S i
TROUW/KWARTET ZATERDAG 18 NOVEMBER 1972
BINNENLAND
T18
DWARSDOORSNEE PARTIJ-PROGRAMMA
door Willem Breedveld en Bert de Jong
Uitgangspunt
3
3
0) CA
O
Q.
Kiesstelsel
Gewesten
Klachten
tegen
overheid
Confessionele partijen
(KVP, ARP en CHU) 58 zetels
Streven naar een maatschappij, waarin de bijbelse gerech
tigheid gestalte krijgt. Het bewaren van Gods schepping
voor vernietiging.
Beperkt districtenstelsel met handhaving van de evenredi
ge vertegenwoordiging.
Financieel en bestuurlijk autonome stads- en streekgewe
ten. Directe verkiezingen.
Beroepsmogelijkheid voor de burger.
Progressieve partijen
(PvdA, D'66, PPR) 52 zetels
Samenleving nationaal en internationaal vermenselijken.
Afrekenen met dwangbegrippen van het traditionele
'vooruitgangs'denken: de opgezweepte maatschappelijke
wedijver, de jacht op kwantitatieve prestaties, de allesbe
heersende materiële arbeids- en bezitsmoraal.
Invoering districtenstelsel.
Idem. Centrale overheid primair verantwoordelijk voor
totstandkoming van de gewesten.
Zo spoedig mogelijk onafhankelijke ombudsman.
VVD
16 zetels
Uitgangspunt het liberalisme, dat de vrijheid van de
mens centraal stelt. Alleen wie vrij is kan zich werkelijk
ontplooien en gelukkig zijn. Echte geestelijke vrijheid
vraagt materiële zekerheid en sociale rechtvaardigheid.
Handhaving evenredige
kiesdrempel.
vertegenwoordiging, afwijzing
Voorkeur voor gewestvorming op vrijwillige basis
Als progressieve drie.
DS'70
8 zetels
Beleid en maatregelen van het Werkprogramma moeti
praktisch kunnen worden uitgevoerd.
Kiesdrempel van drie procent, uitgezonderd voor
partijen, die drie verkiezingen achtereen één proa
balen.
Andere
wensen
Benoeming burgemeester door de Kroon na overleg met
provinciale staten. Overheidsdocumenten in beginsel
openbaar.
Rechtstreekse verkiezingen burgemeesters en commissaris
der koningin. Afschaffing Eerste Kamer. Geen belangrijke
overheidsbeslissingen buiten de betrokkenen om. Demo
cratisering van havenschappen.
Zo groot mogelijke openbaarheid door de overheid.
Voorkomen moet worden, dat belangengroepen het dei
cratisch beslissingsrecht doorkruisen ten nadele van
gemeenschappelijk belang.
C
Q)
.22» c
3
k- k_
0) O
-O
c
O
Kleuter- en
basis
onderwijs
Voorrang aan kleinere klassen,
plan.
Nationaal ontwikkelings-
Nationaal ontwikkelingsplan. In elkaar schuiven van kleu
ter- en basisonderwijs. Meer onderwijzend personeel en
kleinere klassen in wijken en gebieden met sociale en
culturele achterstand. Leerplicht voor kleuteronderwijs.
Ouder- of schoolraden. Verlaging toelatingsleeftijd kleu
terschool tot drie jaar. Verplicht vak milieubeheer.
Speciale programma's voor gehandicapten en zwak bega
den.
School- en
collegegeld
Geleidelijke invoering van gratis onderwijs voor leerplich
tigen.
Afschaffing kleutergeld en geleidelijke afschaffing school
geld voor voortgezet onderwijs. Collegegeldverhoging on
gedaan maken in afwachting van studiefinancieringsrege
ling.
Gratis onderwijs voor leerplichtigen.
Werkende
jeugd
Hoge prioriteit voor de vorming van de werkende jeugd.
Grote aandacht voor jeugdwerk in wijken met sociale en
culturele achterstand. Kaderwet voor subsidiëring voor
culturele en vormingsactiviteiten.
Uitbreiding gedeeltelijke onderwijsplicht tot tenminste
twee dagen per week voor 15- en 16-jarigen en één dag
voor 17-jarigen in 1975. Buurt- en clubhuiswerk richten
op de bevordering van de maatschappelijke zelfstandig
heid.
