Huurvrijheid
uit de
op Zuid-Veluwe
hand te lopen
dichtbij
Steeds meer deelnemers
aan Trouw/Kwartet-reizen
legen van verzoeken om huurverlenging
^Jenkum kan eigen
frnsen niet helpen
!t huis van f.600
2kiaagse bootreis
oroetwist topper
Dahomey laat vijf
vliegers snel vrij
Kruidendokter
verliest kort
geding over boek
Vrouw neergeslagen
in postagentschap
Bejaarde
Kannibalisme uit lijfsbehoud
Mogelijk compromis
over Lambertuskerk
Twee mensen met auto
te water; verdronken
drugwet
4/K ®U W/KWARTET DONDERDAG 28 DECEMBER 1972
BINNENLAND
K7
ENKUM Evenals in Noord-
blland-noord dreigt thans ook op
zuidelijke Veluwe de huurlibe-
ilisatie uit de hand te lopen. Vol
de Wageningse kantonrech-
na^r mr. A. C. van den Brand 're
ent het verzoeken om huurver-
j^nging'. Een belangrijk knelpunt
:rpie de gemeente Renkum, waar al-
richt en al een honderdtal huurders,
sa e hun huis uit moeten, zich tot
an Am hebben gewend.
'3 do
■tenkum ziet men de toekomst
er in. Er zijn daar, zo vernemen
wop het in Oosterbeek staande stad-
"e hx, weliswaar vele honderden wo-
zn?en in aanbouw. Maar met huizen,
onv fli een maandhuur doen van zeshon-
g tin da gulden en meer, zoals in Door-
wh» rth worden gebouwd, kan men de
1 ein bevolking niet helpen, en zeker
•enta Jenoeilijke gevallen niet tot oplqs-
mpn si; brengen.
,r °^V?ens het ministerie Van volkshuis-
nan? rang, en ruimtelijke ordening heeft
oant léiuurliberalisatie, die een jaar of
vi; geleden in Zeeland begon en
iiBdien fasegewijs werd uitgebreid
inVederland, door elkaar genomen
tveig moeilijkheden opgeleverd.
Nee Ovigens deelde men ons daar mede,
;°°rdaeen totaal overzicht van de geval-
lei die tenslotte de kantonrechters
e tn beiken, niet aanwezig is omdat men
eret ministerie officieel niet van op
deoogte behoeft te brengen.
uit.
Flats in Doonverth (gemeente Renkum). Huur per maand ƒ600 of
meer. Geen oplossing voor de eigen ingezetenen
Op 12 juli van dit jaar heeft de
gemeenteraad van Renkum per motie
bij minister Udink geprotesteerd te
gen de huurliberalisatie in deze ge
meente per" 1 september 1972, die
mogelijk per 1 maart 1973 gevolgd
wordt door het buiten werking stellen
van de Woonruimtewet 1947. Minister
Udink heeft daarop geantwoord dat
hij. gezien de situatie op de woning
markt in deze gemeente, geen aanlei
ding zag op zijn besluit terug te
komen, te minder daar de positie van
de huurder ten opzichte van die van
de verhuurder thans wettelijk 'aan
zienlijk verstevigd is in geval van
let loopt als een trein': nu al bijna volgeboekt
een onzer verslaggevers
MSTERDAM Nog ruim twee
ïaanden ligt de zesde Trouw/
ivartet-reis naar Israël in het
^rschiet, maar nu al is het
gootste deel van de beschikbare
10 plaatsen volgeboekt. 'Het
lftpt als een trein', zegt Marius
Goeneveld, directeur van het
Intituut voor Internationale
Eaursies in Bergen, die de reis
vor onze kranten prganiseert,
'debelangstelling is enorm'.
Als en verrassing is dat overigens
niet »ij hem aangekomen. 'We heb
ben et in het verleden niet anders
meejmaakt. Ook als we met veel
grotee groepen gingen, bleken deze
reize in recordtijd te zijn uitver-
kochiDe eerste reis in 1967 met
400 celnemers zelfs binnen twee
weke;'
Groeiveld, twaalf j?ar terug van
een inctie bij het hervormde, vor-
ming.-entrum Haaf in Bergen
overgitapt naar de reiswereld, her
inner zich dat begin nog wel. 'Het
was c eerste keer, dat een zo grote
groep Israël bezocht. De dag na
aankost in Haïfa stond het breed
uit i de kranten. Nü is dat niets
bijzolers meer. Het afgelopen jaar
boekn we zelfs 640 deelnemers:
een ieuw record. Je ziet daar een
duidéjke afspiegeling in van de
algenne belangstelling voor Israël.
