KOOP EEN
REUZEPAK,
OF NIETS
De Brandaris moet snel gerestaureerd worden
foor Fred den
Maharishi 't
Ouden is
helemaal
BINNENLAND
T17/K17
Zes van de tien kiezen voor grote
hoeveelheden, de rest moet wel
door Cisca Dresselhuijs
ZAANDAM Wie regelmatig voor zijn boodschappen m groot
winkelbedrijf komt. zoals Albert Heijn, Simon de Wit, of De Gruy-
ter, merkt, dat er de laatste tijd steeds meer artikelen in zogenaam
de groot-verpakkingen (een niet zo fraaie Nederlandse vertaling van
het Amerikaanse begrip: economy-sizes) geleverd worden.
Hoewel deze groot-verpakkingen fi
nancieel wel enig voordeel opleveren
vergeleken bij de kleinere verpakkin
gen, zijn er toch veel mensen, die
beslist niet erg ingenomen zijn met
de grote hoeveelheden, die men op
deze manier gedwongen is te kopen.
Bejaarden, alleenstaanden, jonge, kin
derloze gezinnen en dat zijn er
tegenwoordig heel wat vinden het
op zijn zachtst gezegd vervelend dat
zij van bepaalde artikelen alleen nog
maar reuzeverpakkingen kunnen ko
pen. Het meest sprekende voorbeeld
van die reuze-verpakkingen, wordt ge
vormd door de wasmiddelen, die te
genwoordig bijna alleen nog maar in
emmer-grote hoeveelheden kunnen
worden gekocht.
En hoewel bij de directies van de
groot-winkelbedrijven steeds meer
klachten over deze enorme verpakkin
gen binnenkomen, gaan de zaken toch
door met ze te leveren en wel in
steeds toenemende mate omdat er
aan de andere kant ook veel mensen
zijn, die het financiële voordeel, dat
zo'n reuze-pak oplevert, goed kunnen
gebruiken.
Waarom gaat een bedrijf over tot het
leveren van zulke grote verpakkingen,
hoewel er heel wat mensen zijn, die
deze echt niet op prijs stellen?
De heer P. Ligtenstein. directeur van
Albert Heijn Supermart N.V. zegt
hierover: 'Er zijn op het ogenblik
twee ontwikkelingen gaande. De eer
ste is die naar steeds grotere verpak
kingen in navolging van Amerika en
de tweede is. dat de vraag naar klei
nere verpakkingen zeker bestaat. Nu
lijkt de oplossing op het eerste ge
zicht erg gemakkelijk: maak van alle
artikelen zowel grote als kleine ver
pakkingen, zodat iedereen tevreden
gesteld kan worden. Maar dat is nu
juist onmogelijk in onze huidige win
kels.
Er is een bepaalde ruimte in een
winkel en die moet zo goed mogelijk
benut worden: de ruimte ontbreekt
ons gewoon om van allerlei artikelen
verschillende verpakkingen aan te bie
den. In zo'n geval speelt uiteindelijk
de kostenfactor de doorslaggevende
rol. Wanneer je op een schap in een
winkel artikelen zet. die niet weg
gaan, waardoor andere artikelen, die
wel goed verkocht zouden worden,
geen plaats kunnen krijgen, wordt het
voor ons gewoon te duur.
Er is en blijft, hoe vervelend wij dat
ook vinden, een beperking in hetgeen
je kunt aanbieden. En dan beslist, als
zo vaak, de meerderheid. Ik kan wel
zeggen, dat meer dan zestig procent
van de bevolking zeer geïnteresseerd
is in de voordelige reuze-verpakkin
gen. Dat betekent aan de andere kant,
dat er toch zo'n veertig procent over
blijft, die wij op de een of andere
en ik had zo graag wat minder willen kopen
'an onze correspondent
ÏHSCHELLING De oudste vuurtoren van Nederland, de Brandaris op Terschelling, moet zo
poedig mogelijk worden gerestaureerd. Twee deskundigen van de Rijksgebouwendienst stellen op
erzoek van liet Loodswezen (de eigenaar van de toren) een onderzoek in naar de te nemen maat
delen.
