erp stakingsrecht
eer op losse schroeven
)ntw
AKI» 4
Plastic beïnvloedt 't milieu nauwelijks
Overleg
samenwerking
Groot prijsverschil
in chocoladeletters
ARP: kabinet samen
met DS'70 is
praktisch onmogelijk
de gemakkelijke pijptabak
Voorlichting kabinet
weinig bevredigend
iroenevelt
istreert
leratie'
VOORTREKKER
Brugsma weg
bij Haagse Post
Jongen omgekomen
in brandend huis
'Dat je het ziet liggen is het enige wat erg is'
Trudeau toch zetel meer
)[I\f/KWARTET VRIJDAG 17 NOVEMBER 1972
BINNENLAND
T3/X5
jersma: Er moet naar een nieuive opzet ivorden gezocht
(ADVERTENTIE)
root* i
e sociaal-economische redactie
HEM De regering beseft dat de afhandeling van het wets-
erp werkstaking als gevolg van maatschappelijke ontwikkelin-
oc lange tijd op zich zal laten wachten. Er zal naar een nieuwe
liet wetsontwerp moeten worden gezocht.'
uitspraak deed minister Boersma
joiale zaken op bet symposium
werkstaking, dat gisteren
.v. Algemeen Verbond Onderne-
Bouwbedrijf in Arnhem werd
In zijn toespraak erkende de
ter dat het wetsontwerp inzake
erkstaking, dat al enige jaren
v m bij de Tweede Kamer aanhan-
l gemaakt, opnieuw op losse
iven staat.
iuidige kabinet is van oordeel,
r tóch een wettelijke regeling
s bet stakingsrecht moet komen.
het ontwerp zal bij verdere
lering door de wetgever en door
leperingen die er mee te maken
n, waarschijnlijk anders zijn dan
I u aanhangige wetsontwerp. Dat
ïuidige wetsontwerp op losse
even is komen te staan weet hij
'r ien 'niet helemaal begrijpelijke
"riijke uitspraak'.
II (er Boersma vroeg zich af of er
aE; erschuiving plaats vündt in de
e; ig van politieke of solidariteits-
i igen. 'Het is ook nauwelijks
e om na de gebeurtenissen bij
ei Breda de bedrijfsbezetting over
t <j£d te zien. Ik vraag mij af of
n verschuiving is te verwachten
mi richting van de bedrijfsbezetting
11 rijdmiddel in de sociaal-politie-
rhoudingen', aldus de minister,
name', zo vervolgde hij, 'zal er
itwoord moeten worden gegeven
n aantal juridische vragen met
king tot het eigendomsrecht, de
kf vredebreuk en de openbare or-
ant een bedrijfsbezetting behoeft
iltijd zo vlekkeloos te verlopen
Breda het geval was', aldus de
i( er.
tting
di mr. B. Frenkel, hoogleraar aan
tholieke Hogeschool in Tilburg,
onmiddellijk een poging de mi-
r ële vragen te beantwoorden,
na ieer de staking een legitiem
I is in het wetsontwerp
de staking in principe als
latig beschouwd dan zie ik
■^n waarom de bedrijfsbezetting
„itiem middel zou zijn. Naar
rning liggen staking en bezet-
lies in het zelfde vlak, aldus
•nkel.
deze hoogleraar zullen de
die voor een staking gelden
die in het huidige wetsontwerp
tgelegd ook van toepassing
worden verklaard op het
jtot bezetting. Slechts één norm
i niet zonder meer 'toepas-
lelijk de plicht om een bezet-
J te voren aan te kondigen.
|een dergelijke aanzegging kan
Igever van te voren effectieve
jelen, bijvoorbeeld politiebewa-
pinze soc.-economische red.
