Democratische partij verloor een
slag, maar bepaald niet de oorlog
Ds. Piëtro Panascia schreef
manifest
tegen
de Mafia
inoAmerika
Nu zes mill
voor Palern
De moed van een enkeling
TROUW/KWARTET DONDERDAG 16 NOVEMBER 1972
BUITENLAND Tl
De Amerikaanse Democratische
partij zit in de nesten na de ne
derlaag, maar het débacle van 7
november is helemaal niet zo
groot als het lijkt. Goed, McGo-
vern is verslagen, en dat is een
droevig feit. Maar McGovern was
niet de partij, zo zeggen de ge
trouwen, die grote meerderheid
die de partij sinds jaar en dag, of
om precies te zijn sinds Roose
velt, beheerst. McGovern was
hoogstens een vleugel van de par
tij, een linkervleugel.
Nu die vleugel lam is kan de partij,
aldus nog steeds deze middengroep,
weer hersteld worden in haar oude
traditie, weer de partij worden van
prof.dr.j.w.schulte nordholt
Roosevelt, de partij van de kleine
man tegen de grote, de gewone tegen
de gewichtige, de arme tegen de rijke,
de vreemde tegen de gevestigde. Ofte
wel, een partij met een traditionele
progressiviteit, bestaande bij de gena:
de van de contradictio in terminis in
die twee woorden vervat. Of nog an
ders gezegd, een partij wier progressi
viteit haar grenzen vindt ln een dui
delijk rechts patriotisme en een voor-
richtige houding in de kwestie van de
rass en relaties.
McGovern is, vanuit dit partijstand
punt gezien, te ver gegaan, in elk
geval te voorhang geweest. Een De
mocratische kandidaat mag wel een
hervormer zijn en hij zal zijn volge
lingen een heel eind mee kunnen
slepen als hij eenmaal de macht
heeft, maar zolang hij nog kandidaat
is. moet hij niet te ver voor hen
uitlopen. Ze moeten hem nog kunnen
zien. een beetje bijhouden.
Franklin D. Roosevelt won zijn eerste
verkiezing in 1932 met een aantal
conservatieve leuzen, hij beschuldigde
Hom-er nota bene van verkwisting
van de overheidsgelden en pas nadat
hij zeLf in het Witte Huis zat, begon
hij aan een Keynesiaans budget, dat
dat van zijn arme voorgangers verre
overtrof. John F. Kennedy nam als
kandidaat in 1960 een uiterst voor
zichtig standpunt in inzake de rassen
kwestie en durfde pas over te gaan
tot een meer radicale aanpak toen hij
hoog- en breed in het zadel zat
VOORZICHTIG
De partij is voorzichtig en dat moet
ze ook wel zijn, wil ze haar schapen
van zoveel verschillende kooien bijeen
houden. Het interessante van de nu
gehouden verkiezingen is, dat haar
dat op het plaatselijke vlak verras
send goed gelukt is. De stemmen van
de ethnische minderheden in het
Noorden, van de arbeiders en de klei
ne winkeliers en boeren, zijn wel
naar Nixon gegaan maar in de eigen
staat en stad veelal naar Democrati
sche kandidaten, waaronder zulke zeer
vooruitstrevende als Mondale in Mine-
sota, Pell in Rhode Island. Clark in
Iowa. Abourezk in Zuid-Dakota, Has
kell in Colorado. Zo is er een goed
reservoir voor een linkervleugel in de
partij, en dat zal zich zeker laten
gelden in de verkiezingen over vier
jaar, waar uiteraard de verslagenen
van nu gretig naar uitzien.
