Merijn Trip schrijft niet
bij de gratie van Garmt
i
Bi
Q^C
n
i
DENKT U OOK OVER EEN
ZWEMBAD?
Mabou Mines-theater
niet zo bar boeiend
ZUID NEDERLANDSE BASSINBOUW - Hagedoorn LANAKEN (B)
Tc!"fc«a C032 -11 -17070
rrico
Toneel in de huiskamer
Personalia
Nederlander wint
Skrjabin-concours
CRM doet niets
voor de fotografie
Concertgebouw gaat
1973 jolig beginnen
Verzoek om hulp
voor danstheater
TROUW/KWARTET ZATERDAG 2 DECEMBER 1972
BINNENLAND T9/K11
door Leo Kleijn
HILVERSUM De in Hilversum wonende toneelschrijfster Merijn
Trip zal op zaterdag 9 december niet naar Rotterdam reizen. Het
nieuw Rotterdams Toneel heeft het door haar geschreven stuk 'De
oudejaarswens', dat op die datum in première zou gaan, van het
repertoire afgevoerd. Nederlandse toneelschrijvers zijn niet alleen
dun gezaaid, er wordt ook nog achteloos mee omgesprongen.
Merijn Trip
door Ber Huising
AMSTERDAM Mabou Mines, van La Mama Experimental Theatre
Club, New York, is van donderdag af in Mickery met drie uitbeeldin
gen, om ze zo maar te noemen.
Die achteloosheid steekt Merijn Trip.
Pas een paar dagen nadat de kranten
melding hadden gemaakt van het be
sluit van het Rotterdamse toneelgezel
schap, werd zij daarvan officieel op
de hoogte gesteld door het gemeente
bestuur van Rotterdam. 'Dat is toch
niet beleefd', zegt de schrijfster. 'Het
is net alsof iemand op 8 december
nog een sinterklaaspakje stuurt. Dan
zeg je ook: wat een flauwigheid.'
Het Nieuw Rotterdams Toneel heeft
om financiële redenen van de opvoe
ring van 'De oudejaarswens' afgezien.
Het toch al met geldgebrek kampende
gezelschap leed onlangs aanzienlijke
schade, toen Jasperina de Jong niet
meer wilde optreden in het blijspel
'Een oogje op Amélie' van Georges
Feydeau.
'Ik had het wel leuk gevonden', zegt
de auteur van 'De oudejaarswens',
'Feydeau en Trip samen op het reper
toire.' Maar zowel voor Feydeau als
voor Trip bleek Rotterdam te klein te
zijn. Als geboren Rotterdamse spijt
dat Merijn Trip erg; ze was er juist
heel verguld mee dat het een toneel
gezelschap in haar geboortestad was,
dat voor het eerst een door haar
geschreven stuk over het voetlicht
wilde brengen.
Hoewel een gezelschap met de opvoe
ring van een Nederlands stuk altijd
een financieel risico loopt, kan de
beslissing van het Nieuw Rotterdams
Toneel niet zijn ingegeven door de
kwaliteit van het werk van Merijn
Trip. De door het gezelschap inge
huurde regisseur, Fred Sterneberg,
was er, naar de woorden van de
schrijfster, 'bijzonder, bijzonder mee
ingenomen.' En aangenomen mag
worden dat Karl Guttmann, die het
repertoire voor het seizoen 1972-73
samenstelde, niet voor niets zijn oog
op 'De oudejaarswens' heeft laten val
len.
Merijn Trip wacht nu maar af wat er
verder met haar stuk gaat gebeuren.
Ze is al benaderd door de dramaturg
van een ander gezelschap; de naam
daarvan wil ze liever nog niet noe
men. Pessimistisch is ze niet; 'De
oudejaarswens', verwacht ze, zal de
schouwburg wel halen. Wat er in
Rotterdam is gebeurd, vindt ze 'heel
hard' en 'naar', maar minder voor
zichzelf dan voor de regisseur en
decorontwerper Herman van Elteren.
Vooral zij, denkt ze, moeten het ge
voel hebben dat er over hen heen
wordt gelopen.