ECHT Voorzitter Arie
{nevelt van de industrieband-
I is bezig de voorgenomen
(•atie der drie vakcentrales al
lorbaat op losse schroeven te
rklaarde de voorzitter van de
idse Christelijke Bond van
ipersoneel, de heer W. Wie
teren op de landelijke verga-
van de groep sociale werkvoor-
van de NCBO.
lee reageerde hij op hetgeen de
Groenevelt woensdagavond ki
ogen over de federatie heeft
namelijk: 'Voor 1 januari zal
l' lijk moeten zijn of het samen-
ng op uitsluitend technische
wordt, dan wel een samenwer-
ffaarin men het ook eens is over
eg die moet worden bewandeld
e positie van de werkende men-
e verbeteren'. En voorts dat 'het
het gezicht begint te krijgen dat
lehoort te hebben, namelijk dat
>en vakcentrale die weet dat zij
■kei heeft de broodnodige veran-
^fcen dn de maatschappij aan te
■perpe bewoordingen zei de heer
inga dat opzet en inhoud van de
atie pas na 1 januari gestalte
ea krijgen. 'Als Groenevelt vindt
na die datum niet meer te
6 isiëren is, dan tast hij daarmee
itgangspunt en het beleid van de
'Welijke vakbeweging in het hart
De mogelijkheid tot een geheel
inbreng in de federatie is juist
jernvraag, waarover het bij de
"e samenwerking zal gaan', aldus
CBO-voorzitter, die de deelne-
aan de standpuntbepaling tiin-
het NVV ernstig waarschuwde
e voorwaarden van de christelij-
ikbeweging heel serieus moeten
M genomen. 'Het is van belang
e weten of we trouwen met het
van Ter Heide of met het NW
Groenevelt. Wij willen geen revo-
&aire vakbeweging. Wij willen
waardige vakbeweging, die ook
algemeen belang is het oog
f'. zo zei de heer Wieringa.
in rede deed hij voorts ccn
and beroep op het kabinet het
beleid in de salarispolitiek voor
overheidpersoneel te handhaven,
kabinet moet daarover binnen-
beslissen). 'Er valt met ons niet
aten over afschaffing of wijziging
1 «et trendbeleid, wij verlangen
net overheidpersoneel het volle
'2. maar wij zijn wel bereid te
ln over de verdeling daarvan om
aandacht aan de laagstbezoldig-
te kunnen schenken'.
king, nemen om de bezetting te ver
hinderen en daardoor zou het middel
bij voorbaat gefrustreerd zijn', aldus
prof. Frenkel.
Wèl vond de hoogleraar het noodzake
lijk dat de bezetting direct na de
voltrekking per exploit aan de werk
gever wordt aangezegd. Daarbij stelde
hij de eis dat de taak en de leiding
van de bezetting bij een vakbond
moet berusten. Evenals een staking
mag ook de bezetting slechts een
uiterste middel zijn.
Zorgvuldig
raat de staking als 'een moreel be
derf'. Hij bepleitte in een uitvoerig
juridisch betoog herstel van de rijks-
bemiddelaars oude stijl, toetsing van
een staking op rechtmatigheid door
de rechter, instelling van een arbeids
geschillenkamer van het Hof in Den
Haag en de mogelijkheid voor de
minister van economische zaken een
afkoelingsperiode op te leggen met
daarop aansluitend eventueel arbitra
ge of een bindend advies. De vak
bond, die een staking organiseert
moet zijn bij het conflict betrokken
leden van te voren schriftelijk raad
plegen. 'Het handopsteken van leden
in een zaaltje vol mensen is onvol
doende voor de besluitvorming, waar
bij dergelijke geweldige belangen in
het geding zijn', aldus prof. Van Es-
veld. Ten slotte bepleitte hij bescher
ming van werkwilligen.
'De Enka-bezetters hebben deze nor
men bij hun optreden met grote zorg
vuldigheid in acht genomen. De waar
de van de erkenning van deze normen
door deze werknemers mag niet on
derschat worden. Het gaat om begin
selen, 'die kennelijk nu nog sterk in
ons rechtsbewustzijn leven en het
heeft daarom alle zin om ze door een
wet te bekrachtigen', aldus prof.
Frenkel.
Tenslotte merkte hij op, dat hij de
erkenning van de bedrijfsbezetting
als legitiem middel heeft willen ver
dedigen, omdat het gaat om de essen
tiële sociale belangen van de werkne
mer, om zijn eigen werkgelegenheid
en daarmee om het bestaan en het
persoonlijk geluk van hemzelf en zijn
gezin.
De Leidse hoogleraar prof. mr. N. E.
H. van Esveld verwierp in zijn refe-
Nergens
Prof. mr. P. Zonderland, hoogleraar
aan de Nederlandse Economische Ho
geschool, noemde later in een forum
zitting de opvattingen van prof. Fren
kel juridisch niet acceptabel. 'Wat hij
heeft verdedigd is nergens ter wereld
aanvaard. Hij zal toch met rechtsver
gelijkende argumenten moeten aanto
nen waarom we de bedrijfsbezetting
in Nederland wel zouden aanvaarden.
