Liberale bewindsman
heeft eigen achterban
tegen en PvdA mee
re-doctor Van Tijen:
woningproblematiek
werd teleurstelling'
Personeel Euratom:
voorkom sluiting
2
Tentoonstelling van graficus
E
Organisaties:
betaal
geen belasting
Belangrijke aanwinst voor Mauritshuis
Kleine beelden van Mari Andriessen
Vandaag in Enschede
Vietnam-demonstratie
Antilliaanse aanval op
dr. Bas de Gaay Fortman
Kamerlid wijst beschuldigingen af
Boekenetalage
Kanonniers reden
op rijksbenzine auto
Nagekomen familiebericht
is
ROUV/KWARTET ZATERDAG 13 JANUARI
1973
BINNENLAND/KUNST
Kil
Spreiding van invester ingen
Van onze parlementsredactie
OEN HAAG Minister Langman (Economische Zaken) die voor de WD in het demissionaire ka
binet zit, wordt door de PvdA geprezen voor zijn wetsontwerp om de investeringen in het westen
van het land tegen te gaan en meer te spreiden over het gehele land.
Van «jn liberale pairtijgenoten krijgt
de minister evenwel kritiek te verdu
ren, omdat hij op de stoel van de
unierneming zou gaan zitten.
De PvdA daarentegen geeft minister
Langman een steun in de rug en
schrijft in het voorlopig verslag van
de Tweede Kamer: 'Wij hebben in het
bijzonder bewondering voor de moed
van een liberale bewindsman om een
dergelijk initiatief ook tegenover zijn
eigen achterban te verdedigen.'
li het Amsterdamse Stedelijk Museum is vanaf vandaag een tentoonstelling
feilen met werk van de Poolse graficus Roman Ciesleivlcz. In het midden een
"Iche van de kunstenaar met daarom heen pakpapier waarop kleine portret-'
i huisjes en andere voorstellingen zijn afgebeeld.
'tn een onzer verslaggevers
'ELFT De architect ir. W. van
ijen heeft gisteren een ere-doctoraat
ui de technische hogeschool te Delft
i ontvangst genomen. Zijn ere-pro-
'Otor, prof. ir. M. Gout prees niet
Heen het werk van de nu bijna
chtigjarige, één van de grondleggers
ui het functionalisme in de Neder-
adse architectuur, maar ook de per-
onlijkheid van Van Tijen, die 'in
ja gehele loopbaan als architect stel-
ag heeft genomen als sociaal voor-
echter, als vernieuwer, als neo-am-
tchtsman, die het evenwicht zocht
ussen bruikbaarheid, constructie, eco-
omische haalbaarheid en vormge-
■ag", zoals prof. Gout het formuleer
zijn dankwoord na zijn promotie,
i architect Van Tijen nadrukkelijk
chzelf nooit als 'artiest' te hebben
eschouwd, maar als iemand die het
nawen steeds heeft gezien als een
aatschappelijke taak. Uitvoerig gaf
zich ook rekenschap van de na-
orlogse woningproblematiek, die ook
wr hem op een teleurstelling is
«Belopen. Onze poging met hoog-
nuw tot doorbreking naar ruimte en
wizon, is gedegenereerd tot toepas-
""8 van een algemeen woonsysteem;
_auto heeft mede geholpen aan de
itwrichting van de ruimtelijke leef-
brheid en wij hebben beleefd hoe
1 kleine plaatsen wilde uitzaaiingen
ja cliché-laagbouw ontstonden, zon-
structuur en tegen een verant-
"Ord ruimtelijk beleid in.
al heeft de kapitalistische m'aat-
®appij-struetuur stellig iets te ma-
Jca met deze ontwikkeling; het is
IPUar dr. Van Tijens mening niet juist
hier de oorzaak te zien, want in
menig niet-kapitalistisch land is het
niet anders.
Veeleer zocht de heer Van Tijen de
diepste oorzaak in de onmatige kwan
titatieve groei, waartoe wij thans wor
den gedwongen. 'Geen enkel probleem
is oplosbaar, wanneer de oplossing in
onmatige aantallen moet worden her
haald', aldus de nieuwe Delftse ere
doctor.
