Ex-priester Ivan lllich
de scholen afschaffen
PRIJS
/1000.-
lomoseksuelen publiceren
Iwartboek over 'meningen'
Eredoctoraat een
teken van hoop
Beroepstoneel voor
de kerkdienst
ƒ100
Een dagophetland
SFIevohof
rrico
WINNAARS
/250.-
Vergaderen
JÉ Flevohof
'telle kritiek op school onderwijsvorm en op jacht naar diploma's
an der moet uit
Ru ije wil leren
Misleidende reclame
aan de kaak gesteld
Jesus-people en
politiek-radicalen
zijn nauw verwant
Universiteit hoeft
aspirant-student
niet toe te laten
gj ROUW/KWARTET ZATERDAG 21 OKTOBER 1972
BINNENLAND/KUNST T9/K9
ADVERTENTIE
fcj lor Piet Hagen
chaf de school af' is een oproep
nogal wereldvreemd klinkt,
•eral wordt gedemonstreerd
he or meer en beter onderwijs en
irenslange leerplicht lijkt het
W1'{ eaal voor de toekomst. Er zijn
22 tuurlijk wel scholieren die af
iats toe denken dat de school
me rsten kan, maar verder zal toch
eJien zinnig mens durven bewe-
ldg i dat de school moet worden
n i jeschaft.
ch is de schrijver van het boek
va itscholing van de maatschappij'
dom. Ivan lllich, directeur van
vormingscentrum CIDOC in Mexi-
heeft zelf een meer dan briljante
aai ooiloopbaan achter de rug. In We
eds i geboren als zoon van een Joego-
esliffische diplomaat kreeg hij een uit-
cende opleiding. Hij studeerde the-
ie, geschiedenis en talen in Salz-
g, Milnchen, Freiburg, Rome, Pa-
en Leuven. Hij werd priester,
ocht de diplomatenschool van het
icaan en werd pauselijk geheim
ïerheer. Op 29-jarige leeftijd
.ht hij zich behalve monseigneur
z« doctor noemen. In 1960 kon hij
die titulatuur een professoraat
kunnen we deze bliksemcarrière
beter vergeten, als we willen
hoe lllich tot de overtuiging
m dat de school moet worden
Een verklaring daarvoor is
akkelijker te geven, wanneer we
levensbeschrijving laten beginnen
951. In dat jaar begint priester
h zijn werk onder de arme Porto-
r3" ien in New-York. Vijf jaar later
ïi .e It hij vice-rector van de universi-
van 1
Ivan lllich: de school leert de mensen niet écht iets
van Porto-Rico en het is tn die
'77 tie dat hij ter gelegenheid van
ve diploma-uitreiking een nogal
cwaardige feestrede houdt.
maakt deel uit van de meest
orrechte tien procent van uw ge-
sen tie', houdt hij zijn studenten
J 'De publieke investering
d van u geniet is vijftien maal zo
Russ t als de investering in de opvoe-
aPei van de armste tien procent van
evolking, die de vijfde klas van
s vfagere school nog niet haalt'. Het
zoveel kosten verkregen diploma
zegt lllich, de waarde van een
eleeuwse aflaat. Zonder diploma
et leven een hel geworden. De
ol is de heilige koe van deze tijd,
cerk van de gevestigde orde, en
diplomaritueel is strenger dan
ritueel van de Spaanse inquisitie.
voor zijn examen zakt wordt
annen naar de buitenste duister-
loofi
ïïfjaathandel'
w|«een moderne Luther gaat lllich
,-jJekeer tegen deze aflaathandel in
- - -"ildiploma's. 'Porto-Rico is
ïoold. Ik zeg niet: opgevoed, maar
ïoold. Het leven zonder
olgaan is niet meer voorsteloaar.
die verlangen naar opleiding is een
of jng tot schoolgaan geworden. Vol-
leri. deze religie kan opleiding be-
uwd worden als het resultaat van
olgaan en kan dat resultaat door
„Jjjrs gemeten worden. Bepaalde cij-
j ij. geven aan hoeveel jaren een
jJent onder voogdij van de leraren
doorgebracht. Bij de ontvangst
het diploma verkrijgt het re
it van de opleiding automatisch
een marktwaarde. De macht van het
diploma groeide in Porto-Rico zo snel
dat de armen hun ellende nu wijten
aan het niet hebben van een diploma,
dat u, vandaag afgestudeerden, verze
kert van uw rechten en macht in de
maatschappij'.
