HONETAIRE UNIE IN
IET SLOP DOOR GEBREK
IAN POLITIEKE WIL
Unilever verhoogt
interimdividend
Nieuw-Zeeland gaat over
op het metrieke stelsel
Gasvondst in Siberië
belangrijk voor VS
olengroothandel
ÜM al jaren
gendom van SHV
ig bedrijf bezig bedrijf bezig bedrijf
Samenwerking
tussen mr Hap
en Matubel
Ned. fondsen in New York
Geldmarkt zal
nog verkrappen
weekstaat ned.bank
Amerikaanse goederenmarkten
Wall Street vast gestemd
W/KWARTET WOENSDAG 22 NOVEMBER 1972
FINANCIcN EN ECONOMIE
T15/K17
ontwikkeling van het internationale
monetaire stelsel.
[STERDAM De politieke bereidheid om het algemeen economi-
èn het financiële beleid van de EEG-lidstaten te laten samenval-
- vereist om voortgang te kunnen maken op de weg naar een
netaire unie ontbreekt. Deze bereidheid moet tot uitdrukking
nen in het afstand doen van autonomie door regeringen en parie
nten. In de bijna drie jaren, die sinds de topconferentie in Den
ag verlopen zijn, is van deze bereidheid helaas nog weinig ge-
ken
n deze jaren opgedane ervaring
de stelling der 'economisten' te
estigen, dat pogingen 0111 de inte-
lie primair op monetair gebied te
centreren geen integratie op ande-
gebieden afdwingen, maar vastlo-
Indien de politieke wil tot inte-
tie niet aanwezig is en de EEG-
aen toch de bijbehorende gebaren
;en teneinde de schijn op te hou-
dreigen zij zich te verstrikken in
half-permanente tussenfase; zij
in nationale beleidsinstrumenten
onder dat hiervoor communautaire
rumenten in de plaats treden, en
verliezen de bewegingsvrijheid, no-
om de grote internationale mone-
e problemen te helpen oplossen.
De ledenvergadering van de Vereniging voor de Staats
huishoudkunde schenkt dit jaar aandacht aan de Euro
pese Monetaire Unie. Over dit actuele onderwerp zijn
vier pré-adviezen uitgebracht. Prof. dr. A. J. Reitsma
gaat in zijn pré-advies vooral in op de theoretische as
pecten van het onderwerp. Het institutionele kader van
de monetaire unie wordt belicht door prof. dr. H. W. J.
Bosman, terwijl drs. A. Szasz onder meer de rol behan
delt van een Europese monetaire unie in het interna
tionale monetaire stelsel. Het laatste pré-advies is van
de hand van prof. dr. L. Wauters, die het onderwerp
benadert van de kant van de behoeften, die bij het
bedrijfsleven, met name het bankwezen, bestaan. In dit
artikel gaan wij slechts in op het betoog van drs. A.
Szasz, onderdirecteur van De Nederlandsche Bank (in
zijn artikel geen woordvoerder voor deze instelling),
omdat hij als enige pré-adviseur weinig heil verwacht
van de Europese monetaire unie in zijn huidige opzet.
ROTTERDAM Unilever zal een eerste en een tweede interim
dividend op de gewone aandelen over het boekjaar 1972 uitkeren en
wel bij N.V. van 2,29, resp. 0,42 (1971: interimdividend 2,51)
per nominaal bedrag van 20 en bij Limited een eerste interim- van
4,52 pence en een tweede interimdividend van 0,83 pence (1971:
interimdividend 4,52 pence).
Meer heil
concludeert drs. A. Szész, onder-
ecteur van De Nederlandsche
nk, in zijn pré-advies voor de jaar-
ise vergadering van de Vereniging
de Staatshuishoudkunde. Met
andere pré-adviseurs heeft hij
hoofd gebogen over de kwestie
de monetaire unie. die dit jaar
ir de Vereniging aan de orde is
teld. De vraagstelling luidde: in
•verre is het wenselijk of noodzake-
te komen tot een monetaire unie
sen lidstaten van de Europese Ge
enschappen; welke zijn de moge
heden en voorwaarden daartoe en
past deze monetaire unie in de
Op grond van het gebrek aan politie
ke wil om te komen tot een alles
omvattende monetaire unie. waartoe
de Zes eind 1969 formeel hebben
besloten, verwacht drs. A. Szész meer
heil van een bescheidener en daarom
wellicht beter te realiseren Europees
valutablok, dat wordt gekenmerkt
door onderlinge vaste, maar geenszins
onveranderlijke wisselkoersen. Dat va
lutablok moet tegenover de buitenwe
reld binnen zekere grenzen kunnen
fluctueren. Hiermee zouden op regio
nale basis de beginselen van Bretton
Woods worden verwezenlijkt als die
mondiaal vooralsnog niet zijn te reali
seren.