Het totaal aantal toeristen wordt dit
jaar op 700.000 geschat, waarvan
17.000 uit Nederland.'
Onbetwiste topper bij de
Trouw/Kwartet-reizen blijkt de '23-
daagse bootreis te zijn. Een treinreis
naar Genua en een paar dagen luie
ren aan boord van een van de luxe
cruiseschepen van de Israëlische re
derij ZIM (met daarbij een ééndaags
bezoek aan Athene) slaan vooral aan
bij die vakantiegangers, die over
wat meer vrije dagen beschikken.
'Maar ook de vliegreizen', heeft
Groeneveld geconstateerd, 'trekken
elk jaar meer deelnemers. Dat blijkt
wel uit de eeretvolgende reis.' (6
maart)
De attractie van déze Israël-reizen?
'Voor een belangrijk deel is dat',
zegt Groeneveld, 'de prijs. Met de
vliegreizen liggen we ongeveer tien
procent goedkoper dan anderen (990
gulden) en de bootreizen zijn zelfs
nog voordeliger: 1150 gulden voor
23 dagen, inclusief alles, de reis, het
verblijf, maar ook de excursies. Dat
kón zo goedkoop omdat we een com
plete boot charteren.'
Educatief
Maar daarnaast blijkt, getuige de
vele reacties van deelnemers, ook de
speciale inhoud van de reizen aan te
slaan. Groeneveld: 'De aard van deze
reizen is zuiver educatief. Wie naar
Israël wil om aan het strand te
luieren of alleen voor het traditio
nele toeristische vermaak, kan beter
elders boeken. Ons doel is de men
sen intensief kennis te laten maken
met het land. Met het verleden,
maar ook met het moderne Israël.
Dat betekent, dat we veel laten zien.
Op één vrije dag na zijn we alle
tien dagen onderweg. Vrijwel alle
bijbelse plaatsen worden aangedaan
en de mensen krijgen er deskundige
uitleg bij. Niet altijd van een theo
loog, maar wel van iemand, die
Israël door en door kent Aan de
reisleiders stellen we hoge eisen.'
Datzelfde streven kenmerkt overi
gens de rest van het programma van
het instituut. De traditionele toeris
tische trekkers zal men er niet in
vinden. Wél reizen naar ontwikke
lingsprojecten in Kenya, Zambia en
Malawi, waar de deelnemers in de
gelegenheid worden gesteld behalve
zich te oriënteren ook mee te wer
ken. Komend jaar wil men zoiets
ook proberen met Indonesië.
Sociale interesse
'Dat is ook de reden', zegt Groene
veld, 'dat wij doorgaans andere men
sen aantrekken dan het gewone reis
bureau. De meesten zijn sterk soci
aal geïnteresseerd en zetten zich
graag in om projecten van de grond
te helpen brengen. Vaak blijft het
contact met zo'n project ook na de
reis bestaan, bijvoorbeeld door het
te adopteren en er geld voor in te
zamelen.'
Onder al die activiteiten is Israël
echter toch nog steeds de belangrijk
ste pijler gebleven. Niet in de laat
ste plaats door het succes van de
Trouw/Kwartet-reizen. Groeneveld:
'De belangstelling ervoor groeit nog
elk jaar. In totaal hebben we in de
afgelopen jaren meer dan tweedui
zend lezers naar Israël gebracht.En
als de voortekenen niet bedriegen,
zullen we volgend jaar wel weer een
record boeken.'
beëindiging van de huurovereenkomst'.
Ondanks deze gerustellende woorden
van de bewindsman van volkshuisves
ting en ruimtelijke ordening dreigt
nu op de zuidelijke Veluwe (mogelijk
iets minder ernstig) een soortgelijke
toestand te ontstaan als in Noord-
Holland-noord waar onder meer vele
Amsterdammers een bewoond huis ko
pen en er de huidige bewoners probe
ren uit te zetten om er zelf te gaan
wonen.
