Willy van Hemerts
Bartje levensecht
Bernard Droog speelt
vijf Tsjechow-figuren
)r v. d. Heuvel in tv-dienst in kerstnacht
Herinneringen
van dr. Buskes
0pstrippayma nite. programma's
LoUW/KWARTET ZATERDAG 23 DECEMBER 1972
RADIO EN TV
T15/K15
^RV-radio houdt 'open huis' op eerste kerstdag
P DE TELEVISIE VEEL
IUZIEK EN TONEEL
oor Riet Diemer
HjVERSUM Maakt de NCRV op tweede kerstdag een begin met de lang verwachtte televisieserie Bartje, ook op de andere feest
een met inbegrip van kerstavond wordt er ontspannend toneel geboden door de verschillende omroepen.
iziek, van kerkmuziek tot kerstcon-
rten vullen vooral radio-, maar ook
evisieprogramma's dn overvloed met
rst. Voor amusement staan de
lunties, Spel zonder Grenzen, de
im Jones show en het Billy Smart
reus borg.
zijn drie 'feestdagen', er gebeurt
is nogal wat op radio- en televisiege-
ed. Wat betreft het toneel, stukken
van Tsjechow behoren nog altijd tot
het geliefde schouwburgrepertoire en
dat heeft de TROS ertoe gebracht
Bernard Droog in vijf eenakters van
deze Russische schrijver de hoofrol te
laten spelen. De uitzending is vana
vond.
'Beschuit met muisjes', een familiege
beurtenis van Herman Heijermans is
'op bestelling' van de KRO gemaakt
en wordt op eerste kerstdag gebracht.
Een hebzuchtige familie is uit op een
erfenis. In het gezin van Prosper
Bien Aimé heerst grote droefenis, Muziök
maar ook opwinding.
De broer van Prosper is, kort nadat
hij naar Nederland is gekomen vanuit
Australië, plotseling overleden. De fa
milieleden hebben allerlei plannen
om straks de erfenis te kunnen beste
den, maar dan blijkt dat er veel
complicaties zijn
'VA VA 'VA VA »A VA VA VA VA Vsi VA VA VA VA VA VA VA
oor Ton Hydra
pde avond van tweede kerstdag zullen ongetwijfeld enkele miljoenen televisie-kijkers zich voor de
nis zetten, omdat ze benieuwd zijn of de jonge hoofdpersoon in Willy van Hemerts zevendelige
lm klopt met de 'Bartje' van hun eigen fantasie.
ant miljoenen Nederlanders moeten
ids 1935 het populairste boek van
loolmeester Anne de Vries hebben
lezen. Bartje bleef niet lang een
eraire figuur, maar ontsnapte aan
boekband en ging in de verbeel-
ig van velen een eigen leven lei-
n, Als natuurkind van het Drentse
ld.
t lijkt onwaarschijnlijk dat Van
mert een dergelijk kind levensecht
or de camera zou kunnen krijgen,
t dacht ik nog toen ik op weg was
ar de voorvertoning van een paar
everingen. De eerste beelden van
t plattelandsjoch bezorgden mij
iter al direct de grootste verras-
ig. De parmantige Jan Krol geeft
rtje vlees en bloed, met een zo
vere natuurlijkheid, dat we mis-
iien wel kunnen spreken van een
icum in de geschiedenis van de
derlandse film.
or dit succes heeft Van Hemert
andenlang moeten ploeteren. Niet
een was het filmen op locaties in
ente vèel moeilijker dan het maken
n ampex-opnamen in een studio,
lar bovendien werkte hij uitslui-
id met gewone Drentse mensen,
iclits een enkeling had wel eens
aan amateur-toneel gedaan. Maar
st dit blanco-staan van de meerder-
id, verleent deze jongste NCRV-
aduktie een bijzondere charme. Ie
reen is volkomen zichzelf en nie-
nd werd met grime tot een of
dere personnage omgetoverd,
end Kuik, is op en top vader
rtels. Met zijn geploegde kop, zijn
ekige gebaren en houterige conver-
ie is hij helemaal de dagloner uit
vooroorlogse jaren, waarin Bartje
id was. En Jantje Weurding hoeft
h niet in te spannen, om aanneme-
te maken dat zij vrouw Bartels is,
elvuldig moeder in een gezin dat
mtkoombaar naar de armoe wordt
ireven. Met de onbevangenheid van
natuurmens, laat zij zien dat
oot' op het scherm een heel ander
eet kan krijgen dan bijvoorbeeld in
Barend Servet-show. De wijze
arop zij haar boerenjakje losknoopt
het zoveelste kindje de borst geeft,
hoort tot de gaafste tafereeltjes die
tot dusver heb gezien.