Volgens de pré-adviseur heeft de Eu
ropese Commissie gekozen voor de
opvatting, dat monetaire integratie
een algemene economische integratie
afdwingt, de z.g. hefboomwerking.
Vernauwing en tenslotte eliminering
van de onderlinge wisselkoersmarges,
liberalisatie van het kapitaalverkeer
en belemmering van pariteitsveran
deringen komen, zo is de gedachten-
gang van de Europese Commissie,
neer op het afstand doen van mone
taire autonomie. Daarbij wordt ervan
Drs. A. Szasz
uitgegaan, dat dit gebied veel 'techni
scher', d.w.z. politiek minder gevoelig,
zou zijn dan afstand doen van autono
mie op budgetair terrein, en daardoor
gemakkelijker te integreren. De on
houdbare situatie, die door zo'n een
zijdige integratie wordt geschapen,
zou de lidstaten dwingen om ook op
andere gebieden te integreren.
De hefboomfunctie was, aldus drs. A.
Szész, oorspronkelijk aan de gemeen
schappelijke landbouwmarkt toege
dacht. De gevolgen immers, die wijzi
ging der pariteitsverhoudingen voor
de landbouwprijzen zou hebben, zou
den zodanig zijn, dat veranderingen
in de wisselkoersen in feite niet meer
zouden voorkomen wat tot harmonisa
tie van het economisch beleid zou
dwingen. In de praktijk bleek, dat
pariteitsveranderingen, eenmaal on
vermijdelijk geworden door een uit
eenlopend beleid in de lidstaten, niet
door technische voorzieningen kunnen
worden tegengehouden, maar slechts
worden vertraagd. Tenslotte was het
de hefboom, die bezweek, aldus drs.
A. Szasz, die hieruit de les trekt, dat
men niet door middel van technische
kunstgrepen tot overdracht van sou-
vereiniteit kan dwingen als de politie
ke wil daartoe ontbreekt.
Principiële keus
De internationale monetaire gebeurte
nissen van 1971 hebben ..angetoond,
dat de EEG-landen ondanks alle voor
nemens nog niet in staat zijn tot een
gezamenlijk optreden op internatio
naal monetair gebied, aangezien de
economische voorwaarden daartoe niet
zijn vervuld, zo vervolgt drs. A. Szósz.
Als bovendien de dollar in de afzien
bare toekomst inconvertibel blijft
wat overigens niet onmogelijk is
staan de Europese landen voor een
principiële keus. Zij kunnen voort
gaan met het handhavan van vaste
wisselkoersverhoudingen met de VS,
maar dat betekent een voortgezette
bereidheid om grote bedragen aan
dollars tegen een vaste prijs uit de
markt te nemen, en daarmee een
aanvaarding van de dollarstandaard.
Of zij kunnen trachten, zich door een
combinatie van dcviezenmaatregelen
en flexibele koersen ten opzichte van
HECHT De Scheepvaart en
ïenkolen Maatschappij in Rotter-
m, een bedrijf, dat vooral actief is
liet gebied van de groothandel in
enkolen, blijkt 100 procent eigen
wil te zijn van de Steenkolen-Han-
ereeniging (SHV). De besturen
SHV en SSM zeggen in een
smenlijke verklaring, dat al voor
Tweede Wereldoorlog alle aande-
SSM door de SHV waren verwor-
De SHV heeft als eigenaresse
ter vrijwel geen invloed uitgeoe-
id op het bedrijfsbeleid en de be-
jfsvoering van de SSM.
ze politiek en het feit van de
enlange geheimhouding waren ge
leerd op commerciële overwegin-
De SSM heeft een contract met
buitenlandse relatie, dat onbe-
anbaar zou zijn, als de relatie wist,
t de SHV eigenaresse van de SSM
s De oorzaak lag in een belang van
SHV. Aangezien de SHV dat be-
ig enige tijd geleden heeft afgesto-
1, was de geheimhouding van de
atie SHV-SSM niet meer noodzake-
t.
MOSKOU In het gebied van Tjoemen in West-Siberië is weer een aardgasveld
ontdekt. Het gas is gevonden in het noorden van Tjoemen bij Tarko-Salje tussen
twee andere aardgasvelden, waarvan er een een dagproduktie levert van één
miljoen kubieke meter. De Amerikaanse minister van handel, Peter Peterson,
heeft medegedeeld dat de Verenigde Staten onderhandelen met de Sowjel-Unie
over een handelsovereenkomst voor de aankoop van aardgas uit Siberië ter
waarde van 45 miljard dollar (ongeveer 150 miljard gulden). Daarmee zou de
overeenkomst de grootste in de geschiedenis worden.