Brief
Dezer dagen hebben B en W van de
gemeente Renkum zelfs aan kanton
rechter Van den Brand een brief
geschreven, waarin zij hem meedeel
den met groeiende bezorgdheid de
huisvestingsmoeilijkheden gade te
slaan. Zij verzochten hem 'een zekere
tolerantie ten aanzien van huurverlen-
gings- en ontruimingstermijnen te be
trachten'
Volgens mr. Van den Brand kan hij
echter op grond van de nieuwe bepa
lingen in het burgerlijk wetboek in
de meeste gevallen weinig uitrichten,
doordat bijna altijd de eigenaren
dringende behoefte aan de huizen
hebben voor eigen gebruik en dan de
huurovereenkomst niet verlengd mag
worden. 'Ik waag te veronderstellen',
zegt hij, 'dat de streek, waar ik woon,
niet de enige buiten Noord-Holland
is, waar men voortijdig de huurwet
buiten werking heeft gesteld'.
De gemeente Renkum bestaat uit zes
dorpen. Behalve Renkum zelf het er
aan vastgegroeide Heelsum, Ooster
beek. Doorwerth, Wolfheze en Hevea
dorp. Prachtig gelegen aan de zuide
lijke Veluwezoom. Heuvelachtig, rijk
gezegend met bossen en de Rijn bin
nen handbereik. Geen wonder dat het
een aantrekkelijk woongebied is. Ook
voor bejaarden, die bijvoorbeeld in
een dorp als Heelsum 22,25 pet. van
de bevolking uitmaken (landelijk is
het tien elf pet.). Die vergrijzing
van de gemeente baart het gemeente
bestuur dan ook zorgen. En mogelijk
draagt de huurliberalisatie er nog
weer een steentje toe bij.
Spraakverwarring
Voorlichtingsambtenaar H. van Krie
ken spreekt van een 'spraakverwar
ring'. wat het punt van de woning
nood aangaat.. Minister Udink meent
dat er van een kwantitatieve woning
nood eigenlijk geen sprake meer is.
dit mede met het oog op de honder
den woningen, die nog in aanbouw
zijn. Daar stelt men in Renkum tegen
over dat er nog wel degelijk woning
nood in deze gemeente heerst en niet
alleen in kwalitatieve zin. En die is
met de in aanbouw zijnde woningen
niet uit de wereld te helpen.
In de gemeente zijn op 't moment in
aanbouw onder meer een veertigtal
flats, die ongeveer driehonderd gul
den gaan doen. een paar honderd flats
en eengezinswoningen, die vierhon
derd gulden moeten opbrengen en
een fors aantal flats, waarvoor zelfs
zeshonderd gulden en meer per
maand aan huur dient te worden
neergeteld
'Daar kunnen we onze eigen mensen
niet mee helpen', zegt de heer Van
Krieken. Laatstgenoemde flats zijn
Eurowoningen. Verwacht wordt dat ze
voor een deel wel in bezit zullen
worden genomen door welgestelde ge
pensioneerden uit de Randstad. Ren
kum is ook een forensengemeente voor
mensen die in Arnhem werken, maar
ook die zullen, denkt men. zo'n flat
van zeshonderd gulden niet pikken.
De Arnhemmers willen wel in Ren
kum wonen, graag zelfs, maar dat
moet wel tegen een fatsoenlijk prijsje.
In dit licht moet men het zien dat de
gemeenteraad van Renkum een tijdje
geleden met praktisch algemene stem
men een motie naar minister Udink
zond met het verzoek de huurliberali
satie althans voor deze gemeente on
gedaan te maken, hetgeen zoals
bekend zonder succes bleef.
Enige VVD-raadsleden wilden geacht
worden te hebben tegengestemd. Naar
hun mening zou de invoering van de
huurliberalisatie juist de mogelijk
heid insluiten om de woningnood te
lenigen. Zij stellen dat op deze ma
nier mogelijk meer woningen tot
stand komen, daar het voor de beleg
gers aantrekkelijker zou worden om
te bouwen. De doorstroming zou
daardoor een feit worden, met als
gevolg meer vrijkomende goedkope
woningen voor de laagste inkomens
groep.
