Fan Veen door
>ar tijgenoot
èl aangevallen
PfïïRSIUWE
blijft
Enka-Breda
open, maar met
minder personeel
Fondsen willen bouwstop ziekenhuizen
ïiesheuvel dankt KVP voor
landhaven van samenwerking
"Lï
Jongste der wereldmerken.
Binnenkort opdracht
federatie-advies
Raad van Bestuur overlegt met vakbonden
Het weer
Tweeling nog in de couveuse
Geleidelijk
terug naar
duizend man
'Ongemotiveerd hoge investeringen in toekomst ontoelaatbaar'
Tarief in '80
op f 500 of
meer per dag
touw/KWARTET WOENSDAG 8 NOVEMBER 1972
BINNENLAND T3/K5
\choolgeldverhoging in Senaat
/ADVERTENTIE)
te n onze parlementsredactie
5N HAAG Minister Van Veen van onderwijs heeft gisteren in de
jfj rste Kamer scherpe kritiek op zijn wetsvoorstel het schoolgeld te
s rhogen moeten aanhoren van zijn partijgenoot dr. K. de Vries.
f externe democratisering van het onderwijs wordt door deze maat-
i gel belemmerd, luidt het bezwaar van de CHU in de Eerste Kamer.
Vitaal, dynamisch, internationaal! Peter Stuyvesant -
rijke geurige tabak en... het Miracle Filter
Peter Stuyvesant, dogeniet zoveel meer!
verhoging van het schoolgeld
.gt 25 miljoen gulden meer op.
["was voor de heer De Vries een
jsel, waarom de minister dit be-
g niet elders in zijn begroting had
men vinden en het wetsontwerp
ingetrokken. Het plan om ook
dgeld te heffen voor de eerste
jaren van het voortgezet onder-
heeft de minister al laten vallen
i, inder opbrengst 55 miljoen gul-
en ook de in het regeerakkoord
gekondigde verdubbeling van het
dgeld voor kleuters is niet door-
aan. De 25 miljoen gulden voor
M hogere schoolgeld had er volgens
211 heer De Vries nog wel bij gekund.
CHU zal niettemin niet tegen het
iontwerp stemmen. De verhoging
het inkomen waar beneden men
I schoolgeld behoeft te betalen
[240 gulden) had de doorslag gege-
deze kritiek bleef het niet. Dr. G.
U itendijk van de WD had het be-
:ht jr, dat het wetsontwerp geen on-
w deel uitmaakte van een degelijk
o' lerwijsplan. Het voorstel is vlees
vis, was zijn kwalificatie. De
E. Steenbergen van de PvdA
van een 'miezerig' wetsontwerp.
lering kwam alleen van de ar-
'i' lator prof. 1 A. Diepenhorst, die
het voorstel 'gulhartig' te steunen,
^en wilde prof. Diepenhorst, die
rotter is van de Onderwijsraad,
waarom zonder inspraak van de
entien personeelsleden was beslo-
de onderwijsraad over te plaatsen
B Groningen of Heerlen.
spraak in het verkiezingsmanifest. De
fractie van de CHU zal in de toe
komst dan ook niet meewerken aan
schoolgeldheffing voor leerplichtigen.
Ook verklaarde hij dat de CHU-fractie
in de Eerste Kamer niet gelukkig is
met hetgeen de CHU-fractie in de
Tweede Kamer in het verleden over
dit punt heeft gezegd.
De heer J. H. Franssen (KVP) be
schaamde de verwachting van de heer
Steenbergen niet en verklaarde de
motie over de afschaffing van het
schoolgeld te steunen. De KVP-sena-
tor was namelijk va plan zelf een
motie met een gelijke inhoud in te
dienen. Maar de heer Steenbergen
was hem voor geweest.
Minister Van Veen wilde de motie-
Steenbergen niet ontraden. Maar de
minister vond dat hij eigenlijk niet
het goede adijes was voor de motie,
omdat de bekostiging van het gratis
onderwijs uit de algemene middelen
zou moeten komen. Binnen zijn eigen
begroting zag hij nu geen mogelijk
heden voor deze bekostiging.