lat liet tijd wordt om maatregelen te nemen is al enkele malen gebleken: er zijn stenen naar bene
den gevallen en dat levert uiteraard gevaar op. Er is dan ook een hek om de toren geplaatst.
zal vooral aan het metselwerk van
Ie rijzige, vierkante toren heel wat
Weten gebeuren. Daarvoor heeft men
literaard stenen nodig, die overeenko
men met het originele materiaal van
w Brandaris. Bakstenen uit de vijf-
Jende eeuw. Bij de Rijksgebouwen
dienst (directie Groningen, Friesland
'tt Drente) te Groningen maakt men
nch over het verkrijgen van dat mate
riaal geen grote zorgen. Er komt
Beregeld voldoende vrij van sloop
werk.
Een veel groter probleem wordt ge
armd door de kosten. Deze worden
|yoorlopig al op zo'n drie ton geschat
W het is niet uitgesloten dat er na
wt onderzoek nog een hoger bedrag
Benoemd zal worden. Het Loodswezen
voor deze kosten opdraaien. Bin-
Wnkort zal de Rijksgebouwendienst
met een advies komen en daarna zal
de beslissing vallen. Dat het bijzonde
re bouwwerk zal bijven bestaan en
dat er in ieder geval iets aan het
herstel moet gebeuren staat wel vast.
Een open vraag is nog wél wanneer
met de restauratiewerkzaamheden een
begin zal worden gemaakt.
Vroeger 'vaarhuys'
De Brandaris is een kleine vijfhon
derd ja«r oud. Aan het eind van de
vijftiende eeuw werd de toren die
midden in het dorp West-Terschelling
staat, gebouwd. Hij heeft de hele
ontwikkeling van 'vuerhuys' tot mo
derne lichttoren meegemaakt. Een vuer
huys was vroeger een verhoging of
toren waarop een open vuur werd
gebrand, 'tot waerschouwinge aller
zeevarenden, die God behoede', zoals
in de kronieken staat opgetekend. Tot
1594 werden de lichtseinen op deze
wijze gegeven.
De toren is genoemd naar Sint Bran-
daan, een Ierse heilige, die de schuts
patroon van de zeelieden was. Het
tegenwoordige West-Terschelling ligt
op de plaats van het dorp Sint Bran-
diriskereke, dat in 1666 door de
Engelsen grotendeels werd platge
brand. De Brandaris hééft deze ramp
gelukkig overleefd.
Er heeft geruime tijd een spits op de jj;
toren gestaan, maar die is in 1837
nadat de toren, vier jaar eerder op
nieuw ommanteld was, afgebroken.
Het licht dat voor die tijd zeer
krachtig was werd op het platvorm
geplaatst. De hoogte van de (oren is
De Brandaris op Terschelling
nu, de lichtopstand meegerekend, 54
meter.
In 1875 kwam er boven op de toren
een toestel, dat permanent licht uit
zond. In 1907 werd de Brandaris ge
ëlektrificeerd door middel van een
booglamp. In 1920 construeerde Phi
lips in samenwerking met het Proef
station der Kustverlichting een zeer
grote gloeilamp. De Brandaris was de
eerste vuurtoren, die ermee werd uit
gerust en de lamp- die de naam
Brandarislamp kreeg, wordt (in later
nog verbeterde vorm) door vrijwel
alle vuurtorens aan de Nederlandse
kust gebruikt. Het optisch stelsel
waarin twee van deze enorme lampen
zijn geplaatst, is een dubbel-optiek,
dat zo geplaatst is dat de stralen van
twee lampen evenwijdig aan elkaar
worden 'uitgezonden.' Elke vijf secon
den zendt de Brandaris een schitte
ring van 0.3 seconde uit De sterkte
van het licht is 3.5 miljoen kaars met
een zichtbaarheid van 19.6 mijl.
