no
Eind 1942
keerden Hitiers
krijgskansen
DE JELBURG
Het Groningerland
kaal en grauw?
maatschappelijk
werk-st-er
Had U dat verwacht
in Nïjkerk?
Stichting
Maatschappelijke
Dienstverlening
Noord-
Groningen
SCHONE LUCHT,
RUIMTE EN SFEER
PIANO'S
verhoog W toonaangevend
Dertig jaar geleden keerpunt in de tweede wereldoorlog
JU
A. G. Bellstr. 3,
Warffum.
Tel. 05950-2650
kom, kom
kom eens kijken wat ons werkgebied heeft
aan
met alle mogelijke voorzieningen van de stad
Groningen onder direct bereik.
Hebt u belangstelling voor onderstaande func
tie en werkt u graag in een jonge stichting
waar u nog veel mogelijkheden hebt, neem
dan eens contact met ons op.
voor het uitvoerend algemeen maatschappelijk
werk samen met ons jonge team.
Opleiding: S A. of H.S.A. of vergevorderde
studie.
Salaris: tot max. 1753,23.
Informaties bij dhr W. Evertsen.
Wij bieden u voorts:
hulp bij huisvesting - hetgeen hier niet zo
moeilijk is
C.O.A.M.-rechtspositieregeling
goede pensioenvoorziening
auto-onkostenvergoeding volgens rijks
regeling.
PROTESTANTS
CHRISTELIJKE
AKADEMIE VOOR
EDUKATIEVE
ARBEID
Geeft in het kader van het hoger
sociaal pedagogische beroepsonder
wijs een voorbereiding tot beroeps
uitoefening op terreinen van de
jeugdvorming en volksontwikkeling
„DE JELBURG" gaat uit
van de Stichting Ge
reformeerde Opleidin
gen en is gevestigd te
BAARN
AMSTERDAMSESTRAATVt'FG 39/41
DIRECTEUR: Ds. H. U. BUITINK
TELEFOON: 02154-2044
ORGELS
verhoog
Groot voordooi von opocialo ohowroom;
•IJ Vorhoog kunt u vrljwol kilo morton
onderling vorgolljkon, on uil voorrood
golovord k/IJgon.
COUPON
voor grotlo Inllchtlngon
Zond mij vrijblijvend gogovono over
oloctr. orgels of pieno'a on
botoliogscondilios, huurrogoiing on
inruil.
Noom:
Adres:
Plaats:
Tal:
Deze Imposante showroom van de firma Verhoog Is speciaal gebouwd
voor de juiste klankweergave van electronische orgels! Elk van de
10-tallen pracht Instrumenten kan in volle klankrijkdom tot z'n recht
komen.
Trek de registers maar open, of beter gezegd: druk maar op de knop.
en u kunt genieten van de mooiste triomfen der techniek.
Met al die handlg-vernuftlge combinaties speelt u eerder dan u denkt!
Verhoog ruilt ook in.
Zowol oude plano's of harmoniums
voor Instrumenten near keuzo.
Indien gewenst kunt u
gespreide betaling kiezen.
9 meenden geldt als contantl
En kent U ons
huursysteem?
Vanaf 40.— per maand, of aan
half Jaar gratis bq aankoop,
ook van aan ander Instrument.
Met behoud der volledige garantiel
De keus bij Verhoog Is uniek: Eminent. Phlllcorda. Thomas. Sollna.
Ri-ha. Viscount, Hammond, ze zijn er allemaal en in prijzen vanaf
975,-tol boven de 10.000.-. Met of zonder pedaal, extra versterker»,
kortom, u kunt uw muzikale hart ophalen.
Kom eens vrijblijvend een kijkje nemen: de showroom ligt vlak bij de
snelweg op 10 km van Amersfoort en dicht bij station Nijkerk.
Als u een afspraak maakt, kunt u ook 's avonds teredht.
NICUWSTRAAT NIJKERK. TEUT. 014M-11II
39
Het jaar 1942 heeft de grote, defi
nitieve keer gebracht in het ver
loop van de tweede wereldoorlog.
