Moderne muziek trekt
tamelijk groot publiek
>o
Commune dient versobering
'The Family I', hevig
en boeiend toneel
Zekere jaloezie
aan beide kanten
Corrie ten Boom, vurig
evangeliste, nu in
boek en straks in film
Moraal gered
in blijspel
Trouw
K wart et
vandaaq
Ds. Kooistri
eens met
ds. Overduii
Bijbelvertaling in
Indonesië nog
in oude spelling
TROUW/KWARTET MAANDAG 20 NOVEMBER 1972
KUNST/S
CTP
Concerten 's middags, 's avonds en 's nachts
door R. N. DEGENS
AMSTERDAM/ROTTERDAM/DEN HAAG Er wordt altijd wel beweerd dat er veel meer belang
stelling is voor voetbalwedstrijden dan voor concerten. Maar ik zou wel eens vergeleken willen zien
hoeveel mensen per jaar naar muziek luisteren ook via radio en tv) en hoeveel er naar voetbal
wedstrijden kijken en luisteren, inclusief de wedstrijdjes waarbij ook maar een handjevol supporters
langs het lijntje staat te kleumen. Het zou best kunnen, dat de muziek het dan wat aantal betreft
zou blijken te winnen. Ondanks de vele kleine-zaal-concerten waar de meeste stoelen leeg blijven.
De zalen zijn overigens soms te klein
om alle muziekhongerigen te herber
gen. Sinds jaar en dag zijn bijvoor
beeld abonnejpentsseries van de or
kestconcerten in Amsterdam. Den
Haag en Rotterdam zo volgeboekt, dat
ze verdubbeld moesten worden. Waar
uit weer niet geconcludeerd mag wor
den dat er om kaartjes gevochten zou
worden; en ook niet dat de zalen
altijd mudvol zitten. Hoewel dat bij
de meest onverwachte gelegenheden
gebeurt. Zoals zaterdagavond in de
kleine zaal van het Amsterdamse Con
certgebouw bij het tweede concert in
de 'Rondom-serie. In dae serie van
vier concerten wordt hedendaagse mu
ziek gegeven, geprogrammeerd naar
een bepaalde stijl, een land of een
componist. Ditmaal was het thema
'Amerika'. Zelfs een oningewijde kan
vermoeden wat daarbij allemaal niet
aan de beurt kan komen in een
programma waar maar plaats voor
vier componisten is. Maar het kwam
wel allemaal uit Amerika: het strijk
kwartet van Cage, de liederen van
Ives, twee stukken van Feldman, en
het Sextet uit 1937 van Copland. Met
naar mijn smaak als hoogtepunt de
liederen die pionier Charles Ives tus
sen 1902 en 1921 schreef; verrassend
(ook soms in hun geniale eenvoud)
van melodische vindingrijkheid en ex
pressieve werking, en magnifiek ge
zongen door Sophia van Santé met als
subliem vertolker van de belangrijke
pianopartijen Reindert de Leeuw, die
al deze programma's samenstelt voor
de Stichting Kamermuziek Amster
dam, die gezien de belangstelling
daarmee een heel groot aantal mensen
een plezier doet. En die daarvoor
jonge enthousiaste musici engageert,
zoals deze avond verder het Amster
dams Strijkkwartet, Bas de Jong (kla
rinet), Peter Hoekmijer (hoorn).
Koos Terostra (slagwerk) en Maarten
Bon (piano).
Den Haag
Een nagenoeg mudvolle zaal (Concert
gebouw Den Haag) was er vrijdaga
vond ook voor het Residentie Orkest,
dat in een 'gewoon' abonnementscon
cert, na Haydn en Saint-Saëns toch
ook weer twee werken had geplaatst
waarvoor toch ook niet iederéén naar
de concertzaal rent: Serenade voor
tenor, hoorn en strijkorkest van Brit
ten, en het 'Poème de l'extase' van
Skriabine. Dat Poème (uit 1908) is
wel een van de sterkste stukken van
deze Rus die dit jaar erg in de
belangstelling staat omdat hij hon
derd jaar geleden werd geboren. Het
miste in deze uitvoering onder Hi-
royuki Iwaki wel erg de onderstre
ping van de geëxalteerde climax met
de voorgeschreven dreunende orgel-
klanken.