1TROEREND
n van de ontroerendste scènes is
waarin Bartje en zijn moeder
aten over hun misère, over het
>eloze bestaan in dat grauwe ar-
nhuis van de gereformeerde diako-
De manier waarop Jantje Krol,
pure joch, die ontwapenende kin-
pn'ijshedcn uit. om de moeder wat
te vrolijken, zal waarschijnlijk me-
gemoed doen 'vollopen',
prestatie van Willy van Hemert,
idt meer in dan het filmen van
bekende roman. Als hij Jan Huis-
ns. de camera laat richten op ko
lvelden, welvarende hofsteden, arm-
"ge bedoeninkjes (boerenhuisjes)
boomrooiers in een bos, dienen die
e'den niet uitsluitend als achter-
ind voor het verhaal. Zij vormen
t elkaar een soort inventarisatie
"t Drentse cultuur, met hier en daar
o brok Folklore dat tegenwoordig
oen nog maar aan ingewijden be
nd is.
het oogpunt van heemkunde is
waardevol .dat alle spelers hun
ien dialect spreken. Maar het is
'ens een hachelijke onderneming
Kr een publiekfilm, die verder alles
keuli
mee heeft om qua kijkdichtheid en
waardering records te slaan. Daarom
zullen sommige passages van onderti
tels voorzien zijn, omdat anders teveel
van de dialoog verloren gaat. De kans
is daarmee groot, dat de kijker zich
i m V» VA V» VA Vsk VA VA VA VA VA VA VA VA VA VA VA VA VA
[ILVERSÜM Dr. A. H. van den
Heuvel gaat voor in de kerstnacht-
l'enst, die het IKOR voor televisie
'erzorgt op zondag 24 december. De
jenst wordt gehouden in de Grote
verk te Schiedam, begint om elf uur
'n is te zien via Nederland 1. Mede
werking verleent het Grote Kerkkoor
■an'Schiedam onder leiding van Bart
J(eeuw en het koperensemble 'Har-
u ij 'e Davids' o.l.v. André L. Glotzbach.
jhn twaalf uur volgt op het zelfde net
'e nachtmis in de moderne rooms-
'«holieke kerk Het Steiger in de
wtterdamse binnenstad. Zoals ook uit
Jet volgende nog blijkt zijn Rotter-
zijn °am en omringende plaatsen goed
"S
vertegenwoordigd in de door radio en
tv uit te zenden kerstdiensten.
Eveneens om twaalf uur zendt het
UvOR voor de radio (H'sum 1) de
kerstnachtdienst uit, die in de Lau-
renskerk in Rotterdam wordt gehou
den. Voorganger is ds A. J. Hoorn.
Medewerking verleent de Laurenscan-
torij onder leiding van Barend
Schuurman.
De televisie brengt op beide kerstda
gen geen kerkdiensten. Wel is er op
eerste kerstdag om 11.55 uur de jaar
lijkse toespraak door Paus Paulus VI.
Op eerste kerstdag is 's morgens via
Hilversum 1 een gezamenlijke kerk
dienst van de hervormde en gerefor-
Muziek is er in alle toonaarden te
beluisteren. Het eerste programma,
dat de televisie eraan wijdt is op
kerstavond, wanneer de TROS de
Christmas carols van het King's Colle
ge Chapel Ohoir uitzendt.
In het Eurovisie kerstconcert, dat de
NOS op de middag van eerste kerst
dag vanuit De Doelen te Rotterdam
uitzendt, speelt het Radio Filharmo
nisch Okrest en zingt het Groot Om
roepkoor. Solisten zijn de sopraan
Elly Ameling, alt Ria Bollen, tenor
Theo Altmeyer, bas-bariton Marco
Bakker en harpiste Vera Badings. Di
rigent is Kurt Redel.
Liederen in kerstsfeer zingen de
Turkse sopraan Suna Korat. en de
Nederlandse zangeres Letty de Jong
in de Vituskerk in Hilversum. De
AVRO zendt dit uit eerste kerstdag
aan het begin van de avond. Later op
de avond volgt de balletuitvoering 'De
notekraker' op muziek van Tsjai-
kowsky, naar het sproakje van Hoff
man. De AVRO sluit die dag met
gitaarspel van Ernesto Bitetti.
Op het andere net is dan inmiddels
om 22.15 uur een kerstsoirée begon
nen waarin operettezangeres Annelies
Rothenberger tenor Herman Prey,
maar ook Robert Stolz ontvangt. De
laatste zal achter de piano een muzi
kaal interview weggeven.
