Mgr. Simonis keurt
open communie af
Klaas J. Popma
en Genesis
Meer 'geprofileerde' lutheranen
c
J
Hervormd moderamen
pleit voor '2 procent'
Trouw
K wartet
Meer kansen op
rechtshulp voor
vreemdelingen
Geen overhaasting
bij intercommunie
Beroepingswe
Nieuw Israël-blad
'Ter Herkenning'
Boekenetalage
TROL'W/KW K I KT DINSDAG 7 NOVEMBER 1972
ROTTERDAM (KNP) Mgr. Simonis van Rottterdam betreurt de open communie in de St. Ber-
nadettekerk in Rijswijk. Tijdens de eucharistieviering, welke zondag werd uitgezonden door de KRO/
RKK televisie. De viering was voorbereid door een oekumenische liturgische werkgroep ter plaatse,
onder auspiciën van de St. Willibrordvereniging.
De tekst van het bisschoppelijk com
muniqué luidt: 'De bisschop van Rot
terdam, mgr. dr. A. J. Simonis. heeft
kennis genomen van de overigens
stijlvolle wijze waarop zondagmorgen
5 november onder auspiciën van de
St. Willibrordvereniging in de Berna-
dettekerk te Rijswijk een eucharistie
viering heeft plaatsgehad, welke door
de 'Hevisie werd uitgezonden. De bis
schop meent dat hier alle goede
bedoelingen ten spijt oekumenisch
niet verantwoord te werk is gegaan,
met name omdat hier sprake was van
een vooropgezette volledige eucharisti
sche deelname door niet- katholieke
christelijken, door sommige van wie
mede communie werd uitgereikt. Hij
betreurt de verwarring, die hierdoor
bij een aantal gelovigen kan zijn
ontstaan, en dringt erop aan dat een
dergelijke, vanuit katholieke stand
punt algemeen ongeoorloorloofde han
delwijze in de toekomst zal worden
vermeden'.
Pastoor F. Bank van de Bemadette-
kerk wijst erop, dat er in Rijswijk
reeds jarenlang een nauwe samenwer
king bestaat tussen rooms-katholieke,
hervormde en gereformeerde christe
nen. 'Open communie' (deelname bij
elkaar aan avondmaal of eucharistie)
is er reeds enkele jaren gebruikelijk,
zonder dat dit moeilijkheden geeft.
Wel is het zo, dat de gereformeerde
wijkkerkraad, mede naar aanleiding
van de standpunten van synode en
classis, de medewerking aan dienen
als deze heeft opgeschort, maar de
Dê redactie behoudt slch het recht voor om
ter opname In dn* rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BI]
fiuhllkalle wordt mei de naam van de
nzemler ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan de lieer Joh. C. Franeken.
secretaris van de hoofdredactie van Trouw-
Kwartet, Postbus ss». Amsterdam.
Onduidelijk?
Tot onze zacht gezegd grote
verwondering lazen we in Tr/Kw van
29/10/72 een stuk van de heer Bier
steker met als kop: Rol van dlakonaat
op Vietnamzondag onduidelijk. Daarin
werd vermeld: a. dat het Alg. Diako-
naai Bureau van de Oeref. Kerken
zich met klem van deze zondag distan
tieerde en b. dat verschillende jonge-
renaktiegroepen tevergeefs hadden ge
probeerd om het ADB achter deze
zondag te krijgen.
Wat a. betreft: op een telefoonlsche
vraag van de heer Biersteker is van
onze kant meegedeeld, dat we door de
organisatoren niet benaderd zijn om
mee te doen. We hebben hierover ook
helemaal geen extra stukken ontvan
gen, dus wisten niet meer dan de
gemiddelde Nederlander kon weten.
Bij de organisatie voor deze zondag
waren we dus niet betrokken en dat
is voor ons gevoel wel heel wat
anders, dan de mededeling, dat wij
ons met klem distantieerden van deze
aktie. Wat b. betreft: van jongeren-
aktiegrocpcn, die ons benaderd zou
den hebben om ons achter deze zon
dag te krijgen is ons niets bekend.
Wel zouden we het op hoge prijs
stellen wanneer we hun namen en
adressen zouden kunnen krijgen, want
wij zijn zeer geïnteresseerd in plaatse
lijke aktiegroepen.
Uiteraard stellen we belangstelling
voor het diakonaat op prijs en zijn er
echt niet te bang voor om te wor
den bekritiseerd. We vinden het ech
ter wel jammer wanneer er kritiek
wordt geleverd die goade grond mist.
