1
/KWARTET ZATERDAG 18 NOVEMBER 1972
BINNENLAND T19/K19
anders dan de vele verkiezingsverga-
i, die nu worden gehouden, geven
ièzingsprogramma's een indruk van
jen. In de verkiezingsbijeenkomsten
de programmapunten, waaraan de
andidaten zijn gebonden, slechts
itarisch aan de orde. Het voordeel
samenkomsten en discussies is voor-
£men de persoon, die gekozen wordt,
en ziet.
De verkiezingsprogramma's geven zakelijk
.Aan wat men van de partijen kan verwach
ten We hebben de verkiezingsprogramma's
naast elkaar gelegd en de verschillende
programmapunten in dit overzicht naar de
zelfde onderwerpen gembriceerd. Wanneer
ei n partij zich nietszeggend of helemaal
niet uitliet over een kwestie, bleef het
betreffende vakje fn het overzicht leeg.
Door zo te werken ontstond een eerlijke
vergelijking en kwam een dwarsdoorsnede
var de partijen tevoorschijn. Opvallend was,
dat tal van bestaande geschillen niet duide
lijk werden, omdat de partijen de werkelij
ke opvattingen verscholen achter vage for
muleringen. Het werk van de vergelijking
heeft nog deze belangrijke wens opgeleverd:
laten de partijen voor de volgende verkie
zingen in ieder geval wel afspraken maken
over eenzelfde indeling van hun program
ma s.
De programmapunten van de PvdA, D '66
en PPR zijn ontleend aan 'Keerpunt 1972',
hei regeerakkoord van de progressieve drie,
dal na lang congresseren werd bereikt. Voor
de KVP, ARP en CHU waren we aangewe
zen op het gemeenschappelijk manifest van
ile confessionele partijen en het 'Gemeen
schappelijk urgentieprogram 1971-1975', be
stemd voor de vorige verkiezingen.
Ook de VVD kwam niet met een nieuw,
uitvoerig program. We gebruikten het be-
Irnde 'Liberalen op nieuwe wegen' en het
onlangs verschenen 2% pagina tellende ur
gentieprogram.
De bron voor DS '70 was 'Werkprogramma
vcor Nederland '73-77. Het boekje 'Afwegen
en beslissen' was nog niet beschikbaar bij
het samenstellen van dit overzicht. De SGP
liet het boekje 'Punten van belang voor
beleid' verschijnen. Verder verspreidt deze
partij de oranjekleurige folder 'Laat je geen
oi en aannaaien'.
\oor de PSP gebruikten we het in maart
1971 verschenen boekje 'Werkprogramma
'7,-*75'. De leiding van het GPV herschreef
ei. actualiseerde het program 'De weg uit
dc chaos'. De CPN uit haar wensen in het
twee pagina's tellende pamflet 'Verkiezings-
en aktieprogram van de CPN'.
et
)C
Ie
Y
SGP
3 zetels
PSP
2 zetels
GPV
2 zetels
CPN
6 zetels
Uitgangspunt
Streven naar een welvaartsstaat, waarin de Heere Zijn
naam, dat wil zeggen, Zijn recht en liefde, wil laten
wonen.
Het is onze taak een nrogram te ontwikkelen, dat de
nationale en internationale bewegingen, die zich keren
tegen onrecht en uitbuiting, maatschappelijke achterstel
ling, ongelijkheid en onderdrukking, steunt.
Terugkeer tot de geboden van God, ook in de politiek.
3
3
O
C 3
d) *-
h
H
0 ~b:
i
4-»
0)
A
Kiesstelsel
Geen kiesdrempel en districtenstelsel.
Behoud evenredige vertegenwoordiging. Passief kiesrecht
bij achttien jaar.
Geen kiesdrempel en districtenstelsel.
Geen wijziging
Gewesten
Geen dwang van centrale overheid bij gewestvorming.
Klachten
tegen
overheid
Beroepsmogelijkheid tegen overheidsbeslissing.
Meer bevoegdheden voor parlementaire commissies voor
de verzoekschriften.
Andere
wensen
Gods naam in de preambule van de Grondwet. Geen
staatsrechtelijke hervormingen, die de macht van de
Koning beknotten. Behoud van kleine gemeenten voor
goed contact overheid en burger.
Afschaffing monarchie. Past niet meer in deze democrati
sche samenleving. Opheffing veiligheidsdiensten. Recht
streekse verkiezing burgemeesters en commissaris van de
Koningin. Afschaffing bevolkingsinventarisaties met kop
peling van persoonlijke gegevens.
In de grondwet opnemen 'De Koning is aan God onder
worpen en voert Gods universele wet uit'. Versterking
van oppertoezicht van de Koning over de regering.
Toetsing van aanvaarde wetsontwerpen.
Verdediging van de parlementaire democratie en de
democratische volksrechten. Bescherming van de rechten
van de burgers tegen aantasting door de activiteiten van
rechtse extremisten in het militaire en politie-apparaat.
