Bont gezelschap christenen praat
over inhoud van verkondiging
Wereldzendingsconferentie in Bangkok
VS-kerkleiders in
ons land wegens
Vietnam-politiek
Kort geding om de
Lambertuskerk gaat
mogelijk niet door
Hans Küng naar Nederland
Trouw
Kwartet
OPGEVEN VAN
FAMILIEBERICHTEN
EN ANDERE
ADVERTENTIES
GEDURENDE DE AVONDUREN
vandaag
Beroepings-
werk
Udink moet zijn mening
geven over bomen kappen
Brand verwoest kantoor
Boekenetalage
TROUW/KWARTET VRIJDAG 5 JANUARI 1973
KERK/BINNENLAND T2/K2
door H. Biersteker
•BANGKOK Een onvoorstelbaar bont gezelschap christenen van over de hele aarde verdiept zich
dezer dagen bij Bangkok in de vraag wat het 'heil' betekent voor vandaag. 'Salvation Today' is het
motto waaronder de commissie voor wereldzending en -evangelisatie van d ewereldraad van kerken
(de vroegere internationale zendingsraad) al die mensen bijeenriep om een reëel stuk achtergrond te
krijgen voor haar eigen vergadering, die hierop volgt.
De vroegere grote zendingsconferen
ties in de lijn van Jeruzalem en
Tambaran hielden zich vooral bezig
met de wijze van de verkondiging.
Maar hier gaat het voor het eerst
over de inhoud van de verkondiging,
aldus dr. Albert van den Heuvel,
(even met verlof van de Carnegielaan
om hier nog één keer zijn wereldraad-
pet op te zetten). En dat is natuurlijk
vrégen om conflicten. Zoals de hier
aanwezige verontniste Duitse missio-
loog prof. Beyerhaus tevoren al on
heilspellend schreef: 'De internationa
le zending staat op het kruispunt: zal
het zendingsbegrip in de toekomst ge
baseerd worden op een pan-religieuze,
humanistisch-ideologische heilsopvat-
ting zoals de voorbereidende docu
menten doen vermoeden? Of zal het
lukken de bijbels-reformatorische
koers weer terug te vinden?' Dat
laatste zal wel lastig zijn met al die
anglicanen, orthodoxen en onafhanke
lijke Afrikaanse kerken erbij. Maar
ook de eerstgenoemde weg door
Beyerhaus is in feite al een twee
sprong want 'pan-religieus' verdraagt
zich slecht met 'humanistisch-ideolo-
gisch'.
de bezette ambassade binnenging om
met de Palestijnen te spreken waren
zijn eerste woorden: 'Heren, u hebt
ons land in ernstige verlegenheid ge
bracht want wij mogen niet met u
onderhandelen, het is namelijk een
heilige dag voor ons'. Zich daar niets
van aan te trekken zou volgens een
verklaring van de terroristen misver
standen hebben geschapen tussen het
Palestijnse en het Thaise volk en daar
waren ze niet op uit Zo betekende
een heilige dag van de boeddhisten de
uitredding van de reeds ten dode
opgeschreven Joden. Een heel opmer
kelijke 'salvation'!
Steenrijk
Schattig
Dat was al te merken aan de schattige
boodschap aan de conferentie van
prinses Poon Pismai Diskul, een van
de telgen uit het dichtbevolkte Thaise
koningshuis, die tevens voorzitter is
van de wereldfederati evan boeddhis
ten. Zij legde meteen blijmoedig de
nadruk up de overeenkomst tussen
alle religies, namelijk dat zij 'de mens
willen verheffen uit een toestand
waarin hij voornamelijk door instinc
ten en impulsen wordt gedreven'. Ook
legde zij nederig een probleem voor
het gezelschap neer dat naar haar
mening alle religies in de wereld
gemeen hebben, namelijk dat tradities
en riten teveel aandacht blijven op
slokken zodat er te weinig overblijft
voor de onderwijzingen die tot begrip
en wasdom kunnen lelden. Met het
gevolg dat de jongeren de religie
vreemd en niet ter zake doend achten
in hun leven.