Dat alles geldt alleen voor het Noor
den. In het Zuiden is het beeld geheel
anders. Daar is niet alleen Nixon er
m geslaagd alle staten en dus alle
kiesmannen te winnen (als eerste Re
publikein sinds de burgeroorlog),
daar hebben de republikeinen ook
plaatselijk hun beste successen ge
boekt, speciaal met de overwinningen
van Helms in Noord-CaroLina, Tower
in Texas, Scott in Virginia en Bartlett
in Oklahoma. Dat wil niet zeggen, dat
het Zuiden nu geheel Republikeins is
geworden, maar wel dat de positie
van de zuidelijke Democraten in hun
partij aanzienlijk verzwakt is. Nixon
heeft zich niet al te druk gemaakt
voor de verkiezing van sommige van
zijn partijgenoten in het Zuiden, om
dat er daar Democraten zijn die even
rechts zijn en dus voor hem betrouw
bare bondgenoten. Zo is hij zeker niet
ontevreden over de herverkiezing van
senator Eastland in Mississippi die
oude aarts-segregationist die tegen
woordig zich zo graag voordoet als de
grote staatsman van het Zuiden. Voor
diens tegenstander Carmichaei heeft
noch Nixon noch Agnew ook maar
een hand uitgestoken.
wijs, onthutst door de nede
bedoel niet te zeggen dat i
McGovern een onwezenlijke,
sche idealist vind. Uit zijn ca
nu toe, zijn optreden als
van het 'Food for Peace'-pi
onder president Kennedy, zijl
ke toegepaste kennis van d
sche problemen als senator,
kundige inzicht in de arbeid
blijkt wel dat hij een man
daad kan zijn. Maar is hij,
reactie tegen Nixon's koude
tisme. verleid tot een abso
lingname die te ver boven
van de praktijk, en zeker I
'common sense' van de gewoi
uitging?
GEËXALTEERD
Al lijkt McGovern een redel:
tere, wat saaie man zelfs,
campagne is hij veeleer te v
gekomen als een geëxalteerdt
Emoties hebben hem som!
sleept en tot uitspraken verlf
hun absoluutheid te ver gi
daarom op een soort overscl
gingen lijken. Nixon heeft ra
gespeeld, koud en kalm heef
tegenstander ver uit zijn tel
en hoe bedaarder hij zweej
extremer werden diens bes<
gen.
McGoverns bewering dat Ni)
stuur het meest corrupte
gezien in de Verenigde Sti
zo'n extremisme, wel wat al
gaand voor ieder die iets wee
geschiedenis van dit land, i
denkt aan zulke regeringen'
van Grant of van Harding, t
wat los en vast was in het I
de meestbiedende kon won
kocht. McGoverns aanklai
Nixon helemaal geen vrede i
gendeel van plan is nog t
door te vechten, kon waar zijl
waar, maar klonk onwaarschlj
heeft zeker als een boemel
werkt.
Al met al, de ridder in het 1
harnas is gevallen, en al blij
diep betreuren, ik vraag mij
anders gekund had. En daal
dan weer terug bij de vraag1
waarde van de ethiek in de
In het groot durf cn kan ik i
niet beantwoorden. In het vil
politieke situatie, nu en vooi
toekomst, ben ik geneigd, l
omdat ik het zo graag wil, te
dat al die inspanning toch ni
geefs is geweest, dat het s|
McGovern getrokken heeft,
heel uitgewist zal worden.
is het zo dat de profeten evei
baar zijn als onmogelijk. Da
leurstelling, die ze hun aai
bezorgen, niet blijvender is
hoop.
Dit is het tweede cn laatste j
ccn verkiezingsanalyse.
AMSTERDAM De gb(
'Soulaas voor Palermo' wj
teren 6000,-. De verwacht
dat binnen enkele dagen d
ste tien mille voor de V)
zen op Sicilië binnen' is.
bekend richt de Trouw Ki
Sinterklaasactie 1972 zj(
hulpverlening aan de klei:
mecnschap van de Wak
in de hoofdstad van 5
waar met indrukwei
steun van de protestants!
ken in Duitsland een t
nenproject het grootste
menische dlakonalc ce
ten zuiden van de Alph
verrijst.
Trouw-Kwartet heèft op zj
nomen de lezerskring te i
'Palermo' een KINDERB.'
een SPEELPLAATS in
nieuwe centrum 'De Note
een flatgebouw in het lia
de stad, aan te bieden. Da
is 75.000- gemoeid!