De Kamer zal aanstaande dinsdag over
het wetsontwerp tot verhoging van het
schoolgeld stemmen.
UTRECHT Het overlegorgaan van
de drie vakcentrales zal op korte
termijn een organisatiebureau op
dracht geven een advies te geven om
trent de beste wijze waarop de fede
ratie van vakcentrales gestalte kan
worden gegeven. Verwacht wordt dat
het adviesbureau Bosboom en Hegener
met het onderzoek zal worden belast.
Er is een bedrag van 100.000 gulden
mee gemoeid.
■atis onderwijs
Heer Draijer van D'66 diende een
met de strekking van de
Ie die zijn partijgenoot Wilbers in
'eede Kamer indiende: de leer-
it behoort aan schoolgeldvrijdom
jn verbonden.
het debat kwam de heer
irgen (PvdA) op zijn beurt
motie, waarin wordt uitge-
dat schoolgeld voor leerlin-
»t 18 jaar zo snel mogelijk moet
len afgeschaft. Onder dat 'zo snel
slijk' verstond de heer Steenber-
dat met de afschaffing rekening
:t worden gehouden met financiële
o], lelijkheden.
'si PvdA diende deze motie in met
oog op het gezamenlijke verkie-
ismanifest van de KVP, ARP en
g li, waarin deze partijen zich uit
en voor een geleidelijke afschaf-
van het schoolgeld voor leer-
De heer Steenbergen ver-
ittê dan ook een grote meerder-
voor zijnmotie,
heer De Vries (CHU) zei dat hij
volkomen eens was met de uit-
Van onze sociaal-economische redactie
BREDA Het Enka-bedrijf in Breda, dat aanvankelijk zou worden gesloten, blijft definitief open.
Wel zal de personeelsbezetting van 1250 man in enkele jaren worden teruggebracht tot circa 1000
personeelsleden.
Deze foto werd (door Ronald de Bruin) genomen in het Nijmeegse
Sint Radboudziekenhuis en toont de tweeling van prinses Irene, die
daar nog steeds in de couveuse ligt. Links Margarita, rechts Jaime.
drie te zullen blijven uitdagen met de
christendemocraten samen te werken
en 'het landsbelang hoger te stellen
dan het vermeende nut van de polari
satie.' Hij zei, dat wannéér er een
minderheidskabinet moet komen, de
linkse minderh<,'■,. mag voorgaan, als
OTTERDAM Minister-president Biesheuvel heeft gisteravond
een gezamenlijke verkiezingsbijeenkomst van KVP, CHU en ARP
Rotterdam de KVP zeer geprezen voor het feit, dat zij niet is be-
'eken voor de druk van de Partij van de Arbeid om zich uit de
risten-democratische samenwerking los te maken. 'De ARP is de
»P daar bijzonder dankbaar voor', zei Biesheuvel.
wilde niet ontkennen, dat er irri-
ïs te bespeuren zijn in de chris-
Memocratische samenwerking: in
discussies over de nota-Steenkamp,
r het gemeenschappelijk program-
en het manifest en ook in 'uitla
gen van sommige politieke leiders',
r Biesheuvel zei, dat de groeiende
inwerking niet in die irritaties
blijven steken. 'Het einddoel is
blijft de ene christen-democrati-
i partij', zei hij.
Her sloot hij zich aan bij minister
ersma, die heeft gezegd, dat hij in
l kabinet goed met WD-ministers
ift samengewerkt. Biesheuvel be-
eed dat hij zomaar terug wil naar
i coalitie van de oude vijf. 'Het
«de van het kabinetsbeleid was niet
.danken aan DS'70, die partij is op
'beslissende moment gevlucht voor
verantwoordelijkheid', aldus de mi-
ter-president. Hij had wel zeer ho-
lof voor minister Nelissen, die
ider afgrijselijk moeilijke omstan-
freden werk van de bovenste plank'
ett gedaan. 'Ze praten niet over het
^hoogstens over de bult van Nelis-
zei Biesheuvel.