Ook wij vinden vanzelfsprekend de
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uilgaven van
N.V. De Christelijk* Pers
Dagelijks bestuur: B Bol, Den
Haag. dr E. Bleumink. Paters-
wolde; mr. G. C. van Dam.
Nootdorp: W A. Flbbe, Rot
terdam, J. Lanser, Utreoht;
drs J W de Pous, Den Haag;
J. Smallenbroek. Wassenaar
Overige leden van het alge
meen bestuur: K Abma, Am
sterdam; H. A de Boer, IJmul*
den. Th. Brouwer. Assen; mr.
dr. J Donner, Den Haag; J
van Eibergen, Schaarsbergen.
mr. K van Houten, Wagenin-
gen; ds. C. I. Hylkema. Bilt-
hoven; Jac Huijsen. Oelft;
mevrouw M. C. E. Klooster-
man-Fortgens. Voorschoter
mevrouw J G Kraayeveld-
Wouters, Heerhugowaard.
prof. dr G. N Lammens.
Naarden; ds F H. Lande-
man. Den Haag. H. de Mooij,
Rijnsburg, H Ottevanger. bui
tenpost. mr dr J Ozinga,
Lunteren; dr A Veerman.
Rijswijk (Z.H.): H. H. Wem-
mers. Den Haag; drs R. Zijl
stra. Oosterland (Zld
Directie:
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J. de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 280
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Gem.giro
X 500.
oorlog in Vietnam een afschuwelijke
zaak. vandaar dat ook wij er sterk
voor hebben gepleit, dat er van de
opbrengst straks van de ditie Kom
over de Brug II een groot bedrag gaat
naar zowel Noord- als Zuid-Vietnam.
Utrecht
dr. J. van Klinken
directeur ADB
Van Niftrik
De heer Heljnen stelde in
Trouw/Kwartet van 30 oktober de
vraag 'Verzette prof. Van Niftrik zich
ook tegen de vanzelfsprekendheid,
waarmee vele hervormden de CHU,
dn gereformeerden de ARP en vele
katholieken de KVP steunden? Heeft
deze massale identificatie van geloof
en politieke keuze ook vroeger prof.
Van Niftriks wantrouwen gewekt?' Op
12 oktober j.l. sprak prof. Van Niftrik
in Rijsoord. Daar beantwoordde hij
deze vragen met een onomwonden
'ja'! En hij voegde er aan toe: 'Juist
omdat ik al in de dertiger jaren mij
verzet heb tegen een identificatie van
christelijk geloof met rechtse politiek,
daarom meen ik nu het recht te
hebben te protesteren tegen vereen
zelviging .met linkse politiek'. In de
kwestie Hardegarijp in 1951 verzette
prof. Van Niftrik zich ook tegen de
vereenzelviging van de schoolkeuze
met het voor of tegen Christus. Men
heeft wel gezegd, dat hij sindsdien
wel van inzicht op dit punt veran
derd was. Zelf heeft hij dat met
klem bestreden! Pas in een uiterste
geval - denk aan de onverenigbaar
heid van kerklidmaatschap met lid
zijn van de NSB mag men zeggen,
dat zoiets ee"n keuze tegen Christus is
en verzet tegen God.
Driebergen
G. J. van de Bogerd
Herv. pred. tc Ridderkerk
Ridderkerk
Vietnam-zondag
Naar aanleiding van het artikel van
A. J. Klei 'Preekt Conslstorlalrath
Harms, en waar?' wil ik het volgende
opmerken. Uiteraard zal een predi
kant die zijn tank verstaal de nood in
Vietnam steeds weer in het gebed
aan God opdragen, wat iets anders is
dan een beschuldigende Vinger uit
strekken. Anderzijds is het zo, dat er
in ons laiid ook nog in tal van
gemeenten en op tal van plaatsen
aandacht is geschonken aan het feit,
dat God de bijbel weer de centrale
plaats in Zijn strijdende kerk heeft
gegeven door de daad van een eenvou
dige monnik. En er zal ook gewezen
zijn op het feit, dat de r.-k. kerk in
wezen niets is veranderd.
Aiphen aan de Rijn
3. H. Noomen
Gereformeerd-zijn (1)
Dr. W. H. Douma schreef een artikel:
Gereformeerd-zijn op verschillende
manier. Daarin worden de resultaten
van de Wageningse enquête zeer een
zijdig en suggestief verwerkt. Als pro
gressiviteit inhoudt het niet meer le*
zen van de bijbel en zich uit in
algehele passiviteit dan komt de vraag
op, is dat vooruitstrevend? Als pro
gressief de weg is die van de kerk
afbuigt, dan zullen velen zich aan de
behoudende zijde scharen. Iemand die
kerkelijk meeleeft wordt al gauw als
conservatief bestempeld. Maar de
praktijk leert dat juist meelevende
ouderen en jongeren, door het aan
vaarden van de opdracht van Chris
tus, nieuwe moed putten en aktief
deelnemen aan verschillende aktivitei-
ten.