Hoe kunnen we hen weer duidelijk
maken, aldus de prinses, dat de reli
gieuze levenspraktijk onmisbaar is
voor hun welzijn en veiligheid naar
lichaam en naar ziel? 'Zonder de
godsdienst in hun gedachten, woorden
en daden houden zij immers op men
selijk te zijn maar hebben zij slechts
een bestaan dat niet beter is dan dat
van de dieren'. Een duidelijke pan-
religieuze oproep tegenover het 'hu
manistisch-ideologische' waar Beyer
haus zijn zorg over uitsprak. Tenslot
te smeekte de prinses de genade af
over de conferentie 'van wét er ook
maar heilig en goddelijk mag zijn in
het universum, de Triple Gem de
Heilige Drieëenheid of anderen
We misten hierbij alleen mog maar
een forse pianoonderstreping van dr.
Anton van der Horst zoals je dat
vroeger in het VPRO-morgenuurtje
had. Trouwens, de prinses was er zelf
niet maar had voor deze hoofse beje
gening der christenen de secretaris
van de boeddhistenfederatie Aiem
Sangkhavasi, te hulp geroepen. Zélf
was zij deze dagen geheel in beslagge
nomen door de vracht van ceremonie-
en waarmee de installatie van de nieu
we Thaise kroonprins Vajiralongkorn
gepaard ging.
De 28ste december was een heilige
dag voor Thailand en dat is ook de
redding geweest voor de Israëlische
gijzelaars, zo blijkt achteraf. Toen
luchtmaarschalk Dawee Chullasapya
De conferentie zit ver van Bangkok in
een herstellingsoord van het Rode
Kmis, een park vol kleine en grote
paviljoens en bungalows, neergezet
door een steenrijk geworden Chinees
die Thailand iets moois wou nalaten.
Kwade tongen beweren dat hij, me
neer O Chuliang, een schuldgevoel
had naar aanleiding van de wijze
waarop hij dit fortuin had vergaard.
Ik blijf daarbuiten, indien het waar
is, is het een aardige bevestiging van
een uitdrukking die ik onlangs uit de
Amerikaanse kerken opving: God
heeft de blijmoedige gever lief. maar
geef mij maar een miljonair-met-een-
schuldcomplex. Niemand weet waar
de herstellende patiënten precies zit
ten, maar het park is ook zo groot.
vlucht is uit het Noorden en nu les
geeft in de hoofdstad Vientiane, en
bisschop Aola uit Namibië die vorig
jaar een brief op poten schreef naar
Vorster over onrecht en onderdruk
king van de Ovambos', deze mensen
hebben allemaal hun eigen proble
men. Bij het woord 'heil' vallen hen
zeer verschillende dingen in. De oude
oecumenische pionier dr. M. M. Tho
mas uit Bangalore had het over 'onze
hoop op een tijd met een relatief
hoge graad van menselijke emancipa
tie déze kant van de eschatologi
sche hoop op het uiteindelijke heil'.
Thomas zei er geen idee van te heb
ben of die twee in eikaars verlengde
liggen. Maar het hangt van ons geloof
af of we de breuk daartussen meer of
minder tragisch maken, aldus de In-
dier die hie ^a een hartaanval, weer
heel vief ri oopt. Op zijn toespraak
kom ik direct terug.
J. Hoekstra
Ds. Jelle Hoekstra, Afrika-secretaris
van de hervormde raad voor de zen
ding, is geen onbekende in Bangkok.
Dat bleek ineens toen we aan het
praten waren over de luchtbasis
Ubong, waar de grote B-52's zijn ge
stationeerd. Wij begrepen niet hoe hij
zo precies kon weten waar die basis
ligt. 'Ik heb hem nog aangelegd', zei
hij toen mysterieus. Hoekstra begon
zijn loopbaan als KNIL-militair in
Indonesië en verrichtte als krijgsgevan
gene dwangarbeid voor de Japanners.