"slotte zei Biesheuvel het niet eens
met TROUW-Kwartet, dat de
ifessionele partijen geen aanhang
Jden hebben in de Schilderswijk,
t Oude Westen of in de Pijp. 'Wij
"®n de kiezer daar ook moeten
•zoeken. Dat is nu juist de uitdaging
[°r partijen als de onze, die niet
kon plattelands- maar ook grote
«spartijen te zijn. De ministers van
'«huisvesting van de afgelopen ja-
n zijn in toenemende mate bezig
'eest de problemen van de grote
Men te benaderen', aldus Biesheu-
die de grootste wordt, maar, zei An-
driessen, 'ik ben ervan overtuigd, dat
dat niet zal gebeuren
Drs. Tilanus opperde een plan voor
de oprichting van een 'nationale raad
voor het milieubeheer', die een ge
meenschappelijke aanpak van het mi
lieubeleid moet vooi bereiden. Tilanus
dacht aan die 'raad' drie taken toe:
het adviseren van rijk, provincies en
gemeenten, het coördineren van het
onderzoek en de inrichting van een
documentatie- en informatiecentrum.
Eerste opdracht -■ >n de raad zal moe
ten zijn het maken van een centraal
vijfjarenplan voor het milieubeheer.
De raad van bestuur van Enka-Glanz-
stoff heeft over dit voornemen al
geheime besprekingen gevoerd met
vertegenwoordigers van de vakbon
den. De raad, die ontkent dat er een
compleet structuurplan op tafel ligt,
betreurt het dat de resultaten van
deze besprekingen in- de openbaarheid
zijn gekomen. Ook in vakbondskrin
gen is men ontstemd over het uitlek
ken van het interne overleg.
De heer L. Ester, secretaris van de
christelijke bedrijfsgroepencentrale
Unitas, verweet de Industriebond
NKV gisteren als lek te hebben ge
fungeerd. 'Nu moeten de Enka-werk-
nemers weer uit de krant vernemen
wat er aan de hand is, terwijl wij
juist uitvoerig met hen over dit plan
wilden praten', aldus de heer Ester.
Op de suggesties van de raad van
bestuur van Enka hebben de vak
bondsvertegenwoordigers geen ja of
nee gezegd. Zij willen eerst hun ach
terban raadplegen.
Volgens de raad van bestuur maakt
een vermindering van de overcapaci
teit het voortbestaan van Enka-Breda
en van de Duitse vestiging in Ober-
bruch mogelijk. De personeelsinkrim
ping kan geleidelijk geschieden, zodat
er geen massaontslagen nodig zullen
zijn. De raad van bestuur streeft er
naar begin december het overleg met
de vakbonden te hervatten. Een defi
nitief besluit is pas in de loop van
december te verwachten.
Niet ingrijpend
De basis van het nieuwe plan werd
een week na de opheffing van de
geruchtmakende bedrijfsbezetting van
Enka-Breda gelegd in een gesprek
tussen vertegenwoordigers van de
raad van bestuur van Enka en de
vakbonden. Als de plannen van Enka-
Glanzstoff doorgaan zijn er voorlopig
geen ingrijpende maatregelen te ver
wachten in de bedrijven waar de
kunstvezel polyamide wordt vervaar
digd (Wuppertal, Barmen, Emmen en
Emmercompascuum).
Het is de bedoeling dat Enka-Breda
na enkele produktiewijzigingen en
toepassing van enkele recente techno
logische ontwikkelingen zal uitgroeien
tot een fabriek met een capaciteit van
tachtig procent van de huidige top-
produktie (vijftig ton per dag). De
herstructurering zal zeker twee jaar
vergen, omdat in het plan is voorzien
van een goede begeleiding van de
overbodliige mankrachten.
Men wil de vermindering van het
aantal arbeidsplaatsen proberen op te
lossen door omscholing, overplaatsing
naar andere Akzo-bedrijven of bedrij
ven buiten Akzo en het aanbieden
van wachtgeldregelingen aan oudere
(boven 57-jarige) werknemers. Hoe de
plannen ten slotte zullen worden ge
realiseerd en om welke aantallen
mensen het uiteindelijk zal gaan is
nog niet met zekerheid te zeggen,
omdat het overleg tussen de raad van
bestuur en de vakbonden nog in een
beginstadium verkeert.