Wagenlngen
G. T. van 't Sant
Gereformeerd-zijn (2)
Wanneer worden we eindelijk eens
verlost van die valse tegenstelling
'behoudend-progressief', waarbij pro
gressief gelijk gesteld wordt met min
der vaak naar de kerk gaan, minder
vaak naar wijkavonden gaan enz. Zou
het niet beter zijn de opvattingen en
gedragingen tegenover elkaar te plaat
sen als 'behoudend' en loslatend'? In
wezen gaat het immers om het al of
niet loslaten van bepaalde gewoontes
en normen, waarbij de diskussie open
moet blijven wie al of niet het gelijk
aan zijn kant heeft. Waarom worden
de namen 'vooruitstrevenden' of 'pro-
gressieven' altijd gereserveerd voor de
'loslaters'? Je kunt immers ook voor
uitstreven op een verkéérde weg, en
dus de zaak waarom het gaat achter
uit zetten? Welk nut heeft nu de
vermelding van dit soort gegevens?
vraagt dr Douma zich af. Naar mijn
idee: geen enkel. Alleen maar schade
lijke gevolgen zijn ervan te verwach
ten. Omdat vele 'alleen-maar-loslaters'
hun gedragingen en opvattingen hier
in zien gedekt én opgesierd met de
naam progressief. Juist op het punt,
waar het erop aankomt, zwijgt het
rapport en lanceert het vermoedens.
Dat is bij de vraag of de 'loslaters'
soms aktief zijn in andere vormen
van kerkelijk leven, en of dit zonvol
le, betere en vruchtbaardere alterna
tieven zijn. Het rapport vermoedt van
wel. Tegenovergestelde vermoedens
hebben evenveel recht van spreken,
en zijn voorlopig m.i. méér gerecht
vaardigd. Dit laatste zeg ik dan op
grond van meer dan 25 jaar ervaring
als predikant in een grote stad.
Axel
ds. P. de Ruig
Van een verslaggever
DEN HAAG Buitenlandse arbei
ders en andere vreemdelingen die in
ons land wonen kunnen vanaf nu op
dezelfde voet als Nederlanders rechts
bijstand krijgen. Als dat nodig is kan
hun een advocaat toegevoegd worden.
Dit blijkt uit een circulaire die minis
ter Van Agt geschreven heeft aan de
'bureau's van consultatie' (instellin
gen die zich bevinden in elke plaats
waar een rechtbank is en waar men
voor gratis rechtshulp kan aankloppen
als men weinig draagkrachtig is).
De regeling die minister Van Agt nu
aankondigt loopt vooruit op een bin
nenkort in te dienen wetsontwerp
waarin de kosteloze rechtsbijstand aan
buitenlandse werknemers geregeld
wordt. Volgens dat ontwerp zullen
voor rechtsbijstand in aanmerking ko
men alle vreemdelingen die in ons
land wonen, en verder andere buiten
landers Indien zij krachtens een inter
nationale overeenkomst al recht op
rechtshulp hadden.
De voorlopige regeling met de bu
reau's voor consultatie heeft betrek
king op rechtshulp in burgerlijke za
ken en admlnistratief-rechtelijke za
ken. Uitgezonderd zijn echter zaken
betreffende de toepassing van de
vreemdelingenwet en de uitleverings
wet. In het wetsontwerp zal voor die
gevallen een speciale regeling worden
voorgesteld.
HILVERSUM (KNP) 'Intercommu
nie is vaak overhaasting van het pro
ces van herkenning naar erkenning
van het ambt in de r.k. kerk en de
kerken der reformatie', zei de her
vormde predikant drs. N. van den
Akker in een gesprek met C. Roele-
veld, pastoor te Varik en sekretairis
van de St. Willibrurd-vereniglng in
Nederland.
Het gesprek vond plaats in Echter-
nach. vóór de kerk waar /illibrord,
die het christendom in Nederland ge
bracht heeft, begraven ligt. Het werd
gevoerd ter inleiding op een "ekume-
nische eucharistievic inj met open
communie in de Bernadettekerk te
Rijswijk, ter gelegenheid van Sint
Willibrord-zondag, die door de
KRO/RKK-televisie werd uitgezonden.