Het voorstel van minister Langman
heeft ook in grote lijnen de instem
ming van de frakties van de KVP,
ARP en CHU. De confessionele Ka
merleden vragen zich echter af of de
voorgestelde maatregelen van de mi
nister niet wat eenmalig van karakter
zijn: heffingen op nieuwe bedrijfsge
bouwen en op nieuwe installaties in
de open lucht. Hun vraag is: ontko
men zo projekten in de randstad, die
best naar elders kunnen verhuizen,
niet ten onrechte aan een heffing?
KVP, ARP en CHU willen de investe
ringsheffing ook zien als een bestrij
ding van de inflatie, omdat samen
klontering in de randstad als imfla-
tiehaard wordt tegengegaan. De PvdA
vraagt in het verslag ook aandacht
voor het 'open middengebied' in de
randstad Holland. Hier zijn immers
veel economische activiteiten om pla
nologische redenen niet welkom.
De WD twijfelt ernstig aan het ef
fect van de heffing voor het noorden
en zuiden van het land. Als alterna
tief pleit die liberale fraktie voor een
toegespitst inrichtingsbeleid. Een der
gelijk beleid brengt wel met zich
mee, dat de bedrijven op een of
andere manier direct bijdragen in de
maatschappelijke kosten. De WD is
niet tegen het heffingssysteem en
denkt meer aan het opleggen van
baatbelastingen.
Tegen het door minister Langman
voorgestelde vergunningenstelsel
heeft de WD grote bezwaren, omdat
niet de ondernemer maar de overheid
gaat oordelen over de investeringen.
ROOSENDAAL Vele duizen
den Nederlanders zullen op korte
termijn een brief krijgen waarin
ze worden opgeroepen vooral
geen milieubelasting te betalen.
De brieven worden gestuurd door vier
organisaties die gezamenlijk een groot
deel van het land bestrijken: De Vere
niging voor Natuurbehoud, het Cen
traal Actiecomité Rijnmond, de actie
ZZ in Gelderland en de Landelijke
Bond van Huurdes en Woningzoeken
den. Wanneer de oproep succes heeft
zullen de vele milieubelastingontdui
kers onmogelijk vervolgd kunnen
worden. De initiatiefnemers vinden
het verkeerd dat de urger de bestrij
ding van de waterverontreiniging zou
moeten betalen 'terwijl de werkelijke
vervuilers buite schot blijven'. Vol
gens de vier organisaties zouden voor
de industrieën de normen soepeler
zijn en een goed controle apparaat
ontbreken.
Bovendien worden de ondernemers
vrijgesteld nadat ze al met een flinke
subsidie uit de opbrengst van de mi
lieubelasting zuiveringsinstallaties
hebben gebouwd. 'In de brief wordt
gezegd dat de wet alleen de biologi
sche vervuiling telt'. De lozing van
vast afval en chemisch gif, d e eigen
lijke vergiftiging, blijft buiten be
schouwing. 'De ondernemer staat
niets in de weg om de milieubelasting
door te berekenen in de prijzen van
het produkt zodat de consumenten
opdraait voor het totaal van de inves
teringen', aldus de brief. De initiatief
nemers willen een beleid volgens het
uitgangspunt 'de vervuiler betaalt'.
DEN HAAG Het Mauritshuis ln Den Haag heeft een
belangrijk schilderij van de Vlaamse landschapssschilder
Hans Bol (1534-1593) in eigendom gekregen. Het stuk laat
een fraai uitgevoerd fantasielandschap zien, waarin de
evangelist Johannes is afgebeeld, zittend op het eiland
Patmos terwijl hij de Openbaring schrijft. Het eigenaardi
ge is, dat het werk is uitgevoerd in waterverf. Hoewel het
uit oude bronnen bekend is dat er vele waterverfschilders
tijdens het midden van de 16e eeuw rond Mechelen
werkzaam waren, waaronder Bol als een der belangrijkste,
Is er nog geen gróót werk in deze techniek teruggevon
den. Het nu door het Mauritshuis verworven werk is hier
van het eerste voorbeeld. Het is verrassend goed bewaard
gebleven, wat te verwonderlijker is daar de in deze
techniek uitgevoerde schilderijen zeer kwetsbaar zijn. Dc
afmetingen zijn 47x82 cm, het heeft een geschilderd zwart
kader en is onlngelljst. Het schilderij is aangekocht uit
eeu particuliere Zweedse collectie uit eigen middelen en
met steun van de Vereniging Rembrandt, het Prins
Bernhardfonds en de stichting Johan Maurits van
Nassau. Het is nu in een der benedenzalen van het
Mauritshuis in een vitrine tentoongesteld.