Regering
Het feit dat bij het gesprek tussen de
raad van bestuur en vakbonden vorige
week ook waarnemers van de ministe
ries van sociale zaken en economische
zaken aanwezig waren, wordt be
schouwd als een aanwijzing, dat de
regering bij de uitvoering van de
verdere plannen nauw betrokken zal
blijven. Dit geldt met name voor de
werkgelegenheid in de regio Breda en
het zoeken van vervangende werkgele
genheid.
De vakbonden en de raad verschillen
van mening ten aanzien van de ver
antwoordelijkheid voor het zoeken
naar vervangende werkgelegenheid.
De vakbonden stellen Enka-Glanzstoff
verantwoordelijk, doch de raad van
bestuur heeft reeds laten weten dat
het structuurplan niet voorziet in in
vesteringen ten gunste van de vrijko
mende arbeidsplaatsen.
Slechts een klein groepje werknemers
zal ander werk kunnen worden aange
boden. De vakbonden hebben op hun
beurt laten weten geen ontslagen te
willen aanvaarden zonder dat er spra
ke is van vervangende werkgelegen
heid. Zij wijzen erop dat de perso
neelsbezetting van Enka-Breda in kor
te tijd is teruggelopen van 1700 naar
1250 man. Nu verdere inkrimping no
dig is, worden moeilijkheden op de
Bredase arbeidsmarkt voorzien.
(ADVERTENTIE)
Het blijft zacht
Van onze weerkundige medewerker
Terwijl maandag op de weerkaarten
een zeer diepe depressie bij IJsland
(tijdelijk 958 millibar, gisteravond 980
mb.) de aandacht trok met orkaanwin
den van gemiddeld meer dan 100 km
per uur en golfhoogten van bijna tien
meter in het zeegebied tussen IJsland
en Schotland, hebben we gisteren
vooral het gedrag van een koufront
gevolgd. Dit kwam langzaam over de
Noordzee naderbij. Om zeven uur gis
teravond strekte het zich uit van de
Finse Golf via zuid-Jutland over zuid-
Engeland naar het zuidwesten. Aan
de zuidoostkant ervan bevond zich
een zeer zachte en vochtige luchtstro
ming uit zuidwest met temperaturen
van twaalf tot veertien graden Celsi
us in de Benelux, noordwest-Frank
rijk en Zuid-Engeland. Ondanks de
motregen was het gisteren echt wel
de moeite waard de subtropische
lucht op te snuiven.
Er heerste echt een aantrekkelijk
herfstweer type met een bolle wind.
Ten noordwesten van het koufront
kwamen temperaturen van acht tot
tien graden voor in de rest van
Engeland en Ierland. De Hebriden
meldden zeven graden. De windtegen-
stellingen langs het front waren vrij
groot: waar het overtrok, ruimde de
wind naar noordwest, enigszins aange
zet door een zich over Ierland, noord-
Engeland en het noordelijk deel van
de Noordzee uitstulpende hogedrulc-
uitloper. De isobaren achter het
koufront liggen verder uiteen, wat
vandaag vooral in het westen en
noordwesten te merken zal zijn aan
de afgenomen wind. Het is niet hele
maal zeker of het front ook het hele
land wel gaat passeren.
De meeste neerslag werd gisteravond
gemeld door een station in Z.W. Wa
les (Milford Haven), te weten 18 mm
en in Marham (O.-Engeland) 17 mm.
Om zeven uur rapporteerde een schip
op de Noordzee (ongeveer honderd
kilometer ten noordwesten van Den
Helder) zware regen bij een naar
noord geruimde wind. De temperatuur
zal de komende dagen nog geen ader
lating ondergaan. Een nieuwe, in ont
wikkeling verkerende depressie ten
noorden van de Azoren blijft het
zachte weertype in West-Europa in
stand houden. Binnen afzienbare tijd
gaat de vrind namelijk weer terug
draaien naar zuidwestelijke richtin
gen. Het hogedrukgebied boven de
Alpen is nu verzwakt tot 1025 mb.