In 1920 werd de toren uitgerust met
vogelrekken en een buitenverlichting,
waarmee het doodvliegen van trekvo
gels zoveel mogelijk wordt voorko
men. Op de rekken strijken soms
honderden vermoeide trekvogels tege
lijk neer.
De Brandaris is belangrijk voor de
scheepvaart, maar ook als monument
heeft de toren grote waarde. Hij is
onmisbaar in het prachtige beeld, dat
ieder die per boot Terschelling na
dert, boeit: de baai aan het Wad
tegen de achtergrond van haven,
dorp, vuurtoren en duinen. Wie de
ruim tweehonderd treden van de
Brandaris beklimt heeft rondom zich
een prachtig panorama van het uitge
strekte eiland tussen de Wadden en
de Noordzee. De lichtinstallatie is een
bezienswaardigheid op zichzelf. Behal
ve de bedienaars hiervan zetelen hier
de mannen van de Terschellinger
kustwacht.
De naam 'Brandaris' is ook gegeven
aan de reddingboot, die het eiland in
het begin van deze eeuw kreeg. Ter
schelling is een bekend reddingstati
on; op de Terschellinger gronden
heeft al menig schip in moeilijkheden
verkeerd.
Tijdens de bezetting in de tweede
wereldoorlog was het licht van de
Brandaris gedoofd. De eilanders ver
keerden toen lange tijd in spanning
door het bericht, dat de vuurtoren
zou worden gesloopt. Gelukkig is hij
behouden gebleven. Het is te hopen
dat binnenkort-een grondige restaura
tie de Brandaris weer helemaal in
goede staat zal brengen.
manier niet bedienen, zoals zij en
wij dat zouden willen.
Dit probleem van de verschillende
soorten verpakkingen houdt ons op
het ogenblik sterk bezig. We voelen
dat we nu niet ideaal zitten. Ik denk
dat de oplossing is, per filiaal het
assortiment verfijnen: ik bedoel daar
mee, dat we het assortiment van elk
filiaal zoveel mogelijk moeten aanpas
sen aan de vraag, die er in die
bepaalde wijk bestaat.
Er zijn wijken, waar bijvoorbeeld veel
bejaarden of alleenstaanden wonen.
In zo'n wijk zou ons filiaal veel meer
kleine verpakkingen moeten bieden,
dan in andere filialen, waar voorna
melijk moeders van gezinnen komen
kopen. Hoewel we op dit punt enkele
beslissingen moeten gaan nemen, zijn
er helaas nog maar weinig gegevens
beschikbaar. Misschien zullen we aan
marktonderzoek moeten gaan doen of
een aantal test-winkels aanwijzen', al
dus de heer Ligtenstein.
Een ander punt, dat hier meespeelt,
met name bij de grote verpakkingen
van de wasmiddelen, is het feit, dat
je, met zo'n enorme hoeveelheid was
middel in voorraad, maar al te snel
geneigd bent er rijkelijk van te ge
bruiken, hoewel iedereen langzamer
hand icel weet dat er zo spaarzaam
mogelijk met icasmiddelen moet wor
den omgegaan in verband met de
milieu-vervuiling.
De heer Ligtenstein: 'Ik vind, dat wij,
als winkelbedrijven hier geen verant
woordelijkheid hebben. De mensen
moeten zelf beslissen of ze een groot
pak wasmiddel willen hebben, dat
moeten wij niet voor hen doen. En
wanneer het zo zou zijn dat er uit die
grote pakken te gemakkelijk te veel
gebruikt wordt, is dat onze zaak niet.
Dan moet men maar een maatlepel
bij het pak leggen'.
Iets anders: voelt u als bedrijf hele
maal geen verantwoordelijkheid voor
het milieu? Metname vanwege al het
verpakkingsmateriaal veel plastic
dat u gebruikt in uw winkels?