De gesprekpartners wezen erop dat
herkenning wat anders is dan erken
ning. Maar belde aspekten van het
ambt zoals die respectievelijk in de
r.k. kerk en de kerken der reformatie
geaccentueerd worden: de handopleg
ging door de bisschop en de bevesti
ging in de reformatorische kerken
door de gemeenten, zullen h.i. behou
den moeten blijven. Zowel ds. Van
den Akker als pastoor Roeleveld (be
stuursleden van de officiële bisschop
pelijke oekumenische beweging in Ne
derland) betreurden de eenzijdige be
nadrukking van beide aspekten sinds
de scheiding tussen Rome en Refor
matie. De hele verwijdering tussen
Rome en Reformatie is trouwens ver
oorzaakt door eenzijdigheid aan beide
kanten. In het proces van de herken
ning naar de erkenning zullen de
plaatselijke kerken, dat wil zeggen de
parochies en de gemeenten, alle kan
sen moeten krijgen.
Bisschop Simonis
deelneming voor de individuele ge
meenteleden vrijlaat.
Pastoor Bank benadrukt verder, dat
er bij de vieringen in Rijswijk expres
nooit sprake is van intercommunie en
dat men bij de voorbereiding van de
dienst van gisteren rekening heeft
gehouden met de wensen va., de bis
schop, door ds. A. J. van Cruyningen,
die de predikatie hield, te verzoeken
geen commune uit te reiken.
De uitdeling van brood en wijn is
geschied door 27 personen. 9 van
iedere deelnemende kerk. Tegen deze
praktijk, die reeds twee jaar in Rijs
wijk wordt gerealiseerd, gaat het
grootste bezwaar van de bisschop uit.
Pastoor Bank heeft tot nu toe slechts
3 boze telefoontjes gehad. Verder wa
ren de reacties uiterst enthousiast.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Het breed moderamen van de synode der nederland-
se hervormde kerk heeft de kerkeraden, kerkvoogdijen en predikan
ten van deze kerk opnieuw opgeroepen, ernst te maken met de 'twee
procent' voor kerkelijke ontwikkelingssamenwerking.
Het is nu de tijd, dat in de plaatselij- zo geen relatie is gelegd met de
ke hervormde gemeenten de begrotin
gen voor 1973 worden vastgesteld. In
november 1970 stelde de hervormde
synode zich achter de oproep van
Montreux, dat alle kerken voortaan
twee procent van hun inkomsten be
schikbaar zouden stellen voor ontwik
kelingssamenwerking. Vorig jaar is in
de hervormde kerk van ruim vijftig
diakonieën en tien kerkvoogdijen in
totaal 40.000 gulden binnengekomen,
maar gedurende de eerste drie kwar
talen van 1972 kwam reeds het dubbe
le van dit bedrag bijeen.
'Over de gehele wereld bezien is de
respons van de ledenkerken tot dus
ver nog gering,* aldus het breed
moderamen. In Nederland hebben de
volgende kerken de voorstellen van
Montreux geheel of grotendeels aan
vaard: de remonstrantse broederschap,
de evangelische broedergemeente, de
algemene doopsgezinde sociëteit, de
Nederlandse hervormde kerk, de oud-
katholieke kerk. De gereformeerde
kerken hebben besloten tot een op
roep om de inkomsten van hun we-
relddiakonaat te verdubbelen; zij heb
ben vorig jaar al een extra 250.000
gulden naar Genève overgemaakt,
maar binnen de gereformeerde kerken
vinden sommigen het jammer dat er
plaatselijke budgetten en daarom
komt de twee procent weer op de
agenda van de synode. De Evange-
lisch-lutherse kerk heeft de leden ge
vraagd een procent van het prlvé-
inkomen ter beschikking te stellen
voor projecten overzee. In de rooms-
katholieke kerk (geen lid van de
wereldraad) is ten aanzien van de
twee procent nog niets op gang geko
men. In de meeste Nederlandse ker
ken zijn de landelijke besluiten over
de twee procent niet dwingend voor
de plaatselijke gemeenten. Ook in de
hervormde kerk moet elke gemeente
zelf beslissen.
Het breed moderamen herinnert er
nog aan, dat bij de twee procent veel
meer in het geding is dan het bijeen
brengen van geld: 'Onze kerk zou
tekort schieten in haar verantwoorde
lijkheid, indien zij zou volstaan met
een financiële bijdrage. Het financiële
offer dient voort te komen uit een
gezindheid, waardoor het aan de le
den van de kerk duidelijk is welke
geestelijke verantwoordelijkheden ten
aanzien van de verdeling van de wel
vaart in de wereld, speciaal ook op
hen rust, die Jezus Christus als hun
Heer en Heiland erkennen'.
