon die dit
id gisteren 'een pauze in een
gdurige oorlog' noemde, van meer
;elijkheidszin blijk gaf dan zijn prc-
it. De betrekkingen tussen de
ringen in Zuid-Vietnam die het
ind in acht moeten nemen, zijn
Kninabcl. Hun politieke doelstellin-
blijven, ondanks de lippendienst
in de bestandsovereenkomst aan
ideaal van verzoening wordt bewe-
onverzoenlijk. En dat ze in de
G"j j van de middelen waarmee ze die
•Icindcn nastreven, ook in het ver
niet door humanitaire overwegin-
zullcn worden geremd, is een
(rspelling waarvoor de geschiedenis
!C^ihet Vietnamese conflict voldoende
ind verschaft. Over de taktische
van de Viet Cong en hun
H idgcnotcn is de laatste tijd weinig
tend geworden; president Thieu
£U i aren tegen heeft er geen geheim van
naakt, dat er voor hem maar één
naar een oplossing van de politie-
conflicten in Zuid-Vietnam is
weg die over de lijken van zijn
mstanders voert. Hij heeft aan de
ook
l ik
ogn
MC
tei
m
itic lijsten laten uitreiken van 'ver-
chten' die gearresteerd moesten
rden, zodra een bestandsovereen-
"ga nst zou zijn bereikt. Kennelijk twij-
'en end aan de volledigheid van deze
;-32' -aven heeft hij politie en leger
aai fendicn bevolen, te schieten op ic-
jje een die aanzet tot rebellie tegen
,£h{ i bewind of tot steun aan het
i 1 Tijdingsfront. Zulke maatregelen
00 ttigen niet het vermoeden, dat de
.jWpdc van louter politieke strijd die
irfc komende bestand beoogt in te
van lange duur zal zijn.
^jfefat Nixon gisternacht ook gezegd
'm hebben, sommige van zijn daden
ode laatste tijd wekten dat vermoe-
n evenmin. Waarom zou hij, bij
orbeeld, de luchtmacht van Saigon
record-tempo tot de op twee na
rkste ter wereld laten maken, als
geloofde, dat er werkelijk vrede op
i tden was?
bat inhoud van het akkoord dat giste-
1 G! i is onthuld, zal Thieu's bereidheid
naar een harmonieuze oplossing
de gigantische politieke crisis in
Li, n land te streven, niet hebben ver-
'M rkt. Het moet voor hem een bittere
,a! zijn, dat de Noordvietnamezen hun
'f iepen niet uit Zuid-Vietnam behoe-
teri n terug te trekken en dat de grens
sen de twee Vietnams ook krach-
is dit akkoord slechts de status
eft van een voorlopige dcmarcatie-
ce I. Het zou niet verwonderlijk zijn,
Thieu zich de laatste dagen had
;evraagd, waarom Nixon in decem-
eigénlijk die zware bombardemen-
op Noord-Vietnam heeft laten
voeren. Alleen om hem, Thieu, de
d te geven zijn positie nog wat te
irt sterken en om die van Noord-
cinam te verzwakken? Helaas heeft
Amerikaanse president ook deze
iag gisternacht niet beantwoord.
ie het bovenstaande niet onjuist
j idt, maar er toch een zekere eenzij-
j Bheid in bespeurt, heeft gelijk. Al is
waar. dat het komende bestand
lang geen vrede betekent, de
arde ervan mag niet alleen daaraan
ihei Orden afgemeten. Zij ligt vooral
lbe|erin, dat het Vietnamese conflict
lelijk tot zijn juiste Vietnamese
proporties kan worden terugge
dacht; dat de Amerikaanse regering,
7 i het veel te laat. terugkeert van een
u illoze weg; en dat de bevolking van
Pjj&m, zowel in het noorden als in
ruiden, eindelijk verlost wordt van
martelingen van de Amerikaanse
ilitairc technologie. Vietnam blijft
•orlopig een open wond in het li-
iaam van Azic, maar de kansen op
iczing zullen ongetwijfeld stijgen,
o dokter Nixon zijn personeel terug-
«kt, ook al zal het hclingsproces
ttrna nog stellig jaren vergen.