De heer Ligtenstein: 'Wij vinden wel
dat we een taak hebben op het gebied
van milieuhygiëne. Het moeilijke daar
bij is, dat wij toch op de eerste plaats
moeten uitgaan van de functie van
ons bedrijf, dat nu eenmaal een be
drijf met een massa-distributie is en
bovendien helemaal in de zelfbedie
ningssfeer ligt.
Zelfbediening eist nu eenmaal een
bepaalde, verregaande mate van ver
pakking. Omdat iedereen overal met
de handen aan kan zitten, is het zaak,
dat met name artikelen als vlees- en
worstwaren goed verpakt zijn. Daarbij
komt dan nog de ontwikkeling van de
laatste jaren, dat de artikelen, on
danks hun verpakking, toch zichtbaar
moeten zijn, zodat plastic verpakkin
gen eigenlijk voor de hand liggen.
Dat zien-van-wat-je-koopt kan soms
ook te ver doorgevoerd worden. Zo
vind ik het onnodig, dat bijvoorbeeld
toiletpapier of groene erwten, ik
noem maar een paar voorbeelden, in
doorzichtige plastic verpakkingen wor
den geleverd. Dat lijken mij zaken,
die je best in gewoon papier kunt
verkopen. Maar, hoewel wij dus op de
eerste plaats van de functie van ons
bedrijf moeten uitgaan, is het, vooral
op het punt van de milieuhygiëne,
niet zo, dat het economische aspect zó
centraal staat, dat alles ervoor moet
wijken. Wij vinden, dat we hier wel
degelijk een verantwoordelijkheid
hebben. Trouwens: als wij het niet
vonden, dan zouden onze consumen
ten ons er wel op attent maken.
Op het ogenblik zijn wij bezig al ons
verpakkingsmateriaal te inventarise
ren op goede en slechte eigenschap
pen. Het is een enorm gecompliceerd
probleem, waarvoor wij echt wel ja
ren nodig zullen hebben om het op te
lossen. Kijk. wij zijn bij Albert Heijn
gek op een stuntje, wij zouden best
een of ander iets kunnen bedenken,
ook op dit gebied, en dan net doen,
alsof we deze hele problematiek onder
de knie hebben. Maar dat is niet zo
en daarom houden we onze zin voor
stunten dan ook maar in. Ik vind dat
je op zo'n belangrijk gebied niet mag
doen alsof je de oplossing al hebt,
hoewel je weet, dat je in feite nog
maar aan het begin staat. Dat is de
mensen iets voorspiegelen, wat er in
wezen nog niet is'.
U zei net, dat de consumenten u wel
attent zouden maken op bepaalde za
ken, wanneer u daar zelf eventueel
niet aan zou denken. Is dat vaak
gebeurd en op welk vlak liggen de
opmerkingen van uw klanten?
'Wij krijgen regelmatig brieven over
de wenselijkheid van het boycotten
van bijvoorbeeld artikelen uit Rood-
China of Portugal. Men vraagt ons
dan geen goederen meer in te kopen
in die landen of er geen vakantierei
zen heen te organiseren (wij hebben
tegenwoordig immers ook een reisbu
reau). Wij schrijven die mensen te
rug, dat wij geen rekening kunnen
houden met politieke achtergronden.
De boycot van de Angola-koffie is bij
ons ook niet door politieke motieven
ingegeven, dat hebben wij indertijd
eerlijk verklaard. Wij gaan er wel
steeds meer toe over op allerlei arti
kelen het land van herkomst te ver
melden, zodat de mensen zelf kunnen
kiezen.
Politiek betrekken in je bedrijfsge-
beuren is buitengewoon moeilijk.