Die juridische argumenten heb ik
niet gehoord', aldus prof. Zonderland.
De waarnemend voorzitter van het
NW, de heer A. de Boon sprak zich
tijdens het forum uit tegen een sta
kingscode, die door de Sooiaal-Econo-
mische Raad moet worden geformu
leerd. 'Wij hebben aan één zwaard
van Damocles het huidige wetsont
werp al voldoende', aldus De Boon.
ADVERTENTIE
Van een onzer verslaggevers
RIJSWIJK De prijzen der honderd
gram voor gewone chocoletters in melk
én puur variëren van ƒ0,73 (Edah)
tot ƒ1,63 (Van Houten). Dit blijkt uit
het prijzenoverzicht dat het Konsumen-
ten Kontakt in overleg met het- minis-
naturel
1.60
/"t-
Drs A. D. W. Tilanus
Van onze parlementsredactie
LEIDEN Drs. A. D. W. Tilanus vindt, dat de voorlichting van het
kabinet Biesheuvel nog maar weinig uit de verf is gekomen. Op een
verkiezingsbijeenkomst in Leiden zei de lijsttrekker van de CHU,
dat, als men de burger bij het beleid wil betrekken, hij beter ge-
informeerd moet zijn. Op deze wijze kunnen onzekerheid en angst
bij de bevolking worden weggenomen.
Melk of puur
terie van economische zaken heeft sa
mengesteld.
Gebleken is voorts, dat de maten van
de verpakkingen vaak veel overeen
komst laten zien, maar dat de inhoud
zeer verschillend is. In vele gevallen
wordt de vermelding van het gewicht
op de verpakking achterwege gelaten.
Tot de goedkoopste soorten 'gewone'
chocoladeletters behoren verder (per
100 gram berekend) die van de Spar.
De Gruyter, Simon de Wit, de Hema
en d eCo-op; tot de duurste die van
Droste, Union en Verkade. De letters
ln witte chocolade kosten bij Union
2,06 per ons.
Cchocoladeletters met hazelnoten va
riëren per 100 gram gewicht in prijs
van ƒ1, (Hema) tot ƒ2,(Union),
terwijl de (suikervrije) letters voor
diabetici bij Ringers 2,03 en bij
Union 2,55 per 100 gram kosten.
Opgemerkt wordt dat, zoals bij dit
soort overzichten gebruikelijk is. een
beoordeling van smaak en kwaliteit
achterwege is gelaten.
De wijze van voorlichting over het
kabinet door middel van wekelijkse
persconferenties van de minister-pre
sident bevredigt weinig. Volgens drs.
Tilanus werkt deze manier eerder ne
gatief dan positief. Het optreden van
mr. Biesheuvel lijkt meer op een
interview over recente gebeurtenissen
dan op het geven van mededelingen
uit de ministerraad. Het nieuwe kabi
net moet in overleg met de NOS
proberen een betere vorm van uitzen
dingen te vinden.
Drs. Tilanus vroeg zich ook af, waar
om mr. Biesheuvel alleen op het
scherm verschijnt en andere ministers
niet in de gelegenheid gesteld worden
de bevolking voor te lichten. De lijst
trekker van de CHU noemde het
urgentieprogram van de WD een
slap aftreksel van wat het in het
verleden door vooraanstaande libera
len als het denkend deel van de natie
naar voren is gebracht. De liberalen,
missen op het ogenblik duidelijk een
beleidsvisie.
Drs. Tilanus pleitte ook in deze ver
kiezingsredevoering voor een doelbe-
AMSTERDAM De hoofdredacteur
van de Haagse Post, de heer W. L.
Brugsma, zal binnen niet al te lange
tijd zijm functie als hoofdredacteur op
medisch advies neerleggen.
De heer Brugsma blijft wel als geregel-
de medewerker-columnist aan de Haag
se Post verbonden. De directie heeft
hem verzocht zijn hoofdredactionele
taken te blijven vervullen in afwach
ting van een nieuwe hoofdredactionele
formatie.
De directie is daarover reeds met de
hoofdredactie en de redactiecommissie
van de Haagse Post in beraad. Daarbij
staat voorop,-dat zowel de continuïteit
van de Haagse Post als haar redactio
nele Koers onverlet blijver, aldus een
donderdagavond uitgegeven communi
que.