Daartoe behoorde ook de aanleg van
dit vliegveld bij Bangkok. 'In Bang
kok heb ik de eerste klap van mijn
'God is vrijheid, leven en liefde' staat op dit affiche van de wereld
leven gehad, want ik heb de afgang zendingsconferentie die in Bangkok gehouden wordt,
van het koloniale tijdperk aan den
Prinses Poon
Het is een lustoord, vol onwaarschijn
lijke bloemen, met wateren vol on
waarschijnlijke vissen en met jonge
tjes die hun katapult op even on
waarschijnlijke vogels richten, die
vervolgens juichend opvliegen. Maar
het is nog geen honderd kilometer
van de luchtbasis der B 52-bommen-
werpers die aan de andere kant van
Bangkok opstijgen voor hun verwoes
tende werk in Vietnam. Paradijs en
hel, heil en onheil, kerkelijke missie
en bombardementsmissies, vlak bij el
kaar.
Het werkt vooral verlammend op de
deelnemers uit dat land waarvan de
regering die bombardementen gelast,
een land dat zich gaarne rekent tot
het 'christelijke westen'.
Maar de Oostjavaanse dominee, die
zijn kerk zag vertienvoudigen, de Rus
sische priester, die niet mag klagen,
de zwarte pinksterman uit de VS die
zo weinig merkt van boetedoening, de
stille Laotiaanse onderwijzer die ge-
lijve ervaren. Nu ben ik wéér in Bang
kok en ik krijg de tweede klap van
mijn leven namelijk de afgang van
de Westerse zending'.
'Kom, kom', zei ik, 'M.M. Thomas
heeft er ook hele goeie dingen van
gezegd'.
'Heb je Potter gehoord? Over de
cristenen In het Westen die gevan
gen zitten in machtsstructuren die de
Derde Wereld domineren? Over de
geestelijke onderontwikkeling van het
Westen?'
'Dat was dus je tweede klap in Bang
kok?'
'Ja. Maar ik moet er wel bij zeggen dat
die eerste klap in Bangkok heel goed
voor me is geweest. En ik vertrouw
dat het met die tweede klap ook wel
weer zo zal zijn'.
Hiermee is wellicht genoeg nieuwsgie
righeid opgewekt naar de toespraken
van de Indiër. M. M. Thomas en de
West-Indiër Philip Potter, waarvan ik
hier een paar hoofdmomenten geef.
De eerste zorg van de zending in
India is steeds geweest: de verlossing
van de menselijke geest uit de afgo
dische kaders van zingeving en heilig
heid, aldus dr. Thomas. De zendelin
gen predikten aan de stammen en de
dorpelingen de verlosing van de men
selijke geest van de overheersing door
de 'elementaire geesten uit het heel
al', die de zon, de maan, de sterren,
de bergen, de bomen en de rotsen
bevolkten, verlossing van het fatalis
me der armoede. Zij worstelden met
de demon achter het kastensysteem,
zij probeerden de heiligheid van de
koe en andere dieren te doen over
gaan op de menselijke persoon, zij
daagden de samenleving uit met een
avondmaalsgemeenschap die de kas-
tengrenzen overschreed, zij deden de
stralenkrans verbleken rondom een
afgodisch ascetendom dat onthouding
in zaken als voedsel en sexualiteit
was gaan beschouwen als een instru
ment des heils. De profetische traditie
films van verschillende omroepen) is
pas pornografie, evenals sommige
kwissen. En verder: Er zit een knop
aan het volkstevredenhouders (of
kwetsers) kastje.
Groningen
Ipe v. d. Deen
concreet in deze kranten vertaald
wordt. Deze lezers kunnen later nooit
zeggen dat ze het niet geweten hebben.
