TRUMAN MAAKTE VAN VS WERELD-POLITIEMAN
Peek &Cloppenburg
89.50
v-a'9.-
Va 20.-
TROUW/KWARTET W OENSDAG 27 DECEMBER 1972
T13/K
door Jelte Rep
Een vergissing van de geschiedenis. Zo zag Harry Tnnnan het, toen hij op 12 april 1945 plotseling
tot president van de Verenigde Staten werd gebombardeerd. Pas 83 dagen was hij vice-president ge
weest en die positie had hij slechts te danken aan het feit, dat de Democratische partij het niet eens
kon worden over andere kandidaten. Door de plotselinge dood van Franklin Roosevelt viel hij nog
verder omhoog. Maar was deze doodgewone Amerikaan wel opgewassen tegen de zware taak, de
tweede wereldoorlog tot een goed einde te brengen en een vredespolitiek in te luiden?
'Er zijn waarschijnlijk één miljoen
mensen in dit land, die het presiden
tiële werk beter kunnen doen dan ik,
maar ik heb die baan en ik zal het zo
goed mogelijk proberen te doen', zei
Truman zelf. Lang heeft hij de we
reld niet in het ongewisse gelaten
over hoe hij het zou doen.
Elf dagen, nadat Truman president
was geworden, verliet de Russische
minister van buitenlandse zaken Mo-
lotow geschokt het Witte Huis. 'In
heel mijn leven heeft nog nooit ie
mand zo tegen me gesproken', brieste
hij. Stalin had Molotow naar Amerika
gestuurd om blijk te geven van 'zijn
wens om te blijven samenwerken'.
Maar Truman beschuldigde de Russen
ervan de overeenkomst van Jalta over
het karakter van de Poolse regering
niet na te komen. Hij sprak Molotow
toe op de toon van 'een ezeldrijver
uit Missouri'. Toen Molotow bezwaar
maakte tegen dergelijke taal. beet
Truman hem toe: 'Kom je overeen
komsten na, dan zul je zo niet toege
sproken worden'.
Zijn diep wantrouwen tegenover de
Russen heeft Truman tijdens zijn ge
hele presidentschap geleid. Twijfels
kende hij niet. hoe ingrijpend zijn
beslissingen ook waren en hoe zij de
wereld tot de dag van vandaag ook
zouden tekenen. Tegenwoordig wor
den door historici veel vraagtekens
gezet achter de besluiten van Truman.
Maar of de koers verstandig was of
niet, Amerika bleek in Truman een
vaste stuurman aan het roer te heb
ben, die de zwaarste beslissingen niet
uit de weg ging. Op zijn bureau stond
een groot bord met de tekst: 'Het
afschuiven houdt hier op'.
Ook het feit dat hij als eerste (en
endge) het bevel heeft gegeven 's we
relds verschrikkelijkste vernietigings
wapen, de atoombom, te gebruiken,
heeft hem nooit gekweld. 'Ik heb
geen minuut getwijfeld en ik heb er
nooit minder om geslapen', zei Tru
man toen hij in 1952 het Witte Huis
verliet. De atoomaanvallen op Hirosji-
ma en Nagasaki kostten ruim 200.000
mannen, vrouwen en kinderen het
leven. De bommen waren gegooid, zo
legde Truman uit. om een Amerikaan
se invasie te voorkomen, 'om de hel
van de oorlog te bekorten, om de
levens van duizenden en duizenden
jonge Amerikanen te redden'.
Koude oorlog
Maar op het moment dat Truman de
twee kernbommen liet gooien, wist
hij dat Japan reeds diplomatieke stap
pen had ondernomen om vrede te
sluiten. Bovendien stond een invasie
van Japan pas voor nA 1 november
1945 op het programma. Rusland was
echter juist bezig zijn omvangrijke
taak te voltooien om zijn troepen van
Duitsland naar Mansjoeije over te
brengen. Zoals afgesproken was op
Jalta, zou Rusland daar op 8 augustus
een tweede front openen. De dag,
waarop de tweede atoombom viel. Dat
beëindigde de oorlog, maar tevens de
coalitie van Amerika met Rusland.
Truman had Stalin duidelijk laten
weten, dat hij atoombommen had en
hij Rusland verder niet meer nodig
had.
De koude oorlog stak de kop op.
Truman schreef: 'Tenzij Rusland tege
moet wordt getreden met een ijzeren
vuist en sterke taal. is een andere
oorlog in de maak. De enige taal die
zij verstaan is: hoeveel divisies heb
ben jullie? Ik geloof niet dat we nog
langer compromissen moeten sluiten.