Van een correspondent
NIJKERK Bij een brand in een
woning aan de Singel te Nijkerk is
gisteren de vijf-jarige Erik Bruinsters
om het leven gekomen. De moeder
kon met een baby uit het brandende
huis vluchten. De brand is vermoede
lijk na een ontploffing ontstaan.
wuste vorming van een christelijke
volkspartij. Hij noemde de vorming
van deze partij een ideaal. 'Er is wel
haast bij', voegde de heer Tilanus er
nog aan toe.
Minderheid
Wranneer de houding van VVD en
DS'70 de vorming van een meerder
heidskabinet onmogelijk maken, zal
de CHU de vorming van een minder
heidskabinet niet uit de weg gaan. In
'De Nederlander' van deze week
schrijft de heer Tilanus, dat de CHU
niet zal schuwen aan een minder
heidskabinet deel te nemen.
Het zal echter moeilijk zijn, zei hij
gisteravond in Leiden, voor een der
gelijk kabinet bekwame ministers te
krijgen. Men zal niet graag zijn maat
schappelijke zekerheid inruilen voor
het ongewisse politieke leven.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De ARP koerst naar
een zinvol meerderheidskabinet. Maar
er moet wèl van worden uitgegaan,
dat het praktisch onmogelijk is samen
met DS'70 een dergelijk kabinet te
realiseren. In het officiële commen
taar in het partij-orgaan 'Nederlandse
Gedachten' van deze week staat ver
der, dat de PvdA èn op haar congres
èn in de Tweede Kamer de deur heeft
dichtgeslagen. Maar een wijziging in
haar politieke polarisatie-uitgangspunt
zal de ARP niet van nader overleg
mogen afhouden. Belangrijk vooral
zal de uitslag van de stemming zijn.
In een interview in het zelfde blad
spreekt lijsttrekker mr. Biesheuvel
zich uit voor een meerderheidskabi
net. De wenselijkheid daarvan is
groot. De mogelijkheid wordt echter
door de PvdA beperkt. Enkele pagi
na's verderop legt de fraktieleider een
ander accent. In een vraaggesprek
wenst Aantjes voor een vijf-partijen-
kabinet waterdichte afspraken met
DS'70. Voorwaarde is, dat DS'70 zich
loyaal conformeert aan het beleid, dat
door minister Boersma is gevoerd en
dat deze partij garanties geeft, dat ze
zich hieraan zal houden. Mr. Aantjes
zegt: 'Er is geen sprake van een
bereidheid van mij mee te werken
aan het herstel van de oude coalitie
ten koste van een beleid zoals door
Boersma is gevoerd.'
Weinig kans
(ADVERTENTIE)
NIEUWE UITGAVEN VAN KOK - KAMPEN
Dr. C N. Impeta
Kaart van kerkelijk Nederland
3e druk. geheel herzien door ds. P. Visser.
320 pag.. geb. 12.50.
Een uniek handboek met actuele, objectieve informatie
over alle kerken In Nederland. .Met uitgebreid register.
Prof. Dr. G. Th. Rothuizen
Afspraak met de dood
Gedachten over ethiek en suïcide.
130 pag., paperback 10,75.
Een benadering van de zelfmoord vanuit de olhick.
Een pastoraal probleem wordt hier wetenschappelijk be
naderd en op de mens toe geschreven.
Prof. Dr. Herman Ridderbos
Zijn wij op de verkeerde weg?
Een bijbelse studie over de verzoening.
36 pag.. paperback 7.50.
Het vijfde deel in de serie "Theologie en Gemeente",
waarin de praktische betekenis van de belijdenis van de
verzoening voor heel de gemeente wordt uiteengezet.
Met het oog op de huidige discussies zeer actueel!
Rik Valkenburg
Stelling en tegenstelling
Voor en na het Getuigenis.
96 pag., paperback 7.90.
In een zestal interviews, o.a. met de kortgeleden over
leden Prof. Dr. G. C. van Niftrik, staat het "Getuigenis
en de reacties daarop uit heel het land centraal. Het
boek bevat tevens de complete tekst van het Getuigenis.
Nel Benschop
Gouddraad uit vlas En
Een boom in de wind
Van deze veelgevraagde gedichtenbundels verschenen
resp. de 9e en de 4e druk. Een dankbaar geschenk'.