REDA Op maandag 5 februari
5 0fdt in Breda begonnen met een
fchitecten-Informatie-Centrum. Het
"JV\ opgericht door de kring Breda
»n BNA-architecten. wil iedereen
:l «steloos informatie of adviezen ge
en over 'bouwen en verbouwen'. Hel
gebleken dat hieraan een grote
ttoefte bestaat.
et AIC krijgt cen vaste stand in het
*nieentelijk informatiecentrum aan
fhotemarkt in Breda.
door Leo Kleyn
WIJK AAN ZEE Ondanks de
aanwezigheid van een bar,
hangt er in het vertrek op de
eerste verdieping van het
vakantie- en conferentie-oord
Kennemerduin een gewijde sfeer.
De bestellingen worden
fluisterend geplaatst, de glaasjes
zwijgend geledigd. Een kinder
stem die de stilte verbreekt,
wordt haastig gesmoord.
Het ritueel dat zich in deze
ruimte voltrêkt, verdraagt geen
luidruchtigheid. De hogepriesters
hebben 'stilte' en zelfs 'abso
lute stilte' van node, zoals de in
het oog springende rode bordjes
met witte letters gebieden.
Paarsgewijze aan met groene kleedjes
gedekte tafeltjes gezeten, verichten ze
voor de niet-ingewijde onbegrijpelijke
handelingen. Op zichzelf stellen die
handelingen nauwelijks iets voor,
maar zo te zien gaat er keer op keer
een onpeilbare gewetensstrijd aan
vooraf. Wie daarvan getuige mag zijn,
wordt met ontzag vervuld. Die
bordjes kunnen wel weg: niet slechts
het lachen, ook het praten vergaat de
toeschouwer wel.
Pas uren later moet hef tot zelfs de
meest argeloze buitenstaander
doordringen da"t van een bizarre
eredienst geen sprake is en dat het
iets anders is dan een zelfonderzoek
waaraan hij zich vergaapt. Her en der
worden de tafeltjes verlaten en
verschijnen er stroken papier waarop
'Vi-Vi' of '1-0' te lezen staat. De
buitenstaander waant zich plotseling
op het voetbalveld.
De ontgoocheling is van korte duur,
en niet ernstig. Het m een stadion
gebruikelijke rumoer blijft ook op dit
uur van de waarheid achterwege;
niemand die, luidkeels nu, een blikje
bier bestelt, laat staan het lege blikje
in het strijdperk werpt. De
ontnuchterende werking van de
uitslagen ten spijt, blijft het vertrek
doortrokken van een geur van
heiligheid. Waarom zou ook het
schaakspel, anders dan het tweede
deel van dat woord suggereert, niet
een soort rite zijn?
Barricade
Twee deuren geven toegang tot de
ruimte waarin zelfs de meest
verstokte trappist zich op zijn gemak
zou voelen. Bezoekers mogen slechts
uoor een van die deuren het heilige
der heiligen betreden en kunnen dan
plaatsnemen achter een met behulp
Hans Ree, een vleesgeworden denker van Rodin
van tafels opgeworpen barricade. Aan
gene zijde van die versperring zitten,
de handen veelal in het haar. de
vleesgeworden denkers van Rodin.
Een aantal van hen draagt bizarre
namen, zoals uit de op hun tafeltjes
geplaatste bordjes blijkt: Wasjoekow,
Ljubojevic, Bednarski, Quinteros.
Maar er zijn ook vertrouwdere,
gemakkelijker uitspreekbare namen;
Langeweg, Van Scheltinga, Enklaar,
Nijdam, Donner. Üiterlijk is er
nauwelijks enig onderscheid tussen de
Quinterossen en de Nijdammen; de
verschillen moeten, behalve in de
namen, dan ook gedocht worden in
hun kracht, geconcentreerd in de
hersenen en na wel zeer ampele
overweging een uitweg vindend in de
hand die de beslissende zet doet.