Opleiding en vorming van de werkende jeugd.
Cultuur en
recreatie
Tienjarenplan voor sport en recreatie. Meer mogelijkhe
den voor dagrecreatie.
Wettelijk financieringssysteem vervangt het huidige sub
sidiebeleid (veiligstelling van subsidies). Meerjarenplan
voor recreatie.
Iedere burger bij de kunst betrekken. Voor culturele
activiteiten zoveel mogelijk de kostprijs betalen. Aanleg
van fraaie landschappen, cultuurgebieden en volkstuin
tjes.
Meer openluchtrecreatie bij woonkernen. Aanwijzing
te gebieden tot landschapsparken.
Radio en televisie
Inschakeling radio en televisie bij 'open universiteiten'
Taak en functie van de NOS opnieuw bezien. Betere
criteria voor de verdeling van de zendtijd. Drempel voor
nieuwe omroepen verhogen.
Herziening omroepwet. Gestalte geven aan een BBC-
structuur.
Betere controle op de besteding van de omroepgelJJg
'Open universiteit' met behulp van radio, televisie, bi
en videoreeording.
<D O)
-Q
JZ
<D o
u .<2
O
O
<D
Overheids
uitgaven
Stringente controle. Vereenvoudiging van de belastingen.
Teruggave inflatiecorrectie. Belastingdruk kan nog om
hoog.
Groei overheidsuitgaven in het bijzonder gericht op
volkshuisvesting, onderwijs en welzijn, milieubeheer en
ontwikkelingssamenwerking. Niet teruggeven inflatiecor
rectie.
Belasting- en premiedruk te hoog: Ieder die veel pres
teert, dio zuinig is, en zich inzet voor de toekomst moet
zoveel mogelijk over zijn eerlijk verdiende inkomen
kunnen beschikken.
Strenge toetsing van de overheidsuitgaven. Blijve
toepassing inflatiecorrectie.
Inflatie
Bestrijding van geldontwaarding kan niet van bovenaf
opgelegd worden. Steun nodig van zoveel mogelijk groe
pen en personen.
Zowel op korte als op middellange termijn beheersing
nodig van bedrijfsinvesteringen, van het particulier ver
bruik en van de overheidsbestedingen. Voor periode 1972-
75 forse matiging van consumptieve bestedingen om
program te kunnen uitvoeren.
Inflatiebestrijding hoogste voorrang. Loon- en prijsstijgin
gen inperken. Regering dient in te grijpen als dit niet
vrijwillig gebeurt.
Strenge inkomens- en prijsmaatregelen wanneer er
afspraken zijn met het bedrijfsleven.
Andere
wensen
Wettelijke maatregelen ter bescherming van consument
tegen opdringerige reclame en agressieve verkoopmetho
den. Bescherming bedrijfstakken tegen buitenlandse con
currentievervalsing.
Meldingsplicht investeringen boven bepaald bedrag. Be
voegdheid de bestemming te bepalen van beleggingen.
Opbrengsten bodemschatten zoveel mogelijk aan de ge
meenschap. Bepalingen tegen agressieve verkoop en mis
leidende reclame.
Geleidelijke verdere drukveschuiving van de belastingen
op inkomen naar belastingen op verbruik. Verlichting
dubbele heffing op uitgekeerde winsten van rn^s. Afzwak
king progressie in tarieven van de i.b. met name voor de
middèninkomens.
Betere spreiding werkgelegenheid gehele land, ook uil
afgewogen spreiding van rijksdiensten.
Ondernemingsrecht
Recht van beroep van de ondernemingsraad op de rech
ter. Experimenten democratisering bedrijven. Klachtrecht
binnen de onderneming. Wettelijke regeling van fusies en
machtsconcentraties. Controle overheid op gebruik econo
mische macht.
Ondernemingsraad krijgt bevoegdheid alle stukken in te
zien. Voor ingrijpende beslissingen is overeenstemming
vereist met ondernemingsraad. Werknemers hebben ten
minste net zoveel invloed op benoeming commissarissen
als de andere belanghebbenden.
Voorlopig ervaring opdoen met nieuwe wetgeving op
gebied ondernemingsrecht. Wel studie verrichten.