BERGEN OP ZOOM Met een expo
sitie van de kortgeleden 75 geworden
beeldhouwer Mari Andriessen gaat de
Stichting 'Etcetera' te Bergen op
Zoom haar tiende jaar in: een over
zicht van het kleine beeldhouwwerk
Van deze kunstenaar in de expositie
zaal aan de Molstraat 10a.
De naam Mari Andriessen heeft na de
oorlog bij de Nederlanders een beken
de klank gekregen. En dat wil wat
zeggen, want over het algemeen weet
men in dit land weinig van zijn beeld
houwers af. Je kunt de proef op de
som nemen door een nog niet eens
zo willekeurig gekozen Amsterdam
mer te vragen naar de naam van de
kunstenaar die het toch overbekende
beeld van Thorbecke modelleerde. Of
dat van Rembrandt, er vlak bij.
In Rotterdam zou je het kunnen vra-
ge naar aanleiding van Erasmus en in
Vlissingen wat betreft Michiel A. de
Ruyter.
Maar de 'Dokwerker' op het Jonas
Daniël Meyerplein in Amsterdam is
van Andriessen, evenals de oorlogsmo
numenten in Haarlem, Enschede of
Rotterdam van Andriessen zijn.
De monumenten, die deze beeldhou
wer maakte, zijn in de loop der jaren
geworden wat herdenkingsmonumen
ten behoren te zijn: gemeengoed. An
driessen heeft zich nooit tot een klei
ne selecte groep gericht, maar tot
iedereen.
En dat was niet omdat hij populari
teit zocht, maar eenvoudig omdat het
zijn aard is. Hij kan niet anders.
Hier een selectie uit het kleine beeld
houwwerk dat hij in de loop van
ruim zestig jaar maakte: beelden die
zo nadrukkelijk voor zichzelf spreken,
dat ze geen uitleg, van wie dan ook
nodig hebben. Je moet ze zien. En dat
kan, tot 5 februari in Bergen op
Zoom.
Concerten tegen
de barricades
AMSTERDAM De Engelse improvl-
satiegroep die zich AMM noemt en die
in 1965 werd opgericht, komt een
aantal concerten in ons land geven.
Van dit Ensemble heeft een zevental
jonge musici deel uitgemaakt Sinds
1972 zijn daar nog maar twee van
over: de in 1939 in Rugby geboren
tenor-saxofonist Lou Gare en de in-
1942 in Hertfordshire geboren slag-,
werker Eddy Prevost. Zij gingen
voort op de eerder ingeslagen weg
waarmee de andere leden het in de
loop der jaren niet meer eens waren.
De componist-pianist Cornelius Car-
dew (Gloucestershire 1936) treedt nu
in hetzelfde programma als het AMM-
Ensemble op met de jazz-gitarist
Keith Rowe (Plymouth 1940). De ba
sis voor zowel de nieuwe AMM-
formatie als voor het duo Cardew en
Rowe wordt gevormd door hun stre
ven om de barricades van vooroordeel
en vorm, die beperkend en vervreem
dend werken, omver te werpen, zo
delen zij zelf mee. Bovendien is bij
Cardew en Rowe het politieke ele
ment een belangrijke rol gaan spelen.
De concerten in Nederland worden
gegeven op donderdag 25 januari in
de Geertekerk in Utrecht (20.30 uur),
26 januari in het Noordhollands Mu
seum te Bergen (20.30 uur), 28 janua
ri in het Stedelijk Museum, Amster
dam (14.30 uur) en eveneens 28 janu
ari in De Lantaarn te Rotterdam
(20.30 uur)
Reisbeurzen en stipendia
DEN HAAG Op de begroting van
het Ministerie van Cultuur, Recreatie
en Maatschappelijk werk is 429.400,-
uitgetrokken voor toelagen aan beel
dende kunstenaars en architecten ln
de vorm van een stipendium of een
reisbeurs. Wie voor toekenning in
aanmerking wil komen moet dit voor
15 februari bij het Ministerie aanvra
gen. Het bedrag laat slechts verlening
van een beperkt aantal toelagen toe.
