deelneming in risico
oor arbeiders betwijfeld
)r. Vondeling
iu voorzitter
Tweede Kamer
Een halsstarrige man en
zijn onderdanige vrouw
Oegandezen worden
„ingepast" in
onze maatschappij
FILMPREMIÈRES VAN DEZE WEEK
King Lear, film met
barbaarse stemming
cties bij blijvende
induidelijkheid
iver hartoperaties
r
3jpoedig gesprek
ét Oost-Duitsland
Pleidooi voor
onderwijsplan
Rectificatie
Enorme vraag
naar wild
en gevogelte
Joao en het mes in première
[OIHP/KWARTET VRIJDAG 8 DECEMBER 1972
BINNENLAND
T9/K11
angman: 'In Joegoslavië blijkt iveinig begrip'
an onze sociaal-economische, redactie
MSTERDAM Minister L&ngman (economische zaken) betwijfelt sterk of werknemers in een ge-
anocratiseerd bedrijf het ondernemersrisico voor hun rekening zouden willen nemen. Volledige 011-
«rnemingsdemocratie heeft tot doel de besluitvorming te verleggen naar de werknemers, maar vol-
:ns de minister zijn er aanwijzingen dat ook de werknemers in een land als Joegoslavië dat ar-
■iderszelfbestuur kent weinig begrip hebben voor het ondernemersrisico.
nister Langman ontvouwde zijn
.eeën gisteren op een in Amsterdam
houden studiedag van de Orde van
>anisatie-adviseurs. Volgens de mi-
'ter is het ondernemersrisico in een
democratiseerde onderneming gro-
dan in onze situatie,
rder vroeg hij zich af, hoe groot de
ns is dat er binnen de collectieve
ichtsuitoefening tóch machtsconcen-
aties ontstaan. 'In dat geval heeft
ize huidige structuur het belangrij-
voordeel dat de macht duidelijk
personifieerd en daardoor herken-
ar is. Men weet tenminste wie en
at men zou willen controleren', al-
s minister Langman.
de harde concurrentiestrijd, waarin
>t bedrijfsleven internationaal is
mvikkeld en waardoor de stijgende
elvaart mogelijk wordt gemaakt, ko
en volgens de bewindsman diegenen
de onderneming naar boven, die in
zondere mate de eigenschappen
■bben anticiperend op onzekerhe-
n hun onderneming overeind te
innen houden. Als de ondernemings-
imocratie ertoe leidt, dat men geduid
luisterend naar deze mensen doet
wat zij raden, is het gevaar voor de
onderneming niet groot. 'Maar', aldus
de minister, 'vooralsnog lijkt het aan
nemelijker, dat men vaak zal menen
het beter te weten met alle gevaren,
die dat voor de continuïteit van de
onderneming meebrengt. In kringen
van de kritische vakbeweging schat
men die risico's wel erg licht.'
Organisatie-geloof
Volgens het zojuist beëdigde PPR-
kamerlid dr. P. H. van Gorkum
tevens een der kritische vakbondsbe
stuurders kent het 'organisatie-ge
loof' als belangrijkste dogma's slag
vaardigheid en efficiëncy en baseert
het zich op onkunde en de mentaliteit
der ondergeschikten. Die onderge
schikten zijn dan ook zonder pardon
■PBH Iffij
'Maar', zei dr. Van Gorkum., dié
?het woord
ganisatie-adviseur zijn dienst verricht
in opdracht van de ondernemingslei
ding, zit er ook zo weinig schot in het
nieuwe denken over en het experi
menteren met vormen van arbeiders
zelfbestuur'.
Er zullen volgens dr. Van Gorkum
onafhankelijke adviesbureaus voor be-
drijfsdemocratie moeten komen, die
principieel weigeren opdrachten te
aanvaarden van de kant van de lei
ding in de organisaties en zodoende
vertrouwen kunnen wekken bij onder
geschikten. Aangezien de bedrijfsde-
mocratie in Nederland nóg ver te
zoeken is, zullen die adviesbureaus
het naar zijn mening niet gemakkelijk
krijgen.