Het gas uit Tjoemen zou via Moermansk naar de oostkust van de Verenigde
Staten worden vervoerd. Een combinatie van drie Amerikaanse maatschappijen
Tenneco, Texas Eastern Transmission en Brown and Root hebben van hun
belangstelling voor uitvoering van het project blijk gegeven.
Inmiddels zijn Japan en de Sowjet-Unie besprekingen begonnen over gezamen
lijke ontginning van olie- cu gasreserves. In Sachalin, ook in West-Siberië. Een
van de agendapunten betreft verzoeken van de kant van de Sowjet-Unie inzake
Japanse leningen voor het project. Het gaat om een bedrag van ruim S 200
miljoen.
CF Amsterdam Chemie
eemt Lemet (Boometal)
ver
([STERDAM ACF Amsterdam
lemie Farmacie heeft het gehele
'plaatste aandelenkapitaal van Lemet
idustrie (een zgn. lege) en haar 100
dochteronderneming Boometal
rworven. ACF Chemiefarma in
aarssen zal de fabricage overnemen
in de Boometalprodukten. zoals de
ralle-haarcosmetica. Met de overne-
»ng is ongeveer 250.000 gemoeid,
heeft de directie van ACF medege-
leld.
oor de 'marketing' en distributie
in deze produkten zal de eveneens
de ACF behorende Kennemer Han-
elmaatschappij in Weesp worden in-
isehakeld. De laatste jaren beschikte
oometal niet meer over een eigen
srkoopapparaat. De voornaamste af-
emer van de Dralle-produkten is de
toothandel Brocacef (samenwerking
irmaceutische groothandel van Gist-
rocadcs en ACF)..
ij Boometal werken 23 personeelsle-
en. Een aantal van hen zal in Maars-
worden tewerkgesteld. Aan de
Wigen is elders binnen de ACF een
assende functie aangeboden of zal in
verleg met de vakorganisatie een
fvloeiingsregeling worden voorge
el. Hoeveel mensen van de laatste
'ogelijkheid gebruik maken is nog
'et bekend.
'ensioenfonds Shell
[EX HAAG Het pensioenfonds der
•oninklijke-Shell heeft in 1971 aan
«nsioenen en duurtetoeslagen 74,0
'In uitgekeerd tegen 63,1 min in
"O. Het aantal actieve fondsleden
'am toe van 17.492 tot 17.801 en het
antal gepensioneerden van 6662 tot
001. Daarnaast waren er nog 3499
p34) uitgesteld pensioenen.
totaal van de beleggingen gaf een
"eneming te zien van 1645,8 min
01 1894,9 min. Het beleid waarbij
Wegging in onroerend goed en in
andelen centraal staat, werd in ver-
terktc mate doorgetrokken.
)cé-Van der Grinten
'E\%o Océ-Van der Grinten zal
eer binnenkort de voor,",n»men in-
foductie van de aandelen op de beurs
'an Parijs bekendmaken.
Saval Kronenburg
BREDA Saval in Breda (een Amal-
ga-dochter die brandblusapparaten en
sprinklerinstallaties vervaardigt) en
Kronenburg in het Brabantse Hedel
(fabrikant van brandweer- en" vuilnis
wagens) hebben oriënterende bespre
kingen gevoerd over een algehele sa
menwerking. Aan de belangrijkste
voorwaarden hiervoor lijkt thans te
kunnen worden voldaan. Gedacht
wordt aan overneming van alle aande
len Kronenburg door Amalga. Het
doel van een samenwerking is door
coördinatie van beide elkaar aanvul
lende verkoopprogramma's vooral op
de internationale markten een sterke
re positie op te bouwen. Vakbonden
zijn voor overleg uitgenodigd.
Volkswagen
AMSTERDAM De daling van de
winst van het Volkswagenconcern is
tot stilstand gekomen en de basis is
gelegd voor een toekomstige verbete
ring. De nettowinst zal dit jaar nog
niet bevredigend zijn maar er is een
ommekeer bereikt. De autoverkopen
van de groep bedroegen in de eerste
negen maanden 1,61 miljoen stuks
tegen vorig jaar 1,77 miljoen. Het
concern produceerde 1,65 miljoen au
to's tegen 1,81 miljoen in januari-
september vorig jaar. De verkopen
zijn vooral de laatste tijd toegenomen.