In 1961 trekt lllich voor zichzelf de
radicale consequentie van deze opvat
ting. Een jaar tevoren had paus Jo
hannes XXIII het vrome en rijke
Noord-Amerika opgeroepen tien jaar
lang tien procent van alle priesters en
nonnen in te zetten voor de redding
van Latijns-Amerika. Maar lllich voelt
weinig voor dit C.I.A.-achtig idealis
me, waarbij missie-ijver, neo-kolonia-
lisme en strijd tegen het Castro-com-
munisme hand in hand gaan. Na een
voettocht van 4500 kilometers dwars
door Latijns Amerika strijkt hij neer
in Guervanaca in Mexico. Hij sticht
daar het documentatiecentrum CIDOC
van waaruit hij de goed bedoelende
missionarissen en ontwikkelingshel
pers nu al tien jaar lang informeert
over de werkelijke rol die het westen
inclusief het westerse onderwijs, in
de onderontwikkelde wereld speelt.
Op het matje
Dat het Vaticaan niet erg gelukkig is
met deze revolutionaire geheim ka
merheer spreekt vanzelf. In 1968
wordt hij in Rome op het matje
geroepen. Het CIDOC wordt officieel
veroordeeld en sindsdien gaat lllich
als ex-priester door het leven.
Volgens lllich speelt de school zowel
in het westen als in de derde wereld
een zeer geraffineerde rol bij de on
derdrukking van de armen. Onder het
mom van ontwikkelingshulp en com
pensatieprogramma's worden miljar
den in de school gepompt. Maar het
is onbegonnen werk. De onderwijslad-
der schuift zichzelf steeds verder Uit,
zodat de mensen onderop de ladder
de hoger geplaatsten nooit inhalen.
De enige vooruitgang is dat eerst de
kennis van het ABC, later het voor
voegsel doctorandus bepalend is voor
de tegenstelling tussen arm en rijk.
Maar de tegenstelling blijft Zelfs de
duurste compensatieprogramma's in
de Verenigde Staten (drie miljard
dollar in drie jaar) hebben de 'strijd
tegen de armoede' niets verder gehol
pen. Op z'n best profiteren de meest
bevoorrechten onder de armen van
dergelijke luxueuze programma's. De
rest blijft waar ze hoort: onder op de
ladder. Als dat in het rijkste land ter
wereld zo is, wat mag je dan nog van
het onderwijs in de arme landen
verwachten.
Illusie
Het is niet alleen de diplomajacht die
lllich bekritiseert. Hij gelooft ook
niet dat de school de mensen echt
iets leert. Wie slaagt voor zijn exa
men kent natuurlijk een stel ezels
bruggetjes die het latere leven ver
aangenamen, maar het is een illusie
te denken dat werkelijk Ieren gelijk
staat met schools onderricht. 'De
meeste mensen venverven het
grootste deel van hun kennis buiten
de school. Normale kinderen leren
hun eerste taal terloops, hoewel zij
dat sneller doen als de ouders
aandacht aan hen besteden. De meeste
mensen die een tweede taal ieren
spreken, doen zulks door toevallige
omstandigheden, bijvoorbeeld doordat
ze verliefd raken op een buitenlan
der'.
De oplossing van lllich is simpel, al
is zijn alternatief waarschijnlijk toch
minder simpel dan we hier in een
paar woorden kunnen zeggen. Zijn
eerste eis luidt: schaf de leerplicht af.