Met een verwijzing naar zijn eigen
praktijk vertelde hij drie maanden
geleden opdracht te hebben gekregen
bij duizenden aan de kant gezet.- -van de gekozen leden van de onderne-
■Hz C: 'lunwdff"
- nan«,aan
kwam, 'dia- bUWMfÊ" organisatie be-
minister Langman
vindt zich in een crisissituatie. Ver
twijfeld het organisatie-esta-
öl}$fipiejtt>öe hulP in van de organisa
tie-deskundige. En juist omdat de or-
mingsraad van de Bijenkorf, om als
deskundige een tegenrapport te ma
ken tegen het door de leiding samen
gestelde rapport in zake de instelling
van een centrale ondernemingsraad
en plaatselijke ondernemingsraden bij
de Bijenkorf. 'Ik ben nog steeds niet
Minister Langman
in de gelegenheid gesteld dat rapport
nader te komen toelichten. Afspraken
in die richting worden steeds uitge
steld. De leiding voelt zich door de
bij wet ingestelde mogelijkheid van
tegen-expertise duidelijk bedreigd', al
dus de heer Van Gorkum.
Hij waarschuwde dat de vakbeweging
de niet-materiële eisen bij de komen
de cao-onderhandelingen zwaar zal la
ten wegen en dat deze eisen breek
punten zullen gaan vormen. Ook zal
de vakbeweging voor een verdere uit
bouw van het bedrijvenwerk blijven
vechten. 'Voorts zijn de kansen op
een links minderheidskabinet nog
niet verkeken en ook van die kant
zijn belangrijke impulsen onder
andere omzetting van de onderne
mingsraden in personeelsraden te
verwachten op weg naar de bedrijfs-
democratie.'
an onze parlementsredactie
EN HAAG Dr. ir. A. Vondeling van de PvdA is de nieuwe voor
tter van de Tweede Kamer en volgt mr. F. J. F. M. van Thiel in deze
nctie op. De Tweede Kamer heëft gisteren dr. Vondeling met 116
n de 140 uitgebrachte stemmen voor de benoeming tot voorzitter
de Koningin voorgedragen.
-aad
lende
itstell r
lan.
heer Franssen kreeg bij deze stem-
ng 16 stemmen, die naar men aan-
emt afkomstig zijn van de VVD.
rder benoemde de Tweede Kamer
ondervoorzitters de heer A. C. M.
eijters van de KVP en mr. F.
rtheine van de VVD.
lgende week dinsdag hoopt de
neede Kamer het gehele presidium
benoemen. Gisteren bestond over
samenstelling van het college van
IIONferzitters nog geen overeenstem
ming. De vierde voorzitter wordt gele-
rd door de ARP, voor de vijfde zetel
ende de PPR een claim in als vijfde
rtij in grootte. Hiertegen zou van
Le otestants-christelijke zijde bezwaar
if.6™!n ingebracht, omdat de voorgedra-
t het n PPR-kandidaat Erik Jurgens geen
rlementaire ervaring zou hebben.
PPR heeft juist de heer Jurgens
RUSSËL Het heeft er alle schijn
dat Nederland vrij spoedig na de
10eJidertekening van het basisverdrag
issen Oost- en West-Duitsland, op 21
ecember in Berlijn, met Oost-Duits-
1 besprekingen zal beginnen over
et aanknopen van diplomatieke be-
ekkingen.
)e Nederlandse regering zal, evenals
aar ik aanneem de overigejj&nden
an de NAVO, ongetwijfeld rekening»,
ouden met het verzoek van Wést**
iutsland aan haar bondgenoten, de
erstkomende veertien dagen geen
appen te doen over het aanknopen
fan diplomatieke betrekkingen', aldus
inister Schmelzer gisteren in Brus-
il verklaard.
voorgedragen, omdat hij docent is in
het staatsrecht.