Eerbiedige stilte is geboden, maar
wellicht minder om wat er gedaan
wordt dan om wie het doen. Op
gepaste afstand van het bij nader
inzien toch slechts op brood en spelen
beluste volk. is het denkende deel van
de mensheid bezig met een ceremonie
die, hoe blasfemisch dat ook mag
klinken, in circustermen vertaald
uitsluitend in de categorie
hogeschoolrijden valt in te delen. De
zwijgende celebranten dragen dan ook
Oorlogspad
'Woensdag 6 december recipieert oud-
Kamervoorzitter Van Thiel ten af
scheid in de Ridderzaal. Belangrijkste
onderwerp bij de Haagse sherry: wie
gaat Mansholt opvolgen, Biesheuvel of
Boersma? Het'antwoord is 2 dagen
later: Lardinois. Boersma wil niet
naar Brussel, Biesheuvel wel maar
mag niet van zijn vrouw. Noodge
dwongen blijven ze in eikaars buurt'.
Een leerzaam citaat uit de aagse
Post, waarin 'Kees Tamboer onder de
titel Hlannenbroeders op het oorlogs
pad' uit de doeken doet hoe slecht
het botert tussen de partijgenoten
Barend Willem Biesheuvel en Jaap
Boersma. Oud-minister De Brauw,
die ook iets met die controverse heeft
te maken, speelt de hoofdrol in een
ander HP-verhaal, handelend over de
Nota gespreksgroep universitair on
derwijs, 'het laatste breiwerk van De
Braauw'. Conclusie van het verhaal:
De Brauw heeft niet een voortva
rend, maar een 'achteruitvarend be
leid' gevoerd. Nog meer ellende komt
aan bod in de belichting van het door
de metro geslagen 'gat van Amster
dam'. Ook de krijgsmacht biedt nog
steeds weinig stof tot vrolijkheid, al
is er tenminste één officier, G. Miog,
die, ondanks berispingen van gene
raals. onversaagd de vinger op de
wonden blijft leggen. Lezing van zijn
artikel wordt ditmaal in het bijzonder
generaal Walthuis aanbevolen. In de
luchtige uitsmijter figureert de musi
cus Chuck Berry, 'hofdichter van de
rock 'n roll'. Van een liefhebber voor
de liefhebbers.
Zalm
De milieuverontreiniging heeft ook
invloed op de inkomensverdeling. Dat
openbaart de rebel Karei Nagel, voor
de PvdA lid van de provinciale staten
van Noord-Holland, in een interview
in De Groene Amsterdammer. 'Een
AOW-er in de Dapperbuurt, die vroe
ger zijn hengeltje kon uitgooien in de
Mauritskade en daar een dagje lekker
kon gaan vissen, vangt nu niets meer
en heeft achter zijn rug al die auto's.
Geld om elke dag de bus naar Vinke-
veen te nemen, is er niet. Maar een
'beter gesitueerde' neemt op vrijdag
het vliegtuig naar Ierland en gaat een
weekendje zalm vangen. Hij heeft de
kans de verontreiniging te ontsnap
pen'. Over zalm gesproken: de chemi
cus Nagel leert ons ook dat in Zwe
den de regen zo verzuurd is dat de
zalm en de forel op het punt staan te
verdwijnen, en dat die zure regen
onder andere uit Nederland wordt
aangevoerd. In een commentaar wor
den aan de inauguratie van Nixon
weinig vleiende woorden gewijd. De
Amerikaanse president, meent het
blad, begint alweer 'aan de afbraak
van het weinige dat tot nu toe werd
bereikt'. Nixon komt ook ter sprake
in het interview dat Wouter Gortzak
in Amsterdam met de Noorse polemo
loog Johan Galtung had. 'Ik heb het
rare gevoel', zegt Galtung, 'dat als in
de kranten zou staan dat Nixon een
kannibaal was die zijn vrouw had
opgegeten de Westeuropese mogend
heden uit de NAVO zouden stappen.