(Naschrift van de redactie: De insinua-
Amsterdam
F. Land
VPRO (5)
De redact!e behoudt tlch het recht voor om
tor opname in dexe rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ
fiublikatle wordt met de naam van do
nzender ondertekend. Brieven kunnen wor-
den gezonden aan de heer Joh. C. Francken.
aecretarls van dc hoofdredactie van Trouw-
Kwartet. Postbus 859. Amsterdam.
VPRO (4)
Uit die reacties van de lezers meen ik
te mogen concluderen, dat zij de hele
show hebben gezien. Welnu, dan ben
ik zo vrij me af te vragen: 1. Willen
zij gekwetst worden? 2. Vonden ze
het onbewust toch mooi, maar ver
plichten ze zich, zich boos te maken?
En die uitleg van die 'persiflages'.
Hier mijn uitleg op twee daarvan. 1.
Persiflage op de koningin: Deze zette
de aanbidders van het koningshuis
voor aap. 2. Persflage op de bijbel:
Dit zie ik helemaal niet zo. Het was
m.i. gewoon het voor paal zetten van
allerlei onheilspredikers. Over dat
naakt dat zo vreselijk kwetsend zou
zijn: Naakt is natuurlijk, maar moor
den (In allerlei volksvermakende
De reacties op de Barend Servet show
van de VPRO hebben mij zeer ver
baasd. Voor de duidelijkheid onder
schrijf ik de kritiek van Tr/Kw op
deze show, nl. dat de show vaktech
nisch bezien slecht en qua inhoud
bijzonder goedkoop en flauw is. Na
het lezen van de verschillende reac
ties op de show in de ingezonden
stukken rubriek kwam bij mij de
gedachte op dat deze mensen het niet
over gewone menselijke zaken heb
ben, maar over iets heiligs, iets verhe
vens, iets goddelijks, iets wat hele
maal niet bijbels is. Ik vraag me
echter af of een persiflage op de
koningin of bloot e.d. voor de tv
onheilig, godslasterlijk, goddeloos, in
strijd met het wezenlijke van het
navolgen van Christus is. Volgens mij
zijn heel andere dingen in strijd met
het navolgen van Christus. Ik doel
hier op de oorlogen, de grote verschil
len tussen de rijke en de arme lan
den, de woningnood in eigen land, de
vele mensen die met hard werken
maar een minimum loon ontvangen,
enz., enz. Het grote gebod uit de
bijbel vraagt naastenliefde en gerech
tigheid en hiervoor moet gewerkt
worden. Al de moeite die gedaan
wordt om bloot en persiflages op ons
koningshuis te bestrijden zijn nuttelo
ze moeiten. Aan de vruchten kent
men de boom. Tr/Kw lezers kunnen
weten wat de christelijke naastenlief
de inhoudt, omdat het bijna elke dag
Misleidend
Wat Tr/Kw op 21 december in een
commentaar schreef over de hervat
ting van de Amerikaanse bombarde
menten, was misleidend. Amerika kan
zich toch niet diep laten vernederen,
als het wil blijven praten over vrede
met een klein, nietig land? En als er
dan een overeenkomst wordt bereikt,
wordt die ineens weer ongedaan ge
maakt.
Wanneer jhr. De Brauw hierover in
de Kamer een afwijkend geluid laat
horen, dan hebt u het over treurige
moed en hoopt u dat zijn partij
voorgoed verdwijnt. Waarom? Omdat
De Brauw voor bezuiniging en beteu
geling van de inflatie was.