Wanneer de PPR afvalt voor het
presidium is de vijfde zetel voor de
CHU (Tilanus) en de zesde voor de
CPN. Tegen deze laatste partij zou
ook weer bezwaar bestaan. Er wordt
ook met de gedachte gespeeld het
presidium terug te brengen tot vijf
zetels. In dat geval zal het bij de
stemming om de vijfde zetel volgende
week dinsdag gaan tussen de PPR en
de CHIT
Aan de stemming over de voorzitters
ging de beëdiging van de Kamerleden
vooraf. De demissionaire bewindslie
den van de WD (de heren Geertse-
ma, De Koster. Vonhoff en Rietkerk)
en van de CHU (de heren Kruisinga
en Scholten) en de ministers Lardi-
nois en Van Agt van de KVP waren
niet aanwezig. De indruk bestond, dat
zij zich aan de beëdiging onttrokken
omdat de combinatie van het Kamer
lidmaatschap en het ministerschap
slechts drie maanden mogelijk is.
Kennelijk verwachten deze bewinds
lieden een langdurige kabinetsforma
tie. Minister-president Biesheuvel, de
ministers Nelissen. Boersma en Boer-
tien en staatssecretaris Westerterp
zijn nu wel Kamerlid en moeten over
drie maanden, waneer de kabinetscri
sis nog niet is opgelost, kiezen tussen
het ministerschap en het Kamerlid
maatschap.
Voor de Tweede Kamer gisteren ver
gaderde opende minister Geertsema in
de Ridderzaal de nieuwe zitting van
dqnfitaten-Generaal. Het was een sobe
re pféchtigheid. Minister Geertsema
die in opdracht van koningin Juliana
de nieuwe zitting opende, reed in een
hofauto voor. Van de totajL.225 Twee
de en Eerste kamerleden Waren er
maar ruim honderd aanwezig.
Kamervoorzitter Vondeling
AMSTERDAM Voor alles is een
onderwijsplan noodzakelijk: een syste
matisch plan, waarin de verlangens en
wensen bijeen zijn gebracht voor ons
onderwijs en waarin is aangegeven in
welk tempo verwezenlijking mogelijk
is. De heer E. Steenbergen, voorzitter
van de Algemene Bond van Onderwij
zend Personeel (ABOP). heeft dit gis
teren in Amsterdam in de algemene
vergadering van de bond voorgehou
den.
Zonder zo'n alomvattende planning
blijven we in Nederland steken in
een beleid, waarover zinnige discussie
nauwelijks nog mogelijk is. meende
de heer Steenbergen. De wensen en
verlangens worden steeds hoger opge
stapeld, zonder dat iemand er zich op
krijgt of en wanneer ze worden ver
vuld.
Hij herinnerde in zijn inleiding aan
'een grof schandaal' het om budgettai
re redenen uitstellen van onmiddel
lijk noodzakelijke voorzieningen als
leerlingenschaalverlaging en tweede
dag vorming voor vijftienjarige wer
kende jongeren. Dat de maatregelen,
zij het ten dele, nog zullen worden
getroffen, is tfe danken aan de drie
vakcentrales en niet aan het parle
ment.
lartpatiëntenverenigi ng:
ten een verslaggever
JTRECHT De Nederlandse hartpatiëntenvereniging heeft minis-
er Stuyt van volksgezondheid en millieuhygiëne en de leden van de
Veede Kamer met buiten-parlementaire acties gedreigd.
)it zal gebeuren als niet voor midden
olgende week duidelijkheid is ver-
chaft over de uitbreiding van de
artichururgie in de academische zie
lenhuizen en de positie van de werk-
oze hartchirurg, dr. J. van der
ichaar. De hartpatiëntenvereniging
'erlangt van minister Stuyt dat deze
'et dr. Van der Schaar mogelijk
naakt in het Sint Jansziekenhuis in
Veert, desnoods als tijdelijke oplos
ing, hartoperaties te verrichten.
)it staat in het telegram, dat het
'estuur van de hartpatiënten vereni-
'ing aan minister Stuyt en de leden
an de Tweede Kamer heeft gestuurd,
n het telegram herinnert het vereni-
ingsbestuur aan het onderhoud dat
e bestuursleden Fievet en Ferman
|>P 23 november met minister Stuyt
lebben gehad. Hierbij heeft de minis-
*r onder meer gesteld, dat in 1973
iet aantal open hartoperaties met 500
»t 1000 zal worden opgevoerd tot in
totaal tussen de 1500 en 2000.