Met 'Herkent u deze melodie?' levert
de NCRV-televisie op tweede kerstdag
haar muzikaal aandeel. Solisten zijn
Margriet de Groot, Karin Ostar en
Wim Koopman.
Vroege zang
Bartje wordt wel de tv-topper van de komende feestdagen. Op de
avond van tweede kerstdag maken de Nederlandse kijkers kennis
met het Drentse jochie en zijn familie. Foto: Wubbo de Jong
beperkt tot de in gangbaar Neder
lands gespelde teksten en dat het
sappige van het gesproken dialect
hem ontgaat. Met vertalen haal je de
kleur eruit. Zal een Drentse onderti
teling niet een betere oplossing zijn?
meerde kerk van Hoogvliet mee te
maken. Daarin gaat voor ds. C. A. ter
Linden. Om 5 uur die dag gaat prof.
dr.J. Verkuyl voor in een 'feestelijke
ontmoeting in een kerst-in in Apel
doorn. Mr. Pieter van Vollenhoven
spreekt daar over 'Groot nieuws voor
u'. Het Convent van Kerken zendt dit
uit via Hilversum 2
Op tweede kerstdag is er slechts een
•adiodienst te beluisteren. Deze zendt
de EO uit om 15.20 via Hilversum 1.
De dienst wordt gehouden in het
Refaja-ziekenhuis in Stadskanaal. Een
kort gesprek met ds. J. van 't Enden
zekenhuispredikant, voert Gerrit v. d.
Stouw in deze uitzending.
Elise Hoomans en Bernard Droog in de eenacter 'Eind goed, al goed' van Tsjechow, die de TROS van
avond op het scherm zal brengen.
door TON HYDRA
Bernard Droog excelleert zondagavond bij de TROS in vijf eenakters van Tsjecliow. Dat is geen ge
ringe prestatie; liet werk van de vóór-revolutionaire Russische schrijver stelt namelijk bijzondere
eisen.
Volgens traditie kan op eerste kerst
dag 's morgens in alle vroegte om
zeven uur weer de knop van de
radio worden omgedraaid voor de
kerstzang van het Haags knapenkoor
onder leiding van Marinus Borstlap.
Opnamen daarvoor zijn gemaakt op 15
december in de Lutherse Kerk in Den
Haag.
Dit is dan een uitzending van NCRV-
radio, die eerste kerstdag een totaal
programma maakt en tegelijk 'open
huis' houdt voor mensen, die zich
daarvoor eerder opgaven. Om een uur
is een korte onderbreking, wanneer
de Koningin haar kersttoespraak
houdt via beide zenders.
Circus
Eveneens traditiegetrouw is in het
kader van het amusement de NOS
uitzending van het Billy Smart circus,
waarvan de Eurovisielanden allen
naar kunnen kijken. Dit is op de
middag van eerste kerstdag.
De KRO begint de avond van 25
december met hoogtepunten uit Holi
day on Ice, waarin Joan Haanappel
meedoet. Op het andere net is weer
later de Mounties-show.
Op tweede kerstdag is er de Tom
Jones Kerstshow. Daaraan vooraf is
dan gegaan NCRV's 'spel zonder gren
zen. De Tom Jones show is eigenlijk
het enige kerstachtige, dat de VARA
in zijn televisie-programma's doet.
Verder staan op het lijstje de voorlo
pig laatste aflevering van de Onedin
Lijn en de quiz Twee voor twaalf.
'iVA'VAVAVA'VAVA
Van onze radio- en tv- redactie
HILVERSUM Tot de opmerkelijke
programma's, die de televisie met
kerst brengt behoren wel de Kerst
her inn'erm'gen van dr. J. J. Buskes,
de documentaires 'Binnenin Holland,
volgens herman dc Man', het cate
chismusachtige 'Lieve Hemel' en
om mee te beginnen: de kinderen op
aarde'.
Aan het eind van het NCRV-program-
ma op tweede kerstdag is dr. Buskes
verteller, terwijl regisseur Jan Pieter
Visser en cameraman Jan Schaper
(beiden van de rubriek Ander
Nieuws) hem begeleiden naar Texel,
waar de predikant zijn loopbaan be
gon. Met zijn kleinzoon dwaalt hij
later door Amsterdam. Voor een nieu
we achtergrond zorgt het huis van
zijn jonge vriend jazz-pianist Louis
van Dijk.
De Lopikenvaard is de streek in het
hart van Holland waar Herman de
Man zijn boeken liet spelen. Voor
'Binnenin Holland, volgens Herman
de Man' is een fiimteam van de KRO
op zoek geweest om indrukken te
verzamelen. Gebleken is dat er nog
veel is bewaard, zoals de boeldag en
najaarsschouw. De uitzending is eer
ste kerstdag 's avonds acht uur via
Ned. 1.