Het is hartverwarmend te
ren hoe reeds uit vele
van het land wordt gerea
De giftenstroom het be
bevat bedragen die varieri
ƒ2.50 tot ƒ500.
Er zijn tal van bei
500,-. Er zijn tal van bei
van 100,-. In de koincni
ken zal men verantwoori
in onze krant aantreffei
doen nu een greep: 50(
dc Geref. Diaconie in
drccht. 100 van een lei
uit Middelharnis, Sch
Arnhem, enz. Een zelfde I
van de chr. Oranje-schi
Badhoevedorp.
In de komende 'geeftijd' I
we dringend aandacht 1
voor de protestantse pi
groep in Palermo. Daaro
dividuelen, gezinnen, si
verenigingen, diakonieën:
soulaas voor Palermo!
neem acties in eigen krin
der iets af van uw wi
voor een onontwikkeld j
waar christendom van rti
centraal staat.
Giften onder vermelding
laas voor Palermo zijn i
via het centrale gironi
van de NV De Chris
Pers: 269274 Amsterd»
op haar rekening bij di
Middenstandsbank, Heren
- Amsterdam C. No: 69.73J
Voor Amsterdam en om(|
gemeentegiro X 500.
treffelijk ontwikkelt, we i
baar dat we dit hebben moi
In opdracht van de Heer'.
Zo denkt Pietro Panascia ei
hij schertst en lacht met de
gige kinderen, die met jei
onder de .arm afdalen naar
ders. In de tuindorpstraat]
het naar bonen, die koken
knoflook.
De avond valt over 'Spen
dorp van de hoop. In al zijl
denheid een stuk koninklijl
een monument van evangelis
kracht.
Een uur later. Palermo is
stad. Zijn machtige contoere
ren in het duister. Als ik vei
dat Pietro Panascia en z'n vi
in de weekeinden wel eens
tanken' in het dorp van
ontkennen ze dit niet.
Ted Kennedy: voorzichtig progressief
De uitslag betekent, zo geloof ik dat
de positie van George Wallace ernstig
verzwakt is. Meer en meer is nu het
zwaargewicht van de Democratische
partij naar het Noorden verplaatst, en
de gouverneur van Alabama, die door
zijn tragische tegenslag toch al min
der sterk was geworden, heeft er
zeker onder geleden dat zijn aanhan
gers zo en bloc naar Nixon zijn
overgelopen. Het is waar, .zelf heeft
hij een pad opengehouden, hij heeft
zich wel gewacht zich voor een van de
beide kandidaten uit te spreken en
hij zal straks in de Democratische
partij proberen een behoudende rol te
spelen door zijn aanhang te presente
ren aan het bestuur, mits het maar
zijn koers wil varen. Maar het zal
daartoe nauwelijks bereid zijn nu hij
zo verzwakt is.
Ik zeg niet dat het Zuiden definitief
verloren is voor de Democraten. Dat
hangt af van allerlei factoren, in de
eerste plaats van de ontwikkeling van
het rassenprobleem. Maar ik geloof
dat geen Democratisch kandidaat in
President Nixon: Zuiden veroverd
heeft verloren maar bepaald met de
oorlog.
Er zal nog heel wat geschreven wor
den over het verschijnsel McGovern.
Waarom heeft hij het verloren, waar
om zo totaal, zo deerniswekkend? En
ais er daarvoor dan verklaringen ge
vonden moeten worden, dan zowel
directe, actuele, als dieper liggende,
algemene. Iedereen hier is het er over
eens dat niets hem zoveel schade
heeft gedaan als de affaire-Eagleton.
Dat is een schok geweest waarvan hij
zich eenvoudig niet heeft weten te
herstellen. Zijn 'image' van ethische
leider, moralist boven de politiek uit,
heeft daardoor onberekenbare schade
geleden. En die affaire is dan ook nog
gevolgd door allerlei andere, kleinere
zaken.