Belangrijk koudere lucht, vooral in
de hogere lagen (de Füröer op ruim
vijfduizend meter minus 32 graden
tegen minus zestien graden in onze
omgeving) geeft verder naar het
noorden toe buien met hagel. Ook is
er gisteren hier en daar onweer waar
genomen, onder meer bij de Füröer.
Van onze sociaul-econoniiselic redactie
APELDOORN In afwachting van het nationaal ziekenliuisplan moet er een vrij
wel totale stop gelden voor de bouw of uitbreiding van ziekenhuizen. De bouwacti
viteiten moeten worden beperkt tot de meest spoedeisende voorzieningen die een
minimale investering vragen en waarvan uitstel de gezondheidszorg in gevaar zou
kunnen brengen.
Deze conclusie trok de voorzitter van de Unie van ziekenfondsen, de heer J. Hen
driks, gisteren op de landelijke vergadering van deze organisatie in Apeldoorn.
KVP-lijsttrekker Andriessen zei,
net toekomstige kabinet binnen
•{e jaar een kaderwet voor het soci-
welzijnsbeleid op tafel moet bren-
ft waarin financiering en structuir
10 net beleid moeten worden vastge-
'Als de VVD daaraan niet zou
'"en meewerken, zullen we niet met
willen regeren' zei Andriessen.
erder kondigde hij aan, de linkse
De heer Hendriks vindt dat
ook al goedgekeurde plannen
opnieuw aan de orde moeten
worden gesteld. Bij de aanvra
gen die de ziekenhuiscommis
sie al heeft afgehandeld
waarvan een deel al vele jaren
oud H gaat het in totaal
om een investering van vele
miljarden guldens.
Nu er bij de toekomst nog
zoveel vraagtekens staan, acht
de heer Hendriks het niet ver
antwoord alle voorlopige toe
zeggingen te honoreren. 'Als
dat wel gebeurt is de kans
groot, dat het nationale plan
straks volkomen achterhaald
zal blijken te zijn door de
feiten. De kolossale en op vele
plaatsen ongemotiveerd hoge
investeringen in het zieken
huis- en inrichtingswezen zul
len in de toekomst niet meer
getolereerd mogen worden', al
dus de heer Hendriks.
'Verder is overleg noodzake
lijk over investeringen die al
zijn gedaan en waarvan nu de
gevolgen en de financiële con
sequenties pas zichtbaar wor
den. Een schatting uit de
z :kenhuiswereld zelf dat
de tarieven in 1980 op onge
veer vijfhonderd gulden per
dag zullen liggen zal, aldus de
heer Hendriks, zeer belangrijk
worden overschreden. Mis
schien zelfs wel met honderd
procent als de koers niet
wordt gewijzigd.
Hij stelde vast dat het vol
strekt autonoom regeren van
bepaalde besturen tot zeer
kwalijke gevolgen kan leiden.
De stijging van het genees-
middelengebruik noemde hij
onrustbarend, evenals het nog
steeds toenemend aantal ver
wijzingen naar specialisten en
ziekenhuizen zonder dat de
noodzaak daartoe overtuigend
wordt aangetoond. 'De kosten
zijn zo hoog opgelopen, dat zij
feitelijk ontoelaatbaar hoog
zijn', aldus de heer Hendriks.
De ziekenfondsen zullen vol
gens hem plaatselijk en regio
naal, in overleg en samenwer
king met anderen, tot een ver
antwoorde kosten en -kwali
teitsbewaking moeten komen.
Medisch
De voorzitter van de centrale
raad voor de volksgezondheid,
dr. H. Festen stelde vast dat
de gezondheidszorg een medi
sche discipline moet blijven en
dat de arts geen maatschappe
lijk werker mag worden. Dat
maatschappelijke factoren op
zichzelf lichamelijke ziekten
kunnen verwekken, is volgens
dr. Festen nog verre van ze
ker en onbewezen. Hij acht
het zelfs niet onderkbaar, dat
het tegenovergestelde het ge
val is. namelijk c'._t de patiënt
met een maagzweer zijn maat
schappelijke moeilijkheden
aan zijn lichamelijke conditie
te wijten heeft.