■g
C
0)
a
Él
1) O
■o
0
Kleuter- en
basis
onderwijs
Geen sexuele vorming. Toewijding voor de opleiding van
geestelijke en lichamelijke gehandicapten.
Zittenblijven moet verdwijnen. Klassen van hooguit 20
leerlingen. Geen aparte scholen voor vakken en meisjes.
Her- en bijscholing van leerkrachten.
Geen mengvorm openbaar en bijzonder onderwijs. Gelei
delijke overgang kleuter- naar basisonderwijs.
Grondige vernieuwing van het systeem. Verlaging leerlin-
genschaal.
School- en
collegegeld
Billijke studietoelagenbeleid.
Gratis onderwijs.
Betaling schoolgeld en studiekosten naar draagkracht.
Verlaging school- en cursusgelden. Geen 1000 gulden
collegegeld.
Werkende
jeugd
Werkende jongeren mogen zich niet verongelijkt voelen
bij hun leeftijdgenoten bij het voortgezet onderwijs.
Speciale wet voor de werkende jongeren. Afschaffing van
avondonderwijs in het kader van het leerlingenwezen.
Verlenging leerplichtige leeftijd.
Cultuur en
recreatie
Afbraak van subsidies aan instellingen, die bijdragen tot
ontkerstening van het volk. Overheid moet waken tegen
vermaaksindustrie in de recreatiesector. Zondag is een
rustdag en geen dag voor sport en spel.
Ruimte voor openluchtrecreatie in de woonwijken, voor
sociaal-cultureel vormingswerk en creatieve activiteiten
voor alle leeftijdsgroepen. Ruime subsidiëring noodzake
lijk.
Het genieten in parken is beter dan de zaterdag en
zondag door te brengen in de tweede woning (vanwege
het kerkverzuim). Verbreiding van de Nederlandse taal
en letterkunde in de wereld.
Meer geld voor scheppende en uitvoerende kunst. Ver
nieuwing van het kunstonderwijs. Democratisch stelsel
van jaargelden en subsidies voor kunstenaars.
(adio en televisie
Toetsing van de uitzending aan de normen in verband
met godslasterlijke en zedenverwilderende uitzendingen.
Invoering van educatieve radio en televisie. Verlaging
van de drempel voor nieuwe omroepen. Geen reclame
voor radio en tv.
"O
c !s>
O)
f s
.22
- C
O
O
<D
Overheids
uitgaven
Tegengaan van onnodige ambtenarij en bureaucratie.
Belastingdruk kan verder omhoog, vooral vennootschaps
belasting. Invoering van een belasting op reclame.
Drastische inkrimping van de uitgaven voor de EEG,
Inflatie
Bestrijding van inflatie als diefstal van ons inkomen
onder meer door verlaging van de staatsuitgaven en
evenwicht in lonen en prijzen.
Tal van collectieve voorzieningen blijven achter, terwijl
in particuliere sfeer de typische luxe en nonsens-bestedin-
gen in snel tempo toenemen. Iedere loonregeling moet
vergezeld gaan van regelingen op het gebied van prijzen,
winsten, herinvesteringen.
Het treffen van loon- en prijsmaatregelen, bestrijding van
het kwaad van de belastingafwenteling.
Geen prijsstijging, maar inflatiebestrijding. Prijzenstop
bij rijke en grote ondernemingen.
Andere
wensen
Meer aandacht voor midden- en kleinbedrijf. Wet tegen
onheuse concurrentie en harde verkoopmethoden. Geen
verkooptentoonstelling op de zondag.
Parlementaire enquête naar concentraties van kapitaal.
Noodwet op de bedrijfssluitingen. Maatregelen tegen
kapitaalvlucht.
Versterking positie van midden- en kleinbedrijf.
Nationalisatie van het aardgas. Geen uitvoering EEG-
voorschriften, die in strijd zijn met de Nederlandse
belangen. Steun aan midden- en kleinbedrijf door lenin
gen tegen lage rente. Overheidsbedrijven in gebieden met
grote werkloosheid.
an
S 1
dil
g
V
Ia)
ig
VI
d<5
ndernemingsrecht
Ondernemingsraad heeft functie van overlegorgaan.
Ondernemingsraden moeten in toenemende mate de ver
antwoordelijkheid voor het beheer van het bedrijf op zich
nemen. Er moet een sociaal wetboek komen.
De werknemer is medeverantwoordelijk voor het bedrijf.
De wet op de ondernemingsraden moet in deze zin ge
wijzigd worden.
Omzetting ondernemingsraden in zelfstandige personeels-
raden (bedrijfsraden).
economisch
beleid
Inkomens
Ver verwijderd ideaal is inkomen naar behoefte, daarom
minimumloon het snelst omhoog. Bij loonsverhoging
centen in plaats van procenten.
Welvaartsvast maken van pensioenen door geïndexeerde
leningen.
Forse loonsverhoging voor alle werkers. Geen doorvoering
van de nullijn. Geen sociaal contract Geen aantasting van
de kinderbijslag. Verhoging minimumloon.