Geheimschrift
'Mijn boterham is het ten slotte niet,
dat schrijven', zegt Merijn Trip. Haar
boterham wordt ingebracht door haar
man, de letterkundige dr. Garmt Stui
veling, tot 1 januari, wanneer hij op
eigen verzoek vervroegd met emeri
taat gaat, hoogleraar in de Nederland
se letterkunde en taalbeheersing aan
de Universiteit van Amsterdam.
Merijn Trip heeft haar man, die voor
namelijk essays en gedichten heeft
geschreven, leren kennen in Gronin
gen, waar beiden Nederlands studeer
den. De Rotterdamse freule Mathilde
van Vierssen Trip woonde in Gronin
gen bij een pleegmoeder, op wie zij
bijzonder gesteld was, en die haar
Tildemerijn noemde. Toen zij, jaren
later, ging schrijven, publiceerde zij
onder het pseudoniem Merijn Trip,
om voor- noch nadeel te hebben van
de in literaire kringen bekende naam
van haar man.
Met dat schrijven is ze vijftien jaar
geleden, op haar vijftigste, plotseling
begonnen, zomaar op een morgen,
terwijl ze de bedden aan het opmaken
was. 'Ik had', vertelt ze, 'een zin in
m'n kop en die moest er eerst uit. Te
dwaas gewoon. Ik ging naar beneden
en schreef die zin op, en ook nog een
tweede. Het zijn de twee eerste zin
nen van mijn eerste verhaal gewor
den.'
Haar verhalen werden gepubliceerd in
De Vlaamse Gids en in Rekenschap.
Dezer dagen is haar eerste bundel,
onder de titel 'Groen geheimschrift',
verschenen. In dat boek wordt ook de
identiteit van Merijn Trip onthuld.
Er hoeft, vindt de schrijfster, niet
meer geheimzinnig over gedaan te
worden. Haar werk, zegt ze, is aan
vaard, ook door degenen die niet wis
ten dat het door de vrouw van Garmt
Stuiveling was geschreven.
Al kort nadat ze met verhalen was
begonnen, waagde Merijn Trip zich
ook aan een toneelstuk. Hoewel ze in
haar studententijd toneel had ge
speeld en al jong een 'diepe liefde
voor toneel' koesterde, had ze er in
de verste verte niet aan gedacht dat
ze zelf ooit nog eens een poging zou
wagen een dialoog op papier te zet
ten. Ze had er, net als met die
verhalen trouwens, nooit de minste
behoefte toe gevoeld.
Al evenmin had ze er in stilte mee
gewacht tot haar vier kinderen het
huis uit waren of zo. Van die kinde
ren woont nu alleen de jongste doch
ter, kleuteronderwijzeres in Utrecht,
nog thuis, wat de huishoudelijke be
slommeringen natuurlijk wel heeft
beperkt. Maar het was ten slotte toch
tijdens zo'n huishoudelijk karweitje
dat de toneelschrijfster Merijn Trip
werd geboren.
Tafeldame
keerd was er van hem nooit een
letter de deur uitgegaan, voordat zij
het gelezen had. Maar daarmee hield,
bij stilzwijgende afspraak, de samen
werking ook op.
Het was niet alleen de naam van haar
man, waarvan Merijn Trip geen voor
deel wilde hebben. Toen de toneel
schrijver Hans Keuls was bekroond
met de tweejaarlijkse Van-der-Vies-
prijs van de Vereniging van letter
kundigen, waarvan destijds Garmt
Stuiveling voorzitter was, fungeerde
bij het diner de vrouw van de voorzit
ter als tafeldame van de prijswinnaar.
Tijdens het gesprek dat zich ontspon,
bekende mevrouw Stuiveling dat ook
zij toneel schreef, maar eigenlijk niet
goed wist wat ze ermee aan moest.
Hans Keuls gaf haar de raad haar
werk in te sturen naar het Neder
lands centrum voor dramaturgie, een
instantie waarvan Merijn Trip niet
eerder had gehoord. Toen ze haar
tafelheer naar bijzonderheden om
trent dat centrum vroeg, antwoordde
Keuls: 'Vraag maar aan Garmt, die
heeft het opgericht.'
Het dramaturgie-centrum, vertelt Me
rijn Trip, heeft haar 'direct fantasti
sche raad gegeven': het leerde haar de
technische kneepjes van het vak,
waarmee ze, zoals ze zegt, jarenlang
had zitten modderen. Een paar jaar
nadat Hans Keuls haar op het goede
spoor had gezet, kreeg haar toneel
stuk 'Onder de maat' bij de toeken
ning van de Van-der-Viesprijs aan
Dick Walda een eervolle vermelding.