Vervolgens wil hij de scholen ver
vluchtigen tot 'netwerken' van infor
matie, documentatie, zelfstudie en
vorming.
Volgens hem is het principe van gelij
ke kansen voor alle kinderen alleen
te verwezenlijken in een soort
knipkaart-onderwijs. Iedereen krijgt
het recht op een bepaalde portie on
derwijs. Je kunt zelf kiezen wat je
doet en vooral ook wanneer je iets
doet. Alle studie wordt zo zelfstudie.
Niemand krijgt verplichte onderwijs
programma's opgedrongen. Men
studeert uit vrije wil, uit interesse, of
omdat op een bepaald moment een
bepaalde vaardigheid nodig blijkt.
Wat die vaardigheden betreft: lllich
vindt het niet erg wanneer daar dril-
cursussen voor bestaan. Dat doen de
rijken tegenwoordig toch ook. Een
diplomaat die een vreemde taal moet
leren gaat twee maanden in een talen
practicum zitten. Dat is effectiever
dan tien, twintig jaar lesjes opdreu
nen in de schoolse school. Maar voor
het overige heeft de school het karak
ter van een speelplaats. Daarmee is de
oude betekenis van het woord school
in ere hersteld: scholè betekende bij
de Grieken 'vrije tijd'.
Wat men maar wil
Hoewel het CIDOC, waarvan lllich
directeur is, geen model biedt dat
overal toepasbaar is, kan men uit
Illich's beschrijving van dit informatie-
en documentatiecentrum wel een in
druk krijgen van hoe het volgens hem
zou moeten. 'Men doet hier wat men
maar wil. Wilt u bijvoorbeeld een
cursus geven? Dan schrijft u naar het
centrum hoe uw cursus eruit zal zien.
Dat wordt dan in een catalogus ver
werkt die aan de duizenden mensen
die erom vragen wordt toegestuurd.
Uw adres staat ook in de catalogus en
men zal u schrijven als men aan uw
seminarie wil deelnemen. U betaalt
zoals alle deelnemers voor het recht
om een cursus te geven 25 dollar. Als
u echter 25 studenten hebt ontvangt
u 250 dollar en kunt u hiermee uw
reis betalen.'
ADVERTENTIE
fijn
dit weekend!
rijd van COC om ree htspersoonlijkheid
je die
een verslaggever
STERDAM De Nederlandse vereniging tot integratie van homoseksualiteit (COC) heeft een
Ischi ^je opengedaan over de houding die de overheid de laatste 25 jaar ten aanzien van de vereniging
^ft ingenomen.
®reni§ing spreekt van een 'zwart-
zwartboek is het (lijvige)
er dat samengesteld werd door
ministerie van justitie en dat op
le wijze in handen van het COC
Bkomen.
oud, zwartboek verhaalt onder meer
j de motieven die geleid hebben
de weigering van koninklijke
keuring in de jaren 1963 en 1969.
t sp tllans heeft bet COC trouwens
om 8?en rechtspersoonlijkheid gekre-
yjo: Uit het dossier blijkt dat de
rud. n,?lige Minister van sociale zaken
'^gezondheid, dr. G. M. J. Veld-
rde (kabinet De Quay) aan zijn
De genoot van justitie, mr. A. C. W.
git ®au schreef dat hij op medische
«uw len moest adviseren de erken-
te weigeren Dr. Veldkamp noem-
omofilie een afwijking, een ab-
noei aliteit of een ziekelijke toestand.
ven. nning van de vereniging, zo zei
n Ju inister, kan 'homoseksuelen, die
:r i« ujkerwijs van hun afwijking be-
zouden kunnen worden, ervan
louden zich ter genezing onder
an ndeling te stellen',
ie ai
oM b van patiënten
mVeldkamp voegde eraan toe
dat hij tot een ander advies had
kunnen komen als de vereniging zich
zelf zou willen beschouwen als een
vereniging van patiënten die eigenlijk
behandeling behoeven.