In 'Lieve hemel' waarmee die avond
wordt besloten, wordt de eerste afle
vering van een serie van zes uitgezon
den, die eens in de vier weken wordt
voortgezet. Het is een collage van
filmgedeelten en schilderijen om een
indruk te geven van begrippen als
engelen, de dood en de persoon van
Christus.
'Om mee te beginnen: kinderen op
aarde', een documentaire, die de NOS
op kerstavond uitzendt, werd gemaakt
door de Zweed Erwin Lciser. De film
gaat over kinderen in allerlei situa
ties en in vele landen. De filmer laat
zien, dat de grootste problemen de
kleinen het onrechtvaardigst treffen.
Opnamen zijn gemaakt in Colombia,
Peru. Japan, India en Bombay.
In een Tsjechov-verhaal gebeurt niet
zo bar veel. Wie graag van de ene
verwikkeling in de andere tuimelt en
nieuwsgierig is naar wat er nog meer
volgt, vindt er missdiien al gauw
niets aan. Daarom eerst een tip:
men moet deze vijf stukken niet zo
zeer als kijkspel beschouwen, maar
veeleer proberen te luisteren naar de
stem van het innerlijk, die Tsjechow
aan zijn personen heeft meegegeven.
Aleida Schot, Tsjechow-wenster bij
uitstek, schreef in 1953: 'Het lijkt een
contradictio in terminis te spreken
van 'dialogue intérieur' met betrek
king tot een toneelstuk, en toch is dat
hier mogelijk, omdat het element van
afgeslotenheid, van verloren gaan in
eigen innerlijke eenzaamheid of ver
langen, de dialoog van de meesten
van Tsjechow's grote toneelfiguren
beheerst'.
Gewapend met deze informatie zal het
de ware toneelliefhebbers niet moei
lijk vallen de 'binnenkant' tc ontdek
ken Zij zuilen dan al gauw in de
gaten krijgen, dat die afgeslotenheid
gehandhaafd blijft ook als Tsjechow
zijn mensen met anderen in kontakt
brengt.
Indrukwekkend demonstreerde hij dat
onder meer in de monoloog 'Over de
schadelijkheid van tabak'. Een wazige
figuur houdt een lezing. Met dodelij
ke eentonigheid richt hij zich tot een
verveeld gehoor, maar in feite is hij
met zichzelf bezig. Al bazelend pro
beert hij onder het juk van zijn
vrouw uit te kruipen, maar aan het
slot van zijn litanie is er niets veran
derd: hij blijft pantoffelheld.
Het in zichzelf verloren gaan van deze
mens, weet Bernard Droog met aller
lei details te accentueren. En dat is
Tsjechow ten voeten uit. Toch zal hij
missahien in 'De misdadiger' meer
indruk maken. De tragiek van een
terecht staande arme drommel komt
sneller over.
Een schijnbaar onuitroeibaar oordeel
wil, dat Tsjechow een pessimist was,
zonder het vermogen iets van humor
mee te geven. Regisseur Jan Keja
bewees gelukkig het tegendeel door in
de trits 't lichtvoetige spelletje 'Weg
gelopen' op te nemen. Trouwens, ook
in 'De huwelijksmakelaarster* en in
'Het toneelstuk^ schuilt een vorm van
humor. Voor de fijnproevers. In beide
stukken creëert Elise Hoomans de
vrouwen over wie Tsjechow zich ver
kneuterde omdat ze 'lekker hun ver
diende loon kregen'.
Uit enscenering, beeldvondsten en
kleurrijke aankleding blijken Keja's
toewijding en serieuze aanpak. Krijgt
hij meer van zulke goede kansen, dan
zal hij m.i. ook een grotere 'diepgang'
bereiken.
'A VA VA VA VA VA VA VA VA VA VA "VA VA VA'VA VA VA VA VA VA
De Mounties op de avond van eerste kerstdag brengen een show met
veel kerstglamour.
De Duitse operettezangeres Anne
lies Rothenberger ontmoet in het
AVRO-programma 'Kerstsoiree'
de tenor Herman Prey en Robert
Stolz.