Gastarbeiders
Behalve dat stuk en 'De oudejaars
wens' heeft ze nog een derde geschre
ven, gesitueerd in Rotterdam en han
delend over de wantoestanden in een
pension met gastarbeiders. 'Van die
rellen met Turkse gastarbeiders', zegt
Merijn Trip, 'was toen nog geen spra
ke. Bij het schrijven heb ik alle
Rotterdamse uitdrukkingen gebruikt
die ik maar kon verzinnen. Nee, ik
heb zelf niet in een arbeidersbuurt
gewoond, maar er wel dicht tegenaan.
En ik heb ook in IJsselmonde in een
bedstee geslapen.'
Merijn Trip mag dan zijn opgegroeid
in een van Rotterdams sjiekere buur
ten, Kralingen, ze heeft over dc gren
zen van dat territorium heengekeken.
Dat heeft ze dan van niemand
vreemd. Niet zonder trots vertelt ze
dat haar vader, die rechter in de
Rotterdamse rechtbank was, in een
cel ging zitten om te kijken wat een
gevangenisstraf eigenlijk betekende.
'Dat is wat voor een rechter, en zeker
in die tijd.' Ook haar vader is overi
gens op zijn vijftigste gaan schrijven;
indertijd baarde hij nogal wat opzien
met zijn boekje 'De gelaarsde kat.'
Terugkomend op 'De oudejaarswens',
omschrijft Merijn Trip dat als een
'typisch Nederlands stuk'. Zij schrijft,
zegt ze, huiskamertopeel. 'Wij leven
niet op straat en in café's, wij leven
in huiskamers. En omdat ik zelf pok
een Hollandse vrouw ben, spelen mijn
stukken in de huiskamer.'
'De oudejaarswens', vindt Merijn
Trip, is geen blijspel en geen treur
spel. 'Het stuk gaat over het mense
lijk lot. Het gaat erover dat je met
elkaar moet leren leven. Ook met je
schuldgevoelens moet je leven. In
mijn stukken krijgen de mensen niet
te maken met problemen van moord
en doodslag. Het is geen Kaïn en
Abel. Maar ze moeten toch een modus
vivendi vinden. Ik heb het gevoel dat
dat erg Nederlands is. Nederlanders
proberen samen te leven; je kunt
daarvoor het walgelijke woord com
promis gebruiken. Voor een buiten
lander is dat niet te begrijpen. Wij
kunnen, dat is het, geloof ik, de zon
in het water zien schijnen.'
Misschien is de handelwijze van het
Nieuw Rotterdams Toneel ook wel
•typisch Nederlands. In elk geval, en
wellicht zou een buitenlander dat niet
begrijpen, windt Merijn Trip er zich
niet over op. Wat haar nu overkomen
is, zegt ze, zal waarschijnlijk wel in
een volgend stuk zijn terug te vinden,
en dat verschaft haar, bij alle teleur
stelling, een 'soort van binnenpretje.'
Met hoeveel plezier Merijn Trip op 9
december ook naar Rotterdam zou
zijn gegaan, en hoe graag ze, als
iedere schrijver, haar stuk ook opge
voerd zou zien, het hoeft niet per sé,
die schouwburg. 'Ik schrijf', zegt ze,
'die stukken voOr mezelf, of liever:
voor Garmt.'
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Wat weet u van
politiek* stelsel», Inspraak,
recht, ruimtelijke ordening,
economie en politiek
Deze en andere onderwerpen worden
behandeld In: POLITIEK BEKEKEN, een
schriftelijk* orlênterlngscursus De prtja
van deze uit 12 lessen aanvullende
documentatie bestaande cursu9 bedraagt
f 9,50.
ontwikkelingshulp,
neokolonialisme
Internationale samenwerking,
milieuvervuiling?
WERELD OP HANDEN, een cursus over
ontwikkelingssamenwerking (I. s. m.
NOVIB). De prijs van deze uit 12 lessen
aanvullende documentatie bestaande
cursus bedraagt f 10.—. Vraag nadere In
lichtingen. onder vermelding van de
letter T, bij
STICHTING
BURGERSCHAPSKUNDE
Postbus 349. LEIDEN
Telefoon (01710) - 46803.