Rotterdam
C. A. van Holten
Naschrift van de redactie: De insinua
tie in de laatste alinea is uit de lucht
(althans niet uit het commentaar in
kwestie) gegrepen. Hoe vaak heeft
Tr/Kw niet voor beteugeling van de
inflatie gepleit? En wat de eerste
alinea betreft: Zelfs al zou Hanoi als
eerste aan het in oktober bereikte
akkoord hebben getornd (wat door de
inzender niet aannemelijk wordt ge
maakt), dan nog moet men wel van
zedelijk besef verstoken zijn om te
menen, dat Amerika daaraan het
recht zou mogen ontlenen om een
'klein, nietig land' plat te bombarde
ren.)
bracht een verschuiving op gang van
ceremoniële zuiverheid naar gerechtig
heid in de eigen geschiedenis. In feite
heeft het evangelie dat verlossing
preekte van al die aspecten van tradi
tioneel geestelijk leven in niet gerin
ge mate bijgedragen tot de hervor
ming van de geest van het hindoeïsme,
tot het sociaal ontwaken in India en
tot het opkomen van wereldlijke soci
ale waarden en ideologieën in India'.
Tot zover Thomas' dankbaarheid voor
de komst van het evangelie in India.
Hij moest er echter wel bijzeggen, dat
dat evangelie veelal kwam in gezel
schap van vele westerse afgoden 'want
u had er ook een heleboel.Het
revolutionaire zoeken naar een samen
leving die de natuur door wetenschap
en technologie bedwingt, die armoede
en onderdrukking probeert uit te
schakelen, die de machtsstructuren
probeert open te breken voor de deel
neming van hen die tot nu toe onder
lagen, die zoekt naar een broeder
schap van vrije en gelijke mensen
dat alles heeft zijn bron. ten minste
ten dele, in de verlossing van de
menselijke geest door Christus. Men
zou het volgens Thomas een nieuw
stadium in Gods scheppingsproces
kunnen noemen.
Schepping en val
Maar ieder stadium in de Schepping
kent ook zijn Val. Dan maakt de
onderdrukkende traditionele orde
geen plaats voor een nieuwe discipli
ne van persoonlijke en sociale verant
woordelijkheid, maar voor de chaos,
voor zelfzuchtig individualisme en
voor machtshongerige groepen die
geen verantwoordelijkheid voor de ge
meenschap hebben. Dan wordt de
overvloed nagejaagd als het één en
het al in het leven en de fijnere
sociale waarden worden opgeofferd.
De verovering van de natuur, tot zijn
uiterste doorgevoerd, vernietigt het
besef van rentmeesterschap over de
natuur en het leven in harmonie
daarmee. De groene revolutie en de
industriële ontwikkeling die door we
tenschap en techniek mogelijk worden
gemaakt dienen niet tot een welvaart
voor allen, maar versterken de krach
ten der exploitatie en verrgoten de
kloof tussen arm en rijk. Revoluties
terwille van de gerechtigheid gaan
kapot in de furie van eigengerechtig
heid, verloochenen hun herkomst en
worden nieuwe werktuigen ter onder
drukking. Het is dezelfde oude vicieu
ze cirkel van wet, zonde en dood en
we zijn ons vandaag meer bewust van
de realiteit daarvan dan ooit tevoren.
Op dit punt krijgt de overwinning
van het Kruis zijn betekenis. Het is
de zending der kerk om aanwezig te
zijn midden in de creatieve bevrij
dingsbewegingen van onze tijd, welke
het evangelie zelf vorm heeft helpen
geven, en er deel aan te hebben om
het echte evangelie der bevrijding door
te geven een doorbraak uit de
vicieuze cirkel van zonde en ver
vreemding, wet en zelfrechtvaardi
ging, verlamming en dood in de ruim
te van Christus' Nieuwe Mensheid,
waar vergeving en verzoening, genade
en rechtvaardiging, vernieuwing en
eeuwig leven is'.
Dat gaat overigens volgens dr. Tho
mas niet zo gemakkelijk en als een
van zijn Slotopmerkingen bleef han
gen: zou het voor de zaak van de
christelijke zending niet beter zijn als
er nieuwe sekten met een profetische
roeping zouden worden gevormd bin
nen de bestaande bewegingen van cul
turele vernieuwing en sociale bevrij
ding dan één kerk van India te
organiseren, hetgeen misschien alleen
maar betekent het samenbrengen van
kleine ghetto's om een groot ghetto te
gaan vormen?