Britten's sfeervolle 'Serenade' uit zijn
beste scheppingsperiode (1943) maak
te vooral indruk door de voortreffelij
ke vertolking van de tenorpartij door
Philip Langdridge.
Rotterdam
Verreweg het plezierigste moderne
concert van dit week-end werd zater
dagnacht m de Rotterdamse Doelen
gegeven. Het was een 'voorproefje'
van het zondagmiddagconcert in het
Amsterdamse Concertgebouw (met
één programmawijziging) door ensem
bles uit het Concertgebouworkest. Er
waren maar een paar honderd toe
schouwers (in Amsterdam trekken de
ze concerten vier maal zoveel belang
stelling) maar de sfeer in De Doelen
maakt alles goed. Er werd (in het
kader van de Knaakconcerten) ge
speeld in de hal van het gebouw, waar
je tijdens het concert kunt rondlopen,
koffie drinken en roken, en waar het
publiek op stoelen, of op de trappen,
of op kussentjes op de grond zit. En
waar dan ook, zoals dit keer bij een
slagwerkstuk van de Pool Serocki
(Continuum) het publiek binnen de
in een grote cirkel opgestelde slag-
werkinstrumenten (123 stuks) kan
gaan zitten, zoals de componist dat
bedoeld heeft. Jong en oud greep
zaterdagnacht de stadionkussentjes en
zat aan de voeten van de Slagwerk
groep Amsterdam geboeid naar 'Conti
nuum' te luisteren. Een stuk dat
overigens veel minder boeiend bleek
te zijn dan 'Circles' van meester Beric
voor zangstem, harp en twee slagwer
kers. dat vóór de pauze ging. Het is
geschreven voor het stern-fenomeen
Cathy Berberian, maar Elisabeth Lugt
bleek een van de weinigen die haar
hierin kan vervangen. Met de supe
rieur gespeelde slagwerkpartijen werd
het het hoogtepunt van deze nacht.
Die verder nog een verrassend vinding
rijke 'Summer-Dances' van Jurriaan
Andriessen (voor zeven slagwerkers,
harp en gitaar) bracht, en die opende
en sloot met blaasmuziek van Pezel
(Suite voor koperblazers) en Stra-
winsky (Septet 1953). Er hadden veel
meer mensen van kunnen genieten;
misschien is het toch beter zulke
concerten eerder op de dag te geven
(zie Amsterdam). Er worden toch ook
geen nachtvoetbalwedstrijden gehou
den.
door MEN HULSING
AMSTERDAM Amsterdams
Toneel zette vrijdagavond in de
Brakke Grond 'The Family' in,
met deel I, dat wij in 1971 al leer
den kennen als De Sprakelozen.
Een première was het dus eigen
lijk niet, maar het nieuwe ervan
is, dat Lodewijk de Boer, de
schrijver en de regisseur, met de
zelfde familie zal voortgaan. Er
komen nog drie delen, in decem
ber, januari en maart.
Daarom eindigt deel I nu open, met
de vraag hoe zal het verder gaan en
wie is dat mannetje voor de deur?
Nou. daar zijn we dan wel benieuwd
naar. want The Family I De spra
kelozen is, zoals wij na de première
in Rotterdam, op 10 februari 1971, al
schreven, hevig en boeiend toneel. Zo
Nederlands naturalistisch als de stuk
ken van Heijermans waren, maar dan
wel van deze tijd.
