Den Uyl wil samenleving 'van onderen' hervormen STEmminc5 dichtbij Geld nodig? Binnen 'n paar dagen geregeld-met een persoonlijke lening van de NMB andbladen maandbladenmaandblad Wat is dat nu, kleine guit? toUV/KWARTET ZATERDAG 18 NOVEMBER 1972 BINNENLAND/COMMENTAAR T5/K7 fest-Duitsland (1) 'Laten Wiegel en Biesheuvel gewaarschuwd zijn' (ADVERTENTIE) eel Europa heeft reden om morgena- ond met spanning de stembusuitslagen West-Duitsland af te wachten. Want it bij de Westduitse parlementsver- tzingen van morgen op het spel aat, is meer dan een mogelijke rege- ngswisseling. Zeker voor Europeanen uiten de Bondsrepubliek geldt, dat de veertig miljoen Westduitsers die lorgcn naar de stembus (kunnen) in de eerste plaats beslissen over vraag die heel ons werelddeel ikt. De vraag namelijk, of een van belangrijkste staten van West-Euro zo niet de belangrijkste, het proces ontspanning en toenadering tussen ost en West met enig élan zal voor tten of niet dit opzicht heeft de regering-Brandt- ;heel in een betrekkelijk korte perio- i meer tot stand gebracht dan tijdens ■Ie jaren van christen-democratisch wind is gepresteerd. Deze regering :ft allereerst duidelijk afgerekend it de illusie, dat de staatkundige volgen van een door Duitsland ver- rzaakte oorlog zouden kunnen wor- uitgewist. Nog niet iedereen in de Hidsrepubliek is van dit waandenk- eld genezen, getuige de uitspraak Franz Josef Strauss, deze week jor de televisie gedaan, dat de 'Ost- llitik' van zijn politieke tegenstanders loopt op 'de begrafenis van het uitse rijk'. Dat is waar, zij het in een andere zin dan Strauss bedoeld zal bben, en het is maar gelukkig ook, int dat Duitse rijk is al vele jaren een isie, en geen ongevaarlijke. plaats van door die illusie cft de huidige Westduitse regering ch laten leiden door de gedachte, dat streefd moest worden, niet naar een rstel van een voor altijd voorbije uatie, maar naar een vermenselijking de feitelijke toestand. Van het orlopige succes van dit streven getui de akkoorden met Moskou en trschau, en. sinds kort, het basis- rdrag met het andere Duitsland, de )R. tn kan dit basis-verdrag toejuichen er toch oog voor hebben, dat de waren ertegen van de oppositie niet alle grond ontbloot zijn. De IU/SCU vindt het bedenkelijk, dat ten hetgeen de regering in Bonn in ijsgeeft', in de verdragstekst is opge- men. Wat de DDR heeft toegezegd, :kt de oppositie tevergeefs in het drag zelf. Dat vindt ze slechts in de gevoegde documenten. Zo zou het DDR vrij staan, een eigen uitleg te -en aan wat is beloofd, zonder dat t an zich op het verdrag kan beroe- est-Duitsland (2) tz| bedenkingen onder stoelen of <1 iken te steken, kan van een opposi- niet worden verlangd. Maar dat zij pfco zwaar aan tilt, dat ze, wanneer zij ar de verkiezingen van morgen aan macht zou komen, het hele verdrag zal tekenen, is zorgwekkend. 'Er niets worden getekend', heeft Bar- deze week voor de tv gezegd, jj", ordat aan het moorden en schieten i n de grens tussen de twee Duitslan- 1) een eind komt! Men hoeft aller- P51st een bewonderaar te zijn van de deme vemietigingsapparatuur die regime van de DDR langs het J egere ijzeren gordijn heeft gepos- om zo'n uitlating demagogisch te j« den. Ze suggereert, dat Barzel en de ïcn heel wat meer bekommerd zijn r het gebrek aan vrijheid in de )R dan Brandt en zijn coalitiegeno- In feite echter betekent Barzels iding, dat hij, als hij de kans krijgt, kn bijdrage zal leveren om dat ge- fck enigszins t e verminderen. Want |t de regering van de DDR ook pge denken van de mogelijkheid, fcr onmenselijke grenscontrole af te paffen, op 