In de periode van het kabinet De
Jong stuurde de vereniging een twee
de verzoek om erkenning in zee. Po
lak zat toen op de post van justitie.
De laatste ging niet over één nacht
ijs, en vroeg links en rechts adviezen.
In 1969 beschikte hij afwijzend.
Een van de eerste autoriteiten die
zich voor officiële erkenning van het
COC uitsprak was destijds staatssecre
taris dr. R. J. H. Kruisinga (sociale
zaken en volksgezondheid). Hij
schreef op 26 maart 1968 dat er
zijnerzijds 'uit een oogpunt van volks
gezondheid geen overwegende bezwa
ren bestaan de vereniging de gevraag
de goedkeuring op de statuten te
verlenen'.
Op geheel andere gronden sloot bur
gemeester Samkalden van Amsterdam
zich in die tijd bij het advies van
Kruisinga aan. De heer Samkalden
schreef: 'Ofschoon ik van oordeel ben,
dat de ontwikkeling van de homofilie
geen gezande zaak is, meen ik, dat de
koninklijke goedkeuring op de statu
ten het COC niet kan worden onthou
den'. Hij liét dit advies toekomen aan
minister Polak.
Welwillend
De Amsterdamse zedenpolitie heeft
van het begin af een welwillend
standpunt ingenomen tegenover het
COC. Al in 1948 adviseerde de toen
malige hoofdcommissaris van politie
H. A. J. G. Kaasjager de procureur-
generaal te Amsterdam het COC onge
moeid te laten. Hij had de indruk dat
het bestuur zich volledig aan de wet
poogde te houden en had waardering
voor de medewerking die het COC
steeds aan de politie wilde verlenen.
Hij schreef: 'Ik ben van mening dat
de eerbaarheid niet wordt aangerand,
aangezien de homoseksuele ontucht in
het algemeen in een besloten ruimte
en buiten aanwezigheid van derden
wordt gepleegd. In dit verband wil ik
opmerken, dat heteroseksueel verkeer
buiten de echt, waardoor de eerbaar
heid dan eveneens moet worden ge
acht aangerand te worden, evenmin
strafbaar is, nog daargelaten de hete
ro-seksuele perverse ontucht'. Aldus
de heer Kaasjager in 1948. Het zwart
boek is voor vier gulden bij het COC
te bestellen.
Argwaan
herfstweer?
kaasweer!
era
Van onze correspondent
I11 Groningen, Leeuwarden en Assen heeft de Noorder Compagnie
premières gegeven van 'Prototype' een spel over dood en leven
van Stuart B. Jackman. Het is voor het eerst dat een beroepsgezel
schap dit stuk op het repertoire neemt.
niet vergeten.* Fricc eten
Van een verslaggever
AMSTERDAM 'Appelerend aan ge
voelens van angst, strijdiig met de
waarheid, garantietermijn voldoet niet
aan gedeponeerde verkoop- en leve
ringsvoorwaarden'. Op grond van deze
en andere overwegingen werd door de
commissie tot handhaving van de Ne
derlandse code voor het reclamewe
zen ingegrepen, nadat bezwaren tegen
de tekst van bepaalde advertenties bij
haar waren binnengekomen.
Een opticien prees zonnebrillen aan
met een 'aan het individuele oog
aangepaste kleur', waarvoor geen en
kel wetenschappelijk bewijs kon wor
den aangevoerd. Een firma, die adver
teerde met pillen tegen het roken,
deed dat onder een naam, die geen
enkel winstoogmerk deed veronder
stellen. Een kapper prees een 'medi
sche permanent' aan. Ook werden re
sultaten van vergelijkend warenonder
zoek verkeerd weergegeven. In een
aantal gevallen werd een openbare
aanbeveling gedaan geen advertenties
van bepaalde firma's meer op te ne
men.