Twee broers en een stomme, dus
sprakeloze, zuster hokken samen op
een gekraakte rommelige zolder. Ze
zijn asociaal, onevenwichtig, onbe
heerst. geen ogenblik rustig. Ze vallen
van de ene zinloze ruzie in de andere,
maar ze zijn ook innig, zelfs incestu
eus, aan elkaar verbonden, en staan
voortdurend vechtklaar tegenover de
buitenwereld. Die houden, of zetten,
ze de deur uit
Het burgermannetje dat ze geld wil
len afper^n, door hem in dwaze
moeilijkheden te brengen met het
daartoe verleidende zusje, kan wel
opkrassen als hij over de brug wil
komen. Het burgervrouwtje met geld
en een auto. dat wel met de oudste
jongen wil. en daarmee de familie
band bedreigt, krijgt ze opeens alle
drie vernederend tegenover zich. Ze
zijn voortdurend hevig en grillig in
de weer. Ze zijn vreemde karakters,
maar wel echt, en uiterst levendig
speelbaar. Ze zijn aandoenlijk en ver
makelijk.
Lodewijk de Boer heeft hun doen en
laten, en hun praten, pakkend realis
tisch beschreven, en als regisseur
heeft hij ze even realistisch gedreven.
Met meer humor, dacht ik, dan inder
tijd regisseur Paul Melton het deed.
Misschien ook met een veranderde,
verbeterde tekst
Martine Crefcoeur is weer dat kinder
lijke, overgevoelig onbeheerste meisje,
dat geen woord kan zeggen, maar in
haar doen welsprekend genoeg is.
Cocki Boonstra is weer de vrouw met
Martine Crefcoeur en Huib Braas
in The Family.
de. beperkte, weelde die bang in han
den valt van het zonderlinge stel.
Huib Broos is nu de oudste, de leider,
de kapsonesjongen, rad van tong, ba
zig, niet te berekenen en met een
soort humor in de komedie, die hij
telkens speelt. Cees Linnenbank is de
onberekenbare, doldriftige broer, die
niet helemaal goed bij is en verras
send van de ene gekke stemming in
de andere valt. Wim Kouwenhoven is
het geplaagde onbeholpen, geldschie-
tertje, een benepen ambtenaartje, dat
bij die drie volslagen belachelijk
wordt. Frank Raven bouwde een ver
vallen, verveloze, oude zolder met los
se planken en al. En daarop is het,
met matrassen, wasgoed en waardelo
ze meubeltjes voortdurend net zo'n
rotzooitje als die drie jonge mensen
goedbedoeld van hun leventje maken.
P.E.N.-club gaat
zich met vervolgde
schrijvers bemoeien
BERLIJN De Internationale
P.E.N.-club heeft een permanen
te commissie gevormd die zich
actief zal bezighouden met het in
dividuele lot van vervolgde schrij
vers, aldus is te West-Berlijn be
kendgemaakt.
Daarover is de afgelopen dagen door
de uitvoerende commissie van dich
ters en schrijvers met gesloten deuren
vergaderd. Het was de eerste P.E.N.-
vergadering in Berlijn sedert 1920.
Na afloop zei de Westduitse Nobel-
prijswinnaar-letterkunde van dit jaar,
Heinrich Böll die ook de internatio
nale voorzitter van de P.E.N.-ohib is,
tot de pers dat de de nieuwe commis
sie zal worden gevormd door negen
leden onder meer afkomstig uit Zwe
den, Nederland. West-Duitsland, Zwit
serland, Hongarije en Oost-Duitsland,
en de Verenigde Staten. Ook de afde
ling van de club van leden in balling
schap zal erin worden vertegenwoor
digd.
De commissie zal literatuur en verder
alle mogelijke gegevens verzamelen
en vooral van en over schrijvers die
gevangen zitten.
ROTTERDAM Alles draait om de
moraal in het blijspel 'De man, het
beest en de deugd', dat de Italiaanse
schrijver Luigi Pirandello in 1918
produceerde en dat het Rotterdams
Toneel zaterdagavond in première
bracht. Het is een onderhoudend stuk
geworden dat ook voor diegenen wier
voorkeur niet naar blijspel uitgaan de
moeite van het bezien waard is. Het
doorzichtige en opgelegde dat vaak
aan een blijspel is overheerst niet in
dit stuk. De ondertoon is vaak aller
minst vrolijk.