'bevel' van de christen- pocraten in Bonn zal ze daartoe llig nooit besluiten. Dus kan Barzel 1 verdrag met de DDR wel vergeten, blijft, wanneer hij kanselier wordt, kloof tussen de miljoenen Duitsers ,0 Oost en West die elkaar dank zij ra mdts basis-akkoord zouden kunnen tmoeten. even diep als in de afgelo- 1 25 jaar. armee zou het hele proces van nadering tussen Oost- en West-Eu- >a in gevaar komen. De Bondsrepu- tk neemt daarin een centrale positie Zonder haar 'Ostpolitik' zouden de ^bereidende besprekingen over een ropese veiligheidsconferentie, die lensdag in Helsinki beginnen, niet 'gelijk zijn. Tgen zal blijken, of de gemiddelde estduitse kiezer de ontspanning in iropa voldoende belangrijk vindt om coalitie van sociaal-democraten en 1 eralen een nieuwe regeringstermijn 'n gunnen. Aangezien deze coalitie op it dere terreinen dan de buitenlandse Ütiek minder succes heeft geboekt week werd bekend, dat de voed- Prijzen in vergelijking met vorig jaar !t bijna acht procent waren geste- I mag een overwinning van SPD en 1 worden uitgelegd als een motie \r vertrouwen voor de 'Ostpolitik'. 4" riiczen zij, dan hoeft dat niet op een 1* oordeling van die politiek te duiden 0 Mschijnlijk hebben dan materiële i', kngen bij de kiezers de doorslag Jj, l^en. Maar gezien Barzels houding k enover de 'Ostpolitik' zou dat laat je niet alleen voor de huidige coalitie 'v Bonn, maar ook voor velen elders in s. ropa, een schrale troost zijn. door Leo Kleyn UTRECHT Voor Joop den Uyl, de lijstaanvoerder van de Partij van de Arbeid en, schrikbeeld van WD-leider Hans Wiegel, mo gelijk toekomstige bewoner van het Catshuis, is het zwaarste deel van de dag wel voorbij, als hij zich te voet van het Utrechtse winkelcentrum naar het nabij gelegen Gebouw voor kunsten en wetenschappen begeeft. Op de Bakkersbrug, tegenover de Hema, en, wat eerder, in de Utrechtse nieuwbouwwijk Overvecht is hij in rechtstreeks contact getreden met de kiezers, die op deze koopavond in ruime mate op straat te vinden zijn. In Overvecht was het zo koud, dat de lijsttrekker kramp in z'n voeten kreeg. Ook op de brug heerst niet de temperatuur die het toeven in een verwarmd gebouw er zoveel aangena mer op maakt. In de niet al te grote, maar wel tot op het podium toe volgepakte zaal kan Den Uyl, met Liesbeth, onafschei delijk als steeds, aan zijn zijde, even Joop den Uyl ontspannen achterover leunen. Voor dat hij weer een opwekkend woord zal spreken, wordt de Vara-televisie- documentaire 'Van onderen' vertoond. Je moet wel een van die 1200 nieuwe miljonairs zijn. wil dit schrijnende werkstuk over het leed van de arbei der je onberoerd laten. Vooral de laatste beelden zijn aan grijpend. Terwijl een textielarbeidster voorleest uit een dagboek waaruit een Charles Dickens naar hartelust had kunnen putten, biggelen haar man, een forsgebouwde metselaar, de tra nen over de wangen. Onbarmhartig registreert de camera, in genadeloze close-ups, de barmhartigheid van de man met vijftienjarige meisjes die. zo leest zijn vrouw voor, straks hyper nerveus het huwelijk zullen ingaan. Als het licht weer aangaat, spoedt Den Uyl zich naar het spreekgestoel te. Hij schreit niet, maar de docu mentaire, die hij voor het eerst zag, heeft hem wel iets gedaan, vertrouwt hij zijn gehoor toe. Het filmpje heeft ook de grond waarop hij zijn betoog bouwt, rijp gemaakt. Met zulke beel den op je netvlies, heb je wel oren naar verandering. De aanvoerder van de PvdA maakt er een dankbaar gebruik van. Zo langza merhand zou je de indruk kunnen krijgen dat het in deze verkiezings strijd gaat om een paar