In het telegram wordt de minister
ook herinnerd aan zijn toezegging te
willen voorkomen dat onder het des
kundige personeel van het Eindhoven-
se ziekenhuis verloop zou ontstaan.
Volgens de voorzitter van de Neder
landse hartpatiëntenvereniging, de
heer Fievet, zijn gisteren leden van
de commissie-Nieveen en alle hartchi
rurgen in Nederland, behalve dr. Van
der Schaar, door minister Stuyt ont
vangen voor een onderhoud over de
situatie van de hartchirurgie in Ne
derland.
De commissie-Nieveen heeft in okto
ber rapport uitgebracht over het te
kort aan behandelingsmogelijkheden
in Nederland van hartpatiënten in
Nederland.
De heer Fievet zei bijzonder veront
waardigd te zijn dat dr. Van der
Schaar niet is uitgenodigd voor deze
bespreking. Hij meende dat dit illus
treert dat deze Eindhovense hartchi
rurg min of meer buiten spel is gezet.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het ministerie
van CRM heeft een commissie in
gesteld die gaat bekijken welke
'inpassingsmogelijkheden in onze
maatschappij' er zijn voor de 244
Oegandezen, die voorlopig zijn
ondergebracht in een kamp in
Bennekom.
Drie criteria staan daarbij voor de
commissie voorop: 'Er moet een goe
de, aan individuele wensen en moge
lijkheden aangepaste werkgelegenheid
zijn voor de kostwinners: er moet
huisvesting zijn en voor de kinderen
en jeugdigen moeten gevarieerde on
derwijsmogelijkheden in de naaste
omgeving aanwezig zijn', aldus een
persbericht van dit ministerie.
'Om de groep niet teveel over het
hele land te spreiden (de onderlinge
band is sterk) wordt gezocht naar 6
of 8 in eikaars nabijheid gelegen
steden, die deze faciliteiten kunnen
aanbieden'. Het ministerie verwacht,
dat deze mensen over ongeveer 2
maanden, als de taalcursussen zijn
beëindigd, hun eigen huis kunnen
gaan betrekken.
Enkele families zijn nog niet volledig,
omdat in 'de onzekere periode die
achter hen ligt' familieleden in ande
re opvangcentra in Europa terecht
zijn gekomen. Via de Britse .regering,
het internationale Rode Kruis en het
hogecommissariaat voor het vluchte-
lingenwezen van de Verenigde Naties,
wordt geprobeerd zoveel mogelijk de
gezinnen te herenigen. De 36 kinde
ren. de 34 jeugdigen en 167 volwasse
nen zijn door de militairen van de
generaal Spoorkazerne uitgenodigd
om daar op 20 december het kerst
feest te vieren.
Ondanks de kritiek op de opvang, is
daar toch een van de families geweest
die een baby heeft laten inschrijven
In ons artikel 'Vel zwakzinnigen on
der jongens en meisjes van tien tot
dertien jaar' (van afgelopen dinsdag)
is abusievelijk sprake van een percen
tage van 6,6 zwaar geestelijk gehandi
capten. Dit moet zijn een promillage
van 6.6.
Van een verslaggever
DEN HAAG Er is nu al met
het oog op de naderende kerst
dagen een enorm grote vraag
naar wild en gevogelte. Het
probleem is volgens de Neder
landse bond van poeliers en
wildhandelaren dat er van ver
scheidene soorten slechts een
gering aanbod is. Dit geldt in
het bijzonder voor wilde een
den. fazanten, en patrijzen.
Tamme konijnen, hazen en
ganzen zijn er daarentegen vol
doende. Dit komt mede door jde
grote invoer van hazen uit Ar
gentinië en Schotland en tamme
konijnen uit Oost-Duitsland.