'Inperking' (containment, een term
ontleend aan een opstel van Rusland
kenner George Kennan) van de Russi
sche expansie-neigingen, werd het
doel van de regering-Truman. Hoewel
het land reeds een machtsmonopolie
had met zijn atoombom en zijn sterke
strijdkrachten over de hele wereld,
begon Amerika zich krachtig te bewa
penen. Truman was ervan overtuigd
dat het Kremlin de wereld wilde
overheersen en dat alleen de VS dat
tegen konden houden
Het Amerikaanse publiek wilde daar
niet van weten. Het wilde een snelle
demobilisatie, lagere belastingen en
een buitenlandse politiek, die steunde
op de atoombom en de nieuwe Vere
nigde Naties. De burgeroorlog in
Griekenland gaf Truman de gelegen
heid de publieke opinie (en vooral
het zuinige Amerikaanse Congres) tot
een 'realistischer' standpunt te dwin
gen. Volgens Truman werden de
Griekse communisten, de belangrijk
ste verzetslieden, geholpen en geleid
door Stalin (een mening, die door
geen historicus meer wordt onder
schreven). Acheson. de toenmalige on
derminister van buitenlandse zaken,
waarschuwde dat als Griekenland ver
loren ging, Turkije zou volgen. De
Russen zouden dan de Dardanellen
beheersen en het Midden-Oosten be
dreigen. Italië. Frankrijk en Duits
land zouden in gevaar komen. Een
rotte appel steekt een hele mand aan,
beweerde Acheson.
Toen Londen zich niet langer een leger
in Griekenland en hulp aan Turkije
kon permitteren, reageerde Truman
onmiddellijk. Dit was 't moment waar
op hij tijden gewacht had en waarop
hij de 'Truman-doctrine' ten doop kon
houden. De president wist ook wel
dat het Congres niet veel zou voelen
voor steun aan het zwakke regime in
Athene, als dat onderdeel was van
een hoger doel. Daarom verklaarde
Truman op 12 maart 1947: 'De Vere
nigde Staten moeten de politiek vol
gen van steun aan de vrije volkeren,
die weerstand bieden aan pogingen
om hen te onderdrukken door middel
van gewapende minderheden of bui
tenlandse druk'. Het Congres was on
der de indruk en verstrekte Truman
het geld, dat hij wilde.
<?J8-
Marshall-plan
Het volgende jaar. 1948. kon Truman,
dankzij een bloedloze coup in Tsje-
choslowakije, het Marshall-plan door
hetzelfde Congres loodsen. Hoewel
zijn geestelijke vader, minister Mars
hall, verklaarde dat het plan 'niet
gericht is tegen een land of een
doctrine, maar tegen honger, armoe
de. wanhoop en chaos', was het toch
de bedoeling het Westen sterker te
maken tegenover de Russen. In de
landen die hulp kregen, verdwenen de
communisten uit de regering. Mars
hall liet weten dat 'in ieder land dat
Truman
communisten aan de macht brengt' de
dollar-injectie abrupt gestopt zou wor
den. Het Marshall-plan bracht West-
Europa op de weg naar herstel en
verzekerde Amerika ervan dat dat
werelddeel voortaan met Washington
zou samenwerken bij een confrontatie
met Rusland.
De communistische coup in Tsjechos-
lowakije gaf ook de stoot tot de
vorming van een Westeuropese verde
digingsorganisatie, die aanvankelijk
bekend stond als het Pact van Brus
sel. In april 1949 werd de Noordatlan-
tische Verdragsorganisatie (NAVO)
gecreëerd. Ieder van de twaalf oor
spronkelijke leden beloofde een aan
val op één van de landen te beschou
wen als een aanval op allen. Het was
de tijd van do land-blokkade van
Berlijn, ingestel door de Russen.
Truman beval onmiddellijk een lucht
brug naar het benarde Berlijn. Met
de hulp van Engeland en Frankrijk
werd 2.300.000 ton voedsel en steen
kool overgevlogen, totdat de blokkade
na elf maanden werd opgeheven.
In Amerika was inmiddels het McCar-
thyisme opgestoken en iedere Ameri
kaan kon ervan beschuldigd worden
'slap te zijn tegenover het communis
me'. Zelfs de felle anti-communist
Harry Truman. De vloedgolf van be
wondering en sympathie voor de
vechtersbaas, die tegen alle verwach
tingen de presidentsverkiezingen van
1948 had gewonnen, was in 1950 al
weer verdwenen. Trumans buitenland
se politiek werd aangevallen. De Re
publikeinen verweten Truman tenslot
te dat hij China had 'verloren' en zo
doende ook de Philippijnen, Formosa,
Zuid-Korea en Indo-China. Het was
een merkwaardige klacht uit de mond
van de Republikeinen, die steeds weer
het militaire budget besnoeiden. Maar
toch was Truman er gevoelig voor.