Maar het vitium originis, de kern van
alle ellende, ligt zeker dieper, moet
gezocht worden in de hele principiële
instelling van de kandidaat zelf, ja
in het probleem van de mogelijkheid
of onmogelijkheid van een primair
principiële politiek. Men kan het be
treuren of niet, en ik voor mij betreur
het bitter en bovenmate (maar ik
strijd daarbij ook tegen mijzelf),
maar het verheffen van het politieke
George McGovern: tc ver gegaan
handelen tot een keuze "tussen goed
en kwaad is weer eens. zoals zo dik
wijls in de geschiedenis, een prak
tisch onmogelijke en in elk geval
onvruchtbare zaak gebleken.
De grootheid van McGovern, zoals wij
die hier geproefd hebben uit zijn
redevoeringen, uit zijn prachtige pre
ken. zijn (vind ik) soms ontroerende
emoties, sluit eenvoudig niet aan op
de werkelijkheid van de politieke be
sluitvorming. Waarom niet? Omdat in
deze welvaartsstaat de diepere drama
tiek van het mens zijn niet zo kan
worden blootgesteld? Omdat dat al
leen zou kunnen in een nijpende
crisis (die de kandidaat en zijn aan
hang ervaren, maar de meeste mensen
niet)? J
VRAGENDERWIJS
Of zouden we moeten zeggen, dat
zulke principiële hartstocht op zichzelf
te rein is om zich te kunnen laten
bezoedelen door de dingen van alle
dag? Kan een profeet anders spreken
dan in de wildernis? Wordt hij niet
ongeloofwaardig alieen al door het
simpele feit dat hij een politieke
positie zoekt, dat hij tegelijk ook
eerzuchtig is, een mens met menselij
ke drijfveren? De man die met zo'n
ernst Jesaja citeert en de psalmen
kan niet tegelijk met burgemeester
Daley aan een diner aanzitten en
daarmee impliceert de kandidatuur
van een Hanrahan sanctioneren (Ha-
rahan heeft overigens in Chicago ver
loren, en Walker de race voor het
gouverneurschap verloren, twee ern
stige tegenslagen voor de heer Daley).
Wat ik schrijf, schrijf ik vragender
door Jan Roelfs
PALERMO - 'De reformatie moet hier nog beginnen. Ons leven en werken, als christenen, wordt hier voort
durend bepaald door de strijd tegen het onrecht, tegen de armoede'.
De Waldenzer predikant Pietro Pana
scia (62), geboren Siciliaan, staat nu
bijna dertig jaar in een smalle front
linie op het grootste zorgeneiland in
de Middellandse Zee. Hij is een vrien
delijke, ogenschijnlijk bijzonder zacht
aardige man, die gespeend lijkt van
de emoties, zo inherent aan de volks
aard van zijn landgenoten. Wie ech
ter dieper in de persoon van Pietro
Panascia doordringt, ontmoet een
strijdbaar mens. Zonder strijdbaar
heid, zonder innerlijke bewogenheid,
is het niet mogelijk evangelisch werk
zaam te zijn in een wereld, die velen
als een voorpost van Afrika beschou
wen, als een uitloper van de derde
wereld.
Pietro Panascia roept op te verstaan
en te aanvaarden hetgeen Jezus in de
Bergrede zegt, dat het meer kracht en
moed vergt om geweld niet met ge
weld te beantwoorden. Hij pleit vurig
voor het principe der geweldloosheid.
'Uw manifest heeft bekendheid gekre
gen op Sicilië. Bent u niet bang
geweest voor repressailles?
'Ik heb me die kant van de zaak niet
gerealiseerd. Eén keer ben ik in het
binnenland klem gereden en werd me
toegeroepen mij niet meer te laten
zien. Dat is vooralsnog het enige
geweest'.
'Speranza'
Vita, het nieuwste dorp van Sicilië, in de kring der Waldenezen ge
naamd 'Esperanza', het dorp van de hoop. Het ligt in het Siciliaanse
binnenland op ruim zeventig kilometer afstand van Palermo.
Ik praat met de predikant over deze
zaken tijdens een lange rit door hel
binnenland, op weg naar het Walden-
zendom. het dorp van de hoop, geo
grafisch Vita, diakonaal 'Speranza'
genoemd.