Vooral het einde van 1942 (thans
dertig jaar geleden) is voor de As-
mogendheden catastrofaal. Op drie
fronten tegelijk worden beslissen
de nederlagen toegebracht: Rom
mel is na El Alamein tot een snel
le terugtocht gedwongen en staat
eind '42 voor een catastrofe. Aan
het oostfront is de situatie zo mo
gelijk nog triester: generaal Pau-
lus zit met zijn zesde leger omsin
geld in Stalingrad in een volstrekt
uitzichtloze situatie. Tenslotte
wordt het Japanse offensief in het
verre oosten tot staan gebracht na
een beslissende zeeslag in de wa
teren rondom Guadalcanal. De Ja
panners moeten kort daarna het
eiland opgeven, en dit betekent
ook voor hen het begin van een
lange, bloedige terugweg.
Wie zich de moeite getroost de meest
voor de hand liggende blunders te
inventariseren die Hitier heeft gemaakt
in de oppervlakkig beschouwd zo glo
rierijke jaren van zijn bliksemoorlog,
kan zich achteraf niet verbazen over de
snelle kentering. Het onthutsende feit
springt in het oog dat Hitier zijn
successen als een rauwe avonturier
heeft behaald zonder het benul zijn
voordelige posities strategisch snel uit
te buiten.
Zijn vergissingen zijn bovendien legio.
Hij onderschat bijvoorbeeld de immen
se ruimten van het Russische oorlogsto
neel en bijgevolg de onoplosbare pro
blemen voor zijn steeds langer wordende
ravitailleringswegen. Hij onderschat de
Russische natuur, de taaie geoefendheid
van de Russische soldaat en het econo
mische potentieel van de Sowjet Unie
en van de Verenigde Staten. Daar komt
bij dat hij ontoegankelijk is voor raad
gevers. Hij waant zichzelf de grootste
veldheer aller tijden. Hij laat een com
pleet leger (bij Duinkerken) ontsnap
pen, hoewel hij dit volgens de regels
van het spel makkelijk had kunnen
voorkomen. Hij verliest de luchtslag
boven zuid-oost Engeland (de 'Battle of
Britain'), terwijl de stukken in zijn
voordeel staan. Hitier begint die Battle
of Britain goed. Hij bombardeert z.g.
'sector-stations' radio-communicatiecen
tra van de RAF) en radarstations. Die
klap is bijna dodelijk. Als hij hiermee
doorgaat, zal de RAF blind en doof
worden en een luchtwapen dat versto
ken is van inlichtingen en radio-com
municatie, kan hoogstens nog optreden
als een ongeregelde troep desperado's,
maar geen werkelijk gewicht meer in
de schaal leggen. Maar Hitier geeft, in
het zicht van de overwinning, de voor
keur aan zinloze terreurbombardemen-
ten boven de aanvankelijk zo slimme
en doordachte opzet. De RAF krijgt
adempauze, buit die bliksemsnel uit, en
wint onbetwistbaar de slag.
Als het andersom was geweest, zou de
weg voor een invasie in Engeland vrij
zijn geweest, want de Britse marine
zou, verstoken van luchtdekking, be
trekkelijk weinig hebben kunnen uit
richten.
Zo mogelijk nog ondeskundiger ge
draagt Hitier zich tegenover de succes
sen van Rommel in Noord-Afrika. Hij
krijgt advies, maar legt dat naast zich
neer. In het voorjaar van '41 adviseert
admiraal Raeder een beslissend offen
sief tegen Egypte en het Suezkanaal
voor te bereiden. Raeder zegt: 'Dezo
stoot zal voor het Engelse wereldrijk
dodelijker zijn dan het innemen van
Londen. Maar Hitier op dat mo
ment geobsedeerd door zijn plannen
met Rusland laat de kans voorbij
gaan.
Churchill heeft een dergelijke blunder
niet verwacht, getuige zijn brief van 4
mei 1941 aan Roosevelt, waarin hij
schrijft dat de oorlog, zelfs als Amerika
deelneemt (wat dan nog niet het geval
is) een zeer langdurige zaak gaat wor
den, gegeven de kennelijke ambities die
Rommel heeft in Egypte en wellicht
aansluitend in het olierijke Midden
oosten.