Toch zou ik niet willen zeggen, dat
politiek en zakendoen altijd geschei
den moeten zijn, zoals ook sport en
politiek beslist niet altijd gescheiden
kunnen worden, naar mijn mening. Ik
zou me zeer extreme situaties kunnen
voorstellen, waarin wij zouden beslis
sen geen zaken meer te doen met een
bepaald land. We hebben daar één
maatstaf voor en dat is: wat hebben
de Verenigde Naties over dat bepaal
de land gezegd? De Verenigde Naties
hebben bijvoorbeeld besloten Rhode-
sië te boycotten. Dat doen wij dan
ook. Maar dat is, met de Angola-
koffie, het enige voorbeeld dat ik op
het ogenblik ken'.
(ADVERTENTIE)
lerstei van onze oudste vuurtoren zal drie ton kosten
werkelijkheid wijst hij van de hand.
TM heeft niets te maken met yoga of
gewone meditatie. Je hoeft er je le
vensovertuiging en je dagelijkse ma
nier van leven niet voor opzij te
zetten. Voor mij is de transcendente
meditatie een kwestie van je (even)
terugtrekken in jezelf om je daarna
des te beter op de buitenwereld te
kunnen richten. Je kunt het vergelij
ken met een pijl-en-boog. Voordat je
de pijl kunt afschieten, moet hij eerst
naar achteren worden getrokken om
daarna met vaart weg te snorren.
Een feit is. dat de eeuwenoude leer
van de Maharishi, die deze in de
jaren zestig aanvankelijk in eenzaam
heid verkondigde in enkele Amen
kaanse steden, nu overal aanhangers
telt. Hun aantal wordt op vele duizen
den geschat en alleen in Nederland al
zijn veertien meditatieleraren druk in
de weer om het volk in de 'geheimen'
in te wijden. Fred den Ouden vertelt,
dat hier zo'n 1500 tot 2000 mensen de
transcendente meditatie beoefenen en
dat er na elke lezing, die hij of zijn
collega's, geven nieuwe beoefenaars
bijkomen.
Die lezingen zijn voor iedereen toe
gankelijk. Voor mensen, die er wel
wat meer van willen weten, is er na
afloop een kort persoonlijk gesprok
met de meditatieleraar, waarna dan in
het Amsterdamse centrum vier lessen
kunnen worden gevolgd. Dit echter
wel tegen betaling van (minimaal)
175 gulden voor niet-studenten en 90
gulden voor studerenden. Dat geld
wordt gebruikt om het Centrum
draaiende te houden en verder voor
informatie-materiaal.
De Maharashi, die een jaar of tien
geleden uit de beslotenheid van de
Himalaya tevoorschijn is gekomen om
het Westen zijn boodschap mee te
delen, dankte aanvankelijk vooral zijn
bekendheid aan de belangstelling, die
de Beatles voor hem koesterden.
Trouwens: ook het optreden van de
Meester op het Woodstock-festival
droeg aan deze bekendheid bij. Nu
wordt hij op zijn rondreis omrined
door een tweeduizend volgelingen, die
alles voor hem regelen, zodat met
recht kan worden gesproken van een
perfecte organisatie.
Volgens Fred den Ouden, die in zijn
aanwezigheid heeft mogen vertoeven,
werkt hij zeer inspirerend. Zelfs men
sen, die helemaal niet mediteren en
hem hebben ontmoet, beamen dat.
Over het feit, dat hij zich af en toe
verplaatst in een witte Mercedes, kan
hij zich niet opwinden. 'Als je iemand
als gast hebt, wil je hem het beste
geven van wat je te bieden hebt',
voegt hij eraan toe.