Import
Verreweg de meerderheid van het
Renkumse gemeentebestuur gelooft
daar niet in. Wat gebouwd wordt, is
in overwegende mate alleen maar in
teressant voor import-met-pecunia. De
doorstroming blijft stagneren, zolang
de overheid niet. méér kan doen.
Voorlopig is het resultaat, dat er
alleen maar botsingen komen tussen
huurders en verhuurders. De verhuur
ders willen meer geld van de huur
ders. of hen (om welke redenen ook)
er uit hebben. Gevolg: een stroom van
verzoeken om huurverlenging bij de
Wageningse kantonrechter Van den
Brand, al dan niet. nadat men eerst
bij de huur- en adviescommissie is te
biecht geweest.
Voor het gemeentebestuur van Ren
kum zijn de laatste ontwikkelingen
aanleiding geweest om zich via de
afdeling voorlichting met een medede
ling tot de burgerij te wenden. Onder
de titel 'Huurliberalisatie en nog
wat'. In dit bericht (er is voor geïnte
resseerden ook een meer uitgebreide
folder beschikbaar) wordt de ingezete
nen. die in moeilijkheden komen, uit
de doeken gedaan welke weg zij die
nen te bewandelen. Geaccentueerd
wordt dat het belangrijk is tijdig
huurverlenging aan te vragen om aan
een ontruimingsvonnis te ontkomen.
Met nadruk wordt er op gewezen 'dat
zij die verzuimen tijdig een verzoek
bij de kantonrechter in te dienen,
geacht worden door eigen schuld in
moeilijkheden te zijn gekomen, in
welk geval het gemeentebestuur niet
bereid is de helpende hand te bieden'.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Bij de luchtvaart
maatschappij Schreiner in Den Haag
verwacht men elk moment het bericht
uit Dahomey, dat haar daar al ander
halve maand vastgehouden vijf vlie
gers zullen worden vrijgelaten.
De vliegers werden half november
gearresteerd omdat ze tijdens proef
vluchten met drie voor Nigeria be
stemde en door Schreiner geleverde
Alouette-helikopters te dicht boven het
presidentiële paleis in Cotonou hadden
gevlogen. De toestellen, die met de
KLM naar Cotonou waren vervoerd,
waren daar 'geassemblêerd' en gereed
gemaakt om in Nigeria bij de oliewin
ning te worden gebruikt.
Dat de vijf mannen nu worden vrijge
laten is het resultaat van sterke poli
tieke druk uit Den Haag. Nog géén
overeenstemming is bereikt over de
boete, die de autoriteiten van Daho
mey Schreiner willen opleggen. Hoe
wel de stationmanager Meyerink van
Schreiner in Lagos wel gedaan heeft
weten te krijgen, dat de eisen ver
zacht zijn, loopt de claim toch nog
steeds in de miljoenen. 'Voor ons een
bedrag', zei gisteren een woordvoer
der van Schreiner in Den Haag, 'dat
niet is op te brengen.'
Van een verslaggever
ROTTERDAM De verspreiding van
het boek 'Kruidendokter Van de
Moosdijk, koopman in ijdele hoop'
hoet niet te worden stopgezet. De
plaatsvervangend president van de
rechtbank in Rotterdam mr. L. Era
des, besliste gisteren dat de uitgeverij
'Ridderhof' in Ridderkerk met het
uitgeven van het boek geen onrecht
matige handeling verricht.
Kruidendokter Van de Moosdijk had
tegen de uitgeverij een kort geding
aangespannen om via een gerechtelij
ke uitspraak te voorkomen dat het
door drie journalisten geschreven
boek op de markt zou komen. Volgens
de advocate van de kruidendokter,
mr. J.M. van der Pias-Kruit, is het
boek nodeloos grievend en krenkend
en is het alleen maar uitgegeven met
het doel sensatie te brengen.