De kwade genius is kapitéin Perella,
een ruwe zeebonk die behalve zijn
eigen deugdzame vrouwtje een liefje
m Napels blijkt te hebben, bij wie hij
vier kinderen heeft verwekt. Zijn ei
gen echtgenote moet het maar met
één zoontje doen. De lichamelijk ver
waarloosde vrouw zoekt en vindt haar
heil bij de huisleraar Paolino. Tot
zover gaat alles goed. Maar wat te
doen als kapitein Perella plotseling
thuiskomt en wellicht zwanger
schapssymptomen van zijn vrouw zal
ontdekken? Mevrouw Perella en voor
al Paolino zitten er mee. Paolino zou
het beest het liefste vermoorden maar
de moraal van de maatschappij belet
hem dit. Daarom is hij wel gedwon
gen zich in allerlei bochten te wrin
gen om ervoor te zorgen dat de
echtelieden tegen hun gewoonte in
een nacht het bed delen. Veel bespot
telijke situaties vloeien uit dit stre
ven voort. Alles lijkt doorzichtig te
mislukken, maar het zou geen blijspel
zijn als de moraal niet zou zegevieren.
Onder leiding van de Franse regisseur
Robert Sireyeol heeft het Rotterdams
Toneel een vloeiende voorstelling ge
geven. De mensenverachting en de
huichelachtige moraal kwamen bij de
drie hoofdpersonen goed uit de verf.
De rolverdeling was gelukkig gekozen.
Luc Lutz speelde vlot de potsierlijke
huisleraar Paolino, die het beest op
het rechte pad moest terugbrengen.
Rudi Falkenhagen kon goed overweg
met de rol van de barse, autoritaire
kapitein Perella en Carola Gijsbers
Van Wijk handhaafde zich goed tus
sen dit tweetal als de deugdzame,
verwaarloosde vrouw. In de bijrollen
vielen vooral Jacques Luyer als de
goedlachse dokter, en Janine Veeren
als het brutale zoontje op. Frans
Vossen zorgde voor sobere decors en
Anty Westerling vertaalde het stuk.
Steef Lobensteijn
Dit is ir. J. J. Tomasoa. een Ambonees, belijdend lid van de GKI, de
Geredja Kristen Indonesia, een protestantse denominatie, die samen met
rooms-katholieken en mensen van de Lutheran Church of America een
landbouwproject in de buurt van Pematang Siantar, ten noorden van het
Tobameer uitvoert. Een verblijdend voorbeeld van oecumenische samen
werking.
door Ton van der Hammen
Goed, je gaat uit Nederland jour
nalistiek op weg voor zending en
missie.. Zover zijn we kennelijk in
meerderheid met de Nederlandse
oecumene gevorderd, dat we ons
gezamenlijk in één Kom over de
Brug-actie, aarzelend dan wel te
hard lopend, op weg durven bege
ven. Kinderen van één Heer, men
sen uit verschillende maar christe
lijke kerken, die, althans in Neder
land, elkaar een beetje gaan her
kennen, kerk- en geloofscrisis ten
spijt. Zo praten en doen we dan
wat met elkaar en dat op zichzelf
lijkt al op tekenen van hoop.
Het betekende voor mij dat ik ook
een aantal missieprojecten wilde
bezoeken. Ik ben blij het gedaan te
hebben. Zo kon ik eens een blik in
beide keukens werpen, om het wat
profaan, maar toch wel duidelijk
te zeggen. Je indruk is dat daar op
heel verschillende wijzen wordt ge
werkt. Dat wist u natuurlijk al,
maar misschien nog niet hoe onge
veer.