Kip Kampeerwagens
HOOGEVEEN Voor de derde maal
sinds in 1966 het bedrijf van Kip
Kampeerwagens in Hoogeveen 450
personeelsleden zijn zelfstandig
heid verloor, is het in andere handen
overgegaan. Het Amerikaanse concern
Boise Cascade, heeft zijn hele recrea
tieve sector, waartoe ook Kip Kam
peerwagens behoort, afgestoten en
overgedragen aan Bendix Corporation,
ook in de Verenigde Staten.
Bendix Corporation had vorig jaar
een omzet van 1,6 miljard dollar en
ruim 86.000 werknemers. Het concern
beweegt zich onder meer op het ge
bied van ruimtevaart en vliegtuigelec-
tronica. electrische en mechanische
industriële produkten, bebossing, hout-
oogst en alles wat hiermee verband
houdt, zoals karton-, papierfabrieken
en houtzagerijen e.d.
Het is nos niet bekend of de overna
me iloor B") n |vb\. 11
voor het 450 man sterke personeel.
Riva
AMSTERDAM De resultaten van
Riva (autohandel) hebben in de eer
ste negen maanden van 1972 op het
zelfde peil gelegen als in de vergelijk
bare periode van 1971. Als zich op
korte termijn geen belangrijke wijzi
gingen in de economische sitirtie
voordoen, blijft het bedrijf bij zijn
verwachting, dat het winstsaldo over
1972 minstens gelijk zal zijn aan dat
over 1971 (ruim 2,7 min).
AMSTERDAM Matubel (houd
stermaatschappij van het Tu-
schinski bioscoopconcern) en de
mr. Hap-organisatie (Hifem) zijn
van plan een joint venture aan te
gaan. Hiervoor zal worden opge
richt de Nederlandse eethuizen
groep (NEG) waarin de beide
partners voorlopig ieder voor de
helft zullen deelnemen.
De NEV heeft ten doel de verbinding
in Nederland van de mr. Hap-formule
door middel van franchising en de
exploitatie van eigen vestigingen.
Voorts ligt het in de bedoeling om de
introductie, verbreiding en exploitatie
van andere voor franchising in aan
merking komende concepties ter band
te nemen. Een woordvoerder van Ma
tubel weigerde echter iets te zeggen
over deze andere voor Franchising in
aanmerking komende systemen. Even
min wilde hij iets meedelen over de
financiële consequenties van de nieu
we joint venture.
Kon. Olie noteerde op 21 november S 397»-
40'. (3874-74): Philips s 16%-7* (16%-7%):
Unilever S 4674-47 M (463i,-47'A) en KLM
S 37 (35%). Opgave duPont. Glore, Forgan.
EFFECTENKOERSEN AVONDVERKEER
In het telefonisch avondverkcer kwamen gis
teravond dc volgende koersen tot stand
(Tussen haakjes de officiële slotkoers van
gistermiddag).
AKZO 70 80 i70 60). Hoogovens (78.60).
Kon. Olie 125.00-123 60 (123 60) Philips
54 10-54.20 (54.00) Unilever 146.30-146.80
(148 00). KLM <117.00)
de VS aan de dollarstandaard te ont
trekken
Doen zij dit ieder voor zich, zoals in
1971 het geval was. dan betekent dit
een algeheel prijsgeven van het stel
sel van vaste wisselkoersen. De prakti
sche bezwaren zijn, volgens drs. A.
Szész, te groot om zo'n stelsel voor
langere tijd aanvaardbaar te maken.
De bezwaren schuilen niet alleen in
de onzekerheid, die dit voor de han
del met zich meebrengt. Belangrijker
is nog, dat met name een land met
een open economie niet kan aanvaar
den. dat een ongewenste kapitaalin-
voer een belangrijke wisselkoersaan
passing afdwingt, die met concurren
tieverhoudingen niets te maken heeft.
Dollarstandaard
Voor de EEG is het dan ook noodza
kelijk vast te houden aan het beginsel
van de vaste wisselkoersen: gezamen
lijk moet worden getracht zich aan de
dollarstandaard te onttrekken. De
vraag is, of het streven naar een
monetaire unie dit gemakkelijker of
juist moeilijker maakt. Het zou dit
vergemakkelijken, aldus de pré-advi
seur, als het streven naar een mone
taire unie tot uitdrukking zou komen
in een toenemend samenvallen van
het algemeen economische en finan
cieel beleid: dan immers zouden de
betalingsbalansen der afzonderlijke
lidstaten dezelfde ontwikkeling verto
nen. wat een gezamenlijke gedragslijn
ten opzichte van de dollar mogelijk
zou maken. Komt de monetaire unie
evenwel in de bovengeschetste half-
permanente tussenfase met sterk uit
eenlopende betalingsbalansontwikke
lingen en waarin institulonele en
politieke factoren met zich meebren
gen dat een aanpassing der onderlinge
pariteitsverhoudingen zo lang moge
lijk wordt uitgesteld, dan wordt de
omvang van een gezamenlijke revalua
tie of appreciatie tegenover de dollar
bepaald door het EEG-land. dat de
zwakste betalingsbalanspositie heeft of
meent te hebben.