Maar van- de moord op tienduizenden
mensen in Vietnam gaat zo'n invloed
klaarblijkelijk niet uit'. Het interview IncidSlltGn
dient ter introduktie van de column
die Galtung voor De Groene gaat
schrijven.
om wat vernield is op te bouwen'. Dr.
J. Lever, hoogleraar in de dierkunde
aan de VU. schreef een beschouwing
naar aanleiding van Bert Haanstra's
film 'Bij de beesten af': 'Elkaar doden
is typisch menselijk'.
Terreur
Wat voor vrede komt er in Vietnam?
Die vraag is volgens Elscviers Magazi
ne deze week naar de achtergrond
geschoven en daarom heeft het blad
er een paar artikelen tegenaan ge
gooid, onder meer van dr. M. W. J.
M. Broekmeijer. Linkse commentato
ren hebben er al aan getwijfeld of er
wel van vrede in Vietnam gesproken
kan worden en Broekmeijer blijkt die
scepsis te delen. Maar daarmee houdt
de overeenkomst ook op. Broekmeijer
ziet nog niet de vrede met Noord-
Vietnam getekend, blijkens zijn voor
spelling dat 'de basis is gelegd, niet
voor vrede, doch voor een geraffineer
de voortzetting van de terreur tegen
de Zuidvietnamese bevolking en van
de militaire agressie tegen dit land'.
De binnenlandse troebelen worden,
zoals gebruikelijk, begeleid door
hoofdredacteur dr. F. A. Hoogendijk.
Hij maakt er weer heel wat grote
woorden aan vuil. Ruppert deugt niet
en Boersma is zelfs onbetrouwbaar,
nu deze zich voor samenwerking met
de PvdA heeft uitgesproken. 'Het
woord onbetrouwbaar is een zwaar
woord', geeft de hoofdredacteur in
kromme bewoordingen toe, 'maar wij
gebruiken het bewust omdat Boersma
kiezersbedrog pleegt van de eerste
orde'. Enfin, Ferry vindt dat de VVD
de confessionelen Verder maar moet
laten barsten. Elders in het blad bak
keleien nr. L. Einthoven, mede-op
richter van De Nederlandsche Unie,
en geschiedschrijver Lou de Jong met
elkaar over de rol die de Unie in de
oorlog heeft gespeeld. Einthoven is
woedend over de beschuldigingen van
De Jong. die, meldt Elsevier, 'nogal
laconiek' reageert op de 'ongehoord
felle kritiek'.
Geen vrede
'Reken maar op twee tot drie jaar van
grote chaos in Zuid-Vietnam na het
tekenen van een bestand. Het vertrek
van de Amerikanen zal nog geen
vrede betekenen'. Bert van Duijn te
kende. voor Hervormd Nederland, die
uitspraakop uit de mond van Canh
Nguven-Tang uit Saigon, secretaris
van de interkerkelijke hulporganisatie
van de Wereldraad van kerken in
IndoChina. Op de vraag of er reke
ning is gehouden met de grote geld
stroom die nu zal loskomen, ant
woordt de volgen-s HN invloedrijke
Vietnamees: 'Het land is zodanig ver
woest en het leed is zo omvangrijk,
dal het nog maar de vraag is of er
wel voldoende bijdragen zullen komen
'Over het stopzetten van de migratie
hoeft men met mij niet te beginnen',
zegt premier Sedney van Suriname in
Vrij Nederland. Ik houd niet van
paniek vanwege een paar incidenten.
Met stopzetten van migratie los je
niets op. Als ze dat hier zouden
proberen, zouden we daar wel een rel
over schoppen'. In een uitvoerig in
terview vindt premier Sedney dat
50.000 Surinamers op 13 miljoen Ne
derlanders niet iets is om zoveel
drukte over te maken. 'Men praat
over misdaad onder de Surinamers.