OPTR
door prof. dr. H. M. Kuitert
Bij Wever in Franeker verscheen;
Harde feiten. Kanttekeningen bij
het Genesisverhaal, door dr. Klaas
J. Popma (222 blz., prijs 17,50)
Het is mij niet duidelijk wat de
uitgever bewogen heeft om dit
boek onder deze titel te laten
drukken. Kanttekeningen zijn im
mers bedoeld om een tekst te
verhelderen en niet om aan het
licht te brengen wat een kant
tekenaar alzo bedenken kan (hoe
interessant dat dan ook wezen
mag). In ieder geval: het boek
'Harde feiten' draagt m.i. niet bij
tot het verstaan van de tekst van
het boek Genesis, maar helpt een
leergierige lezer eerder helemaal
de mist in.
Ik noem een paar dingen. Het gaat
om harde feiten, zegt de schrijver.
Als we loslater dat het in de bijbel
en dus ook in Genesis om harde
feiten gaat, laten we de bijbel zelf los
die ons wel de feiten in hun beteke
nis meedeelt, maai* die de betekenis
hooit afhaakt van de feitelijkheid
waarop ze steunen. Dat betekent voor
de schrijver kennelijk dat Genesis (ik
beperk mij even tot de eerste hoofd
stukken) informatie biedt. In het
woord vooraf komen we deze term
dan ook meteen al tegen.
Nu kan men van mening verschillen
omtrent het begrip informatie. Dat is
een kwestie die tot verschil in defini
tie terug te brengen is. Maar als men
er eenmaal - zoals dr. K. J. Popma
doet een zekere feitelijkheid van
gebeurtenissen mee verbindt, dan
wordt het bepaald spannend om te
zien hoe Genesis (de eerste hoofstuk-
ken dan) er dan uit komt te zien.
Welnu, de teleurstelling is het eerste
dat de lezer overvalt. Met die harde
feiten valt het wel wat mee. Je mag
er niet mee knoeien, zegt hij. maar
wat doet hij zelf? Hij verklaart som
mige gebeurtenissen voor feitelijk,
terwijl hij even zo gemakkelijk ande
re onder het karpet laat verdwijnen.
Adam en Eva is feitelijk, maar dat
Adam 130 jaar geleefd had hetgeen
de Schrift uitdrukkelijk betuigt in
Genesis 5 vers 3 toen zijn zoon
Seth geb ren werd, is ineens geen
hard feit meer.
Verscheidene honderdduizenden jaren
heeft de-mensheid geleefd, lezen we
al aan het begin (8), tussen Adam en
de oorspronkelijke schrijver van Ge
nesis. Op blz. 36 keert dat alles nog
eens terug, als de schrijver de ge
slachtsregisters van de oertijd be
spreekt en dan zegt dat er van tijdre
kening in dat bijbelgedeelte geen
sprake is. Mij dunkt dat de getallen
er precies bij staan, en dat dr. Popma
alleen maar daarom dé tijdrekening
(die er staat) opzij schuift, omdat hij
deze keer de z.g. harde feiten niet zo
hard vindt.
Misschien zou hij op dezelfde manier
Genesis 1 tot 3 hebben kunnen lezen.
Dan waren Adam en Eva vermoede
lijk minstens 'vage figuren' gebleven
(zoals de personen uit de geslachtsre
gisters in hoofdstuk 11 dan tenslotte
genoemd worden) en niet uitgegroeid
tot de uiterst curieuze wezens die de
schrijver er nu van gemaakt heeft, en
die we dan óók nog als feitelijk
zouden moeten zien.