Begin 1950 was de wensdroom van de
tegenwoordige 'duiven' werkelijkheid.
De Amerikaanse buitenlandse politiek
in de Pacific beperkte zich tot het
handhaven van sterke posities voor de
kust van Azië en erkende het belang
rijkste feit van de Aziatische politiek:
de opkomst van China. Acheson had
een lijn op de kaart getrokken, die
Amerika's verdedigingslijn aangaf.
Zuid-Korea en Formosa vielen daar
buiten, alsmede het Aziatische conti
nent .Maar de in een hoek gedreven
Truman was reeds aan het onderzoe
ken of Amerika de politie-agent van
de hele wereld kon worden. Dat kon,
als het defensie-budget fors opgevoerd
zou worden: van 13 miljard in 1950
tot 35 miljard in 1952 en 50 miljard
een jaar later. Politiek gezien leek
dat echter onmogelijk.
Toch kreeg Truman weer zijn zin. Op
25 juni brak de Koreaanse oorlog
Aangezien het de agressie van j *j
internationale communisme 'bewe 41
(tegenwoordig wordt ernstig bet?0^
feld of de Noordkoreanen inderdj
de oorlog zijn begonnen), kon Ti5-
man zijn geheime studie uitvoenou!
enl
Het defensie-budget w erd flink y ff
hoogd. Europa werd geholpen bij t jet
bewapening en Amerika nestelde G(
in Azië, ondanks de streep, die Ao! als
son had getrokken. Truman kondif er
aan dat hij voorraden en troepI
stuurde naar Zuid-Korea, dat hij po.
hulp aan de Fransen in Indo-China all
aan de Philippijnen vergrootte en
de Zevende Vloot zou patrouilles wf
tussen Formosa en het Chinese vas pr
land. In één klap stortte Amerika che
in vier burgeroorlogen.
Het defensie-budget werd flink
(en eufenisme) voor het uitbreid
van de Amerikaanse invloed en ovi
heersing) had zich uitgestrekt tot hB)'
Aziatische vasteland. De onbewei
veronderstelling dat het Kremlin
strategie had om de wereld te veroi m
ren dicteerde Trumans handeli
Maar historici vinden het tegenwo*
dig steeds moeilijker te geloven c
de Russen op grote schaal betrokk
waren bij de gebeurtenissen in Gr
kenland, Indo-China en zelfs Nóof
Korea. De kleine vechtersbaas
zich laten leiden door onjuiste verify
derstellingen. Het McCarthyisme, i
koude oorlog, de ABM's i
ICBM's Indo-China en nog veel mei
zijn de tragische gevolgen geweest
In zijn memoires heeft Truman
schreven: 'Ondanks alle beroering
spanning van de kritische momen
tijdens de jaren dat ik president w
was het enige doel dat me doming
de in alles wat ik dacht en deed: b
voorkomen van een derde werelda
log'. Dat is Harry Truman maar
gelukt.
Voordelig Uiteinde. Bij P&C.
Goed gesneden blazerpakken,
2-rij model. Diolen/wol.
Marine, bruin, aubergine.
Flannel tentjasjes.Met Corduroy coats, schuine Flannel coats metkapuchon.
kontraststiksel. In o.a. rits. Div. kleuren. CQ50
bruin en zwart. HA50 Mt.38 t/m 44. os»
Mt.36 t/m 44. W.
Mt.36 t/m 44.
Nylon ski-jacks. Bruin,
marine en zwart.
Herencoats in lodengroen,
2-rij model. Wol. 50.-
Monty-coats voor heren.
Wol. De kleur: marine. 50-
Pullovers in veel
variaties.O.a.100%
Shetland wol in
alle modekleuren.
Shirts in div.kleuren.
Polyester/katoen. R-
Herenslipovers
met brede boord en lage
hals.Veel kleuren. 1190
Mt. M en L. l«Jt
Stoere jongenscabans. Wol.
In zwart en marine. Mt.l 16
(35.-) t/m 176(61.0.V.a.Jg^_
Duffelse monty-coats voor
jongens. Zwart. Mt. 116 (.29.-)
ï/m 170 (41.-).V.a.7Q_
Jongenspunovers
met knoopsluiting.
Effen of strepen.
Acryl. Mt. 104 (9.-)
t/m 176 (18.-).
Pantalons in
oiverse kleuren.
In velveteen
en corduroy
Terlenka pantalons
voor jongens.
Mt. 164 t/m 174. KV