Pietro Panascia, wiens vrouw de
moed heeft met moeders van school
kinderen voorzichtig over ge
boortebeperking te praten, is niet zon
der hoop.
Terwijl zijn zoon Arnoldo, student,
het schoolbusje behendig over de
bergspiralen manoeuvreert zegt mijn
gastheer:
'Vandaag zijn er op Sicilië nieuwe
krachten, initiatieven om overleefde
en schadelijke levensvormen, terzijde
te schuiven. Er is hoop in mijn hart.
Er zijn mensen die hun leven bij de
bestrijding van de Mafia op het spel
zetten. Er gloort beslist het besef dat
ook dit eiland deel moet hebben aan
een menswaardige toekomst. Ook de
christelijke kerk. maar dat zeg ik met
grote schuchterheid, ontwaakt héél,
héél langzaam uit haar eeuwenlange
onwrikbaarheid. De politieke partijen
beginnen te begrijpen dat er geen
compromissen meer gesloten kunnén
worden met de Mafia, ook niet langer
met het vastgeroeste rechtse 'esta
blishment'. Misschien verkeert Sicilië
aan de vooravond van een reveil
Een kleine aanwijzing is, dat de
school van de Waldenzen in Palermo
jaarlijks een subsidie ontvangt van de
staat, een bedrag van 55.000 gulden.
De eerste en voorlopig enige
subsidie aan nrotestants onderwijs in
héél Italië.
Wijnboeren
We draaien smalle binnenwegen op De
hellingen zijn bedekt met wijngaar
den: de Siciliaanse druif, die een wat
zurige, roodbruine wijn geeft. Het
gebied van de wijnboeren. Daar ligt
Vita, de Waldenzen noemen het 'Dorp
van de hoop'. We zijn tachtig kilome
ter verwijderd van Palermo, het land
schap biedt het beeld van de eerste
dagen der schepping.
Hier, in dit dal, hebben de Waldenzen
een actuele geschiedenis geschre
ven. Deze vallei was in 1968 het
gebied van een aardbeving. Een ramp
voltrok zich in de 'Valle del Belice'.
De bevolking, arme wijnboeren en
hun gezinnen, moesten er in tenten
verder leven.
Met de pastor sta ik op de heuvel,
waar de Waldenzen een piepklein so
ciaal centrum hebben gebouwd, waar
in hun trots een bibliotheek
met tweeduizend delen. Maar dat is
een voorlaatste fase. 'Toen we ervoe
ren, dat de overheid in gebreke bleef
om de slachtoffers te helpen, hebben
we destijds het initiatief genomen om
in dit dal een nederzetting van twin
tig eengezinswoningen te bouwen.
Uiteraard met volle steun van de
protestantse kerken op het Europese
continent, vooral de Duitse en de
Zwitserse. Ik moet het steeds herha
len: zonder steun van deze grote zus
terkerken zouden we geen been hebben
om op te staan', aldus Pietro Panascia.
Gloednieuw
Er is een gloednieuw dorp Vita
ontstaan op Sicilië, witte huizen, met
keurig onderhouden tuintjes. Een
woonbcschaving die kan wedijveren
met nieuwe woonwijken in Barneveld
m Purmerend.
'Natuurlijk, de mensen zijn rooms-
katholiek. Maar zc hebben ons van
begin af aan aanvaard, we zijn hun
vrienden. Ze hebben ervaren dat bij,-
bel en troffel voor ons geen tegenstel
lingen zijn. integendeel'.
We worden overal vriendelijk ontvan
gen. er is niets voorbereid, niets geor
ganiseerd. De vrouwen hebben er een
gezamenlijke werkplaats, waar gewe
ven en genaaid wordt. Handweven is
een oud handwerk op het eiland.
De huren zijn laag, het levensonder
houd biedt geen onoverkomelijke pro
blemen. Mijn begeleider gaqt met me
naar een apart gebouwtje, waarin een
broodbakkerij en'een wasgelegenheid
zijn gevestigd. Een voorziening, die
eveneens uit Duitsland is gefinan
cierd.