M 23 16 26 8 21 9 23 12 2 4
President rechtbank De president
van de arrondissementsrechtbank in
Amsterdam Mr U.W.H. Stee hm an, is
op eigen verzoek met ingang van 1
juni van het komende jaar eervol
ontslagen. Mr. Stheeman wordt in mei
70 en komt dan in aanmerking voor
pensioen. Hij heeft er dan zeventien
jaar als president van de rechtbank 111
Amsterdam op zitten. In het konink
lijk besluit van zijn ontslag wordt
mr. Stheeman bedankt voor de vele
en gewichtige diensten die hij in
rechterlijke betrekkingen heeft bewe
zen.
Eerste Kamer Mr M. de Niet is bij
koninklijk besluit weer benoemd tot
voorzitter van de Eerste Kamer, en
wel voor de zitting die volgende week
donderdag begint. Hij behoort tot de
fractie van de PvdA.
Afgedankt Luitenant-kolonel L.
van der Drift is met ingang van 20
november eervol ontheven uit zijn
functie van adjudant van de koningin.
Met ingang van dezelfde datum is hij
benoemd tot adjudant in buitengewo
ne dienst van de koningin.
(ADVERTENTIE)
Wie zoet is
krijgt kaas
niet vergeten^ frico eten
In Music for Voices is de muziek van
Philip Glass als het zoemen van drie
grote hommels, wat dan eindelijk
wordt overgenomen door de stemmen,
die er wat ritmische variatie in bren
gen. Mijn gedachten zweefden al gauw
ergens anders heen. Ik had die spe
lers daarbij niet nodig. En zij, hum
men in een kringetje met de ruggen
naar ons toe, schenen het publiek te
kunnen missen.
In Are Welding Piece wordt autoge-
nisch gelast in het donker. Dat is een
aardig gezicht, zoals iedereen kan we
ten die 's avonds of 's nachts wel eens
aan de tramrails heeft zien werken.
Maar het is gevaarlijk om in de vlam
te kijken. Lassers hebben dan ook
maskers. Die droegen de spelers ook.
Glazen kastjes die iets vergrootten en
waarachter ze gezichten stonden te
trekken.
Behalve dit effekt voor het oog, en
dat andere voor het oor, waarvoor
theater eigenlijk niet nodig is, was
daar de Red Horse Animation. Wel
met tekst. Van Lee Breuer, die alles
ook regisseerde. Een monoloog van
een paard, als ik het wel heb, een
vosrood renpaard met verbeelding en
een verleden tot aan Djengiz Khan.
Een paard dat maar liep en liep en
verloor. Drie spelers brachten dat in
beweging, paard en berijder, meestal
liggend op de vloer. Van boven beke
ken om z'n mooist. Die bewegingen,
DEN HAAG De 26-jarige Neder
landse pianist Frederic Meinders uit
Den Haag is in Oslo winnaar gewor
den van het Internationale Skrjabin-
concours voor jonge pianisten dat
daar gedurende drie dagen onder aus
piciën van de Europese Radio Unie is
gehouden.
Het concours werd gehouden ter gele
genheid van de 100ste begoortedag
van de Russische componist Alexan
der Skrjabin. Er werd aan deel geno
men door pianisten uit twaalf landen.
De prijs die Meinders won, bestaat
uit een bedrag van 7.500 Zw. francs
en een radio-optreden in elk der deel
nemende landen. De tweede prijs ging
naar de Belg Bernard Lemmens.
Frederic Meinders is een leerling van
janine Dacosta en Jan de Man. Hij
trad in Nederland met diverse orkes
ten en in recitals op.
Etsen Picasso geveild
LONDEN Een complete serie van
honderd etsen van Pablo Picasso
de serie Vollard is op de Londense
veiling Christie's voor ruim 700.000
gulden van de hand gegaan. Een Lon
dense kunsthandelaar was de koper.