Daarmee ben ik op een tweede karak
teristiek: de kanttekeningen verraden
een geweldige fantasie, die tekst en
tekstuitleg (van mensen die er echt
wel wat aan gedaan hebben) ver ach
ter zich laat. Ik zal de verleiding
moeten weerstaan om hier uitvoerig
te gaan citeren, maar haal slechts de
volgende passage aan:
Tot het beschavingspeil van de eerste
mensen behoorde hun zeggenschap
over de dieren Eén kleine rest
van die Macht is te vinden bij tem
mers, die wilde dieren domesticeren,
d.w.z. in zekere, soms maar geringe
mate tot huisdieren omvormen. Het
dier is van nature vormbaar. Daarbij
spreekt het verschil in intelligentie
een belangrijke rol. Dierlijke intelli
gentie is een aangeboren fijngevoelig
heid. De struisvogel stond in dé oud
heid bekend als een dom dier: God
heeft haar wijsheid onthouden, Job
39 vers 20. Het tegendeel daarvan is
de slang, die in Genesis 3 vers 1 het
intelligentste van de dieren wordt
genoemd. Zijn ten dele aangeboren en
ten dele aangeleerde fijngevoeligheid
maakte dit dier tot eén voor de mens
opmerkelijk object. Een hond kah de
stemming van zijn baas peilen en zich
daarbij aansluiten. De slang uit Gene
sis 3 ivas een nog veel fijngevoeliger
dier, dat graag het gezelschap van de
mens zocht. De mens beheerste het
met zijn taaiwoorden, waarvan hij de
klanken ten dele aan het dierenrijk
zal hebben ontleend. Het mag als
zeker aangenomen worden dat de
vrouw een minder omvangrijke en
minder indringende kennis omtrent de
dieren had dan haar man Haar
kennis had een natuurlijke vaagheid.
De beheersing leerde zij van hem
Vanuit onze gedachtenwereld
zouden we zèQgen dat de vrouw zich
vergiste: in plóats tmn het gebiedend
Pfof. dr. K. J. Popma
woord kwam er een dialoog, waarbij
het dier de leiding nam.'
Einde citaat. Het is te vinden op blz.
17 en 18. Als we het serieus moeten
nemen wat ik niet kan berust
de zondeval op een mislukt nummer
slangentemmen. Wat een mens al niet
bij elkaar kan krijgen!
Er staat Veel meer van dit soort
kanttekeningen in het boek. Informa
tie over het gezin Adam en Eva (blz.
34 e.v.), over Eva's domme opvoeding;
Adam nam gelukkig de teugels over
door gebruik van zijn recht als gezins
hoofd te maken enz. De juiste toe
dracht van de (feitelijke) gebeurtenis
dat de zonen Gods ingingen tot de
dochteren der mensen (Gen. 6, 1-4)
enz. enz.
Ik vrees dat na lezing vah dit alles
menigeen die er nu nog wel wat in
ziet, de bijbel voortaan dicht laat. Dat
lijkt mij 's voorshands het eerste
effect van dit soort kant noch wal
rakende kanttekeningen. Daarom
moet het bij deze harde recensie ook
maar blijven. ïk was eerst van plan er
nog een stuk aan toe te voegen,
waarin ik dan nog had willen zeggen
dat de schrijver in zijn voorwoord
een prachtige zin heeft staan, n.l. dat
het boek wellicht kan bijdragen tot
gesprekken over een onuitputtelijk
onderwerp, te weten, het ongehoorde
privilege om mens te zijn. Ikhad
willen zeggen: vooruit, als het niet tot
verstaan van Genesis bijdraagt, dan
toch tot verstaan van onszelf. Maar de
lust om dat op te schrijven wil er 'bij
mij met meer af.'
Ik had ook nog willen schrijven: als
het niet tot lering is, dan is het toch
tot vermaak geschreven. Maar ook dat
wil mij niet recht meer uit de pen als
ik denk aan de vele eenvoudige men
sen. van binnen- of buitenkerkelijke
huize die zich door deze kanttekenin
gen nog meer vervreemd zullen voe
len van de Schfiften dan ze al waren.
in het Lutherse blad ELK geeft de Haagse ds. J.
A. Roskam de volgende toelichting op het ont
staan van de Luther-stichtlng:
'Een aantal predikanten opgeschrikt door de no-
vembcr-synode van 1970 heeft elkaar gevonden in
een oriëntatie op de lutherse belijdenis als inspire
rende bron van hun werk. Zij onderstrepen de
preambule van onze kerk daartoe en menen, dat
een diepergaand contact met andere lutherse ker
ken in de verstrooiing (Oostenrijk en Frankrijk) via
de Maarten-I .uther Bond van groot belang is Zij
stichten daartoe een afdeling op basis van het
Nederlandse recht (stichtingsvorm) om als 'door
geefluik' te kunnen functioneren. Tegelijkertijd
zullen zij zich als werkgroep moeten verdiepen in
de betekenis van hun belijdenis. Hun pastoiaat
strekt zich uit over gewone gemeenteleden met
hun dagelijkse noden en zorgen. Zij wensen zich
met van de wereid af te keren, integendeel, maar
naast de grote nadruk, welke er gelegd wordt op
activisme, gaat het ook om de mensen in hun
gewene doen ('ook achter de wastobbe kun je een
chnsten zijn'). Hoewel men kan discussiëren over
de gevolgde methode, over 'bombastische' uitspra
ken over te grote en te kleine belangrijkheid van
de2e beweging, is het bovenstaande in alle objecti
viteit aan de orde. Tenslotte zal secte-vorniing
vermeden moeten worden en is de wat pretentieu
ze opzet van de stichting bedoeld om in voorko
mende gevallen te kunnen handelen in relatie
met de internationale verbindingen: dus geen
concurrentie met de Bond Maarten-Luther of
andere Instanties van onze kerk: evenmin zal men
zich mogen onthouden van solidariteit met de
g.-hele kerk.