De EEG kan zich onder deze omstan
digheden nooit aan de dollarstandaard
onttrekken met alle spanningen van
dien. Zich van de dollar losmaken
kunnen de EEG-landen alleen als zij
van tijd tot tijd met verschillende
percentages tegenover de dollar kun
nen revalueren. Dit betekent echter
wijziging van de onderlinge pariteits
verhoudingen, wat niet verenigbaar is
met het streven naar een monetaire
unie.
Realistischer
De Europese Gemeenschap doet er,
volgens drs. A. Szész, in de situatie
van enerzijds een niet-parallel verlo
pend algemeen economisch en finan
cieel beleid en anderzijds een voortge
zette inconvertibiliteit van de dollar,
dan ook beter aan om te streven naar
realistischer doelen. Dit komt erop
neer. dat moet worden gestreefd naar
een systeem van vaste, maar niet
onvei nderlijke wisselkoersverhoudin
gen en herstel van de bij vaste wissel
koersen behorende betalingsbalansdis
cipline. Kortom: verwezenlijking van
de grondslagen van het stelsel van
Bretton Woods in samenwerking met
alle landen die daartoe bereid zijn.
Zolang herstel van de convertibiliteit
van de dollar niet mógelijk is zou die
samenwerking regionaal, d.w.z. binnen
een valutablok kunnen geschieden. De
verhouding tussen de valutablokken
zou dan moeten worden gekenmerkt
door een aanzienlijk grotere flexibili
teit dan tussen de landen van een
blok. Zo'n stelsel van valutablokken,
waarbij het IMF een wezenlijke rol
zou moeten spelen, zou geen conflict
inhouden, maar integendeel de moge
lijkheid scheppen afwijzing van de
betalingsbalansdiscipline door de VS
te combineren met afwijzing van de
dóllarstandaard door Europa.
Hiertoe is besloten omdat het bij
wijze van interimdividenden over
1972 op de gewone aandelenkapitalen
uit te keren bedrag zodanig dient te
zijn dat bij N.V., in lijn met de
eerder uitgesproken verwachting in
samenhang met de geldontwaarding,
een interimdividend van ƒ2,71 per
nominaal bedrag van 20 gewoon aan
delenkapitaal kan worden vastgesteld.
Om dit hogere interimdividend bij
N.V. te kunnen uitkeren, moet het
interimdividend van Limited naar
verhouding meer worden verhoogd
als gevolg van de waardedaling van
het pond sterling ten opzichte van de
AMSTERDAM Dankzij rijksuitke
ringen hebben de banken de afgelo
pen week zo blijkt uit de week
staat van de centrale bank ruim
500 min voorschotten kunnen aflos
sen. Per saldo hebben zij daarbij hun
tegoed nog iets zien toenemen. Dat de
geldmarkt desondanks dinsdag wat is
verkrapt, vindt zijn oorzaak in de
reeds beginnende december-ultimo die
traditiegetrouw een zware wissel op
de banken zal trekken. Hoewel wordt
verwacht dat het rijk in de komende
dagen nog enige uitkeringen zal doen.
voorzien geldmarktdeskundigen eerder
nog een verdere lichte verkrapping
van de markt door de uitzetting van
bankpapier. Het kasreservepercentage
is tot en met 29 november onveran
derd vastgesteld op nul.
ACTIVA
Goud
Vord buitenl geld
Buiten! bet mid
Vord buitenl gld
rrekkingst IMF
Disconloporlef.
Gekocht papier
Vonrsch rek ert
Voorschot Staat
Ned munten
Bel kap. en res.
Geb en invent.
Div rekeningen
Totaal
PASSIVA
Bankbiljetten
"s Rijks schatkist
Banken Nederland
Andere ïngez
Bil geldsoorten
Buiten) banken
And mei ingez
tegenwaarde IMF
Kapitaal
Reserves
Div reken.