Mr. Erades overwoog o.a. dat de ei
sende partij geen zinsneden uit het
boek heeft kunnen aangeven die node
loos grievend of krenkend zijn. Naast
het afwijzen van de eis van Van de
Moosdijk veroordeelde mr. L>ades de
kruidendokter ook tot betaling van de
kosten van het geding.
Van een verslaggever
HAARLEM Gisteren hebben drie
mannen een overval gepleegd in een
sigarenwinkel, waarin ook een hulp
postkantoor is gevestigd, aan de
Schalkwij leerweg in Haarlem. Na om
een ansichtkaart te hebben gevraagd
sloeg een van de overvallers de 67-
jarige weduwe, die als beheerster op
treedt, neer. Een van de andere man
nen deed een greep in de kas, waarop
de drie in een auto verdwenen. De
vrouw is met hoofdwonden in een
ziekenhuis opgenomen. Haar toestand
is niet ernstig. De politie kan nog
niet zeggen hoeveel geld er meegeno
men is. Vermoedelijk zijn de mannen,
die een donker uiterlijk hebben, bui
tenlanders.
Een klein wit bordje vestigt de aandacht van de voorbijgangers op het feit,
dat deze boom in een tuin achter de Parijse Notre Dame al driehonderd jaar
oud is. Nog een paar dagen en deze historische getuige van de Franse hoofd
stad kan er weer een jaartje bij tellen. Helemaal overeind blijven zonder steun
lukt de bejaarde toch niet helemaal: links op de foto is een cementen paal
te zien, die een steuntje in de rug geeft.
Van onze correspondent
EINDHOVEN Het conflict rond de
Eindhovense Lambertuskerk lijkt
dichter dan ooit bij een compromis.
Een actieve commissie van goede
diensten heeft al weten te bewerkstel
ligen dat de betekening van het korte
geding is uitgesteld tot 2 januari. De
bewakers van de kerk en het voorma
lige kerkbestuur hebben zich inmid
dels al bij voorbaat verplicht steun te
geven aan een priester die door bis
schop Bluyssen aan de parochie zal
worden toegevoegd.
De commissie van goede diensten,
bestaande uit L. Sonnenschein. pater
Gardiaan Simeon Nuyten en drs. G.
van der Kruys, tot 1 januari wethou
der van Eindhoven maar in de com
missie als privé-persoon, heeft een
compromisvoorstel ingediend, zowel
bij het bisdom als bij de actievoerders.
Beide partijen hebben het voorstel
aanvaard als uitgangspunt voor her
nieuwde gesprekken. De afgelopen da
gen is in beide kampen druk intern
overleg gepleegd. In het compromis
voorstel worden een aantal suggesties
gedaan. Ondermeer wordt aan bis
schop Bluyssen gevraagd voorlopig
de diensten in de Lambertuskerk te
laten doorgaan. Ook zouden de sacra
menten normaal toegediend moeten
kunnen worden. De commissie heeft
uitdrukkelijk niet gevraagd om her
ziening van de bischoppelijke beslui-
en ten aanzien van de sluiting. Aan
beide partijen is verzocht de uit
spraak van Rome waar de kwestie in
hoger beroep zal worden behandeld te
accepteren.
Van een verslaggever
NIEUWERSLUIS De 21-jarige A.
J. Geerts en de 18-jarige J. T. Luten
zijn gisternacht verdronken toen zij
probeerden met een auto om de af
sluithekken van de afgesloten Oude
Dedemsvaartseweg heen te rijden. Het
voertuig heeft daarbij het hek geraakt
en is in het water geschoten. Een
buurtbewoner zag gistermorgen de au
to op zijn kop in het water liggen.
HEERHUGOWAARD De 16-jarige
J. P. Koopman, die op zijn bromfiets
door een vrachtwagen was aangere
den. is in het" ziekenhuis overleden.
Hebben de zestien overlevenden van
het neergestorte Uruguese charter
vliegtuig, meest nog jeugdige leden
van het Uruguese rugbyteam 'The Old
Christian Brothers' zich echt zeventig
dagen in leven weten te houden door
lichamen van on omgekomen kamera
den op te eten?'