centen meer (in je loonzakje, of voor het operage zelschap Forum) of minder (voor je halfje wit of de huur van je huis). Den Uyl, kampioen van progressief Nederland, roept eindelijk uit dat het in wezen om andere, hogere dingen gaal. Het gaat erom, zegt Den Uyl, of de fundamenten van onze samenleving veranderd zullen worden. Het gaat om de verdeling van de macht, en om de bevrijding van de mens, die meer wil zijn en meer kan zijn dan een ver lengstuk van een lopende band. Het is de hoogste tijd dat daarover gespro ken (maar niet alleen gesproken) wordt, want wat er onder de De Jongs en Biesheuvels ook veranderd mag zijn, 'de ontstellende ongelijk- heid is gebleven'. Voor Den Uyl is het geen lood om oud ijzer of hij in het Catshuis zit, dan wel Biesheuvel, Andriessen, Geertse- ma of Wiegel. Anders dan onder een Doopceel van Jan Emmens en Van Vriesland Twee literaire maandbladen hebben het oktober-nummer geheel gewijd aan een schrijver. 'Tirade' komt met een speciaal Jan Emmens-nummer en 'Maatstaf' viert de tachtigste verjaar dag van Victor E. van Vriesland met een aflevering vol teksten van en over de jarige. Van de twee schrijvers is Jan Em mens de minst bekende. Hij is een typische vertegenwoordiger van het fonds van uitgever Van Oorschot één van die onzakelijke zakenmensen, die hardnekkig en op een uiterst persoonlijke wijze blijven geloven in wat zij als goed en waardevol erken nen en daar ook in de praktijk blijk van geven; ook al brengt het geen gewin. Met enige voldoening constateert Van Oorschot in 'Tirade' dat het werk van Emmens tenslotte nu toch is uitver kocht. maar hij is onmiddellijk weer aan de slag gegaan om met medewer king van mevrouw Emmens en enkele vrienden de uitgave van het verza meld werk voor te bereiden niet alleen het literaire, maar ook het kunsthistorische werk. Van Oorschot over Emmens: 'het heeft Jan Emmens steeds verdroten, dat behalve in de kleine kring van kenners en fijnproevers, waarin hij als dichter hoog stond genoteerd, zijn literaire werk nauwelijks bekend was en niet eens ook maar matig werd verkocht. Als wij over die minimale verkoop van zijn werk spra ken, relativeerde hij zijn teleurstel ling met ironie en zelfspot. Hij ver borg zijn kwetsbaarheid dan onder honend gelach'. Diepzeeduiker Aad Nuis karakteriseert de in drie bundeltjes verschenen poëzie van Em mens als het werk van 'een angstval lig diepzeeduiker', want 'dichtregels en gedichten werden bij hem ge vormd vóór het bewuste stadium; als ze boven water kwamen, waren ze vrijwel af. Wie zo werkt kan van te voren en vaak ook achteraf moeilijk zeggen wat de vangst waard is. De stapel die nu op het strand ligt, is dan ook erg ongelijksoortig. Er zijn een paar notities bij waaruit de ge- voelslading bijna helemaal is verdwe nen zodat ze achteraf als droog zand uit elkaar vallen, alleen interessant omdat het mededelingen zijn van ie mand die ons om andere redener boeit. Er zijn de satirische glinster- dingen, gemakkelijk aansprekend, doorzichtig, beperkt van waarde. En er zijn de vreemde, raadselachtige diepzeevissen, waar Emmens even ver baasd naar keek als de omstanders aan wie hij ze toonde'. Ren ate Rubinstein brengt haar en thousiasme voor deze poëzie mindei gedistantieerd en persoonlijker ondei woorden: 'Hij heeft inderdaad een handvol verstandelijke, bijna studenti koze gedichten geschreven, maar ze waren sterk in de minderheid, ver dwenen op de duur geheel en ken merken zijn werk helemaal niet. Van begin af aan heeft hij gedichten ge- (ADVERTENTIE) Een persoonlijke lening is tegenwoordig een gewone zaak. Het is een