De Noorder Compagnie heeft voor de
uitvoering ervan vooral kerken op het
oog cn wil het brengen als onderdeel
van een kerkdienst. De bedoeling is
daarbij dat het zich ontwikkelt te
midden van het publiek en dat de
afstand tussen toeschouwer en speler
wegvalt. Enkele weken daarna kunnen
in een kerkdienst vragen die bij de
toeschouwers zijn gerezen worden be
handeld.
Bij de opvoering in de Westerkerk te
Leeuwarden is gebleken dat dit cp de
opwekking van Lazarus geïnspireerde
stuk indrukwekkende momenten
heeft. Dat er soms een zekere afstand
tussen spel en toeschouwer bleef moet
geweten worden aan de vrij slechte
verstaanbaarheid van de spelers (Ma-
non Alving maakte hierop een uitzon
dering) en de hier en daar te trage
en te wijd uitgesponnen dialoog. Een
bekorting van het stuk zou de indrin
gendheid ervan ten goede komen en
de zeer goede momenten meer tot zijn
recht doen komen dan nu het geval
was. Ze waren nu hoogtepunten in
een soort taferelenspel.
De predikant Jackman trekt de op
wekking van Lazarus door in de op
standing van Christus en geeft deze
visie op het bijbelverhaal gestalte in
een gebeuren, waarin Lazarus na zijn
opwekking terugvalt in een geestelij
ke verwarring. Als Maria de verrezen
Christus ontmoet heeft, sterft Lazarus
opnieuw, in zijn dood verwijzend naar
het eeuwige leven.
Tegenover dit gebeuren wordt een
lakonieke predikant, die de wonderen
verwerpt, geplaatst. En de wijze waar
op hij optreedt is niet het sterkste
onderdeel van het stuk. De engel
Karis heeft een soort evangelische
functie; hij moet verklaren en predi
ken. Voor Jaap Maarleveld blijkt dit
niet een helemaal overtuigende rol.
Veel imponerender is de sombere Ma-
ria-rol die door Manon Alving bijzon
der sterk wordt gespeeld. Diny de
Neef is ook goed als de twijfelende
emotioneel reagerende Martha. Joop
Witermans overtuigt niet helemaal in
de rol van Lazarus, maar dat is ook
aan de tekst te wijten: vooral de
scène in het dodenrijk is zwak en
grotendeels overbodig. Neemt men
echter in aanmerking dat een kerk
dienst met dit stuk de bezoekers voor
het grootste deel zal boeien en zelfs
meermalen aangrijpen dan is de hoop,
dat de Noorder Compagnie op deze
wijze een nieuw publiek met interes
sant toneel zal confronteren gerecht
vaardigd.
Met de Franse slag
De Chariots, vier Franse komieken,
zijn bezig een begrip te worden in
het filmwezen. Ze zijn jong en fris, ze
kunnen nog wel een tijdje mee voor
de onvermijdelijke beroepsmoeheid
hun geintjes tot cliché's verstart. De
kolderfilms, waarin zijn excelleren,
moeten het hebben van een overwel
digende hoeveelheid gags en precies
uitgekiende herhalingen van bepaalde
effecten. In hun nieuwste film, Les
Fous de Stade oftewel Met de Franse
slag, zijn deze twee voorwaarden voor
succes aanwezig. Alle onzin mag, de
toeschouwer wordt bedolven onder
een stortvloed van nonsens.
Het verhaal (dat er overigens zeer
weinig toe doet) speelt zich af rond
een mini-Olympiade in een Frans
plaatsje. De Chariots zijn daar met
vakantie en teneinde het hart van de
kruideniersdochter voor één der hun
nen te winnen, slepen zij met taaie
volharding en vurige listen alle me
dailles in de wacht. Zij worden daar
bij geholpen door het Franse chauvi
nisme, dat en passant een tikkeltje op
de korrel wordt genomen.