Verder komen er uit Oostenrijk
grote hoeveelheden reeën, uit
Australië wilde konijnen en uit
Polen fazanten. Van de Neder
landse kalkoenen wordt vooral
veel geëxporteerd naar West-
Duitsland en Amerika.
De grotere vraag naar wild en
gevogelte is ook toe te schrij
ven aan de gestegen prijzen van
rund- en varkensvlees. De wild-
prijzen liggen iets hoger dan
een jaar geleden. Het is volgens
de bond opvallend dat de onge
veer duizend poeliers in ons
land dit jaar al zeer vroeg be
stellingen van particulieren
hebben geboekt.
door Ber Huising
George Sluizer, die hier eti elders in Ierland, Portugal. Siberië. Brazilië documentaires maakte,
vooral voor de National Geographic Society en de Amerikaanse tv, draaide zijn eerste speelfilm,
Joao en het Mes, in Brazilië.
Hij had Jan de Bont vaardig achter
de camera, Jan Dop voor de montage,
Ed Pelster voor de mixage en Theo
van de Sande nog als assistent, maar
een Nederlandse film werd het niet.
En ik ben geen Braziliaan genoeg om
te kunnen zeggen, dat dit nu een
echte Braziliaanse film is. Ze maken
daar veel slechtere films, behalve dan
de Cinema Novo-cineasten als Glauber
Rocha en Nelson Pereira dos Santos,
die het daar puur Braziliaans weer
moeilijk hebben.
George Sluizer koos voor zijn scenario
wel een zeer Braziliaans verhaal van
Odyla Costa, over arme mensen in
verlaten, achterlijke gebieden, en daar
zijn wij ver vandaan. Joao, een oude
vaquéros (koeienherder) en jaguar-
doder, lang weduwnaar met een vol
wassen zoon, neemt een jonge vrouw.
Neemt is het juiste woord. Zij heeft
niets te vertellen. Zij moet volgen.
Joao, wild jaloers, brengt haar ver
van iedereen naar een boerderijtje,
en verjaagt dan nog zijn zoon. En
dan, volslagen onbegrijpelijk, laat hij
haar vier jaar alleen, omdat hij rijk
wil worden met rubber tappen in het
oerwoud. En wie wordt daar nog rijk
van?
Als hij terugkomt is zij allang naar
haar moeder en er is een kind. maar
het is niet zeker of het wel of niet is
aangenomen. Erger schijnt het te zijn
dat zij dat boerderijtje verlaten heeft.
Joao, in goede doen nu, koopt een
duur mes. Om haar thuis af te ma
ken. Toch gaat zij slaafs met hem
mee. Dagenlang op de rivierboot.
Vrouwen waarschuwen de politie,
maar die kan of wil zich er niet mee
bemoeien. Zij is van Joao en die mag.
Jao (Joffre Soares)
vrouw (Linna Miranda).
onder de naam Juliana, 'als bewijs
van dankbaarheid aan het Nederland
se volk', aldus het ministerie van
CRM
Nog deze week wordt er in Ede en
Apeldoorn 'de nog ontbrekende kle
ding' gekocht. Ook gaat dan het voor
lichtingsprogramma over de Neder
landse samenleving van start. Midden
volgende week wordt begonnen met
de cursussen Nederlandse taal, waar
bij de Oegandezen naar leeftijd
in vier groepen worden ingedeeld.
Hoewel dat nog heel wat hoofdbre
kens heeft gekost heeft het ministerie
hiervoor nu ook voldoende leerkrach
ten kunnen vinden.
of moet, blijkbaar met haar doen, wat
hij wil. Als zij ziek wordt op die boot
verzorgt hij haar roerend. De span
nende vraag zou dus kunnen zijn:
misschien doodt hij haar niet? Mis
schien gebeurt er nog iets dat een
wending geeft aan die eenzijdige on
verbiddelijkheid? Maar nee. Thuis ge
komen slacht hij haar af met zoveel
voorgeschreven steken, en maakt hij
zichzelf doodongelukkig. Zoals wij al
lang zagen aankomen. Maar volgen
kunnen wij het niet.