TV tweede kerstdag
NEDERLAND I
NOS
15.00 Journaal
15.02 Partridge Family
15.27 De Kikkerkoning,
muzikaal sprookje
naar Grimm
16.17 De Pinquinmiljonair
16.42 De tweede ondergang
v.d. London Valour,
doc. film
1S.45 Ti-ta-tovenaar
18.55 Journaal
NCRV
19.05 Zeskamp Speciaal
NOS
20.00 Journaal
20.21 Bartje (1)
21.20 Herkent U deze
melodie, muz.spel
22.25 Omdat wij mensen
zijn
kerstherinneringen
NOS
23.10 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Ti-tii-tnvcnaar
18.55 Journa;-!
VAK.'
19.05 Uc oii aitinakerop-
zceshow(13)
19.25 Daar komen de
Schutters
NOS
20.00 Journaal
VARA
20.20 Tom Jones
Kerstshow
21.20 Dc Onedin lijn
kroniek ven een
zeevaarder
22.10 2 voor 12, quiz
22.50 Pianorecital:
populair klass.muz.
NOS
23.15 Journaal
DUITSLAND I
10.00 Journaal. 10.05 Die auftlchtigc Lüg-
nerin. blijspel. 11.50-12.05 Der goldene
Baum. 12.10 Muzikale doorsnee van een
Beiers Jaar. 13.05 Der verkaufte Grossvater.
volksstuk. 14.40 lm Photoatellcr. film. 15.10
V.d. kinderen. 15.40 Glamour-GIrl und Lleb-
haber: een Hollywood-sterrenparade. 16.25
1st Mama nicht fabelhaft?, speelfilm.
18.00 1972 - terugblik op het Jaar. 19.15
Sportjournaal. 20.00 Journaal en weerber.
20.15 Das Klavier, TV-spel. 21.50 Eln Ameri-
kaner in Paris, speelfilm. 23.45 Journaal en
weerber.
DUITSLAND II
11.30 Progr. overz. voor de komende week.
12.00 Muz. van Beethoven 12.45 Act. en
muz. 13.20 Die Geschichte des Herrn Jonas.
13.45 Erfinder unter slch. filin. 14.40 Das
Geheimnis von Monte Christo. speelfilm.
16.15 Keine Welt für Kinder, filmdoc. 17.15
Sporl en toto-ultsl
18.10 Journaal en weerber. 18.15 Wcrcldster-
ren zingen geliefde opera-aria's. 19.15 Doe.
film over kerken in Rusland. 19.45 Journaal
en weerber. 19.55 Filmrep. over Saigon.
20.15 Stars ln der Manece. gala-avond in
Circus Krone. 22.00 Personenbeschrclbung:
Het volk van Texas tegen Romeo Alegrla.
22.30 Journaal en weerber.
DUITSLAND III NDR
17.30 Beat-Club
18.00 Zeugc der Zeit: Ludwlg Erhard,
interview. 19.10 Berlin - Paris: cin optlscher
Vergleich, rep. 19.40 Wenn der Sonnebend
kommt, korte film. 19.55 Tuut. tekenfilm.
20.00 Journaal cn weerber. 20.15 Muzikaal
amusementsprogr. 21.05 Die Klinik. TV-film.
21.40 Concert
DUITSLAND 111 WDR
17.00 Oestcrrelch 1338 bis 1945. serie
uitz.
18.00 Das Tagebuch von Lewis und Clark,
een historische reis doot het Noordwesten
van Noord-Amerika. 18.50 Pianomuz. van
Brahms. 19.00 Zansmannetje. 19.05 Voor
Griekse werknemers. 19.15 Traume In Eisen
lenstein. spel. 21.45 Die Abrechnung Musso-
linls Stiirz. doe. spel. 22.35 Reinhard Lcttau
leest: Spielzeug.
BELGIE (Frans)
16.40 Le testament de l'agha. Jeugd
film.
18.05 Journaal. 18.10 Kleuterprogr. 18.30
Kindcrprogr. 19.00 Chez Pauline, of: Lee
Maquinct-Balwir, TV-serle. 19.30 Waals nws.
19.40 Weerber. 19.45 Journaal. 20.15 Les
gens de Mogador, TV-serle. 21.10 Belgische
kerstliederen. 22.00 De filmwereld. Aansl.:
Journaal.
BELGIE (Nederlands)
15.30 De Woudlopers. Jeugdfllmserle. 15.5V
17.50 Grote Prijs R.L.T. 1972 intern festival
van de lichte muz. in Luxemburg.
18.00 Fabeltjeskrant. 18.05 Sklppy, Jeugd
serie. IS.30 Tlencrklanken. 19.05 Kijk cn
kook. 19.35 Hier spreekt men Ncd. en
Zoeklicht. 19.43 Med. 19.45 Journaal. 20.10
Wachtwoord, quiz. 20.40 Cleopatra, speel
film. 22 05 Nws van dc boekenmarkt. 22.40