De betekenis van maatschap
pelijke factoren voor het op
treden van ziekelijke afwijkin
gen wordt tegenwoordig schro
melijk overdreven,' aldus dr.
Festen. De stelling dat het de
maatschappij is die de mensen
ziek maakt noemde dr. Festen
een loze bewering 'die uiter
aard koren is op de molen van
de maatschappij-kritici'. De
arts zal onderscheid moeten
maken tussen patiënten li
chamelijk of geestelijk zieken
en clienten maatschap
pelijk onaangepasten die thuis
horen in de sector van de
maatschappelijke dienstverle
ning. 'Als dit onderscheid niet
wordt gemaakt, aldus dr. Fes
ten, wordt het begrip ziekte
op een ontoelaatbare wijze uit
gerekt.'
Verwijzen
Ook leverde de voorzitter van
de centrale raad voor de
volksgezondheid kritiek op de
huidige werkwijze. Niemand
weet of van de geboden moge
lijkheden een verantwoord ge
bruik wordt gemaakt, al ver
moeden velen dat dit niet zo
is. Vrij veel patiënten, die
naar een specialist worden
verwezen kunnen volgens hem
door de huisarts worden be
handeld. Ook ontbreekt vaak
de zo noodzakelijke samenwer
king. 'Terwijl de kruisvereni
gingen door het instandhou
den van de kraamzorg hun
best doen, de mogelijkheid om
normale bevallingen thuis te
doen plaatsvinden te behou
den, spannen dc ziekenhuizen
zich tegelijkertijd in om het
aantal bevallingen op te voe
ren, soms zonder dat daartoe
een medische noodzaak be
staat.' aldus dr. Festen.
Weerraporten van gisteravond 19 uur. maxi
mum temperaturen en neerslag van 719
uur: Amsterdam regen 13 gr. 3 mm. De Bilt
motregen 12 3. Deelen motregen 12 2. Eelde
regen 13 l. Eindhoven motregen 13 0.1. Den
Helder regen 13 3, Luchth. Rotterdam mot
regen 13 2. Twente geheel bew. 12 2. Vlis-
singen motregen 13 2. Zd.-Limburg geheel
bew. 13 0. Aberdeen licht bew. 10 0, Athene
onbew. 21 0. Barcelona licht bew. 17 0. Ber
lijn zwaar bew. 13 0. Bordeaux mist 18 0.
Brussel motregen 12 0.1. Frankfort geheel
bew. 10 0.2. Genève geheel bew. 7 0. Hel
sinki geheel bew. 5 2. Innsbrück onbewolkt
15 0, Kopenhagen regen 12 4. Locarno onbew.
14 0. Londen regen 14 1. Luxemburg onbew.
Madrid licht bew. 15 0, Malaga geheel
bew. 20 0. Mallorca geheel bew. 21 0. Mün-
chen mist 11 0. Nice zwaar bew. 18 0. Oslo
zwaar bew. 5 0.1, Parijs zwaar bew. 12 0.
Rome onbew. 17 0. Spilt onbew. 17 0. Stock
holm zwaar bew. 11 0. Wenen onbew. 1# 0,
Zürlch geheel bew. 6 0. Casa Blanca zwaar
bew. 20 0, Istanbocl zwaar bew. 14 0, Las
Palmas half bew. 17 0, Tel-Avlv half bew. 23
0, Tunis onbew. 24 0.
Hoog water
9 november Vlisslngcn: 3.26-15.43; Haring
vliet a.d. Zeezijde: 5.09-17.18; Rotterdam:
6.11-18.22; Scheveningen 4.40-16.52; IJmul-
den 5.16-17.28: Den Helder: 9.14-21.30; Har-
lingen: 11.27-23.43; Delfzijl: 1.22-13.39.