Joao. gespeeld door Joffre Soares, is
een halsstarrig gesloten man, zo'n bin
nenvetter waaraan je niets merkt, be
halve op zijn, beste, verdrietige mo
ment in het oerwoud. De jonge
vrouw, Ana Maria Miranda, is mooi
en wel gevoelig, maar te schuw onder
danig om iemand te zijn. Overige
figuren waren mensen uit de streek
zelf. En die hebben George Sluizer en
zijn cameraman, documentair, folklo
ristisch, ethnografisch bekeken en
weergegeven. Mooi weergegeven. Aan
de stemmingen, de barre schoonheid
van de landschappen, het voor ons
vreemde leven van de mensen daar,
mankeert niets. Er zit ook een balla-
de-achtige poëzie in de beelden en het,
wel trage, verhaal. Maar dramatische
spanning en ontroering wilden bij mij
niet komen.
(Amsterdam-Kriterion, 18 jr.)
Rechercheurs in Dreigement van
een moordenaar.
Dreigement van
een moordenaar
De politie fuzz is een woord voor
smeris, of voor een uitsloverige stille
heeft het druk in Boston. Vooral
met het uitzoeken wie de wethouder
en de locoburgemeester binnen de
beloofde tijd vermoordt, omdat het
gevraagde geld er niet is, en zo nog
door wil gaan met de burgemeester
en een kostbare miljonair.
Dat is dan de ernstige zaak voor de
spanning, de botsingen, de ontploffin
gen en de geheimzinnigheid. Maar er
is op zo'n bureau meer te doen. Er
worden dronken zwervers in de fik
gezet, er loopt een aanrander rond, er
is een inbraak in een slijterij op
komst. De hoofden van de recher
cheurs lopen om. Dat zij tenslotte
alles ongeveer in een klap oplossen is
puur toeval: een merkwaardige samen
loop van omstandigheden, waaraan ze
wel druk, geduldig, moeizaam en on
wetend aan meegewerkt hebben.
Evan Hunter schreef het leuke scena
rio met een ironische kennis van
politiezaken, en Richard A. Colla ver
filmde het met humor. Ter plaatse
grotendeels. Mensen en omstandighe
den lijken echt. De grappen zijn niet
overdreven. Zo lollig is het politiele-
ven nu ook weer niet, maar de hu
mor, voor zover aanwezig, is er ruim
schoots uitgehaald. Het bureau is een
ongeordende bijenkorf, waarin allerlei
vreemde figuren in en uitvliegen. Er
zijn nog een paar hinderlijke schil
ders ook die de hele troep weer groen
moeten schilderen. De gebeurtenissen
en opdrachten zijn vaag en verwar
rend.
De rechercheurs die alle kanten uit
overal achterheen moeten, soms ver
momd als havenarbeider, zwerver of
non, zijn ook maar gewone jongens,
die fouten maken. Zelfs de politie
hond ziet het niet zitten. Bij de vele
acteurs en types, die Colla tot zijn
beschikking kreeg, zijn Burt Rey
nolds, Jack Weston, de komische dik
kerd, Yul Brunner, de kale, slimme,
dove misdadiger, Raquel Welch, om
de aanrander te lokken. Colla heeft er
een lekker levendige film mee ge
maakt.
(Amsterdam - Tuschinski, 18 j)
door Ber Huising
Bij het dozijn films van The Movies' Russische Filmweek is ook de
King Lear van Grigori Kozintsev, die ook al eens een meesterlijke
Hamlet verfilmde (1964) en e enmachtige Don Quichote (1957), en
van 1924 af al geldt als een der grootste regisseurs van de Sovjet-
Unie, ook voor toneel.
Zijn King Lear, in twee delen, drie
uur lang op het brede doek, maar in
zwart-wit, is "een geweldig werk. Naar
de tradities. Die van de Sowjet-film-
stijl voor dergelijke grote historische
drama's, vergelijkbaar met Eisensteins
Alexander Newsky en Ivan Grozny.