In de eerste plaats valt het volgen
de op. De zendingswerkers nemen
tegenover de overwegend zelfstan
dig geworden protestantse kerken
van Indonesië (en die zijn er heel
wat, al zijn ze weer samen in de
Indonesische Raad van Kerken)
een al of minder geslaagde hou
ding van alleen maar dienstverle
nende beschikbaarheid aan. Maar
bij de missieposten, althans die ik
bezocht, is vaak nog overwegend
van Nederlands management spra
ke. Compleet met alle aantrekkelij
ke kanten daarvan voor een wes
terling, zoals een perfecte, doelge
richte organisatie (wat vaak in
onze ogen, effectiever werken bete
kent) en een duidelijk hiërarchi
sche leiding. Die is natuurlijk in
herent aan Rome, maar wil hier
vertaald zeggen: Nederlandse, in
elk geval belanda (blanke) leiding,
waar geen Indonesisch staatsbur
gerschap, wat de meeste blanke
priesters aannamen, iets aan kan
verhelpen.
Gevolg: soms eën zekere jaloezie
aan beide kanten. Bij rooms-katho
lieken: waren wij maar zo ver als
de protestanten, want daar moeten
wel snel heen. En bij protstanten
heimwee-achtige verzuchtingen zo
als: Konden wij 't nog maar zo doen,
maar nu is het te laat. Beide
reacties zijn verklaarbaar en lijken
kom over de brug
giro
7600
uit een soort onvrede met de eigen
situatie geboren. Ze zijn ook teke
nend voor de zo heel verschillende
en eigenlijk niet met elkaar te
vergelijken stadia, waarin /en
dings- en missiewerk zich nu in
Indonesië bevinden. Stadia, waar
een hele geschiedenis aan vooraf is
gegaan, die door de Antithese Ro
me Reformatie werd beheerst
en laten we geen kiekeboe spe
len daardoor hier eri daar nog
steeds wordt beheerst.
In overwegend, zelfs tot 99 pro
cent rooms-katholiek of protestants
geworden gebieden, gevolg van de
vroegere verdeling, kunnen nu nog
zoiets als infiltratiepogingen voor
komen, een betere zaak waardig. Ze
lijken meer te passen bij De
Gruyter en Albert Heyn, in de
kruideniersbranche dus, dan in bij
na geheel gehestende gebieden.
Maar dit gaat voorbij, zo verzeker
de men mij vaak van beide kanten.
Het zijn (hopelijk, denk je dan)
de laatste overblijfsels van een
verleden dat (ken uw geschiede
nis) met discriminatie van de mis
sie door het Nederlandse gouverne
ment begon. Toenemende samen
werking, die onder meer blijkt uit
gezamenlijke projecten en niet te
vergeten, het aanvaarden van één
Indonesische kerkbijbel, door pro
testanten vertaald, geeft ook wer
kelijk grond aan die hoop.
In discussie op gerei, werkdag
ROTTERDAM 'Voor diepergaande versobering in het persoonlijk
leven is een weg het stichten van leefgemeenschappen. In een leef
gemeenschap is openheid over ieders privé-inkomen en de besteding
daarvan. Leefgemeenschappen kunnen versobering het beste prakti
seren.' Dit staat in een van de discusiestukken die zaterdag werden
besproken in de tweede landelijke werkdag voor ontwikkelingssa
menwerking in de Verrijzeniskerk te Rotterdam-Alexanderstad.
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Posfma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J. de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768)Gem.giro
X 500.
HOORNAAR In februari beginnen de opnamen voor een film over
het leven van de tachtigjarige evangeliste Corrie ten Boom. World
Wide Pictures, de filmmaatschappij van Billy Graham, heeft de rech
ten gekocht voor de verfilming van haar biografie, die onder de titel
'De Schuilplaats' bij uitgeverij Gideon in Hoornaar is verschenen
(278 pagina's; prijs 6,90)
Het boek is oorspronkelijk in het
Engels geschreven door John en Eli
zabeth Sherrill, een Amerikaans
schrijversechtpaar (dat ook 'Het Kruis
in de Asfaltjungle' over het leven van
opwekkingsprediker David Wilkerson
schreef. Corrie ten Boom besloot pas op
53-jarige leeftijd ftill-time te gaan pre
diken. Die beslissing nam zij in het
concentratiekamp Dachau, waar haar
zuster het leven liet en zij zelf de
zware mishandelingen en vernederin
gen moest doorstaan. Temidden van
die nazi-ellende vond zij, zoals zij het
zelf noemt 'een schuilplaats en een
toevlucht tegen stortbui en regen'.