Wat betekent dat nu voor de toekomst? In de
eerste plaats zal de werkgfoep door moeten geven,
wat haar bereikt uit andere lutherse minderheids
kerken, en omgekeerd haar Nederlandse ervaring
doorgeven aan het lutherse buitenland.
Bij alle onrust en verwarring hoop ik, dat boven
staande commentaar wat verduidelijking geeft.
Enerzijds is het geboden te waarschuwe/I voor een
overschatting van deze beweging als een beweging
var. verontrusten die polarisatie nastreeft, of als
Uit de kerkbladen
eei. secte of zelfs als een kerkspiltsing. Anderzijds
is het ook niet juist de zaak te onderschatten!
de/e werkgroep vraagt een plaats'in onze kerk om
nusscnlen als wat meer 'geprofileerde' lutheranen
te mogen geloven. Ik dacht, dat dit in allo
nuthterheid aan de orde is bij deze 'T utherstich-
ting
Gisteren is op 'De blije weieit' te Lunteren een
(besluten) conferentie van predikanten van de
gereformeerde gezindte gehouden, waartoe het
hoofdbestuur van de gereformeerde bond in de
hervormde kerk het initiatief had genomen. Het
hoofdbestuur had persoonlijk gerichte uitnodigin
gen gestuurd naar alle predikanten van de gere
formeerde bond, van de christelijke gereformeerde
kerken en de gereformeerd») gemeenten. Ove
rigens waren blijkens de meredeling in het officiële
blad van de gereformeerde bond. De Waarheids
vriend, ook predikanten 'van andere kerkelijke
groeperingen' welkom. In het gereformeerde Cen
traal Weekblad citeert ds. J. Overduin het bericht
uit De Waarheidsvriend, en vervolgt dan:
'Nu vraag ik me af: moet ik nu u;t het boven
staande concluderen, dat het maar 'toevallig' is
dat alleen de predikanten uit de drie hierboven
genoemde sectoren persoonlijk uitgenodigd zijn en
dat de referenten alleen tot die genoemde groepe
ringen behoren?
Behoren zij tot de eigenlijke Gereformeerde ge
zindte en de niet met name genoemde denomina
ties tot de oneigenlijke, zo op de manier van ecu
Verbond in engere en ruimere zjn°
Zekér, Confessionelen, Art. 31 p:i Gereformeerden
zijn van harte welkom, maar toch een beetje
anders.
Nogmaals, niemand kan het hoofdbestuur Van de
Gereformeerde Bond het recht ontzeggen zulk een
conferentie met zulk een presentatie te organise
ren Maar aangezien de Gereformeerde Bond altijd
ijverig heeft meegedaan in het contactorgaan van
de Gereformeerde gezindte, had het dan niet op
de weg van dit orgaan geleger om zulk een
conferentie te organiseren. Dan zou er geen
onderscheid in de uitnodigingen gemaakt zijn.
Dan zouden de sprekers niet uit de versmalde
gereformeerde gezindte gekozen zijn.
Moet ik dus concluderen, dat et een versmalling
plaats vindt ten aanzien van de Gereformeerde
gezindte, ondanks de vroegere conferenties en
ondanks het Getuigenis?
Dat zou ik zeer betreuren.'