Regisseur Claude Zidi maakte er een
lekker filmpje van, voor het hele
gezin.
W. W. B.
Amsterdam - Cineac Damrak, Rotter
dam - Cineac A.D., Den Haag - Rcx,
Arnhem - Luxor, Eindhoven - Chica
go a.I.
En zoals de cursus-gevers komen om
dat ze iets te vertellen hebben, zo
komen de cursisten omdat ze iets
leren willèn. Vrijwillig, overal
vandaan, voor een week, een maand,
een half jaar, al naar gelang het
onderwerp dat hen interesseert of de
vaardigheid die ze willen opdoen. De
enige beperking die lllich de deelne
mers oplegt is dat zij anderen niet
willen bekeren tot hun ideologie zon
der verdere discussie te dulden.
Is het toch niet een beetje we
reldvreemd allemaal? Misschien nog
toepasbaar in landen waar toch al
iedereen analfabeet is, maar een her
senschim wanneer je dergelijke ideeën
overbrengt naar de hoog ontwikkelde
wereld van het westen? Maar hoe
komt het dan dat lllich ook in Neder
land in de mode raakt? Ik denk
omdat zijn aanval op het schoolse
onderwijs de in ieder mens bestaande
argwaan tegen de schoolse dwang
aanwakkert. Waarom moesten we de
tafel van zesentwintig van buiten le
ren? Waarom moest je op de huis
houdschool twee uur per week strij
ken? Waarom moest je Plato lezen op
een leeftijd waarop je de waarde
ervan niet kon inzien?
lllich is niet de eerste die deze
argwaan tegen de schoolse onderwijs
verwoordt. Hij is een erudiet en bele
zen man, maar ik denk niet dat hij
Multatuli gelezen heeft Deze schreef
in zijn 'Ideeën' dat 'gehele afschaffing
van de school misschien beter vrucht
zou dragen dan pogingen tot verande
ring', omdat scholen 'inrichtingen zijn
die per se goed onderwijs in de weg
staan'. En elders: 'Scholen hebben
vaak zeer nadelig gewerkt op onze
vatbaarheid om te genieten, om vere
delende denkbeelden in ons op te
nemen, en in die zin: te leren'.
Een andere Nederlander die te lang
in Nederlands-Indië heeft gewoond om
kritiekloos te kunnen meedoen aan de
Hollands eschoolmeesterij is prof. dr.
K. Posthumus, de op 14 september
overleden regeringscommissaris, die
zijn leven lang betoogd heeft dat
leren niet begrepen moet worden als
het volgieten van vaten die men
daarna met een cijfer beplakt. Leren
heeft een tweede betekenis: zelfstudie,
en daaraan kan geen diploma een
eind maken.
Tenslotte: ons land voldoet uitstekend
aan de karakteristiek die lllich geeft.
Steeds meer mensen (nu meer dan
drie miljoen) 'genieten' steeds langer
(soms tot hun dertigste), steeds duur
der (nu al twaalf miljard per jaar)
onderwijs. Maar meer dan ooit lijkt
het onderwijs tekort te schieten: de
kleuterklassen zijn te groot, de wer
kende jongeren worden gediscri
mineerd, en volgens de studenten
staat studieverkorting gelijk met de
ondergang van de westerse bescha
ving. Maar er zijn tekenen dat de
'ontscholing' ook hier nieuw perspec
tief kan bieden. In Roermond begint
binnenkort een educatief centrum
voor werkende jongeren die niet meer
werken, maar ook niet allemaal leer
plichtig zijn. De opzet van dat cen
trum is beschreven in een nota 'Mon
dige jongeren in onmondig onder
wijs', die verdacht veel lijkt op lllich.
Gelukkig is het maar een klein expe
riment. Want een ontscholing op gro
te schaal zou onze verschoolste
maatschappij nog niet overleven.