Die vraag hoydt de geschokte gemoe
deren zo bezig dat sommigen, vooral
familieleden en regeringsfunctionaris
sen, het feit al hardnekkig proberen
te ontkennen nog voordat de juiste
toedracht helemaal uit de doeken is
gedaan. De moeder van een van die
overlevenden is in woede uitgebarsten
toen ze het bericht over het eten van
mensen in Chileense kranten zag.
'Een grote schurkenstreek', noeme ze
de publikatie. 'Ze hebben het recht
niet het grote wonder van deze over
leving te bezoedelen'. Een zegsman
van de Urugese regering noemde de
berichten 'ongegrond', maar de Chi
leense politie heeft ze bevestigd. De
Chileense regering heeft nu een offi
ciële verklaring uitgegeven, waarin
zij zegt de zucht naar sensatie te
betreuren, maar verder niets tegen
spreekt.
Het afgelopen weekeinde zijn de zes
tien overlevenden gered, nadat twee
van hen tien dagen door de sneeuw
gebaggerd hadden on} hulp te zoeken.
Uiteindelijk vonden ze een schaapher
der, die de politie waarschuwde. Uit
de verhalen van redders en geredden
valt het ongeluk en de -zeventig uit
puttende dagen die daarop volgden,
zo'n beetje te reconstrueren. Het toe
stel, een Fokker Friendship stortte 13
oktober neer op een ijzig en dik
besneeuwd bergplateau, vierduizend
meter hoog in de Andes. Er zaten 45
passagiers in, van wie 29 óf direct óf
later door lawines omkwamen of nog
later aan hun verwondingen bezwe
ken. De streng gedistribueerde voed
selvoorraden uit het vliegtuig waren
al gauw op en de temperatuur daalde
vaak tot zeer ver onder het vriespunt.
De overlevenden die nog redelijk op
de been waren, deden voor de gewon
den wat ze konden. Een paar keer
probeerden ze te opereren. Een me
disch student verwijderde bijvoor
beeld een binnengedrongen ijzeren
staaf uit de ingewanden van een
gewonde. De patiënt overleed toch bij
gebrek aan medische verzorging; het
enige desinfecterende middel dat de
student bij de hand had, was eau de
cologne.
Toen er maar geen redding kwam
opdagen en de ijzige kou de overle
venden steeds meer uitputte, moet de
beslissing gevallen zijn de honger dan
maar met mensenvlees te stillen. Een
van de jongens van het rugbyteam
vergeleek de beslissing met een hart
transplantatie. Daarbij wordt legde
hij uit, het hart van een dode geno
men om een anders leven in stand te
houden. Op dezelfde manier hadden
hij en zijn kameraden lichaamsdelen
van doden gebruikt om de overleven
den van de ramp niet te laten ster
ven. Streng rooms-katholieke jongens
uit de groep beschouwden het zelfs als
zelfmoord die laatste mogelijkheid
niet te benutten. Volgens de verkla
ringen hebben ze zo eens per vijf
dagen een lichaam opgegeten. Een
van de redders vertelde de resten zelf
gezien te hebben.
Behalve de priester, die een Chileense
krant vertelde dat hij onder deze
omstandigheden kannibalisme niet
kon afkeuren, heeft inmiddels een
psychiater verklaard het in dit geval
absoluut rechtvaardig te vinden.
Twaalf van de zestien geredden zijn
op het moment in een hotel in Santia
go. Zodra alle overlevenden in Urugu
ay terug zijn, zullen ze samen een
officiële verklaring afleggen over hun
beweegredenen.
De Italiaanse regering heeft een nieu
we wet uitgevaardigd, die bepaalt dat
druggebruikers voortaan eerder als
zieken dan als misdadigers behandeld
zullen worden. Onder de nieuwe wet
die overigens nog door het parle
ment moet worden goedgekeurd
zal een druggebruiker een minimale
straf krijgen en zelfs helemaal geen,
als hij of zij bereid is een medische
behandeling te ondergaan.
Voor handelaars in en producenten
van drugs kent ook deze nieuwe, mil
de wet geen pardon: worden zij ge
pakt, dan kunnen ze op zeer hoge
boetes en op een langdurige gevange
nisstraf rekenen, die wel tot achttien
jaar kan oplopen.
'Ja, ik heb gezegd, dat je twee carbonnetjes moest gebruiken, maar
I