Het betreft de serie die de Parijse
kunsthandelaar Ambroise Vollard in
1937 bestelde.
tussen mime en dans in. zijn prachtig,
perfekt, beeldend, en boeiend om te
zien. Maar zo heb ik ook eens geboeid
staan kijken naar een machine die
toffees inpakte. En in een Parijse
revue kropen twee blanke vrouwen en
een zwarte danser ook over de plan
ken, maar je zag ze in een grote
schuine spiegel, samen met levende
vissen, zodat het leek alsof zij op en
neer zwommen in een geweldig aqua
rium. Dat was veel mooier en al wel
veertig jaar geleden. Zo nieuw is het
dus ook niet
Fotografen-portret
AMSTERDAM De Beroepsvereni
ging van fotografen GKF, heeft alle
Kamerleden een fotografen-portret ge
zonden met een ernstig beroep op de
minister van CRM ook de fotografie
als kunst te erkennen en op te nemen
in de begroting.
De Raad voor de Kunst heeft in 1958
al verklaard dat fotografie zich naast
andere creatieve kunsten als autono
me en gelijkwaardige kunstvorm ma
nifesteert. Maar op de CRM-begroting
komt fotografie nog steeds niet voor.
Fotografie staat in ons land, internati
onaal gezien, op een hoog peil. Er
zijn vele goede creatieve fotografen,
maar door de hoge kosten van het
vak en het gebrek aan inspirerende
opdrachten, zijn er voor velen weinig
of geen mogelijkheden tot ontplooïng.
De overheid maakt wel dankbaar ge
bruik van het werk van kunstenaar
fotografen, maar hun kunst wordt
door diezelfde overheid niet gesteund.
En de andere kunsten wel. Alleen
Amsterdam heeft een fonds voor foto
grafische opdrachten en experimen
ten. De GKF wil dat ook de regering
de fotografie als een kunstvorm met
een eigen identiteit erkent.
AMSTERDAM Met een muzikale
instuif gaat het Amsterdamse Concert
gebouw aan de Van Baerlestraat het
nieuwe jaar enigermate jolig begin
nen. Op nieuwjaarsavond zijn daar in
verschillende zalen al erlei serieuze
muzikanten min of meer luchthartig
aan de gang. Het publiek dat bereid
is 20 gulden te betalen, mag niet
alleen de hele avond gaan luisteren
waar en naar wie het maar wil, het
krijgt er ook een supper-tray (in de
Spiegelzaal) voor aangeboden plus
koffie.
Gemusiceerd wordt door George van
Renesse en Felix de Nobel die in de
dirigentenfoyer (waar u anders nooit
mag komen) piano-vierhandig spelen,
door de Opera Studio met Trouble in
Tahiti van Leonard Bernstein (in de
Kleine Zaal), door de Tigeunerkapel
'Tzigane' in de solistenfoyer, en door
The five centuries Ensemble, dat in
de grote zaal temidden van veel pu
bliek op het podium hoopt te gaan
zitten.
Alle combinaties treden diverse malen
op die avond op, zodat alles door
iedereen te horen en te zien zal zijn.
Wat kleding betreft wordt gead-
viseert: elegant en feestelijk.
AMSTERDAM De Algemene Orga
nisatie van Uitvoerende Kunstenaars
(Anouk) heeft de minister van CRM
schriftelijk dringend verzocht om het
Internationaal Folkloristisch Dansthe
ater van de ondergang te redden door
het voor seizoen 1972/73 in het uit
zicht gestelde subsidiebedrag alsnog
te verlenen.
Na een bijzonder gunstig advies van
de Raad voor de Kunst kreeg het
Folkloristisch Danstheater voor het
seizoen 1970/71 een rijkssubsidie, die
het gezelschap in staat stelde professi
oneel te werken. Maar nu koos, tegen
de verwachtingen in, de minister een
ongunstige regeling, waardoor het ge
zelschap, dat al een achterstand van
85.000 gulden in de betalingen heeft,
niet kan blijven bestaan. De Anouk is
van mening dat dit beleid niet in
overeenstemming is met wat het ge
zelschap daarvan met recht en reden
mocht verwachten.
Toen Merijn Trip pas begonnen was
met schrijven, was Gaimt Stuiveling
een van de weinigen die wisten dat ze
niet alleen bedden opmaakte. Als ze
iets had geschreven, las hij het. en
leverde hij zo nodig kritiek. Omge-
meerdere seizoenen. Wy bouwden het filter onzichtbaar by
het bad ln en het vraagt dus geen aparte ruimte ln uw
woonhuis.