De volgelingen van de Maharishi zien
er allemaal keurig uit. Geen lang
haar. woeste baarden of kralenketting,
maar keurig in het pak met een
scheiding opzij. Dit alles op verzoek
van de Maharishi zelf, die geen iden
tificatie met 'hippies of ander tuig'
wenst en de gewone burger geen
schrik wil aanjagen. Het gaat tenslot
te om de transcendente meditatie, die
geluk moet brengen aan de gehele
mensheid. 'Ik zie er zelf al gek ge
noeg uit voor de hele organisatie',
aldus de Maharishi. En daar moet
men het maar mee doen.
rd den Ouden: je even terug-
kken in jezelf
(Foto Wubbo de Jong)
ik zo mijn omgeving bekijk, vind ik niet dat ik slecht af ben. Ik voel me echt volmaakt gelukkig,
wil niet zeggen, dat ik vroeger niet gelukkig was.. Heus ook wel, maar niet in die mate als nu.
zocht ik steeds naar nog meer geluk, maar ik weet nu, dat ik het gevonden heb.' ,\an het woord
den Ouden (27), leraar transcendentele meditatie, zoals geleerd door Maharashi Mahesh
Vijf jaar geleden is het allemaal voor hem begonnen en wel in het Concertgebouw, waar de
zijn leer verkondigde.
blJW/KWARTET ZATERDAG 4 NOVEMBER 1972
'ranscendente
leditatie' en de
eg naar het geluk
Kees de Leeuw
naar buiten is gericht, naar binnen
gekeerd naar subtielere gedachtenni-
veaus. Tegelijkertijd hiermee blijken
er in het lichaam veranderingen
plaats te vinden, die met de meer
verfijnde geestelijke activiteit corres
ponderen.
Wetenschappelijk onderzoek (onder
meer in Amerika) van dit verschijn
sel heeft uitgewezen, dat er zich een
lichamelijk unieke toestand ontwik
kelt. Er vindt een belangrijke vermin
dering plaats van het zuurstofgebruik
alsmede een afneming van het aantal
hartslagen, terwijl de elektrische
weerstand van de huid aanzienlijk
hoger wordt. Vast kwam te staan, dat
het lichaam tijdens het 'kwartier TM
een dieper niiveau van rust en ont
spanning bereikt dan tijdens een ge
hele nacht slaap, terwijl de geest
helder bewust is.
Op grond van deze combinatie van
geestelijke en lichamelijke verande
ringen, veroorzaakt door TM wordt een
toestand bereikt, die beschouwd wordt
als een 'vierde hoofd-bewustzijnstoe-
stand'. Deze is even natuurlijk voor
de mens als de drie andere 'hoofd
bewustzijnstoestanden': waken, dro
men, slapen.
Impuls
Die vierde 'hoofdbewustzijnstoestand'
wordt door kenners als zeer verfris
send ervaren. De diepe rust vormt de
basis voor meer energiek, doeltreffend
handelen in het dagelijks leven. Opge
hoopte spanningen en vermoeidheid
lossen zich op natuurlijke wijze op.
De eeuwenoude techniek kan nader
worden omschreven aan de hand van
het denkproces. Iedere gedachte ont
wikkelt zich uit een meer verfijnde
en meer abstracte impuls. Gewoonlijk
wordt men deze impulsen pas gewaar
als gedachten in hun latere ontwikke
lingsstadia.
Door de techniek van TM. wordt de
aandacht vanzelf getrokken naar de
vroegere ontwikkelingsstadia, die als
steeds aangenamer worden ervaren.
Het onmiddellijk gevolg van dit ver
fijningsproces is, dat de geest de sub
tiele 'denkactiviteit' transcendeert (o-
verschrijft, voorbijgaat) en bij de
bron der gedachten komt: een gebied
van zuiver bewustzijn.
Fred den Ouden maakt aan de hand
van een voorbeeld dit proces iets
begrijpelijker. Laten we naar de lucht
kijken, zegt hij en Hij wijst naar
buiten. Stel: in de verte komt er een
meeuw aan. Een valk, die naast ons
zit, ziet hem wel. maar wij niet. Wij
zien in het begin alleen maar een
punt. De meeuw komt dichterbij en
nu kunnen we zien, dat het een vogel
is, die nadert. Dan komt deze vogel zo
vlak bij ons, dat we in de gaten
krijgen, dat die vogel een meeuw is.