Zij beloofde God de boodschap van
troost overal te zullen brengen, als
Hij haar levend uit het concentratie
kamp zou halen. Corrie ten Boom
heeft haar belofte gestand gedaan. Zij
predikte achter het IJzeren Gordijn,
op Cuba, in Vietnam, in het Midden-
Oosten en op tal van andere plaatsen
waar crisis-situaties waren ontstaan.
Zij drong door in paleizen en armoe
dige hutten, sprak in gevangenissen
en aan frontlinies. 'Een oude vrouw
komt dikwijls op plaatsen die voor
een jonge man onbereikbaar blijven',
vertelde zij eens aan Willem Duys in
diens tv-programma 'Voor de vuist
weg'. In 'De Schuilplaats' kijkt zij
terug op de levensweg die zij heeft
afgelegd. Ze vertelt er in over haar
jeugd, haar ouders, haar jeugdliefde,
haar ervaringen in Dachau en over de
periode waarin zij nog horlogemaak
ster was (zij was de eerste gediplo
meerde horlogemaakster in ons land).
Het centrale thema in deze biografie
is de liefde van Christus, waardoor
het leve van deze vurige evangeliste
wordt 1 >erst en die haar zelfs in
staat st haar voormalige kamp-
commanc uit Dachau vergevend de
hand te en.
Corrie ten m bezocht meer dan
dertig landen i schreef tien boeken.
De eerste dat was dit voorjaar in
Zwolle en hield zich vooral bezig met
het vraagstuk van de economische
machtsverdeling in de wereld. De da
gen worden belegd door het secreta
riaat voor ontwikkelingssamenwerking
van de beleidsraad voor zending en
werelddiakonaat van de gereformeer
de kerken in Nederland.
Het thema van deze dag, "Versobe
ring', werd meteen fors neergezet in
stellingen van prof. dr. T. P. van der
Kooy, drs. G. J. van Apeldoorn, drs.
D. M. Schut en dr. J. M. van Minnen,
zodat het niet in de persoonlijke sfeer
bleef hangen maar ook politiek vorm
kreeg. Vooral de stellingen van drs.
Schut waren daarop gericht.
Het realisme van iemand die de' hele
volkshuishouding in de kijker heeft
werd aangebracht door de stellingen
van prof. Van der Kooy, die als
voordelen van de versobering noemde:
minder opwaartse druk op de prijzen
en daardoor minder drang tot inko
mensverhoging; meer besparingen ten
behoeve van overheidsuitgaven, ont
wikkelingsfinanciering en milieube
houd; minder snelle intering op
grondstoffenvoorraden. Als nadelen
die slechts door wijs beleid kunnen
worden opgevangen noemde prof. Van
der Kooy: achteruitgang van het
totaal inkomen, toeneming van werk
loosheid en een zekere kapitaalvernie
tiging in die zin, dat een deel van het
produktie-apparaat waardeloos wordt.
Consumentenmacht
Dit alles kan niet door de overheid
worden opgelegd omdat die er
waarschijnlijk in een democratisch ge
regeerd land geen meerderheid voor
vindt. Evenmin is het waarschijnlijk
dat werkgevers en woiknomers gr:ag
aan zo'n herstructurering meewerken.
Zelfs de vergroting van de inspraak
van werknemers in de ondernemings
leiding zou volgens prof. Van der
Kooy de bereidheid tot dit alles niet
doen toenemen. Blijft over: de macht
van de consumenten. Zij moeten die
macht alleen nog bewust (en met een
wijze zelfbeperking gezien de nadelige
neveneffecten) leren gebruiken om
een gezonde ontwikkeling der samen
leving te helpen bevorderen.