Die komt inderdaad voor, maar onder
de Nederlanders ook'. Over de status
van Suriname zegt de Premier: 'Zelf
standigheid is niet alleen een kwestie
van een statuut. Die zelfstandigheid is
niets waard als je economisch afhan
kelijk blijft en met de bedelnap moet
rondgaan'. Overigens geeft Suriname
Nederland óók technische bijstand, zo
meent Sedney, die wijst op het aantal
tandartsen en andere academici die in
&iriname zijn opgeleid en die Neder
land cadeau zijn gedaan. Onderwijs-
specialiste Tessel Pollmann schrijft
over een nieuwe schoolstrijd, die niet
alleen een geloofskwestie is maar ook
om zeer moderne bestuursproblemen
gaat. Jan Rogier belicht een zwarte
bladzijde uit de geschiedenis door
over de hysterie van de homosexue-
lenvervolging te schrijven in de jaren
1730-1731.
Criminatie
In De Nieuwe Linie publiceert dr. E.
Brongersma deel 2 van zijn artikel
over de criminaliteit.. Daarin schrijft
hij ondermeer dat er richtlijnen moe
ten komen voor de prioriteiten bij
opsporing en vervolging. 'De politie
zal moeten leren dat haar werk op
zichzelf al hoogst nuttig is en de
misdadigheid actief kan beteugelen,
ook al belandt maar een deel van het
aantal verdachten op het strafbankje
of in de cel. Het strafproces zou
daarbij meer gericht moeten zijn op
herstel, waar mogelijk, van het aange
richte kwaad dan op het toebrengen
van nieuw kwaad aan dc dader'.
Topturnen
Accent vraagt zich af of topturnen
niet al te grote risico's met zich
meebrengt. In een commentaar wordt
Johnson niet alleen een moedig maar
ook een sociaal bewogen mens ge
noemd. In een herdenkingsverhaal
van de watersnoodramp van 1 februa
ri 1953 wordt geschreven dat als het
stormt nog steeds in Zeeland de lich
ten aanblijven. Willy Alberti zegt: Ik
zong altijd met m'n rente, nooit met
m'n kapitaal.
Synagoge
Biljart
Dat er zelfs op het
Hoogovenschaaktoernooi ook in
geseculariseerde vorm geschaakt kan
worden, blijkt in het op een
steenworp afstand van Kennemerduin
gelegen clubhuis De Moriaan,
kortgeleden neergezet met geld van
de Hoogovens. Daar zitten, in
betrekkelijke stilte, de zogenaamde
vierkampers, naar de woorden van
toernooidirecteur Piet Zwart,
geciteerd in NRC Handelsblad
'prutsers, knoeiers, beginnelingen,
gevorderden en hoofdklassers'. Zo'n
300 van die mindere goden hebben
zich aangemeld.
Valt er voor de winnende
grootmeester 4000 gulden in de wacht
te slepen, de vierkampers kunnen
prijzen ter waarde van een
grammofoonplaat winnen. Er wordt
door de prutsers en de toekomstige
meesters niet minder hartstochtelijk
om geschaakt. Tenminste een aantal
van hen moet ervan dromen ooit op
de eerste verdieping van
Kennemerduin terecht te komen en
op te gaan in de daar ondanks het
rookverbod hangende wierookwalm.
Dc in Dc Moriaan schakenden moeten
zich vooralsnog tevreden stellen met
de sigarettenrook in de aan de
toernooizaal grenzende Hobbybar. 's
Avonds wordt daar, blijkens een
bordje aan de deur,
'stemmingsmuziek' ten gehore
gebracht, 's Middags wordt er
gedronken, gegeten, gerookt, gepraat
en, door een enkeling die het nooit
kan afleren, geschaakt. Van de-twee
mannen die zich aan het biljart
vermeien, moet gevreesd worden dat
de betovering hen niet heeft
aangeraakt.
zonder uitzondering adellijke titels als
'meester' en 'grootmeester'.