moderne manier om wensen of noodzakelijke voorzieningen in het privé vlak te verwezenlijken. De NMB maakt 't niet moeilijker dan 't Is. Geen onnodige formaliteiten. Een persoonlijk gesprek waarbij in overleg met u het benodigde bedrag wordt vastgesteld evenals de maandelijkse aflossingstermijnen. En bovendien: gunstige voorwaarden. Een lening van 2000,- kunt u bijvoorbeeld terugbetalen in 18 termijnen van 129,50, Een bedrag van 35d0,- in 24 keer 171,50. Rente en kosten zijn daar al bij inbegrepen. Stap eens binnen voor meer inlichtingen. Nederlandsche Middenstandsbank schreven die mij raakten. Ik vond ze aangrijpend, raadselachtig, konfiden- tieel. En schokkend, zoals dromen kunnen zijn'. Behalve de dichter Emmens krijgen ook aandacht de essayist Emmens (van H. A. Gomperts) en de kunsthis toricus Emmens (hij was tot zijn dood in december 1971 hoogleraar in de kunstgeschiedenis in Utrecht; zijn proefschrift uit 1964 'Rembrandt en de regels van de kunst' was 'een grensverleggende en hoogst persoon lijke bijdrage tot de kunstgeschiede nis'). Over de kunsthistoricus schrij ven o.a. J. G. van Gelder, J. Bruyn, R. W. Scheller en E. de Jongh. Verder zijn er van Emmens zelf ge dichten en tekeningen en wat per soonlijke herinneringen aan deze, 'in telligente, van nature zeer bescheiden mens, die eigenlijk niets van zich zelf au sérieux nam, waarheden en zeker heden wantrouwde, overtuigd als hij was van de betrekkelijkheid van alle dingen'. Victor In het Van Vriesland-nummer van 'Maatstaf ontwerpt mevrouw Adrien- ne van Vriesland een als 'kaleido- scoop' aangediend portret van haar man, want 'het is moeilijk om zijn portret te maken, zowel letterlijk als figuurlijk, zoveel schilders en beeld houwers probeerden het, altijd was het één van de vele mogelijkheden'. Uit de kaleidoscoop één beeld van achttien jaar geleden. 'Victor staat wanhopig in een hotelkamer, martelt met boordeknoopjes en worstelt met een rokkostuum, hij heeft asthma, het PEN-congres was vermoeiend en druk. 'Ik ben te oud, ik doe dit niet meer, ik vertik het, ga maar alleen, zeg dat ik ziek ben' Eindelijk zit alles goed, trillerig cn beroerd gaat hij mee. Daar staan grote school borden, waarop je het nummer van je plaats kunt vinden. Ik sta het nog be bestuderen als uit de grote zaal mu ziek weerklinkt, ik geef het zoeken op, Vic is weg, ik ga naar de zaal en wie zie ik het bal openen, heel alleen met het mooiste vrouwtje van het congres rondzwierend, Victor!' Jeanne van Sehaik-Willing gaat verder terug in de herinnering, naar de zeventienjarige gymnasiast, die zijn veertienjarige schoolgenoot brief jes schreef met als slot 'Inmiddels verzoek ik je de verzekering van mijn hoogachting wel te willen aanvaarden'. Nog één herinnering: van de journa list G. Zalsman aan de journalist Van Vriesland (in de jaren- dertig was de jarige kunstredacteur van de N.R.C.). Van Vriesland kon in Rotterdam geen geschikte woning vinden en 'dus' woonde hij op de krant 'en het was vanzelfsprekend dat hij des daags door het gebouw schreed in een zeer fraaie ochtendjas', want hij was een uitgesproken nachtmens. Vandaar ook dat Van Vriesland 'voor zijn collega's van de nachtdienst be paalde opdrachten had. Zo moesten ze hem in de nacht van vrijdag op zaterdag om een uur of twee komen wekken, want dan moest hij zijn kro niek voor diezelfde zaterdag gaan schrijven. Pogingen om hem te bewe gen, dit proza wat eerder ter zetterij af te leveren, hadden gefaald. Men heeft het zelfs een keer geprobeerd met de leugen dat de kroniek voort aan donderdags zou worden gepubli ceerd. Maar Victor was