Ph. Potter
Van dr. Philip Potter, die hiermee
zijn werk als directeur van de com
missie voor wereldzending en evange
lisatie afrondde, kwam een algemene
observatie waaruit ik een paar van de
meest opvallende gedachten doorgeef.
De vroege kerk in de Middeleeuwen
en de kloosters legden de grondslagen
voor een breder gefundeerd econo
misch en sociaal leven, de moderne
zending uit Noord-Amerika en Europa
gaf daar veel van door aan de rest
van de wereld in onderwijs, medische
zorg, agrarisch en sociaal werk. En
toch tonen de feiten van de afgelopen
jaren het voortgaan van een ontstel
lende uitöuiting van de arme landen
door de rijke, zelfs in naam van de
ontwikkeling. Nader bezien blijken de
rijke landen geestelijk en moreel on
derontwikkeld te zijn geworden, met
als voornaamste levenswijsheid een
agressief individueel en groepsegoïs
me. Niet alleen missie, maar ook
ontwikkelingswerk moet betrekking
krijgen op alles zes continenten.
Het Constantijnse tijdperk is over, de
kerken hebben geen invloed meer. In
Afrika, Azië en Latijns Amerika oefen
den de kerken enige invloed door hun
uit het buitenland gesteunde onder
wijs- en sociale instellingen, maar de
privileges uit de koloniale tijd zijn
voorbij. Ook hun pogen om ontwikke
lingsfondsen aan te trekken teneinde
enige invloed te behouden zijn zelf
misleiding. Zending is verbonden ge
weest met een machtspositie, een in
vloed in wereldse termen. Dat dit
ophoudt kan alleen maar gelukkig
zijn voor de zaak van de integriteit
van de evangelieverkondiging. Vrij
heid van godsdienst betekende voor
de christelijke zending vooral vrijheid
van confrontatie met andere godsdien
sten teneinde daaruit bekerlingen te
maken. Dat is '-olkomen veranderd.
Godsdienstvrijheid vraagt vandaag
geen confrontatie meer, maar dialoog
tussen mensen van verschillende gods
diensten en ideologieën. De dialoog is
een hoofdelement in het getuigenis
van ons geloof geworden. Aldus Phi
lip Potter.
Van een verslaggever
DEN HAAG Een delegatie van
ongeveer acht Amerikaanse kerklei
ders zal dinsdag 9 januari met Neder
landse kerken confereren over de re
cente situatie in Amerika en de bom
bardementen in Vietnam. Het bezoek
gaat uit van de Amerikaanse raad van
kerken, die al jaren bezwaar heeft
tegen de Vietnampolitiek van de Ver
enigde Staten.
De Amerikaanse delegatie gaat een
Europese toernee maken. Maandag zal
zij eerst met Engelse kerkleiders con
fereren, dinsdag staat Nederland op
het programma en woensdag West-
Du itsland.
De Amerikaanse raad van kerken
heeft meegedeeld, de handtekeningen
actie van de Nederlandse kerken
tegen de Vietnampolitiek te zien als
een belangrijke ondersteuning van
zijn activiteiten tegen de Amerikaanse
politiek inzake Vietnam.
De Amerikaanse kerkleiders zullen
dinsdagochtend eerst in het gebouw
van de hervormde kerk in Den Haag
confereren met een delegatie van de
raad van kerken in Nederland. Daar
op aansluitend zullen zij om half één
de Nederlandse pers ontvangen. Om
drie uur 's middags zal de Amerikaan
se delegatie door bisschop Simonis in
Rotterdam worden ontvangen, waarna
een bespreking volgt met de rk-bis-
schoppen die deze dag in Rotterdam
vergaderen.
In de delegatie zitten leiders van de
grote Amerikaanse methodistenkerk
en de episcopaalse kerk. Ook een
rooois-katholiek priester en een rab
bijn zullen waarschijnlijk deel uitma
ken van de delegatie.