Stofzuigen
Hebt u er wel eens aan gedacht wat een zorgen en onderhoud
zo'n ding in je tuin geeft? Elke dag 12 uur stofzuigen, in
het begin een nieuwtje, later een steeds terugkerend corvee.
Dan de behandeling van het water, vooral oppassen dat er
geen gras in waait, als u uw gazon maait, en liefst helemaal
geen bomen in de omgeving. In de herfst kunt u het bad
maar beter leeg laten lopen, want de meeste filters kunnen
de grote hoeveelheden bladeren niet aan. Vooral als de wind
uit de hoek van de skimmer komt.
Ook de vette aanslag aan de gehele omtrek van het bad,
dat is 30 meter by een bad van 10 x 5 moet elke week
afgewassen worden.
Het bad mag natuuriyk niet lekken en maakt u zichzelf
niet wys dat het verdamping is, want in ons klimaat valt
er meer regen dan er in de onverwarmde baden verdampt.
Byzondere voorzorgen dienen getroffen te worden om de
gevolgen van vorst te voorkomen.
Als u het bad gevuld laat, vriezen de wanden door de uit
zetting van het ys stuk. Indien u het bad leeg laat, vriest
het metselwerk of het beton stuk, door het daarin aanwezige
water.
Wij onderzochten al deze problemen,
en vonden er onze eigen oplossing voor,
die wij octrooieerden.
De constructie van liet bad
Een sterke betonconstructie die bekleed wordt met een dikke
taaie elastische laag. Deze laag beschermt 'het beton tegen
vorst, terwijl indien het beton toch scheurt, het bad toch
waterdicht biyft. De bekleding is zelfs bestand tegen moed
willige beschadiging. De volkomen waterdichtheid dwong
ons om by elk bad een overloop in te bouwen om het over
tollige regenwater af te voeren.
Het terras is op staal gefundeerd waardoor het nooit verzakt
en niet op kan vriezen.
Gras maaien en bladeren
Maait u maar rustig uw gazon, en uw bad mag desnoods
onder de bomen liggen. Wy bouwden nameiyk een skimmer
aan de gehele omtrek van het bad. Op elke plaats wordt het
ingewaaide vuil afgevoerd, voordat het kan bezinken. Omdat
het bad aan alle zijden overloopt, kan z.lch ook nooit een
vuile rand vormen. Ons kleinste bad met afmetingen 10 x 5
m heeft reeds een filter capaciteit van- 50 m3 per uur. Alle
andere baden moeten het met 5-10 m3 per uur doen.
De vertroebeling door de in het badwater aanwezige vull-
deeltjes, is by onze baden dan ook evenredig lager, waardoor
die krlstalhelderheld ontstaat die zo uitnodigend is om te
zwemmen. Wy garanderen een kristalhelderheid gedurende
By ons overbodig, omdat het automatisch gaat en veel beter
dan met de hand, die hoge omtrekskimming voorkomt natuur
lijk ook veel bodemvuil. Elke morgen ligt uw bad glinsterend
schoon gereed voor uw eerste duik, zonder enig onderhoud.
De verwarming
Hoge kosten? By ons niet omdat we de warmtewisselaar op
uw huis c.v. aansluiten, die in het seizoen toch niet gebruikt
wordt en de rest van het Jaar nog wel capaciteit over heeft,
en net als het filter weer by het bad ingebouwd, dus weer
geen aparte ruimte nodig in uw woonhuis.
En nu de prijs
Vraagt u eerst eens aan onze collega's, vergeet u het grond
werk niet en alle leidingwerk, van het bad naar het huls
etc., en al die aparte onderdelen en het aparte schuurtje voor
het filter en de verwarming. Als u dan alles hebt opgeteld,
belt u ons dan eens. Wy geven u dan de prys waar alles
inzit, dus van bestellen tot zwemmen, alleen het water leveren
wy niet mee. Wat dat laatste betreft, nog iets, dat wy ver
gaten. Ons water mist die vieze chloorlucht, en bleekt uw huid
niet, geeft ook geen huidirritatie, en ruikt sprankelend fris.
De behandeling is byzonder eenvoudig, nameiyk enkele
tabletten per week toevoegen, dus geen gesleep met vaten
chloor en geen kalkneerslag ln het water, waardoor de filters
veel langer meegaan.
M 20 20 10 8 5 25 9 23 12 2