De keizer zelf. Fischer, is er niet, en
ook Spasski heeft het, hoewel genood,
laten afweten. Maar andere coryfeeën
ziin wel komen opdagen: Tal
bijvoorbeeld, een kleine, donkere Rus,
van wie wordt gezegd dat hij het
tegen Fischer zou kunnen opnemen
en van wie velen verwachten dat hij
in Kennemerduin alle andere spelers
schaakmat zal zetten, of Planinc, een
paar jaar geleden nog een
onopvallend machinebankwerker in
zijn geboorteland Joegoslavië, nu in
aanmerking komend voor het
overgrootmeesterschap, als zoiets zou
bestaan.
De 'wedstrijd van de eeuw' is al
gespeeld, maar de 'wedstrijd van het
jaar' mag de meesterlijke en
grootmeesterlijke krachtmeting op het
35e Hoogovenschaaktoernooi wel
worden genoemd Wie zich de kleine
moeite van een reis naar de
Noordhollandse badplaats Wijk aan
Zee getroost, kan met eigen ogen zien
hoe het in kringen van de
internationale schaakadel toegaat, en
bijvoorbeeld getuige zijn van het
lijden van de weldoorvoede Poolse
meester Bednarski, die onder hevige
aanvallen van indigestie gebukt lijkt
te gaan, daarbij gadegeslagen door
zijn onmiskenbaar meewarig kijkende
Roemeense tegenstander Ghitescu.
Zelfs meesterschap is niet alleen een
kwestie van vakmanschap.
De klassieke gedachte dat grote gezin
nen vooral in rooms-katliolieke kring
gezocht moeten worden, gaat niet
meer op. Het grote gezin is een ver
dwijnend verschijnsel.
Dit blijkt uit een steekproef van het
Nederlands Instituut voor de Publie
ke Opinie onder mannen en vrouwen
van 18 jaar en ouder.
Uit de verzamelde gegevens blijkt dat
het ideale gezin overwegend icordt
gezien als cen gezin met twee kinde
ren
Van de ondervraagde mensen die niet
tot een kerk behoren ziet ongeveer
driekwart een gezin met twee kinde
ren als het meest ideaal. Voor gere
formeerden, rooms-katholieken en her
vormden liggen deze percentages op
resp. 44, 51 en 55. Merkwaardig is in
dit verband dat er aanzienlijk meer
katholieken voor een gezin met twee
kinderen zijn dan gereformeerden
Daarbij moet wel gezegd worden dat
onder de naam 'gereformeerd' alle
rien van nunen
uit de brand
De actie van de NCRV voor de door
reuma getroffen acteur Rien van Nu
nen, heeft tot dusver anderhalve ton
opgebracht. Dit betekent dat het fail
lissement dat Van Nunen was aange
zegd kan worden opgeheven. Het
overblijvende bedrag is bestemd voor
de aankoop van een aangepaste auto,
een studiefonds voor de kinderen en
een vakantiereis voor het gezin. De
inschrijvingen op het gironummer
van dc stichting vrienden van Rien
van Nunen, kwamen na de televisie
uitzending langzaam op gang. De
meeste bedragen zijn in de tweede en
derde week van januari binnengeko
men.
bekende denominaties schuilgaan.
In de gereformeerde bevolkingsgroep
vindt men de meeste 'supporters' voor
het gezin met drie kinderen (35 pro
cent). Voor mensen die niet tot een
kerk behoren ligt dit percentage op
11, voor rooms-katholieken en her
vormden beide op 26.