Omvang resp. 48 en 52 pag.. prijs paperback 4,95.
Boeken om cadeau te geven!
Boeken om cadeau te vragen!
VERKRIJGBAAR BIJ DE BOEKHANDEL
UITGEVERSMIJ KOK - KAMPEN
K 25
18 14 6 1 12 25 9 2 7
Van onze redacteur wetenschappen
DEN HAAG Het huidige gebruik van plastic heeft op het milieu nauwelijks
invloed. Het is geen aanslag op schaars wordende grondstoffen. Bij de fabricage en
verwerking wordt nauwelijks water vervuild. Na gebruik leveren zij bijna geen
moeilijkheden op voor de afvalverwerking.
Deze conclusies leverde gis
teren de 35ste Kunststoffen-
dag op. Waarom, vroeg een
van de talrijke plasticfabrikan
ten zich wat verbijsterd af,
hebben we dat niet eerder
uitgelegd. Een heleboel
mensen die zich terecht
zorgen maken over het milieu,
besteden hun energie aan het
bestrijden van plastic, terwijl
ze veel nuttiger dingen zou
den kunnen doen. Voorlich
ting naar buiten zal duidelijk
een nieuwe taak worden van
de Nederlandse vereniging-fe
deratie voor kunststoffen, die
de bijeenkomst in Den Haag
organiseerde.
De feiten die de 'verderfelijke'
rol van plastic in het milieu
vraagstuk tot een juister
omvang terugbrachten, waren
verzameld door dr. ir. P. J.
Bakker, directeur van het
Kunststoffen- en rubberinsti
tuut TNO en dr. G. Schuur an
het Koninklijke-SheH plastics
laboratorium.
Het gebruik van plastic per
hoofd van de bevolking be
draagt in Nederland 32 kilo
per jaar. De twee belangrijk
ste toepassingsgebieden zijn
de bouwnijverheid (8 kg) en
verpakkingen (8 kg). Van de
totale hoeveelheid verpak
kingsmateriaal bestaat minder
dan tien procent uit plastic.
In het stedelijk afval komt
drie procent voor. (Bakker).
Aardolie
Onze ruwweg 30 kilo plastic
per jaar is gemaakt uit 60 kilo
ruwe aardolie (grondstof plus
energie voor het fabricagepro
ces). Zetten we dat tegenover
het totale energieverbruik van
4.000 kilo olie per hoofd per
jaar, dan is het duidelijk dat
olie niet zal opraken omdat
we zoveel plastic gebruiken.
Betere warmte-isolatie van
huizen zou bijvoorbeeld meer
besparen dan afschaffing van
de totale plasticindustrie. Aan
de waterverontreiniging in
Nederland draagt die indus
trie minder dan een tiende
procent bij. (Schuur).
Het stedelijk huisvuil, met
daarin drie procent plastic,
wordt voor 60 procent gestort.
Voor het grootste deel minder
netjes: 55 procent op open
vuilnisbelten, 5 procent op
'gecontroleerde' stortplaatsen
waar vuil direct met aarde
wordt afgedekt en grondwater-
vervuiling voorkomen. In geen
van beide gevallen levert plas
tic enig probleem op.
Een kwart van het vuil gaat
naar verbrandingsovens. Hier
in geeft plastic, in tegenstel
ling tot sommige berichten
geen gevaarlijke verbran
dingsgassen af. Alleen PVC
produceert waterstofchloride
(zoutzuurgas), zij het dat uit
andere categorieën vuil be
paald meer komt. Mocht het
totaal teveel worden dan kan
het zoutzuur worden wegge
vangen voor het de pijp uit
gaat
Compost
Plastic kan in meer dan een situatie een bedreiging lij
ken, maar het milieu heeft in elk geval weinig te vrezen.
Vijftien procent van het stede
lijk vuil tenslotte wordt ver
werkt door de gemeentelijke
compostbedrijven en de VAM.
Plastic vergaat daarbij niet,
wat het gemeen heeft met
tweederde van het andere
vuil, dat er na de composte-
ring wordt uitgezeefd cn ge
controleerd gestort. Er is één
hinderlijke invloed: grote stuk
ken plastic folie houden bij
dat zeven wat compost vast.
die dus niet naar zijn nuttige
bestemming gaat maar op de
stortplaats terecht komt. Dat is
jammer voor het rendement
van de installatie, maar doet
verder geen pijn. (Bakker).