I'ota al
Goud en deviezen
Muntbiljetten
Schalk p buitenl
Dekkingsperc.
in duizenden guldens
13-11-1972 J0-U-1972TSChillen
fi 829.540 6.829-540 onv.
4.667.315 4 653.839 —13.476
gulden sedert de vaststelling van het
interimdividend over 1971.
De beide interimdividenden op de
gewone aandelen van N.V. zullen van
20 december a.s. af verkrijgbaar zijn.
Met het oog op de dividendstop in
Engeland is bij Limited het aan aan
deelhouders uit te betalen bedrag
voorlopig beperkt tot het bedrag van
het vorige interimdividend ad 4,52
pence per gewoon aandeel. De reeds
vele jaren geldende egalisatie-overeen
komst tussen Unilever N.V. en Unile
ver Limited in aanmerking nemend,
heeft het Engelse ministerie van fi
nancien toestemming gegeven tot een
regeling, waarbij het tweede interim-
dividend bij Limited in een later
stadium betaalbaar wordt gesteld.
Zoals bekend, houdt genoemde egali
satie-overeenkomst, die statutair is
vastgelegd, o.m. in, dat het bedrag uit
te keren op een nominaal bedrag van
12 aan gewone aandelen in N.V.
volgens de geldende wisselkoers gelijk
moet zijn aan het dividend per nomi
naal bedrag per 1 pond sterling aan
gewone aandelen in Limited. Het eer
ste interimdividend op de gewone
aandelen van Limited zal van 1 janua
ri a.s. af verkrijgbaar zijn.
Hierdoor wordt het belastingnadeel
vermeden dat onder de overgangsbe
palingen van de Engelse finance act
1972 zou ontstaan indien het dividend
op een vroeger tijdstip zou worden
betaald. Zodra het met de dividend
politiek van de Engelse regering ver
enigbaar zal zijn. zal het tweede inte
rimdividend b Limited worden be
taald aan de houders van het nu
uitgegeven gewone aandelenkapitaal
van Limited zoals deze in het aande-
lenregister van de maatschappij ten
tijde van de betaling van dit dividend
zullen zijn geregistreerd. Over 1971
bedroegen het slotdividend en totale
dividend bij N.V. respectievelijk
3,69 en 6,20 per nominaal bedrag
van ƒ20.
Koersen in Montreal
2.351.661 2.351.661 onv. (^"'0S lr,(^P
1S8 767 186.767 -2.000 panada Fund-
893 620 160.767-
27.803
377.240
178.930
62.742
29.107
377.113
178.930
62.997
15 377.87414.830.933-
Consol Bathurst
-532.853 Ujm 1ar Chem
onv Husky
1.304 Nal- Bas
jo7 Mass l-erguson
onv. Na' Resources
205 Shell Canada
-546.941
18%
8 18L
53%
.657.20710.593.814 —63.393
.705.598 2.193.254—512.344
13.966 24.460 +8.494
31.967 45.909 +13.942
307.181 304.704 —2 477
29 808 34.706 +4.S08
-r-295
855.985 855 985
20.000 20.000
7.819 +3.644
0.933 -546.941
3.398 —16.053
73.57 +2.S9
DOW JONES INDEX
Indust. Sporen Utll. obl. Modi
17 nov. 1.005.57 227.60 121.96 74.56 444.3
20 nov. 1.005.04 228.06 123.22 74.69 444 7
21 nov. 1.013.25 231.24 123.79 74.73 445.3
Aand. Obl. Tot. H. L.
17 nov. 20.220 22.540 1.823 890 603
20 nov. 16.680 22.880 1.815 797 662
21 nov. 22.110 28.080 1.813 893 584
Gedaan; b - Bicden; L Laten; n - Num.
Haver
mrt
dec.
Sojabon
Jan-
mrt.
Kogge
dec.
mei
lull
Haver
dec.
mei
20 11
227%
229%
136%
140-i
143',*
3697'»
368%
370%
374%
375%
375%
132%b 134%b
957» 96%
93% 96%I.
95% 96%h
Gerst
Tin
dec.
127
127
Sir. loco
174-179'iL
174-179L
mcl
130
130L
lult
13174b
1307%
Loud
Sir. loco
5.00-5.50
5.00-5.50
Lijnzaad
37374
36
ANTWERPEN
dcc.
335 %L
34
AuKtr. wul
175n
175nom
NEW YORK
dec.
170n
lfiOnom
Katoen
jan.
169n
168nom
dec
33.10
34 50-30
mrt
32.83-90
34.35-40
KOUBAIX
lull
32.90
34.10
Woltops
Cacao
nov.
19.70b
19.94
19.500
Loco G
3774
3774
lan.