De belangstelling voor grotere gezin
nen (vier, vijf of meer kinderen) is
zeer klein geworden. Voor deze gezins
omvang registreert het NIPO voor de
gereformeerden vijf procent, voor ka
tholieken vier procent, hervormden
twee procent, geen kerk: nul. Ook bij
deze laatste (zij het kleine) percenta
ges valt het op dat de gereformeerden
de katholieken 'verslaan'.
vruchtbaarheid
Niet het hele vakantieoord staat
tijdens het toernooi in hot teken van
in stilte gedragen leed. Recht onder de
aan de schaakhemelbestormers
toegewezen kapel bevindt zich,
gelijkvloers, de als demonstratiezaal
ingerichte eetzaal, die veel weg heeft
van een synagoge. Een talrijk en
aandachtig, maar allerminst zwijgend
gehoor volgt daar de verrichtingen
van de grootmeesters, met behulp van
grote, aan de wand bevestigde
schaakborden.
De sterk kalende schaakjournalist mr.
Lex Jongsma treedt op als uitlegger.
Begiftigd met een hoge. enigszins
schelle stem, springt hij langs de
borden heen en weer, teneinde
duidelijk te maken welk listig plan
nu weer achter de zet van de
onderhavige grootmeester schuil gaat.
Overigens vat hij zijn taak ruimer op.
Hij legt niet alleen uit, maar hij
waagt zich ook aan prognoses en zelfs
schrikt hij er niet voor terug een
meester die een zijns inziens
verkeerde zet doet, te beknorren.
Wie de nog niet ontdekte meester
Jongsma aan de gang ziet. heeft alle
reden zich lichtelijk te verbazen over
de lange duur van de strijd die zich
op de bovenverdieping afspeelt. Gaat
daar geruime tijd heen met de
afweging van de krijgskansen, hier
wordt al springend eventjes
vastgesteld dat nu het beste met dit
paard of die loper geschoven kan
worden. Het valt te betreuren dat de
adviseur zich op de verkeerde etage
bevindt.
Aan de andere kant zouden dan de
driftig mee adviserendp schaakgekken
onder het publiek het zonder
klankbord moeten stellen, en zou de
niet-gek een fascinerende, want
geheimtalige dialoog missen. Opnieuw
dringt de gelijkenis met een mystiek
gebeuren zich op.
Jongsma en zijn parochianen drukken
zich uit in een sterk door de
wiskunde beïnvloed soort Latijn.
Onbekommerd wordt gezegd dat
Hartoch wel E2 E4 moet spelen, dat
paard G3 dit en loper G6 dat, en dat
iedereen weet dat de centrale stand in
zo'n veld D5 of D4, maar vooral D4
ir Wie het niet weet, voelt zich als
degene die voor het eerst een mis
bijwoont.
Naarmate de wedstrijd vordert, wordt
de belangstelling voor deze orakeltaal
groter. Het wordt op deze
zondagmiddag zelfs dringen in de
demonstratiezaal, waar sommigen toch
kans blijven zien het nuttige van een
schaakles te verenigen met het
aangename van een biefstuk-brood.
Bij E2 E4 alleen kan een mens ten
slotte niet leven.
vara 'stal'
zendtijd
De NOS is erg verbaasd over het feit,
dat de VARA gistermorgen zonder
enige vorm van voorafgaand overleg
twintig minuten radiozendtijd van de
NOS heeft 'gestolen' voor een extra
uitzending van de actualiteitenrubriek
'Dingen van de Dag'. De uitzending
was gewijd aan Vietnam.
Tot grote verbazing van de NOS werd
gistermorgen de aangekondigde och
tendgymnastiek op Hilversum I niet
uitgezonden. De VARA liet via de
microfoon ook niet weten, dat de
ochtendgymnastiek, die in NOS-zend-
tijd wordt uitgezonden, kwam te ver
vallen. De NOS vindt het een vreem
de gang van zaken, die nooit eerder is
voorgevallen. Men heeft de leiding
van de VARA om opheldering ge
vraagd.
Van VARA-zijde heeft men inmiddels
gezegd 'dat de NOS waarschijnlijk het
grootste gelijk van de wereld heeft.