Dat plastic als milieuvervuiler
zo in het oog springt, komt
voor een groot deel omdat je
het overal ziet liggen. Dat je
het ziet liggen is het enige
wat erg is, de werkelijke ge
vaarlijke milieuverontreini
ging wordt veroorzaakt door
giftige stoffen die je niet ziet.
Over de samenstelling van
'zwerfvuil' is weinig bekend.
Er is alleen een Amerikaans
onderzoek over rommel langs
openbare wegen. Die bleek
voor 60 pet uit papier te be
staan. verder 16 procent blik
jes, 6 procent glazen flessen
en potten, 6 procent plastic
voorwerpen en 12 procent di
versen. Afschaffing van plastic
verpakkingsmateriaal zou hier
weinig verbeteren. We moeten
gewoon geen rommel weg
gooien. Overigens wordt ge
werkt aan plastics die onder
invloed van licht versneld af
breken. (Schuur;.
Verrassend
Over plastics, energie en
grondstoffen zijn overigens
nog verrassende beschouwin
gen op te zetten. Plastic kost
niet alleen grondstoffen, het
vervangt ze ook. Volgens een
studie van de Russen Rachlin
en Kosjkin besparen de Vere
nigde Staten door toepassing
van kunststoffen bijna vier
procent op het gebruik van
staal, tien procent op het ge
bruik van koper, 21 procent
op zink en 42 procent op lood.
Dat soort effecten moet je ook
in rekening brengen. (Schuur).
Maar dat betekent allemaal
niet, zei iemand uit de zaal,
dat we de hoeveelheid zinloze
plastic verpakkingen dan maar
moeten opvoeren.
waarbij een meerderheid na een jaar
weer uit elkaar valt.' Als na de ver
kiezingen blijkt, dat de linkse drie
meer zetel s zouden hebben dan de
confessionelen dan zou aan een links
minderheidskabinet gedacht kunnen
worden. 'Dat zou dan het voordeel
hebben', aldus minister Boersma, 'dat
zij maar eens moeten proberen waar
te maken wat zij zeggen.'
Linkse stemmen
In zijn rubriek 'Van a tot u' in
Nederlandse Gedachten reageert mr.
Aantjes op een advertentie van de
SGP, waarin wordt bezworen: 'SGP-
stemmen komen niet achteraf toch in
de verkeerde hoek terecht.' Mr. Aan
tjes schrijft: 'Inderdaad, de angst die
spreekt uit de bezwerende SGP-adver-
tentie (evenals uit de weigering van
het Reformatorisch Dagblad om een
advertentie van de ARP op te nemen I
is terecht. Stemmen op deze partijen
uitgebracht zullen vrijwel zeker inder
daad een averechts effect hebben cn
uiteindelijk precies de verkeerde hoek
in de kaart spelen.' Onder die ver
keerde hoek verstaat mr. Aantjes dan
de progressieve partijen. Ook stem
men op het GPV zouden indirect
stemmen voor dè combinatie van
PvdA, D'66 en PPR zijn.
Minister Boersma zegt op zijn beurt
in een interview in hetzelfde blad.
dat hij de kansen voor het herstel
van het vijf-partijen-kabinet laag aan
slaat en wel 'vanwege het thans be
staande fundamentele verschil in be
nadering tussen ons en DS'70 als het
gaat om het sociaal-economisch beleid.
We moeten geen experiment hebben.
WHITBY (Reuter) De Canadese
premier, Pierre Trudeau, blijkt na een
hertelling van de verkiezingsuitslagen
van vorige maand toch een zetel meer
te hebben.
Het weer
Koud met buien
Van ome weerkundige medewerker
Er zijn naar schatting zeven en een
half miljoen bomen omgewaaid. Deze
constatering geeft een kleine indruk
van wat er vele duizenden jaren gele
den over onze streken voor orkaange-
weid moet zijn losgebarsten. Na 7000
voor Christus hadden de rendieren de
poolstreken weer opgezocht en maakte
de toendravegetatie plaats voor ber
ken- en dennenbossen, later eik, iep
en linde met hazelnoot als ondergroei.
Onderzoekers noemen het Atlanticum
(5500 voor Christus) een zeer gunsti
ge periode voor de boom- en planten
groei. Maar een groot deel van dit
oerbos is leter door onvoorstelbaar
zware stormen gestreken en nader
hand overdekt door veen.