19.30b
1579-1581
Loco B
35%
35%
dec.
32.45
32.50
LONDEN
mrt.
32.48
32.75
Metalen cn
per tun
Wol lops
loco
149.50n
149.50n
Tin loco
1585-1587
dec.
148.50-154.00 47.00-149.50
Id. 3 mnd
1595-1596
1587-1589
Suiker conlr. II
Koper loc
42 3 74-4 24
4 2 3 74-4 24
7.1a
7.00
Id. 3 mnd
434-4347%
434-434 74
Jan
7.10n
6.99n
mel
7.36-37g
7.55-24g
Lood loco
12574-126
12574-126%
id. 3 mnd
12674-12674
126' 4-12674
Koper
dcc.
46.10
46 35
Zink loco
161-161%
16074-161
jan.
46.50
46.75
puui 8 "PI
16474-16474 16474-16474
WELLINGTON Nieuw Zee
land gaat over op het metrieke
stelsel. In 1976 zal er geen 'pint'
bier, geen 'pound' vlees en geen
'yard' slof meer worden ver
kocht. De nieuwzeelanders moe
ten gaan rekenen in liters, kilo
grammen en meter§. Naar schat
ting zal het werken met deze
grootheden, als men er eenmaal
aan gewend is, zesmaal zo snel
gaan als in het huidige archai-
sche maatsysteem.
Nu al geven de Nieuw Zeelandse
meteorologen hun verwachtingen in
graden Celsius en de neerslag wordt
gemeten in milimeters in plaats van
in graden Fahrenheit en inches. En
langzamerhand geven ook wegwij
zers afstanden aan in kilometers en
niet meer in mijlen en kilometertel
lers in de auto's dragen in Nieuw
Zeeland hun naam met recht.
Verkopers van wol, de steunpilaar
van de economie van de twee eilan
den, rekenen, sinds vorig jaar in
kilo's. In de scheepvaart verwacht
men, dat de onlangs begonnen om
schakeling op het metrieke systeem
over tienjaar voltooid zal zijn.
De 'gewone' bevolking van Nieuw
Zeeland moet binnen zeven jaar rijp
worden gemaakt vror het metrieke
stelsel. Daarvoor is een uitgebreid
programma ontwikkeld door de me
trieke Advies Raad (MAR). De raad
werd opgericht in 1969 en is ver
deeld in 14 verschillende secties die
er voor moeten zorg dragen dat het
metrieke stelsel ingang vindt in ie
der aspect van het maatschappelijk
leven. Noch de raad, noch de secties
echter kunnen dwang uitoefenen.
Overgaan op de metriek berust vol
ledig op vrijwilligheid.
Overgang
Wanneer de overgang achter de rug
is behoort Nieuw Zeeland tot de
steeds groter wordende groep van
landen die de oude maten- en ge-
wichtenstelsels vaak daterend uit
de Engelse koloniale periode heb
ben afgeschaft. Zeker 126 landen
worden thans door de Verenigde
Naties als metriek geklassificeerd of
bevinden zich in een overgangsfase.
Meer dan 80 procent van de handel
van Nieuwe Zeeland vindt plaats
met dit soort landen en dat is één
van de belangrijkste overwegingen
voor de verandering geweest. 'We
moeten letterlijk op gelijke voet
blijven met onze partners', meent
een Nieuw Zeelander.
Tot de landen, die in een overgangs
periode naar het metrieke stelsel
verkeren, behoren Groot Brittannië,
Australië. Zuid-Afrika. Canada en
Singapore. In dc Veren'gde Staten
nam het Congres nog dit jaar een
motie aan dat de tijd voor de over
stap naar het metrieke stelsel nu is
gekomen. De V.S. is het enige grote
land ter wereld dat nog niet defini
tief heeft besloten over te gaan op
het metrieke stelsel.
Het kan niet worden ontkend, dat
het metrieke systeem eenvoudiger,
simpeler cn efficiënter is dan aller
lei andere maatsystemen. Het heeft
bovendien het voordeel va interna
tionale erkenning en standaardisatie
Voor de overgang in Nieuw Zeeland
is een heel schema opgesteld voor
allerlei sectoren (landbouw, onder
wijs, recreatie, gezondheid, construe-
tiebouw enz). Omdat de schema's
zijn opgesteld door mensen, die in
elk der sectoren werken of er in
ieder geval nauw bij betrokken zijn.
verwacht men dat de gestelde doel
einden verwezenlijkt kunnen wor
den.