toen wel zo getraind dat hij aanstonds de bedrie- gelijkheid hiervan doorzag'. progressief bewind, zegt hij. worden onder een confessioneel-liberaal kabi net, wat de heren ook mogen be weren, de machtsverhoudingen in de samenleving niet aangepakt, wordt er aan de ongelijkheid van de mensen geen eind gemaakt. De keuze kan niet moeilijk zijn, behalve dan voor de aandeelhouders, die. zegt Den Uyl triomfantelijk, bij een overwinning van zijn formatie inderdaad wel eens de koersen zouden kunnen zien kei- dere. zoals Geertsema schijnt te vrezen. Met de confessionele partijen heeft Den Uyl nog apart een appeltje te- schillen. Nog minder dan bij de VVD of bij DS'70 weet je bij hen waar je aan toe bent, tenminste, als je geen Den Uyl heet. Den Uyl weet het Vvel: ze hebben, roept hij, de mond wel vol progressieve leuzen, maar ze maken die op geen enkele manier waar. De confessionele partijen hebben zich 'in feite uitgeleverd aan de VVD'. Want neem nu even hun programma. Dat vermeldt wel de noodzaak van een belastingverhoging, maar die ver hoging komt er alleen, blijkens dat programma, 'als de samenleving dat wil'. Nou ja, als je Den Uyl heet, weet je het dan wel. 'De samenleving, dat is Wiegel en Drees; die willen het niet en dus gaat de belastingverho ging niet door. Zo hou je de handen vrij. Dat is trouwens ook typisch confessioneel'. Van Den Uyl, op deze verkiezingsbij eenkomst althans, geen goed woord over de confessionele partijen, en over het kabinet-Biesheuvel in het bijzonder. Dit kabinet, weet hij, 'heeft in feite de inkomensverschillen laten toenemen'. Maar gelukkig neemt het morrende volk het niet langer. Die Vara-documentaire is niet voor niets vertoond. 'Van onderen', haakt Den Uyl er nog even op in, 'is er goddank beweging in onze maatschappij'. Die beweging zal niet tot staan wor den gebracht. Op de drempel van het Catshuis roept Den Uyl, zwaaiend met zijn linkervuist: 'Laat Wiegel en Bies heuvel gewaarschuwd zijn. Er gaat iets veranderen'. De kiezer heeft, via de Vara, eigenlijk al gesproken. Ombarmhartigheid Niet alleen Biesheuvel, niet alleen Wiegel, ook de kiezer wordt gewar- schuwd. Dat gebeurt niet alleen 's avonds, op een ondanks de losse sfeer traditionele propaganda-bijeenkomst, maar 's middags, in het Utrechtse actiecentrum De Kargadoor. Daar dis cussieert Joop den Uyl met ongeveer dertig welzijnswerkers over het wel zijnsbeleid in het algemeen en dat van de progressieve drie in het bij zonder. Hoe licht zou de kiezer de indruk kunnen krijgen dat bij een stembuso verwinning van PvdA. D'66 en PPR Nederland in een heilstaat zou veran deren. Maar niets is minder waar. Den Uyl ('ik ben niet zo'n revolutio nair', wil hij nog wel eens van zich zelf zeggen) belooft geen omwentelin gen, hoe veelvuldig hij het ook mag hebben over de noodzaak van funda mentele veranderingen. Sprekend over wat welzijnswerkers bezighoudt in een harde, vaak liefde loze en met formulieren geregeerde samenleving, zegt hij: 'De maatschap pij blijft onbarmhartig; geen tien pro gressieve regeringen kunnen dat ele ment van hardheid, van onbarmhar tigheid uit de maatschappij weghalen'. Een progressieve regering kan natuur lijk wel wat ten goede veranderen. De veranderingen zullen vaak samenhan gen met mentaliteitsverschillen. Zo zullen onder een regering-Den Uyl actiegroepen te allen tijde op finan ciële steun mogen rekenen. Ook bij een linkse regering, voorspelt Den Uyl, 'zullen actiegroepen nog wel een wijd veld van activiteiten hebben'. Hij voorziet ook dat zo'n linkse rege ring vooral te maken zou krijgen met rechtse actiegroepen. 