De reisbeurzen zullen gemiddeld een
2.000 groot zijn, de stipendia
6.000.
De stipendia zijn bestemd voor kun
stenaars, die zich gedurende enige
tijd willen wijden aan de voortzetting
en ontwikkeling van hun werk of aan
de uitwerking van bepaalde projecten.
Ze dienen niet om materiaalkosten te
dekken voor de uitvoering van projec
ten of voor de inrichting van ateliers.
En dan nog....
Het in 1972 bereikte bezoekersaantal
van meer dan 16.000 is een record in
de geschiedenis van het Provinciaal
Overijssels Museum te Zwolle.
André Vandernoot die per 1 septem
ber dirigent van het Noordhollands
Philharmonisch Orkest wordt, is ook
benoemd tot muziekdirecteur van het
Nationaal Orkest van België en zal in
verband hiermee zijn functie als chef
dirigent van de Brusselse Munt
schouwburg per 1 september neerleg
gen.
Van een verslaggever
ENSCHEDE De studentenraad van
de Technisch? Hogeschool in Twente
organlseèrt vandaag een Vietnam-de
monstratie, die wordt gesteund door
vijf politieke partijen (PvdA, PPR,
D'66, CPN en PSP) en enkele Ensche-
dese groeperingen. De PvdA-wethou-
der Oldenhof van Enschede en de
heer J. Botstra (redacteur van het
Vietnam-bulletin)1 zullen spreken. De
demonstratie begint om drie uur op
de markt in Enschede.
ADVERTENTIE
UW VAKVERBOND
Ravellaan 1 Utrecht
ADVERTENTIE
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Het Antilliaanse dagblad 'Beurs- en nieuwsberich
ten' heeft een boze aanval gedaan op het Nederlandse Tweede
Kamerlid voor de PPR, dr. B. de Gaay Fortman; dit naar aanlei
ding van de vragen die de heer De Gaay Fortman aan de Neder
landse regering heeft gesteld over de publikatie van 'Beurs- en
Nieuwsberichten' van het zgn. rapport-Van Leeuwen.
In dit rapport werd gesuggereerd
dat Venezuela de benedenwindse ei
landen wil annexeren als er in dit
gebied een machtsvacuüm zou ont
staan; een ontwikkeling waarbij de
Shell zijn eigen rol speelt en de
heren Biesheuvel. Schmelzer en Ne-
lissen als marionetten van de Shell
optreden.
Uit de woordkeuze van De Gaay
Fortman was duidelijk hoe kritisch
hij tegenover dit soort suggesties
van de Antilliaan Van Leeuwen
staat. 'Beurs- en Nieuwsberichten'
echter gaat nu verder met het cite
ren uit het rapport. Daaruit blijkt
dat de heer De Gaay Fortman zelf
één van de voornaamste zegslieden
van Van Leeuwen is geweest.
Volgens de recente publikaties van
'Beurs- en Nieuwsberichten' zou de
heer De Gaay Fortman bij zijn be
zoek aan de Antillen (in december
1971) druk over de regeerders en
zijn collega-parlementariers hebben
geroddeld.
'Het toppunt is nu wel', aldus
Beurs- en Nieuwsberichten, 'dat de
zelfde De Gaay Fortman nu aan de
Nederlandse regering vraagt of zij
de mening deelt dat uit het feit dat
de heren Biesheuvel, Schmelzer en
Nelissen in Van Leeuwens rapport
worden afgeschilderd als marionet
ten van de Shell een .aanwijzing
vormt dat de oprechte Nederlandse
bedoelingen over de toekomstige
zelfstandigheid van de Nederlandse
Antillen niet goed zijn overgeko
men. Het is notabene dezelfde vra
gensteller die op de Nederlandse
Antillen de integriteit van de Ne
derlandse regeerders in een kwaad
daglicht stelt', aldus het Antiliaanse
dagblad Beurs- en Nieuwsberichten.