Van onze correspondent
EINDHOVEN Er zijn tal van aan
wijzingen dat het kort geding dat
door de bezetters van de Eindhovense
Lambertuskerk is aangespannen tegen
bisschop J. Bluyssen niet door zal
gaan, of in ieder geval zal worden
uitgesteld. Hoewel geen van de be
trokken partijen iets concreets wil
zeggen, heeft algemeen toch wel de
mening postgevat, dat een kort geding
dinsdag niet zal doorgaan. Momenteel
is er bij het bisdom druk intern
beraad gaande. Met name het compro
mis-voorstel zoals dat werd ingediend
door de Eindhovense commissie van
goede diensten, wordt door bisschop
pelijke deskundigen uitvoerig bestu
deerd.
Hangende dat beraad wil mr. J. Wit-
lox, raadsman van het bisdom, gaan
commentaar geven. De heer Moster-
man, bisschoppelijk secretaris, wil wel
kwijt dat er in ieder geval geant
woord zal worden op het voorstel. Op
de vraag of dat antwoord het aanvaar
den van het voorstel zal inhouden,
bleef hij het antwoord schuldig. Het
bisschoppelijk beraad is eerst gisteren
uitgebreid op gang gekomen, doordat
mr. Witlox met vakantie was.
De actievoerders in Eindhoven heb
ben zich inmiddels akkoord verklaard
met de uitspraak van Rome, waar de
kerksluitint in hoger beroep aanhan
gig is gemaakt. Verder heeft men zich
principieel bereid verklaard een ziel
zorger die aangewezen wordt door het
bisdom, te accepteren.
Van een verslaggever
AMSTERDAM Prof. dr. Hans
Küng, de bekende r.k. Duitse hoogle
raar in de systematische theologie, zal
op maandag 29 januari de gast zijn
van de katholieke theologische hoge
school van Amsterdam. Op die dag zal
Hans Küng van 's middags drie tot
vijf uur een voordracht houden over
het thema: 'Was in der kirche bleiben
muss'. De bijeenkomst is in de Domi-
nicuskerk te Amsterdam, Spuistraat 12,
en zal voor alle belangstellenden toe
gankelijk zijn.
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
Drs. J. Tamminga.
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned Midd Bank (rek.nr.
69 73.60.768). Gem.giro
X 500.
Elke WERKDAG (behalve 's zaterdags) bestaat er 's avonds tot
acht uur gelegenheid tot het telefonisch opgeven van familie
berichten, die nog de volgende ochtend moeten worden geplaatst.
Dit kan uitsluitend onder no. 020-220383. Ook op ZONDAG
AVOND is dit mogelijk, maar dan van 6 tot 8.30 uur.
Eventueel kunnen elke WERKDAG (behalve 's zaterdags) ge
durende de avonduren tot 8 uur ook andere advertenties opge
geven worden. Deze advertenties kunnen echter niet dc volgende
dag worden geplaatst.
Na bovenstaande tijdstippen kunnen geen advertenties meer
worden opgegeven.
ATTENTIE! U gelieve steeds duidelijk op te geven in welke
bladen u de advertentie wenst te plaatsen (Trouw, Het Kwartet
of in de gehele Christelijke Pers (Trouw Het Kwartet), als
mede de gewenste breedte.
TERZAKE
een felle storm woedt op hoge gevels
de regen slaat mij in 't gezicht
als wuivend koren waait
het water opspattend boven het asfalt
dit is als jaren her
een losgeraakt stuk zink
kleppert onheilspellend
boven de straat
maar ik voel me als toen
gelukkig?
ik weet het niet
en als ik het wist zou ik mij net als
vroeger afvragen
waarom dat zo was
mijn zorgen waren klein
maar dat was ik zelf ook
en daarom zullen ze toen
wel kwellender geweest zijn
dan ik mij nu herinner
een lekke fietsband
betekende verloren geploeter
een avond lang
waarop het lezen erbij in schoot
een verloren boek
een ramp van eerste categorie
toch was ik gelukkig
zo regende het die avond
van 'De verlatene'
de trein denderde over het viaduct
zoals nu de storm
hoog boven de huizen
in geweld wedijverend
met het lijnvliegtuig
dat bij deze wind
over ons heen ronkt
BEROEPINGSWERK
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Schildwolde en te Erme-
lo: M. H. Sliggers te Avereest-Dedems-
vaart.