Het is achteraf bijna niet te geloven
dat het sluikharige individu van Berch-
tesgaden de eigenlijke vruchten van
zijn rooftochten niet heeft gezien, hoe
wel Rommel ze voor zijn (gepronon
ceerde) neus hing. Hitler had natuur
lijk lef, en hij had de durf om te
gokken, maar hét is aan twijfel onder
hevig of hij enige notie had van een
wereldwijde strategie.
door C. G. van Zweden
In de zomer van 1941 zijn de kansen
fabelachtig. Een staatsgreep in Joego
slavië, dte een einde maakte aan de
Duits-gezinde regering van dat land,
'noopt' Hitier op 6 april '41 Joegoslavië
binnen te rukken. Daarmee begint het
Balkan-avontuur. Enkele dagen later
trekken de Duitsers ook Griekenland
binnen. Beide landen worden onder de
voet gelopen. Ook Kreta valt in Duitse
handen.
Het toneel is dan duidelijk: Grieken
land en Kreta veroverd en Rommel tot
aan de Egyptische grens.
De Duitsers hebben verder dc onbe
perkte beschikking over Italiaanse
vloot- en luchtbases. Wat ligt meer
voor de hand dan Malta in te pikken
en verder alle aandacht te besteden aan
de voordelige posities van Rommel?
Maar Hitier doet ongelooflijk genoeg
het omgekeerde van wat verwacht
mag worden. In plaats van zijn stellin
gen bliksemsnel strategisch uit te bui
ten. doet hij nagenoeg het omgekeerde.
Hij accepteert uitsluitend de nadelen
die zijn Balkan-veldtocht hebben opge
leverd. In plaats van de Middellandse
Zee praktisch tot Duits-Italiaans territo
rium te maken, valt hij alsnog Rusland
binnen. Dat gebeurt op 22 juni. weken
over tijd, daar de aanval oorspronkelijk
gepland was op 15 mei.
Het zullen fatale weken blijken te zijn,
want Hitier komt ze, als hij enkele
tientallen kilometers van Moskou ver
wijderd is, net tekort. Bij de laatste
stoot in de richting van Moskou, valt
de barre regenperiode in en zijn tanks
lopen vast in de Schlamm (modder).
Op dat moment krijgen de Duitse mili
taire experts het al benauwd, ofschoon
de zomer van 1942 nog fabelachtige
mogelijkheden zal bieden. Maar duide
lijk is dat de oorlog een zaak van lange
adem gaat worden, en daar is Hitiers
oorlogsmachine niet voor ontworpen.
Bitter wreekt zich het feit dat de
ontwikkeling van een viermotorige
bommenwerper voor de lange afstand
reeds voor het uitbreken van de vijan
delijkheden is gestopt. Bovendien blijkt
het Duitse luchtwapen zwakke plekken
te vertonen op plaatsen waar dc groot
ste kracht werd verwacht. De beruchte
duikbommenwerpers (Junckers 87 B
'Stuka'), die paniek zaaiden tijdens de
veldtochten tegen Polen en in het wes
ten, blijken (langzaam als ze zijn) ge
wilde schietschijven te zijn voor de
tegenstanders. Ook de Messerschmitt-
110, ontworpen als begeleidingsmachi
nes voor de bommenwerperstromen, fa
len goeddeels in de harde praktijk.
Er zijn zacht uitgedrukt meer
technische onvolkomenheden. Hoe on
gelooflijk het ook klinkt: het Duitse
leger in Rusland heeft geen winteruit-
rusting. De gevolgen laten zich raden.
Als Hitler in mei '42 een nieuwe
Russische zomer voor de boeg heeft,
ziet de balans van de afgelopen winter
er triest uit. Van de 162 operationele
divisies die in juni '41 binnenvielen,
zijn nog acht voor offensieve opdrach
ten gereed. De zestien pantserdivisies
beschikken gezamenlijk nog over 140
bruikbare tanks, dat is minder dan de
normale oorlogssterkte van één enkele
divisie. Op dat moment hebben de
Duitsers bovendien reeds een miljoen
Zie verder pagina 41
Rommel in zijn glorietijd in de
Lybische ivoestijn
In 1942 reedI' llitler rechtstreeks
de afgrond in
De aanvankelijk beruchte Stuka
bleek later een kwetsbaar wapen
Een doorzeefde lieinkel III bom
menwerper heeft toch nog zijn
basis iveten te bereiken