Een speciaal probleem in Nieuw
Zeeland is het overgaan van de in
heemse Maori's op het metrieke
stelsel. Een speciale commissie heeft
woorden uit de Maori-taal zo omge
zet, dat ze in een metriek stelsel
gebruikt kunnen worden. Een ande
re commissie heeft ervoor gezorgd,
dat er een speciale baby wordt gea
dopteerd die als 'Little Miss Metric'
is uitgeroepen. Een symbool voor
alle Nicuwzeelandse kinderen die
'nooit iets anders hebben gekend,
dan het metrieke stelsel'.
18% 18',3
30% 30%
31% 52%
NEW YORK
ACF Industries
Airco
Allied Chemical
Alum co of Am
American Brands
Am Can
Am Cyanamld
Am Electr Power
Am Metal Climax
Am Motors
Am Smelt and Rei
Am l el and Tel
Atnpex
Anaconda
Armco Steel
Atlai.i Richfield
Bendix 47% 43
Bethlehem Steel 29 29%
Boeing 23 24%
Burlington lnd 35% 36%
Canadian Pacific 15% 15%
Celar
Chase Manhaltan
Chesap and ühlo
Chrysler
Cities Service
Colgate-Palmolive
Colt Industries
Communw Edison
Cons Edison
Cunt Can
Cunt Oil
Curltss-Wrlght
Curliss-wrighi A
Dart Industries
Deere and Co
Dow Chemical
Du Pont (El)
38%
58% 58%
47% 48
38% 397'*
4D% 46%
89% 89%
1»% 19%
377» 38%
24% 25%
29'/» -0
3Z% 37%
34% 33%
43% 43
43 <8%
45% 47
104% 105%
1797» 1837%
Eastman Kodak 13774 1397%
First Nat City 72 ti 727J
Gen Electric
Gen Foods
Gen Motors
Gen Publ Utll
Gen Te) and Elec
Getty OU
Gilette
Gimbel Brothers
Goodyear I and R
Gulf Oil
Illinois Centr lnd 297/» 317%
Insllco
Int Bustin Mach
Int Harvester
Int Nickel of Can
Int Paper
Int Tel and Tel
31% 31%
39%
61 60'
Ling-Temco Vuugh 8'A 97',
Lillon industries 12 12%
Lockheed AircraP 97% 9%
Marcur 2974
Can Breweries
Cerro
Chadhuurn Getb
Chase Selecl Fd
Columbia Gas
ColllllICO
foul Tef»T>h<iiie
11.38
■Uit
24%
23%
Martin Marietta
i9%ex
20%
May Dep Stores
50%
51%
Mcdunnel Duuglas
35%
35%
Mobil Oil
73
73%
Nabisco
63%
63
Nal Cash Register
31%
3174
Nat Distil and Ot
167'.
16%
Nal Gypsum
18%
19
Nal Sleel
42 ',5 ex
4294
Nal Lead Hid
17',%
17'%
North Am Ruckw
34%
34%
Gen Cigar
19!%
19
int Bnk for Rec
9s%b 987.tb
Inl Plav Frag
82%
84
Inl Paper (S 4)
59
Idlerspar
25.80
25.70
Kansas City Ind
42%
4274
Kansas Power
29
29';
KI.M
357k
37
Kroger
25 '4
257%
Leasco
1974
197»
Lone Star cemei
26',
26%
1 t-hman
1ST*
1874
Madison fund
2%ex
12%
Ulin
Pacific Gas and El
Perm Central
I'epslco
Phelps Dodge
Philip Morris
Philips Peiruleum
Procter and Gamb
RCA
Republic Steel
Revnolds Ind
Royal Dutch Petr
Santa Fe Ind
Sears Roebuck
Shell Oil
Southern
Southern Pacific
Southern Railway
Sperry Rand
Standard Oil Cal.
Standard Oil Ind
Exxon Corp.
Siudebaker-Worth)
Sun Oil
I exacu Texas Gulf
Texas lustrum
Transamenca
Unilever
Union Carbide
Umruyal
tinned A
I111 led Brands
U S Steel
37% 37 ',4
108% 110%
40 39%
10/% 107''%
28 28%
49 4974
38% 4074
337% 3474
115% 11674
54 547%
21% 217%
43% 44 7%
47% 4874
46 45%
77-.; 787',
84'1 85%
87 87',4
55% 56
437% 44
ift
Western Union
Wesimghou»* El
Woulwurlh
N Am»
uccid»
r Philips Co
utal Petr
Standard Brands
Tandy Corp
Union Elect
limied Corps
1 '«lied Gas
5374 5374
3974 39
187% 18%
9 9%
1974 19
387% '8%