Ivan lllich: 'Ontscholing van de
maatschappij' (Wereldvenster, Baarn,
11.50) en 'Aalmoezen en folterin
gen' (Lamnoo, Utrecht, 13.50).
Dr. C. F. Beyers Naudé:
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM 'Het allergrootste belang is voor mij de boodschap
die dit besluit inhoudt voor de zwarte gemeenschap van Zuid-Afrika
- de Afrikanen, kleurlingen en Aziaten namelijk dat zij daarin
een teken van hoop zien dat hen wordt overgedragen door hetzelfde
volk dat 320 jaar geleden voet aan wal zette in een land dat zij ge
zien hebben als een Kaap van Goede Hoop', zei vrijdagmiddag dr. C.
F. Beyers Naudé toen hij in Amsterdam het eredoctoraat in de god
geleerdheid aanvaardde, dat hem was toegekend door de senaat van
de Vrije Universiteit.
Hij vervolgde: 'Vele jaren lang heeft
de zwarte bevolking gehoopt dat de
bevrijding van de zwarte mens uit
zijn toestand van ontrechting en
knechting zou komen door een veran
dering des harten bij de blanken.
Toen dit een ijdele hoop bleek zijn
heeft de zwarte mens zijn ogen hoop
vol op het buitenland geslagen
eveneens tevergeefs, hoewel hij met
dankbaarheid erkent welke bemoedi
ging hij put uit de reële en financiële
steun van de hem sympathiek gezin
den buiten Zuid-Afrika. Vandaag
groeit echter steeds meer het besef
dat hoewel steun van blanken binnen
zowel als buiten Zuid-Afrika met
dank erkend wordt als bewijs van
bezorgdheid en als betuiging van soli
dariteit, de ware bevrijding van de
zwarten in ons land alleen bewerkstel
ligd kan worden door de Zuidafri-
kaanse zwarte gemeenschap zélf'.
Ds. Beyers Naudé zag de toekenning
van het eredoctoraat als een openbare
NIJMEGEN De Jesus-people en de
politiek-radicale stromingen vertonen
>n wezen eenzelfde messiaans grond
patroon. Beiden zijn symptomen van
eenzelfde totalitair-religieuze en a-ra-
tionele bevrijdingsbeleving. Dit zei
prof. dr. E. C. F. A. Schillebeeckx
gisteren in zijn diesrede aan de katho
lieke universiteit Nijmegen.
Beide bewegingen dromen van een
onmiddellijk komende radicaal nieu
we wereld, omdat de oude ondragelijk
is geworden. Alleen zoekt de ene
beweging de bevrijding puur-innerlijk
en de andere puur sociaal-politiek.
Tegenover deze vormen van messiaans
radicalisme wees prof. Schillebeeckx
op dc levenspraxis van Jezus. Ook in
zijn tijd waren allerlei messiaanse
bewegingen overvloedig aanwezig, het
zij van politiek-zelotische aard, hetzij
van pre-gnostische verinnerlijking.
Het unieke van het Jezusgebeuren
uitte zich al hierin, dat Hij weigerde
in te gaan op die messiaanse verwach
tingen van zijn tijdgenoten en zelfs
volgelingen. Hij doorbrak het messi
aanse grondpatroon en was in wezen
de anti-messias.
In plaats van een irrationeel radicalis
me poneert Jezus voorlopige realise
ringen van het Gezochte. Daarin geeft
Hij een oriëntatie voor creatief han
delen, dat weigert met macht mense
lijke vrijheid te dwingen. Jezus
dringt geen betere wereld op, wan
neer dc mensen zelf hem niet willen,
aldus prof. Schillebeeckx.
erkenning van de doelstellingen en de
arbeid van het Christelijk Instituut
voor Zuidelijk Afrika in Johannes
burg en als een openbare vereenzelvi
ging met de strijd voor raciale ge
rechtigheid in Zuid-Afrika, 'een daad
die betekent dat u aan alle instanties
in Zuid-Afrika die proberen het
Christelijk Instituut verdacht te ma
ken door leugenpropaganda, door inti
midatie en nodeloze onderzoekingen,
duidelijk te kennen geeft: wij aan
vaarden niet het verwrongen beeld
dat u ons voorhoudt want wij weten
wat het Christelijk Instituut is en
wil'.