Later komen kinderen boeken ruilen
in de bibliotheek. Daar moet men
niet gering over denken, want een
open boek in het Siciliaanse gezin is
eerder uitzondering dan regel.
Dorpshuis
De avondschemering valt snel. het
rood van de óndergaande zen kleurt
de berghellingen. De boeren ko
men thuis. Ze zwaaien naar de Pana-
scia's, ér zijn korte gesprekken. Er
wordt gepraat over verbetering van
de waterleiding, over de mogelijkheid
om een dorpshuis té bouwen. Dat
laatste staat zoivel bij de bevolking
ais bij de Waldenzen bovenaan op het
verlanglijstje.
Mijn indruk iSj dat Vita, het dorp van
de hoop. niet meer behoort tot de
oude wereld van Sicilië.
De pastor beaamt dit.
Dit-is het moedgevend teken van een
nieuwe tijd. Maar ver weg voor hen,
die er mee geconfronteerd moeten
worden.
'Wij zijn hier niet om de mensen
nadrukkelijk te bewegen tot de ge
meente van de Waldenzen toe te tre
den. We geloven niet. dat we daar
zelfs maar op mogen zinspelen. Het
zou kunnen zijn. dat déze gedachte
wordt gewekt: Kijk. dit hebben ze
allemaal voor ons gedaan, ook al heb
ben we met eigen handen onze' nieu
we huizen gebouwd. Ze hebben toch
hoar [del, jniddelen daartoe verschaft.
En nu'-wlj
Nee. daar mogen we niet op specule
ren en dat willen we ook niet. Wie tot
ons wil komen, is welkom. Wij zijn
heel gelukkig met deze nieuwe, har
monische gemeenschap, <Jie zich voor
F. D. Roosevelt: conservatieve leuzen
Wie nuchter de werkzaamheden van
de kleine Waldenzer gemeenschappen
op dit prachtige eiland met zijn socia
le slagschaduwen in ogenschouw
neemt, denkt eerder aan het ploegen
op rotsen, dan aan verkwikkende was
dom.
Wanneer men het heeft over christe
nen in een uitgesproken minderheids
positie, in een samenleving, waarin
andersdenkenden eerlijk idealisme
nog overwegend achteloos bejegenen,
dan biedt Sicilië in dit opzicht een
verwonderlijk on-eigentijds beeld.
De kleinzoon van een metselaar uit
Ragusa, behorende tot die opmerkelij
ke families, die de kerk van. de Wal
denzen tegen verdrukking en onbe
grip in gestalte geven, stamt uit een
gezin van zeven kinderen. Het was de
wens van zijn moeder dat hij predi-
aknt zou worden. In 1935 begon Pie
tro Panascia als jong pastor in Genua,
maar de roepstem van zijn geboorte
eiland was voor hem onweerstaanbaar.
Hij huwde met Pina. het meisje dat
orgel speelde in de kerk van Messina.
Samen werden zij een pioniersecht
paar, een bewonderenswaardig duo.
dat van de aanvang af heeft geleefd
in de wetenschap, dat niet het Woord
alléén harten toegankelijk zou moeten
maken.
Zijn boodschap
'Uw arbeidt hier in eén uithoek van
Europa, in een wereld waar achter
stellingen en onontwikkeldheid nog
voor een zeer belangrijk deel de sa
menleving beheersen. Welke bood
schap hebt u aan de protestanten van
Europa?'
De pastor formuleert met zorg z'n
antwoord. 'Wij, protestanten, die hier
na drie eeuwen nog op de doorbraak
van de reformatie wachten, die deze
doorbraak vooral zien als eensociaal
gerichte beïnvloeding, zeggen sinds
eeuwen tot de heersende en beheer
sende kerk van Rome: 'Wij zijn hier
om de geesten wakker te schudden,
om de rooms-katholieke kerk, vrijwel
bewegingsloos in een eeuwenoud pa
troon tot verantwoording te roepen.
Pastor Piëtro Panascia, de pastor, die een gróte opdracht poogt te
vervullen.