'Doorgezaagd'
De heer De Gaay Fortman heeft
gisteren aan het ANP een commen
taar op deze zaak gegeven. In dit
commentaar zegt de heer De Gaay
Fortman tijdens zijn bezoek aan de
Antillen op een receptie ter zijde te
zijn genomen door Boelie van Leeu
wen, die hem begon 'door te zagen'
over allerlei Nederlandse politici.
De heer De Gaay Fortman heeft
toen, volgens zijn eigen verklaring,
de heer Van Leeuwen proberen uit
te leggen dat in de Nederlandse
politiek (anders dan op de Antillen)
Dr. Bas de Gaay Fortman
personen een minder grote rol spe
len dan partijen.
Op een vraag van de heer Van
Leeuwen of de heren Biesheuvel,
Schmelzer en Nelissen in de Neder
landse politiek een grotere rol speel
den dan de heren Van Lier, Mom-
mersteeg en Westerterp heb ik met
het bovenstaande voorbehoud beves
tigend geantwoord, aldus de heer De
Gaay Fortman. Hij ontkent nadruk
kelijk zelfs maar te hebben gesugge
reerd dat de heren Biesheuvel,
Schmelzer en Nelissen enige verbin
ding hebben met de Shell.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG/PETTEN Het per
soneel van Euratom in Petten
heeft premier Biesheuvel met
klem verzocht al het mogelijke te
doen om de dreigende sluiting
van de Euratom-vestiging in Pet
ten te voorkomen.
Tijdens de onderhandelingen over het
meerjarig onderzoekprogramma van
Euratom die op 18 januari in Brussel
worden voortgezet, zal voor de eerste
keer de sluiting van een Europees
instituut ter discussie worden ge
bracht. Voor sluiting zou met name
het centrum in Petten in aanmerking
komen. De Europese ministerraad zal
in elk geval tot een beslissing moeten
komen over een meerjarig onderzoek
programma voor de Euratom-centra in
Ispra (Italië), Karlsruhe (Duitsland),
Geel (België) en Petten. Dit onder
zoekprogramma impliceert naast een
her-oriëntering van de researchtaken
van Euratom ook beperkingen op per
soneel en financieel gebied.
In een petitie die het Euratom-perso-
neel aan premier Biesheuvel aangebo
den heeft, ziet het wetenschappelijk
personeel andere mogelijkheden dan
sluiting van het complex. Aan de
Nederlandse regering wordt gevraagd
met kracht te pleiten voor het onder
zoekcentrum in Petten.
Er zou volgens het ruim 150-man
personeel in Petten, in elk geval naar
gestreefd moeten worden dat Petten
belast blijft met die onderzoekactivi
teiten die ln het gemeenschappelijk
programma worden opgenomen en
thans reeds tot de taken van Petten
behoren. Het zou mogelijk moeten
zijn te voorkomen dat thans reeds
deze ectiviteiten naar Ispra in Italië
worden overgebracht. Naast het mate
riaal-onderzoek is een andere belang
rijke activiteit van Euratom het in
samenwerking met Reactor Centrum
Nederland exploiteren van de hoge
Fluxreactor. Voor zover deze werk
zaamheden niet de belangstelling van
alle lid-staten hebben, zou daarvoor
volgens de petitie een financierings
compromis gevonden moeten worden.
Ook dringt het Euratom-personeel er
op aan dat het centrum in Petten
betrokken wordt bij een der toekom
stige activiteiten die in de meerjaren-
ADVERTENTIE
programma's worden opgenomen.
Nieuwe taken liggen bijvoorbeeld op
het gebied van de milieuhygiëne, de
reactorveiligheid en de verwerking
van de radioactieve afvalstoffen. Pre
mier Biesheuvel heeft beloofd de peti
tie in handen te stellen van minister
Langman (economische zaken).
Hoenderlust. Tekst: F. Harmsen van
Beek. Tekeningen: Paul de Lussanet.
Erven Thomas Rap, Amsterdam 1972.