Bedankt voor Terneuzen: M. Heems
kerk te Meppel.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Enschede, te Nieuwdorp
en te Werkendam: J. Mol te Hardinx-
veld-Giessendam, die bedankte voor
Hoogvliet, Kruiningen en voor Nieu-
werkerk (Zld.).
GEREF. GEMEENTEN IN NED.
Beroepen te Terneuzen: A. Wink te
Veenendaal.
DEN HAAG Minister Udink (ver
keer en waterstaat) moet zijn oordeel
geven over het standpunt van Rijks
waterstaat, dat de verkeersveiligheid
gediend wordt door het kappen van
bomen langs doorgaande wegen. Dit
verzoek komt van de Tweede-Kamer
leden Voogd en Van Thijn (beiden
PvdA). Het is mede ingegeven door
de beschouwingen van ir. A. Verhoeff
van de Heidemaatschappij. Daarom
wordt de minister ook zijn mening ge
vraagd over de conclusie van ir. Ver
hoeff, dat, wanneer het geval zich
voordoet dat een bomenkwekerij een
verkeersobstakel blijkt te vormen
maar tevens van grote landschappe
lijke waarde is, het voortaan de voor
keur verdient de weg om te leggen.
BOXMEER Een felle brand heeft
gistermorgen het kantoorgebouw, de
kantine en de pakafdeling bij Stork
Sereens schablonenfabriek te Boxmeer
verwoest. De oorzaak is nog onbekend.
Naar schatting bedraagt de schade
ruim 600.000 gulden.
J. Bernlef. De maker. Em. Querido's
Uitgeverij N.V., Amsterdam 152 blz.
prijs 14,50.
In een kitscherig milieu van uiterma
te welgestelde Haagse juffrouwen of
dito Amerikanen aan de Rivièra, die
zich tamelijk stereotiep gedragen, be
weegt zich Bernlefs hoofdpersoon: een
kunstschilder die door de kritiek een
gebrek aan eigen stijl verweten
wordt. Om zich op deze negatieve
critici en enkele hem onsympathiek
geworden personen uit zijn nabije
omgeving te wreken, tracht hij een
schilderij te maken in de stijl van
Vermeer. Grapje: Bernlef noemt de
schilder niet Han van Meegeren, hoe
wel het betreffende schilderij de Em
maüsgangers voorstelt. Toch niet zo'n
flauw grapje echter, want het grootste
probleem waar de schilder mee wor
stelt, is de verhouding tussen werke
lijkheid en imitatie van de werkelijk:
heid. Hij komt hierin overeen met
personages in ander werk van Bernlef
en in dat van diens grote voorbeeld
Nabokov. Wat is werkelijkheid?
vraagt hij zich af. Is wat wij om ons
heen zien, echt of fictief? In hoeverre
kan een kunstwerk de werkelijkheid
vervangen?
Ondanks deze boeiende problematiek
en ondanks Bernlefs scherpe oog voor
details blijft De maker een beetje
steken tussen een geromantiseerde
biografie van een vervalser en een
boek in de stijl van Bernlef met als
thema: hoe kan een kunstenaar een
juiste stijl vinden om het leven zo
weer te geven dat dit leven zelf
overbodig wordt. Op de grens van
kunst en kitsch, van het alledaagse en
het ingewikkelde voelt Bernlef zich
op zijn gemak. Daarom is het minste
compliment dat men De maker kan
meegeven, dat het een lekker lezend
verhaal bevat.
R.F.
Meer boekenetaleges elders in de
ze krant.