Op deze wijze komen ook gedachten
in ons op; impulsen uit de diepe laag
van ons geestelijk bewustzijn, maar
die impulsen moeten een bepaalde
vorm van concreetheid krijgen voor
we ons ervan bewust worden. Meestal
gebeurt dat pas in latere ontwikke
lingsstadia, maar tijdens TM gaan we
naar vroegere ontwikkelingsstadia.
We zien als het ware de meeuw
steeds eerder aankomen. Zo komen we
bij de bron van alle gedachten, die
we geluk en creativiteit noemen. En
als de aandacht dan weer omhoog
Komt, wordt de geest doordrenkt van
deze waarden, aldus meditatieleraar
Fred den Ouden.
Hij ziet de transcendente meditatie
als een voorbereiding tot activiteit om
dingen beter te kunnen doen. Uit
onderzoekingen is bijvoorbeeld geble
ken, dat een student, die TM beoe
fent, met betere gevolgen zijn examen
aflegt dan iemand zonder deze tech
niek. Vandaar ook het streven om
deze techniek in het onderwijs geïnte
greerd te krijgen. Dit gebeurt trou
wens al in Canada, maar ook op een
tiental universititen in de Verenigde
Staten houdt men zich ermee bezig.
Pijl-en-boog
Fred den Ouden wil niets weten van
het verwijt als zouden de volgelingen
van de Maharishi een elitaire bewe
ging vormen. We richten ons tot alle
lagen van de bevolking, zegt hij, en
ondanks het feit, dat wij in Neder
land vrij veel lezingen op universitei
ten houden, krijgen we toch ook veel
reacties van huisvrouwen en arbei
ders. Trouwens van alle mogelijke
mensen of ze nu oud of jong zijn.
Ook de 'beschuldiging*, dat meditatie
kan leiden tot een vlucht uit de
den Ouden, in het dagelijks
toen nog freelance fotograaf,
zijn vrije tijd hevig geïnte-
in de geestelijke ontplooiing
mens, waarbij hij yoga niet
weg ging, raakte geïmponeerd
oude wijze man uit India,
uit een klooster aan de
de Himalaya. Na afloop van
werd hij opgevangen
in Engelse dame, die was ach-
om aspirant-volgelingen
wijden in de leer van de
meditatie (TM voor
aan het mediteren of in
woorden: 'Ik deed het ge-
het beviel me erg goed en ik
zo geïnteresseerd, dat ik graag
helpen om anderen de weg te
Resultaat van dit alles was,
j het fotograferen eraan gaf,
rudia trok om een meditatsiecur-
volgen en nu (sinds twee jaar)
is aan het centrum voor trans
meditatie aan het Valerius-
Amsterdam.
heeft plaats in een hoek
wat schemerachtige ruimte
het centrum. Achter ons een
kamerscherm en voor ons twee
taande deuren naar de tuin, van-
de herfsfckou naar binnendringt,
meditatieleraar is een en al be
leid als het erom gaat uit te
en, wat TM nu precies inhoudt,
zijn gezicht, met daarin twee
ende vriendelijke ogen, is eigen
alleen maar op te maken, dat hij
(wat dat dan ook moge zijn)
nden heeft. Voor hem is de Ma-
ïshi het helemaal.
ipe rust
ïnscendente meditatie kan gemak-
jk door iedereen worden geleerd,
wordt een kwartier 's morgens cn
vonds beoefend. Gedurende deze
odes komt het lichaam in een
Stand van diepe rust en ontspan-
g, terwijl het bewustzijn zich ver-
ant.
d den Ouden vertelt, dat het tame-
moeilijk is om exact een beschrij-
te geven. TM is bij uitstek een
arings- en duidelijk geen inteilectu-
proces. Tijdens de meditatie wordt
aandacht, die normaal gesproken