De promotor prof. dr. G. C. Berkou-
wer zei dat de senaat zich ervan
bewust was dat haar daad zou kunnen
worden uitgelegd als een onderdeel
van een campagne tegen Zuid-Afrika.
'Wij zouden dat als universiteit diep
betreuren als een miskenning van
onze diepste motieven en ook omdat
we zo lang persoonlijk en universitair
vele goede relaties hebben gehad met
uw land en vele studenten aan onze
universiteit hun studie hebben vol
tooid, meermalen in uitnemende dis
sertaties'. Het besluit van de senaat
komt naar de promotor zei voort uit
een herkenning van ds. Beyers Nau-
dé's motieven, nl. dat theologiseren
nooit kan en mag zijn een abstracte,
levensvreemde aangelegenheid, maar
alleen een diepgaande bezininig kan
zijn over de inhoud, de betekenis en
de kracht van het evangelie, dat altijd
op het concrete leven is gericht.
Prof. Berkouwer wees op ds. Naudé's
bijdrage aan de nieuwe SPROCAS-
studie over Apartheid en de Kerk,
'waarin op lucide wijze nieuwe aspec
ten van het evangelie naar voren
komen, niet in spectaculaire vondsten,
maar in een nieuwe appellerende een
voud'.
De promotor besloot met de wens dat
de nieuwe relatie tussen ds. Naudé en
de VU verheven zal zijn en blijven
boven elke simplicering van Uw pro
blemen maar tegelijkertijd een teken
zal zijn van een opnieuw luisteren
naar de betuiging van de éne Heer
die op wonderlijke wijze elke hoog
moedige pretentie uitschakelt: Gij zijt
het licht der wereld, een stad op een
berg en het zout der aarde'.
Onder de vele belangstellenden die
ds. Beyers Naudé de hand kwamen
drukken was ook de directeur van het
programma van de wereldraad van
kerken tot bestrijding van het racis
me, drs. B. S. Sjollema.
(ADVERTENTIE)
levensmiddelencheques
1ste week
Mevr. M. v.d. Geld/ Maastricht
Mevr. Cramer, Amsterdam
Mevr. H. Vonk, Geleen
Mevr. J.R. Damstra, Putten
Mevr.T.Teuns, Berkel-Enschot
Mevr. H J. Boulonois, Heiloo
Mevr. P.M. Kooman, Bruinisse
Mevr. S.D. v. Oudheusden,
Oud-Beijerland
Mevr. O. Dolman, Bergen
en nog vele andere winnaars van
100.-, 25.-, ƒ10.-
DOE WEKELIJKS MEE MET
AMSTERDAM Ondanks het feit
dat er bij de Universiteit van Amster
dam geen numerus fixus is vastgesteld
voor de subfaculteit der tandheelkun
de, hoeft de universiteit de 19-jarige
J van Zijp uit Voorschoten niet toe
te laten. Aldus luidt het vonnis van
rechtbankpresident mr. U. W. H.
Stheeman in het korte geding dat
door de vader van Van Zijl aanhangig
was gemaakt tegen de universiteit
wegens het niet toelaten van zijn
zoon. De president overwoog dat de
weigering van andere universiteiten
tandheelkundestudenten toe te laten
ln Amsterdam een noodsituatie had
doen ontstaan als gevolg van een
grote toeloop, iets, waarvoor de uni
versiteit niet aansprakelijk kan wor
den gesteld.
(ADVERTENTIE)
nu eens in een
andere omgevingop