Duidelijker gesteld: om deze kerk te
wijzen op haar verantwoordelijkheid,
vooral jegens de armen, de vergete-
nen. de hulplozen. Wij zeggen bij
herhaling tot Rome. dat op Sicilië
economisch en politiek de toon aan
geeft: 'Laat de armen niet geduldig
wachten tot ze in de - hemel worden
opgenomen.
Geef uiting aan uw sociale bewogen
heid. besef en aanvaard dat het chris
tendom een sociale, dienstverlenende
opdracht heeft, indachtig het woord
van Christus over de handreiking aan
de minste der Broeders'.
Sicilië wordt in één adem genoemd
met de Mafia. Er zijn vele studies en
ook boeken gewijd aan dit verschijn
sel, de ondergrondse op het eiland,
die nog steeds een onvoorstelbare
macht uitoefent. De rooms-katholieke
kerk. die in het gehele Zuiden van
Italië een ónder gezicht heeft, dat in
Noord-europese landen, heeft nimmer
op krachtige wijze haar stem verhe
ven tegen deze terreur, die als een
sinistere folklore aanwezig blijft. Ui
teraard heeft een man als Panascia
zijn visie op deze macht in de toch al
zo kwetsbare samenleving van Sicilië.
Hij betoogt, dat buitenstaanders,
vreemdelingen, zich geen begrip kun
nen vormen van deze situatie, men
zou jarenlang Siciliaan mét de Sicilia-
nen moeten zijn om enig inzicht te
krijgen. Hij behoeft mij overigens
niet duidelijk te maken, dat de Wal
denzen, die een zoutend zout pogen te
zijn. zich lijnrecht opstellen tegenover
de Mafia.
De rustige pastor is een moedig man.
Vóór mij ligt zijn manifest tegen de
terreurbeweging, dat hij begin van dit
jaar publiceerde. Ik vertaal uit het
Duits. De titel luidt: 'Evangelie en
Mafia'.
De teneur var. iet stuk is honger
Tjaar gerechtigheid. Panascia zegt er
gens: 'Dc kerk heeft haar kinderen
geen werkelijke geestelijke vorming
geboden, ze is er niet in geslaagd van
haar volgelingen christenen te maken.
Ze staat niet op de bres voor vernieu
wing van de samenleving. Maar wij
allen zijn mede-verantwoordelijk, we
zijn méde schuldige toeschouwers,
passieve getuigen van de ongerechtig
heid. Hij betoogt dan dat de Maft»
een duidelijke afwijzing van het evan
gelie is. Praktisch, lévend christen
dom zou de doodsteek voor de Mafia
betekenen.
De Waldensische strijder schrijft, dat
de Mafia heeft ongehouden een Sicili
aanse exclusiviteit te zijn. 'De Mafia'
is een symptoom van een in onze tijd
zeer complexe verschijningsvorm van
het geweld. Ze draagt dan ook een
internationaal karakter. De kracht
van de Mafia schuilt in de aanzegging
van de angst. Zo lang wij niet de
moed hebben deze beweging ooenlijk
te bestrijden, zal zii zich blijven
handhaven en uitbreiden'.
1976 zich al te veel gelegen kan laten
liggen aan een gebied dat zo labiel is
geworden en waar republikeinse lei
ders als Thurmond en Scott en Helms
zo'n belangrijke rol zijn gaan spelen.
Over vier jaar zullen de Democraten
zich kunnen verenigen rondom kandi
daten als Kennedy. Mondale. Steven
son en andere voorzichtige progressie
ven die McGoverns ethische elan wat
beter weten te mengen met politieke
overwegingen, en dat lijkt hun dan de
zege te garanderen over de onwaar
schijnlijke figuur van Spiro Agnew.
Tenminste, zo hoop ik het, maar ik
ben mij bewust dat dit hele scenario
dat ik hier schrijf maar menselijk
wikken is. Er kan in vier jaar nog
veel gebeuren en de enige betrouwba
re conclusie op dit ogenblik is dat de
Democratische partij wel een slag