We kunnen ons wel voorstellen, dat
de NOS nijdig is. Het is allemaal
gebeurd in de emotie van het ogen
blik. We hebben de belangrijkheid
van de actualiteit even laten prevale
ren boven de ochtendgymnastiek. We
vragen daar alleen maar even begrip
voor', aldus de VARA.
De VARA zal de NOS haar veront
schuldigingen aanbieden.
gaaikema voor
duitse televisie
De conferencier Seth Gaaikema stu
deert Duits. In hoog tempo mogen we
wel veronderstellen.
Seth zal namelijk begin juni zijn
debuut maken voor de Westduitse
televisie. In de Bavaria studio's te
Milnchen worden 21 maart al de eer
ste opnamen gemaakt.
Gaaikema is trouwens al een hele tijd
bezig met de voorbereidingen voor
zijn Duitse televisie-optreden. Daar
voor maakt hij rijkelijk gebruik van
zijn bestaande repertoire.
Dc 33-jarige Gaaikema reist intussen
met zijn nieuwe show 'Elf verdwazin
gen' door het zuiden van Nederland.
Gedurende februari zal hij optreden
in het Rotterdamse Hofpleintheater.
1 aBPl I
Dc Australische mevrouw Janette
Prouse heeft haar negende kind ter
wereld gebracht, ondanks het feit dat
ze alle beschikbare pillen heeft gepro
beerd. Na de geboorte van het tweede
kind, vond zc haar gezin voltooid. Ze
begon de pil te slikken, maar zonder
resultaat. Ze kreeg het ene kind na
het andere. Tenslotte liet zc zich na
de achtste baby steriliseren, maar de
operatic had blijkbaar niet het gewen
ste gevolg. Ze kreeg daarna haar ne
gende kind. Ze overweegt nu een
tweede operatie. Als deze ook geen
resultaat zal opleveren geeft do arts
haar man de raad zich te laten stcrili'
seren. Rijkelijk laat, om op zo'n idea
te komen, zou men zeggen.
De vijfjarige Duitse dog 'Pascale' van
mevrouw Griekspoor-Van Vliet uit
Abbenes, heeft in óén worp zeventien
jongen gekregen. Het is niet gelukt ze
alle zeventien in leven te houden,
maar met dertien levende jongen is
toch ook al een prestatie geleverd die
er zijn mag. De fles moet natuurlijk
voor aanvullende voeding zorgen.
'Een bananenritssluiting? Misschien zit er iets in.'
BURGERLIJK ONGEHOORZAAM
'Recht, orde en burgerlijke onge
hoorzaamheid', proefschrift van dr. C.
J. M. Schuyt, uitgave van Universitai
re Pers Rotterdam. Een voortreffelijk
boek over de burgerlijke ongehoor
zaamheid in met name de Verenigde
Staten (rassenstrijd, Vietnamprotest,
studentenbeweging). Het bock is ter
.sprake geweest in Trouw/Kwartet van
29 dee. j.l. (in een artikel over vrij
spraak voor bezetters) en, vrij uitvoe
rig. in de krant van 6 januari (in een
artikel over het studentenprotest).
Uitgeverij Spectrum te Utrecht stuur
de ons de Aula-pockets nrs. 486 en
491: Religieuze extase, door I. M.
Lewis (sociologische studie over beze
tenheid en sjamanisme. Vergelijkende
studie over cultureel variërende vor
men van religieuze extase (224 blz
6.50) en Dc sociologische visie, door
C. Wright Mills (structuur van onze
samenleving als geheel. Plaats van
onze samenleving in de wereldgeschie
denis. Het mensentype in deze samen
leving en in deze tijd (256 blz 6.50
2e druk)) en het Prisma woonboek
door Hans Uylenburg. Een boekje
met nieuwe woonideeën. Tips voor
kleinbehuisden, flatbewonders, doe-
het-zelvers (170 blz - 3.50).