Andere
wensen
Nauwkeurig toezicht uitvoering sociale wetten.
Garanties voor gelijke behandeling van buitenlandse gast
arbeiders.
Vervanging van sociale verzekeringen door regelingen
gericht op de economisch zwakken. Geleidelijke verminde
ring van gastarbeiders. Geen wettelijk beschreven recht
van staking. Strenge voorschriften om geestdodend werk
voor jongeren te voorkomen.
Geen bedrijfssluitingen en ontslagen. Werkgelegenheids-
fonds te betalen door werkgevers en overheid. Verbete
ring bijstandsuitkeringen. Meer verzorgingstehuizen en
woningen voor bejaarden.
Gezondheidszorg
Meer klinieken voor verslaafden aan verdovende midde
len.
Nationale gezondheidsdienst. Kosteloze tandheelkundige
verzorging. Campagne tegen roken. Euthanasie onder
bepaalde omstandigheden toestaan.
Krachtige bestrijding van het druggebruik. Controle op
de verkoop van sterk werkende medicijnen zoals peppil
len en pijnstillende middelen.
Geen invoering eigen risico bij ziekenfondsverzekeringen.
Man/Vrouw
Scherp protest tegen wettig toestaan van abortus.
Abortus op verzoek van de vrouw. Geen discriminatie
ongehuwde moeders ten opzichte van gehuwde moeders.
Gelijk loon bij gelijkwaardige arbeid. Wettelijk verbod
bij personeelswerving voorkeur te geven op basis van
geslacht.
Geen belastingfaciliteiten jonge gehuwde vrouw. Moeder
hoort in het gezin. Geen subsidiëring van crèches. Wering
van sex uit het openbare leven. Geen aantasting van
menselijk leven door abortus.
Minder belasting gehuwde werkende vrouw.
Bevolkingspolitiek
Geen propaganda van de overheid voor geboortebeper
king.
Bevolking doordringen van verstandig bevolkingsbeleid.
Oprichting bureaus voor huwelijks- en gezinsleven. Meer
aandacht sterilisatie van de man.
Geen politiek gericht op afremming van de bevolkings
groei. Geen bekostiging van de voorlichting over geboor
tebeperking.
C
it:
Milieubeheer
Uitbouw wetgeving tegen verontreiniging. Financiële
armslag voor waterschappen en gemeenten voor milieube
veiliging.
Strenge boetes en sancties op milieubederf. Meetgegevens
van verontreiniging publiceren. Uitbreiding Schiphol on
toelaatbaar.
Strenge normen voor beveiliging leefklimaat Internatio
nale omslagregeling van milieukosten. Eerder beperking
van gebruik auto's dan geboortebeperking.
Openbaarheid van gegevens over lucht- en waterverontrei
niging door grote bedrijven.
uimtelijke ordening
SGP Noodzakelijk ruimte voor gezonde ontspanning in
een wereld van steen.
In Randstad Holland iedere uitbreiding van industrieter-
treinen, autosnelwegen en vliegvelden sterk aan banden
leggen.
or
nv
Volkshuisvesting
Betaalbare woningen voor bewoners met lagere inkomens.
Bemoeiing/overheid met huren beperken.
Opvoering woningbouwprogramma tot 190.000.
Minder woningwetwoningen. Meer eigen woningbezit.
Meer faciliteiten voor krotopruiming.
Meer woningwetwoningen. Stopzetting huurverhogingen
en huurharmonisatie. Meer geld voor krotopruimingen.
Krachtige maatregelen tegen grondspeculatie.
VI
SD
SU
Defensie
Krachtig optreden tegen sabotage in de krijgsmacht.
Vloeken in krijgsmacht niet toegestaan. Kritische doorlich
ting van het defensie-apparaat.
Afbraak defensiebudget en van gehele leger. Nederland
uit de NAVO. Nederland atoomvrij. Inschakeling gehele
bevolking om eventuele bezetter met massale werkstakin
gen, boycotten, geweldloze verzetsacties en sabotagetech-
nieken te lijf te gaan.
Bevordering gezond idealisme in de krijgsmacht. Politieke
bezwaren tegen dienstplicht niet accepteren. Defensiebud
get 4 tot 4,5 procent van nationaal inkomen. WDM
onaanvaardbaar als buiten-parlementaire groep.
Ingrijpende verlaging bijdrage aan NAVO. Drastische
verkorting van diensttijd. Verhoging van de wedde.
Democratisering krijgsmacht Vrijheid van meningsuiting
en stopzetting vervolging van WDM. Geen nieuwe oefen
terreinen. Atoomvrij Nederland.
lui
uc
0»
Ontwikkelingshulp
Gerichte steun. Medefinanciering particuliere en zendings
projecten.
Geen percentage.
Voorkeur hulp van Suriname en de Antillen en aan
staten, die door het communisme worden bedreigd.
Financiële
verantwoording