Uitbreiding medezeggenschap van de werknemers.
)nc
O
U)
ro TJ
co c O)
8
5 .o
8
<D
Inkomens
Samenhangend inkomensbeleid. Inhalen van achterstand
van minimum-loontrekkers, bejaarden, kleine zelfstandi
gen en invaliden. Welvaartsvast pensioen van zeventig
procent laatstverdiende loon voor iedereen.
Wettelijk minimumloon stijgt sneller dan het gemiddeld
loon en gaat in op 21-jarige leeftijd. AOW en AWW in
1973 gelijk aan minimumloon. Welvaarstvast pensioen van
zeventig procent invoeren binnen tien vijftien jaar.
Verplichte vermogensaanwasdeling.
Stelsel van beloning dat persoonlijke prestaties aanmoe
digt. Versterking inkomenspositie laagste inkomensgroe
pen. Bevordering van de persoonlijke bezitsvorming.
Dienstbaar maken economie aan de verbetering va:
inkomens van zwakke groepen. Individuele subsidies
consumenten.
Andere
wensen
Meer dienstverlening aan gastarbeiders. Uilfcreiding WAO
tot volksverzekering. Wettelijk jongeren-statuut van veer
tien tot achttienjarigen in het bedrijfsleven.
Kinderbijslag vervangen door een gezinssubsidieregeling.
Uitbreiding WAO tot volksverzekering. Loonsuppletie- en
garantieregeling. Stakingsrecht ook voor ambtenaren.
Scherpe bestrijding misbruik en tegengaan oneigenlijk
gebruik van sociale voorzieningen. Geleidelijke beperking
kinderbijslag en overschakeling op fiscale tegemoetko
ming.
Bestraffing van misbruik sociale wetten. Vereenvoudij
van de sociale verzekeringswetten en afremming
premiestijging door betere organisatie. Uitbreiding V
tot zelfstandigen en tot diegenen die van hun jeugi
gehandicapt zijn.
Gezondheidszorg
Maatregelen ter voorkoming van ziekten. Dat geldt vooral
voor welvaartsziekten zoals hart- en vaatziekten en kan
ker.
Nationaal stelsel gezondheidszorg. Algemene volksverzeke
ring. Rfschaffing onderscheid particuliere en ziekenfonds
patiënten. Beheersing topinkomens gezondheidszorg.
Geen eigen risico ziekenfonds.
Eigen risico ziekenfondsverzekering. Nauwere samenwer
king ziekenhuizen. Bevordering efficiency. Concentratie
in ziekenfondswezen.
Stimulering wijkverpleging en extra-murale zorg. HaiGe
in drugs krachtig bestrijden. Betere afstemming op ell
bij bouw van ziekenhuizen. Preventieve bestrijding
hart- en vaatziekten.
Man/Vrouw
Abortus alleen aanvaardbaar, wanneer naar medisch-
sociale indicatie het lichamelijk of geestelijk welzijn van
de vrouw ernstig wordt bedreigd.
Abortus op verzoek van de vrouw. Gelijke betaling man
en vrouw in gelijke posities. Goede en naar draagkracht
te betalen kindercrèches. Man en vrouw individueel
aanslaan in de belasting. Rechtspersoonlijkheid COC.
Abortus op verzoek van de vrouw. Gelijke betaling man
en vrouw in gelijke posities. Bevordering parttime betrek
kingen. Nietigverklaring ontslagbeding in geval van hu
welijk. Meer peuterspeelzalen en crèches.
Legalisering van abortus. Beslissingsrecht bij de v
na overleg met de arts.
Bevolkingspolitiek
Stimulering van gebruik
voorbehoedsmiddelen.
.:an voorbehoedtechnieken en
Milieubeheer
Economische groei alleen aanvaardbaar, wanneer veront
reiniging wordt beperkt. Afremming economische activi
teiten. die te groot beslag leggen op schaarse stoffen.
Opnieuw in produktie nemen van afvalstoffen. Sancties
tegen vervuilende bedrijven. Desnoods sluiting.
Verantwoorde gezinsplanning. Voorlichting over gevolgen
van teveel kinderen. Sexuele voorlichting op scholen.
Stimulering gebruik voorbehoedsmiddelen. Sterilisatie in
ziekenfondspakket.