Drs. Apeldoorn een van de mede
werkers van prof. Linneman aan de
Vrije Universiteit die vooral de
scheefgegroeide wereldhuishouding in
het oog hield, reageerde weer iets
anders op mogelijke nadelige gevol
gen van versobering. Hij stelde: 'Aan
de noodzakelijke erstructurering van
onze industrie en aan het verminde
ren van luxe produktie wordt vaak
een dalend inkomen, toenemende
werkloosheid en kapitaalvernietiging
gekoppeld. In wereldverband is er een
zó grote vraag naar nodige dingen dat
onze geherstructureerde en schone
re industrie zou moeten door
draaien om daaraan te helpen vol
doen'.
Zou moeten, zei drs. Van Apeldoorn,
zich bewust van de eigenlijke tragiek,
namelijk dat die grote vraag in we
reldverband geen koopkrachtige vraag
is en dat pogingen om hem meer
koopkrachtig te maken, bijvoorbeeld
door het toekennen van de speciale
trekkingsrechten van Internationaal
Monetair Fonds, tot nu toe nauwelijks
resultaat oogstten.
Middel
Dr. J. M. van Minnen, studentenpredi
kant te Utrecht, legde aan de hand
van de bijbelse gegevens uit dat Pau-
lus de soberheid als een noodzakelijk
kwaad ziet en als middel in dienst
van de evangelie verkondiging, maar
met zijn typering 'raak niet, smaak
niet. roer niet aan' maakt hij wel
duidelijk, dat hij met een 'verster
ving' of een onthouding zonder doel
niet veel op heeft.
Ascese is volgens de exegese van dr.
Van Minnen geen wezenskenmerk van
het christenleven, wel zorg voor het
rechte gebruik van de aarde. In de
materiële welvaart en de goede verde
ling ervan is de Schrift sterk geïnte
resseerd, dit in tegenstelling tot de
Indische en ook de Chinese en Griek
se religieuze en wijsheidsliteratuur,
zei hij.
EN ABRAM LACHTE
Dat Sara gelachen heeft op de
den die God tot haar sprak is
algemeen aan bijbellezers biji
bekend. Minder bekend is dj
Abram, volgens de schrijver y
gedeelte, gelachen heeft. Je zoc
kunnen zeggen dat de geloo
•dubbel viel' van de lach. Er
Toen wierp Abram zich op zijn
zicht, lachte en zeide bij zichzej
dan aan een honderdjarige e«
geboren worden'. We moeten i
te vroom willen zijn, maar bd
dat wij die Abram heel goed
begrijpen. Zo staan de zaken i
maal. Mensen van rond de h
krijgen geen kinderen meer.
wonder dat Abram lachte. We i
de indruk dat de Here God hi
niet zo'n wonder vond. Het gaal
baar helemaal niet over de vi
Abram er goed of kwaad m«
om hier te lachen, het is
begrijpelijk. Hij mag dan die h
hebben, maar hij blijft mens i
wel een mens die er niets va
Wel beloften, maar geen ven
Kan een mens daar gelaten b
ven'. Abram had ook boos
worden en kunnen zeggen: nu i
mij maar niet meer aankomi
dat grote volk want ik zie i
niets van en 't wordt zo lanj
hand een heel hachelijke zaak i
grote volk van U. Eigenlijk
het, met dat lachen. Dat zat er
lijk in. En dat kan dus. Daar i
een mens God blijkbaar niet n
kunnen ook te gauw gehoorz,
gedwee zijn. Dat is onnatuurli,
vestigen we eerder de indruk i
ons allemaal even best is; laa
komen, 't zal wel goed zijn. 1
dergelijke gedachten en zinnet
ben met geloven bitter we
maken. Abram doet God
voorstel, een heel redelijk ph
Ismaël toch maar als zoon diei
zelfs dat vindt geen verwijt b
God houdt alleen vast aan zij
Hij wijkt niet af van wat Hij
heeft. Daar ligt 't punt. Wij
wel twijfelen en bevreemd
heen kijken, maar er moet ooi
eens een einde aan komen, w;
houdt toch vast. En gelukki|
Hij handelt niet met ons na
twijfel, maar naar zijn belofl
dat is het enige dat onze
overwint. (Genesis 17, 15-22).