OVER AUTORITAIR
GESPROKEN
In Moskou heeft op 26 oktob
een 'gesprek' plaats gevonden
een onderminister van binnen
zaken en een delegatie van Rus
joden terzake van ae beruchte 1
kwestie. Wie het verslag van
sprek leest, zoals het door onze r
van het Israëlisch blad MaSriv
overgenomen, zal moeilijk stil o0
stoel hebben kunnen blijven -
De bewindsman begon met te s n
dat dit gesprek zinloos was, omi 5
Russische regering het goed dei j
iets van: vader weet het! 11
duidt dat op weinig veranderin S
opzichte van de Tsarentijd,
gevraagd werd naar de lijst vie
roepen van waaruit men geen 1
kan k/ijgen werd geantwoord di1
lijst geheim was. Ook dit weet 1
alleen! Toen iemand vroeg
het allemaal zo lang moest dui
waarom men niet mocht wetfi
lang een aanvraag duurde,
bruutweg geantwoord: U hebt 1
het recht dat te weten. De
functionaris ging nog verder en
uit dat een aantal aanvragers
nog twintig jaar zouden moeten
ten. Enfin, het verdriet mij het 1
veren van dit soort gespreksvu
waarvoor uitstekende en duid
hollandse woorden bestaan, voi 1
zetten. Eén ding is duidelijk, me
totaal andere maatschappij, i,t1
Russische, moet niemand menei1
hij van hatelijk autoritair gedoe
Ik denk zelfs dat geen Nedei
bewindsman zich dergelijke ant 1
den zou kunnen veroorloven 2:
daarvoor onmiddellijk ter verant
ding geroepen te worden. Wat
wil zeggen dat dit soort antwo
nergens bij ons te vinden zijn,
wij kennen geheime waarschuwe
het zich beroepen op ingewü
ambtelijke procedures (betaal
nooit per ongeluk een keer t
Motorrijtuigenbelasting, want je 1
het heus niet één twee drie te
maar dit alles staat niet in veil
ding tot dit soort verachting Va
vragende mens. Dat onze maatsch
werkelijk 'grondige' verandering»
hoeft zal alleen door verkeerd!
houdzucht bestreden kunnen wJ!
maar dan wel graag zulke veraiii
gen die ons niet doen verdolt!
zulke mensonterende toestanden
BEROEPINGSWERK
NED. HERVORMDE KERK
Aangenomen: naar Kethel en Spa
P. Magré', zendingspred. met v
(voorheen Kameroen) te Oestgees
Overleden: A. Keuzenkamp .(91)
pred. te Apeldoorn (Stond voor
te Kolderveen, Nvv. Buinen, Em
Ulthuizerineeden en Lemmer).
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt: voor St. Annaland en
kingen: J. M01 te Hafdinxveldl
sendam.
GEREF. KERKEN
Overleden: L. Hartholt (54) te
(Stond voorheen te Wierum en
kapelle).
BAPTISTEN GEMEENTEN
Beroepen: te Muntendam: G. Vi
te Rotterdam-C.
Aangenomen: naar Rotterdam-Z.:
L. Nieraan te Koevorden.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen: te Wetsinge-Sauwerd: I
J. M. A. Groeneveld te Utrecht.
GEREF. KERKEN (VRIJG.; B.V.)
Beroepen: te Kampen (miss. prei
Zuid-Afrika): D. J. van Stelten
Nijverdal.
Bedankt: voor Zaandam: E. Z
teveen te Voorthuizen.
DEN HAAG 'Ter Herkenninf
de naam van het nieuwe blad. da;
hervormde raad voor de verhoui
van kerk en Israël en de rooms-kS
lieke raad voor Israël met ingang
1 januari gezamenlijk gaan uitgei
Het blad komt in de plaats van 'I
en Israël' en 'Christus en Israël'. Hf
de bedoeling, dat het niet alleen
schrijven over de ontmoeting tui
christenen en joden, maar zelf,
een stuk van die ontmoeting zal t
Daarom zullen naast protestanten
rooms-katholieken ook joden als
dactieleden en medewerkers van
Herkenning' optreden.
Dr. A. van Selms, Jeremia deel
Serie De prediking van het 0i
Testament. Uitgave G. J. Calleöb
n.v. Nijkerk 1972. 300 blz. Prijs I
35.-.
Afgezien nog van de opzet (de
mentaren reeks onder bovengenoel
titel bedoelt inderdaad de pred#
te dienen) is dit commentaar van t'
van Selms op Jeremia uiterst inter
sant door zijn excursen (zeven
Setal, die vrijwel alle oorspronkell
ijdragen van de auteur bevatten n
de uitleg van Jeremia. Inhoeverre
houdbaar zijn f..,v. de stelling
Jeremia reeds als enigszins vroegti
knaap profiteerde op 13- of 14-jar
leeftijd of het voorstel om de t£
'Here der heerscharen' voortaan
ders te vertalen) zullen vakmeiü
beter kunnen uitmaken dan ik. 1
lijkt het toe dat we hier een com®
taar voor ons hebben dat men
predikant zal lezen ook als het
persé (vanwe; preekmaken) hoe
Ik herhaal wat ik pok bij vorige de!
van de serie wel eens heb gezegd:
delen zijn niet moeilijk, vereisen
vakmanschap in hebreeuws en bei:
woorden tegelijk aan wétenschappd
ke eisen. 1
H. M.