'Ik ben er van overtuigd', vertelt hij de welzijns werkers, 'dat je die enorm veel zou zien optreden, van winkeliersvereni gingen tot de beter gesitueerden. Dat zouden er honderden worden; je zou dan ook de demonstraties uit de nette buurten krijgen'. Niet onderschatten De welzijnswerkers lijkt dat toekomst beeld niet zo af te schrikken. Ze doen er wat lacherig over en een vrouwe lijke gespreksdeelnemer merkt op dat die mensen uit die nette buurten, als het op vechten aankomt, natuurlijk nergens zijn. Den Uyl moet opnieuw waarschuwen: 'Je moet die jongens met die hockeysticks niet onderschat ten, hoor'. Als kandidaat voor het Catshuis wordt Den Uyl nog slechts met niet direct als rechts te omschrijven actie groepen geconfronteerd. In de Raads- kelder, onder het Utrechtse stadhuis, biedt een jonge vrouw, die zo te horen overigens best eens uit een nette buurt zou kunnen komen, de lijstaanvoerder een 'pak met flatang sten' aan. Ze doet dat als woordvoer ster van een actiecomité van moeders met jonge kinderen die van die enge en gevaarlijke flats afwillen. Ook 'van boven' heerst er ontevredenheid. Den Uyl zegt voor dat probleem geen pasklare oplossing bij de hand te hebben en hij scheidt dan ook wat vriendelijke algemeenheden af. 'Ik ben', zegt hij eerlijk, 'geen wonder dokter in de politiek'. Het zieke Nederland zou van Joop den Uyl niet het verlossende medicijn mogen verwachten; dc progressieve arts zou misschien wel de koorts wat kunnen temperen. Andere dokters, zoals Wie gel en Biesheuvel, blijven dat levens gevaarlijk vinden. 'Broertje is al druk aan 't gapen - Nu zal Broer wel gauw gaan slapen', zegt moeder, over Broertjes ledikantje ge bogen en met nog twee kleintjes bij zich, die moeder 'sst' proberen na te doen, terwijl Hond en Poes geïnteres seerd toekijken. Want om Broertje draait alles op dit plaatje. Als Broer tje binnen zit, juicht heel het huisge zin duidelijk. Hij personificieert de letter B in het omstreeks 1910 door S. Abramsz geschreven en Jan Wiegman getekende ABC-Rijmpjes voor de kleintjes, met de leerzame ondertitel: 'Wie van de kindertjes leest er méé?' Aan dit ABC, volgestopt met rijmpjes, honderden blaadjes, bloempjes krul len en tierelantijnen, hebben Aramsz en Wiegman aanvankelijk voor niets hun energie besteed. Het werk is nooit in druk verschenen. Tenmin ste: tot gisteren, want vandaag ligt het voor een tientje in de boekhan del. Bij Erven Thomas Rap is het nu voor het eerst uitgegeven met alles er op en er aan, wat er door Abramsz en Wiegman ingestopt is. Dat zijn alle letters (op de q na, die ze kennelijk te moeilijk was) uitgebeeld aan de hand van telkens twee plaatjes met rijmpjes: één om te zeggen op wie of wat de letter slaat en één om er iets meer over te vertellen. Bijvoorbeeld: C is cent: 'Een centje voor den ouden man, Die niet goed meer werken kan'. Een in lompen gehuld heerschap, ach teloos gepasseerd door een weldoor voede heer met hond, krijgt in zijn kapotte hoed centjes van begrijpende kindertjes. G. is guit: 'Wat is dót nu, Cas De actie 'Cas moet leven', die de dierenbescherming gevoerd heeft ten bate van door verwaarlozing en mishandeling zieke en zielige die ren, heeft zoveel in dubbeltjes omge zette wikkels van honden- en katten voer opgeleverd, dat er in totaal ƒ20.000 uit de bus is gekomen. Cas leeft intussen inderdaad, in Gronin gen. Melkkoetje Tussen 26 maart en 7 oktober hebben de Neder landse melgveehouders of beter ge zegd hun koeien 309.000 ton (6 procent) méér melk geleverd dan vo rig jaar in die tijd. De melkgift, zoals dat heet, zal naar verwachting over het