UTRECHT Ieder moet
eigen kerk strijden voor de
van de belijdenis. En laten
tegelijk langs een kerkelijke w
ven naar hereniging, door p
als 'Samen op weg' van de h
den en de gereformeerden.
Dit zei ds. S. Kooistra uit Ro
hoofdredacteur van het (con:
le) Hervormd Weekblad zatt
Utrecht op een vergadering
verband van hervormd-gerefo
ambtsdragers. Hij sprak over
heid van de gereformeerde gei
Over de gereformeerde gezin
men spreken in engere zin
brede zin. Het eerste gebeurd
deze maand bij de organisati
predikantenconferentie in I
Ds. Kooistra. herinnerde aan
cussie in ons blad tussen ir
der Graaf en ds. J. Overduin
duidelijk met de laatste voor
opvatting.
De grenzen van de gerefornH
zindte zag hij bepaald d
Schriftgezag en de erkennin
klassieke belijdenisgeschrif
waarschuwde echter voor een
benadering. Het gezag van d(
wordt bepaald door de inhi
gaat niet om de letter, mal
religie van de belijdenis. I
voor de eenheid achtte hij
wie is Jezus Christus (en in
daarmee ook de kwestie van
zoening).
Hoe herstel je de kerkelijke
weer? Ds. Kooistra wees
noemde 'de uitpelmethode'
de doleantie) en 'de herveri
methode' beide af als ireëe
men hoofdzaken van bijzake
onderscheiden. Kwesties als;
gen en de vrouw in het
men onmogelijk geloofskwe
men, vond ds. Kooistra.
AMSTERDAM —De nieuwe spelling
die door Indonesië in overleg met
Maleisië is ingevoerd zal niet vertra
gend werken op de uitgave van de
nieuwe Indonesische bijbelvertaling
die op het ogenblik ter perse is.
Het hoofdbestuur van het Indonesisch
Bijbelgenootschap heeft besloten om
voor de uitgave die ter perse is de
huidige spelling te handhaven. De
spelling is zo ingrijpend veranderd
dat gemiddeld per regel een of meer
correcties moeten worden aange
bracht. Dat zou in wezen neerkomen
op helemaal opnieuw zetten wat reeds
gezet is. Omdat er grote behoefte is
aan deze nieuwe vertaling wil men de
uitgave niet ophouden om aan de
nieuwe voorschriften te kunnen vol
doen.
De tweede druk zal wèl in de nieuwe
spelling uitkomen. Het hoofdbestuur
van het Indonesisch Bijbelgenoot
schap hoopt in 1975 of uiterlijk 1976
te beginnen aan het zetten van de
nieuwe vertaling in de nieuwe spel
ling.
Boebenetals
Alfred Kossmann: Waarove
dat ik schrijf. Querido
12,90.
Kossmanns bundel is er ét
niet snel vergeet. Het boe
een keuze uit de stukje;
schreef voor Het Vrije Vl
mann produceert een wat
tig, droevig soort proza dat
bevalt. Hij is erg geestig
zichzelf niet in het minst
twee stukjes leest over z'
gen met televisie zal zijn ii
uitgemeten vinden. Een
van de bundel heeft de Am
Jordaan. waar hij woont,
werp. Kossmann schrijft
over de buurt en de beworf
Een opgelegd komische, sjo
steekt zelfs hier nog niet dlf I
Heel ingehouden schrijft hij
overleden ouders, wat mogij)
uit de eerste zin van zo'n sti (j
is vervelend dat mijn oudeiy
meer zijn'. Maar Kossmann
mann niet zijn wanneer er
verhalen waren. Zijn stukjesfai
rijs zijn schitterend, zijn typ
Baden - Baden, in twee blad
spijker op de kop.
m
■e