En die van de nog romantische en
theatrale opvatting van Shakespeare
spelen. Waarin King Lear een bijna
te grote, ook wel melodramatische,
tragedie wordt. Het theatrale zit in
het spel en de spelers. Zij werden
voor Kozintsev wel ingehouden, zoals
dat moet voor de camera, maar zij
Klein denkraam
onder grote hoed
Het is wel aardig, dat het in Onge
wenste Vreemdelingen net anders
gaat, dan in cowboyfilms en aanver
wante artikelen te doen gebruikelijk
is. Paul Newman als Jim Kane, een
klusjesman uit Texas, en Lee Marvin
als zijn relatie in Mexico hebben wel
imponerend grote hoeden op, doch
hun denkraam is slechts klein. Het
zijn sjlemielen die, tot overmaat van
ramp, nog wars zijn van het vuistge
vecht ook. Ze moeten in commissie
stieren kopen voor de rodeo's, maar
nu eens deugen de veekralen niet,
dan weer blijken de beesten besmet
en tenslotte zijn de oheque's niet
gedekt.
Ze worden aan alle kanten belazerd
en dat mag geen wonder heten, want
hun vertrouwen is grenzeloos en bij
de eerste de beste gelegenheid trek
ken ze niet de revolver doch de
portemonnee. Regisseur Stuart Rosen
berg heeft knap gewerkt met de Mexi
caanse couleur locale, de film heeft
een leuke, averechtse dialoog, maar
het is jammer dat hij zo trekt. Er
zitten teveel dode plekken in, daarom
verslapt allengs de aandacht, die in
het begin hoog is gespannen.
W. W.-B.
Amsterdam-City, 14 jr.
blijven duidelijk en, na even wennen,
prachtig acteren.
King Lear, koning af, verstoten door
zijn dochters, is in zijn verontwaardi
ging, wanhoop, waanzin en droevig
wijze berusting tenslotte, een indruk
wekkende grijsaard. Zijn trouwe, bit
ter dwaze, nar wordt geweldig ge
speeld. Regan en Goneril zijn geheel
en al de harteloze, zelfzuchtige, van
macht en lust en jaloezie bezeten,
vrouwen, die met hun driften ook
zichzelf de dood injagen. Edmund is
misschien te mooi en uiterlijk te edel
manlijk voor de verraderlijke bast
aard, die alles denkt te winnen en in
de dood verliest. Cordelia wordt lief,
aanoenlijk en zuiver verbeeld. De
blind gestoken oude Gloucester en
zijn gevluchte, zwervende zoon Edgar
die zich krankzinnig houdt, zijn al te
dramatisch zielig. Trouw naar Shake
speare overigens. Alle bijrollen worden
neergezet zoals zij behoren te zijn.
Daarbij had Kozintsev de erbarmelij
ke vroeg middeleeuwse massa's, het
arme volk, de krijgers, de veldslagen.
In het eerste deel is nog wel te zien,
dat zo'n massa beweegt naar de aan
wijzingen van de regisseur.
In het betere tweede deel, waarin alle
tragiek, in een versneld tempo en met
meer en meer actie, wordt opeengesta
peld, beweegt alles echter. Dan komt
Kozintsev telkens weer tot sterk door
werkende verbeeldingen. Dan schil
dert hij, boven het theatrale uit, met
zijn filmmiddelen. In barre landschap
pen. de eenzame vlakte in de storm
nacht, de grillige rotsen bij de zee, en
in de duistere drukkende ruimten van
de oude kastelen, brengt hij geheel de
onheilspellende, barbaahse stemming
die bij King Lear past.
King Lear loopt maandag, dinsdag en
woensdag in een avondvoorstelling.
De andere films van de week zijn
Oom Wanja van Andrei Kontsjalowski
(do), The Last Relic van Gregory
Kromsnov (vr) White Sun of the
Desert van Vladimir Motyl (za), Whi
te Bird with a Black Mark van Yoeri
Ilyenko (zo). En dan worden in de
nachtvoorstellingen nog de klassieken
vertoond: De Moeder, Storm over
Azië. Potemkin, Oktober, De Aarde,
Staking en Kozintsevs Hamlet.
(Amsterdam The Movies)