hele jaar gerekend op 8.900.000 ton komen. Hoe krijgen we het op. Kapel Vandaag geeft onze eigen Koninklijke Militaire Kapel in de Beet- hovenhal in Bonn een concert op ver zoek van de Duitse minister van de fensie zelf. Zo'n man wil ook wel eens iets anders. Slippertje Ongeveer 150 ruiters met paarden houden vandaag hun ge bruikelijke slippertje; de jaarlijkse in ternationale slipjacht in Udenhout, ook wel St. Hubertusjacht genoemd. Daar hoort een jagersmis, een toe spraak van burgemeester Hoefsloot, een jachtmaal en natuurlijk de jacht partij zelf bij. Spoorverhaal Vandaag begint in het Spoorwegmu seum in Utrecht een grote tentoon stelling van postzegels en -stempels, die samen een vrijwel compleet beeld van de spoorweggeschiedenis geven. De expositie gaat 10 december dicht kleine guit, Mag je alwéér met moesje uit?", vraagt een hooguit elfjarig meisje aan een klein jongetje met een soort helmpje op. En bij de H - een mooizittend hondje - rijmde Wiegman'; 'Acht, icat aardig: 't kleine hondje vraagt wat lekkers voor zijn mondje'. P (pannetje): 'Wat zit er in hot pannetje? Pap voor zoetlief Annetje'. Annetje moet dus nog klein zijn, even pril als Rika, die de R vertegenwoor digt: 'Rika kreeg van tante Antje Een schortje met een keurig kantje. 'Het kind kan nog nauwelijks lopen, maar zo was de kindermode toen. Juichende en zonder uitzondering zoete kinder tjes staan boven en onder de letter S, waarvoor Sinterklaas optreedt, uiter aard met 'zijn goeien Pieterbaas'. Een een even onbedorven kind als Rika roept het vogeltje (de V) in een weitje toe: 'Vogeltje, wat zing je lief! Ja, je bent mijn hartedief' zo waren de kinderen toen nog. Om zeven uur stappen ze op de laatste pagina dan ook braaf in hun gietijzeren ledikant- j es. Dit ABC heeft kennelijk nog een andere functie dan alleen letters le ren: de kinderen liefde voor dieren bijbrengen. Op bijna elke pagina staan wel een paar vogels, aapjes, honden, katten en als die niet bij het plaatje passen, speelgoedbeesten. Overigens is dit zestig jaar verlate ABC lang niet het oudste. Al in de middeleeuwen waren zulke leer-letters op plankjes te vinden, later op perka ment. koopje 'Tegen inlevering van deze ingevulde waardebon ontvangt u een jaar lang gratis eucharistievieringen, religieuze evenementen, parochiële berichten, geestelijke adviezen en zo nodig... de laatste sacrementen'. Deze veelbelovende Sinterklaassurpri se, verpakt in een gewone envelop met in koeien van letters 'waardebon' er op, hebben alle katholieken van Velp deze week in de brievenbus gekregen. Afzender: het bestuur van hun kerk, dat op deze middenstands manier hoopt per gezinshoofd-parochi aan één procent van het jaarsalaris los te peuteren want wie de bon invult en opstuurt, verplicht zich tot het betalen van een vaste bijdrage, een systeem dat hier nog lang niet zo is ingeburgerd als bij de protestanten. De inkomsten uit de collecten worden minder, omdat het kerkbezoek sterk achteruitgaat en de acht jaar geleden gebouwde Christus Koningkerk in een nieuwe wijk is lang niet zo vol gewor den als de gemeentelijke prognoses indertijd deden vermoeden. Vice-voorzitter J.A. van Mook van het kerkbestuur: 'Streng-gereformeerden zouden zich er misschien meer aan stoten dat voor een dergelijk doel op de hippe toer wordt gegaan. Ikzelf (maar ik ben vijftig) keek er ook wat vreemd tegenaan, maar ja, wij katho lieken zijn nu eenmaal wat luchtiger. De eerste reacties zijn zodanig dat ik kan zeggen: het slaat aan'. 'Gaat het een beetje, Simpkins?'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1972 | | pagina 7