44 blz. (zeer groot formaat) 17,50.
F. Harmsen van Beek, die onder haar
volle naam F. H. ten Harmsen van
der Beek o.a. de magnifieke dichtbun
del 'Geachte muizenpoot en achttien
andere gedichten' (1965) schreef, le
vert hier een nogal rommelig verhaal:
'Notities uit het Gedachten Leven van
W. Hoendervoogt, aangaande voorna
melijk Kippen cn Hanen'. De tekst is
maar af en toe amusant, meestal erg
flauw en stelt na Ten Harmsens ande
re werk nogal teleur. De hoenderen
vormen er weliswaar een rode draad
in, maar daar wordt erg gillig, en
zonder veel van het oude verbale
vuurwerk, omheen gespeeld.
De tekeningen van Paul de Lussanet
ARNHEM 'We zagen hoe slordig
er met benzine werd omgesprongen.
Het werd als het ware verspild, van
daar dat wij er toen ook een graantje
van hebben meegepikt'. Twee dienst
plichtige kanonniers, Albert van A
uit Amsterdam en Peter van den B
uit Zuilichem, stonden daarvoor giste
ren voor de krijgsraad in Arnhem. Zij
werden veroordeeld tot respectievelijk
400 en 300 gulden boete, wegens dief
stal van rijksgoederen.
Beiden reden met een auto die liep
op rijksbenzine, totdat zij op heter
daad betrapt werden.
zijn gewoon en mooi, ze lijken goed
gereproduceerd. Hoenders van allerlei
soort, in al hun koninklijke eigenwijs
heid, vullen de grote bladzijden: Wit
te Leghorns, Buff Cochins, Indische
Vechthoenders, Lichte Brahma's, Zil
ver Dorkings en vele andere. De laat
ste bladzijden worden ingenomen
door een opsomming van herkomst,
eigenschap, kenmerk en kleur van de
gereproduceerde hoendersoorten.
De Lussanet heeft zich serieus van
zijn taak gekweten. Ten Harmsen
maakte er zich wat van af. Haar
hoender-beschouwing, waarin de men
sen erg veel voorkomen, is een won
derlijk bouwwerk van interrupties en
zijwegen, vol ól te stoere ironie en SI
te gemakkelijk cynisme.
'Hoenderlust' is een prachtuitgave, op
zéér groot formaat (30 x 42.5 cm).
Voor kippen-, tekeningen- en litera
tuurliefhebbers in elk geval interes
sant
UW VAKVERBOND
IS HET
Ravellaan 1
Utrecht
Heden nam de Here tot Zich na een zeer moedig
en geduldig gedragen lijden zijn kind, onze lieve
zorgzame vader en opa
Gijsbert Cornells Verhoef
weduwnaar van Klasina van Garderen
op de leeftijd van 61 jaar
,,'k Zal dan gedurig bij U zijn." v.v.
Psalm 73:12 (berijmd)
Vlist: H. B. de Langen-Verhoef
A. C. de Langen
Veenendaal: B. van Doorn-Verhoef
Benschop: Jac. Verhoef
C. M. Verhoef-Oskamp
Oudewater: K. Versloot-Verhoef
A. S. Versloot
Woudenberg: C. J. W. Gerritsen-Verhoef
G. J. Gerritsen
Katwijk: P. Rijneveld-Verhoef
H. Rijneveld
Oud-Beijerland: G. C. Verhoef
Benschop: C. Rijneveld
Scherpenzeel: A. G. J. Verhoef
M. Verhoef-Voorthuizen
en kleinkinderen
Benschop, 12 januari 1973.
Zuidzijde 263a.
De begrafenis zal D.V. plaatsvinden op woensdag
17 januari op de Ned. Herv. Begraafplaats te
Benschop. De rouwdienst zal gehouden worden
in het gebouw „Maranatha" van de Herv. Kerk
v.m. 11.15 uur, waarna de begrafenis zal plaats
vinden om plm. 12.00 uur. Gelegenheid tot con
doleren in „Maranatha", maandag 15 januari n.m.
van 7.009.30 uur en na de begrafenis.
-W' VAKVERBOND
^aveliaan 1 Utrecht