Voorlichting verantwoorde gezinsplanning. Onderzoek
naar factoren, die gezinsgrootte beïnvloeden. Geleidelijke
beperking kinderbijslag.
Gemakkelijk verkrijgbaar laten zijn van voorbehoedi
delen.
Be\
Vijfjarenplan voor milieubeheer. Fosfaatheffing. Wadden
zee Europees natuurgebied. Opschorting inpoldering Mar
kerwaard. Oosterschelde niet afsluiten, dan na uitvoerig
onderzoek.
Instellen van klachten- en informatiebureau. Wettelijke
vaststelling normen. Overheid verleent steun aan bedrij
ven, die door milieumaatregelen in slechte concurrentie
positie zijn gekomen.
Zuivering in kringloopproces. Kerncentrales buiten di
bevolkte gebieden en goede beveiliging van centr
Wet tegen verontreiniging en geluidshinder.
*uirr
Ruimtelijke ordening
Versnelde vestiging industrieën buiten de Randstad. Bete
re infra-structuur in minder bevolkte gebieden. Behoud
Groene Hart van Holland.
Financiële en wettelijke mogelijkheden om de grond in
gemeenschapshanden te brengen sterk uitbreiden. Specu
latie in onroerend goed uitbannen. Overheid voorkeurs
recht bij alle verkopen onroerend goed. Schiphol niet
uitbreiden.
Volkshuisvesting
Eigen woningbezit juist voor minder draagkrachtigen.
Kostprijs huren en individuele huursubsidies. Verbete
ring oude woningen en bouw betaalbare woningen.
Opvoering wondngbouwprogramma tot 170.000 verbeterde
en nieuwe woningen in 1977, waaraan 25.000 met een
huur van 150 per maand. Wet op stadsvernieuwing. In
noodgebieden objectieve huursubsidie handhaven. Door
stromingsheffing huurders en eigenaars.
Geleidelijke opvoering woningbouw. Gesubsidieerde wo
ningen meer voor lagere inkomens. Invoering kostprijs-
huur.
Uitbreiding stelsel individuele huursubsidie. Prioi
aan laagbouw. Doorbreking traditionele stedebouw
nieuwe woonvormen.
Vo
Defensie
Evenwichtige vermindering van beide kanten van bewape
ning en strijdkrachten. Internationaal verbod biologische
en chemische wapens. Stopzetting kernproeven en kern-
vrijmaken van bepaalde gebieden. Handhaving defensie
uitgaven op redelijk peil.
Parlementaire controle op NAVO. Via Salt-conferentie
atoomwapens uit Europa. Bezuiniging 1.500 miljoen in
periode 1973-1976. Erkenning politieke gewetensbezwaren
tegen dienstplicht.
Groei defensiebudget om achterstand in te halen. Nauwe
samenwerking met V.S.
Aan NAVO-verplichtingen blijven voldoen. Billijke
ling lasten van de dienstplicht. Onderzoek of krijgsn
geheel uit vrijwilligers of beroepspersoneel kan besti
Ontwikkelingshulp
Opvoering ontwikkelingshulp tot één procent netto natio
naal inkomen tegen factorkosten. Actieve steun aan
regeringen, die de positie van minstbedeelden verbeteren.
Opvoering ontwikkelingshulp tot 1,5 procent van netto
nationaal inkomen in 1976.
Steun van ontwikkelingsstrategie van Ver. Naties. Geen
percentage.
Meer doelgerichte hulp. Nagaan of Nederlandse indu
en in ontwikkelingslanden kunnen uitbreiden. VriK
van hulp moeten ten goede komen aan de gehele bevoll
Ont
Financiële
verantwoording
Verzwaring van belastingdruk met 0,5 procent per jaar.
Geleidelijke afzwakking van deze drukverzwaring. Verzwa
ring van de premiedruk voor de sociale verzekeringen
met 0,75 procent met geleidelijke afzwakking.
Program sluit alleen wanneer besparingen met 0,5 pro
cent worden opgevoerd, de belastingdruk jaarlijks stijgt
met 0.C procent, er een krachtige afremming van de groei
van de particuliere consumptieve bestedingen een feit
wordt en er een samenhangend inkomens- en investe
ringsbeleid wordt gevoerd.
ve