Omstreeks 1860 werd een tipje van dit
bomendrama opgelicht, toen men in
het zuidoost-Friese Fochteloo bij het
ontginnen van boekweitgrond op zwa
re boomstammen stuitte, die op het
zand rustten. De bovenaardse grond
was veenachtig. Bijna alle bomen la
gen van noordwest naar zuidoost. Ze.
hadden kolossale afmetingen. Sommige
waren met wortel en al omgerukt. De
meeste waren bij de stam geknakt,
zodat de kracht van de storm wel
verbazingwekkend geweest moet zijn.
Stammen- van twee meter doorsnee
kwamen herhaaldelijk voor. Eén stam
had een omtrek van tweeëndertig
mannenvoeten. De NRC wist tivintig
jaar later te vertellen dat een wagen
enkele meters op een boomstam kon
rijden zonder de kanten te raken. Het
hout brandde met veel hitte (veel
harde delen) en gaf een zwarte walm.
Momenteel heeft West-Europa tc ma
ken met oceaanstoringen die een vrij
zuidelijke baan volgen. Gisteren is
een minimum over Frankrijk naar het
Alpengebied getrokken vergezeld van
tamelijk veel regen: plaatselijk twin
tig tot dertig millimeter. Een volgen
de storing koerst momenteel ook weer
over Frankrijk naar het Oosten, waar
bij de neerslagzöne Nederland niet
bereikt. Wij hebben wel te maken met
Noordzeebuien, die opnieuw hagel
kunnen geven. Gisteravond werd er
weer onweer gemeld van het oostelijk
deel van de Noordzee en het oostelij
ke kanaal. De flinke neerslag, die
midden-Europa de laatste dagen krijgt.
is erg gunstig voor het peil van de
Rijn. Mannheim meldde gisteren al
een stijging van 1,36 meter.
OPKLARINGEN
REGEN
HAGEL
>s, BEWOLKING
10 MAX. TEMP.
*10 MIN. TEMP.
WINDRICHTING
Weerrapporten van gisteravond 7 uur; maxi
mum-temperaturen en neerslag tussen
's morgens en 's avonds 7 uur: Amsterdam
geheel bcw. 5 gr. 0.5 mm. De Bilt geheel
bew. 4 0.3, Deelen geheel bew. 4 1, Eeldo
zwaar bew. 5 1, Eindhoven zwaar bew. 4 0.6.
Den Helder regen 8 19, Luchth. Rotterdam
zwaar bew. 5 0.1, Twente geheel bcw. 3 0.3.
Vllsslngen geheel bew. 5 1, Zd.-Limburg
zwaar bew. 4 2, Aberdeen zwaar bew. 41,
Athene zwaar bew. 22 0. Barcelona onbew.
18 0. Berlijn regen 5 0.1, Bordeaux hall bew.
18 0.2, Brussel zwaar bew. 3 5, Frankfort
sneeuw 2 5, Genève regenbul 10 15, Helsinki
zwaar bew. 2 0.1, Innsbrück sneeuw 4 2, Ko
penhagen zwaar bew. 5 0, Llsabon mist 14 n.
Locarno regen 7 1, Londen geheel bew. 6 2.
Luxemburg geheel bew. 0 7, Madrid geheel
bew. 13 0, Malaga onbew. 20 0, Mallorca on
bew. 21 0, München sneeuw 1 2. Nice half
bew. 16 0. Oslo geheel bew. 1 0, Parijs
regen 14 15. Rome niet ontvangen. Spilt on
bew. 15 0. Stockholm geheel bew. 3 0.4, We
nen zwaar bew. 7 0. Zürich regen 7 16. Casa
Blanca licht bew. 20 0. Istanboel zwaar bew.
16 2. Las Palmas onbew. 24 0. New York niet
ontvangen, Tel-Aviv zwaar bew. 21 0, Tunis
licht bew. 22 0.
Hoog water, 18 november; Vlissingen: 11.27-:
Haringvliet a.d. Zeezijde: 0.35-13.01; Rotter
dam 1.51-13.57; Schovenlngen 0.05-12.31: IJ-
mulden: 0.44-13.08: Den Helder: 4.39-16.57;
Harllngen: 6.56-19.28; DclfziJJ 8.48-21.41.
