Handelsovereenkomst
;ussen Rusland en
Amerika nu definitief
Amerika is allereerst een continent
MV
|Bjr$rv
issinger aangekomen
i gespannen Saigon
Nieuwe uitbarsting van
geweld in Noord-Ierland
Situatie in Chili
blijft gespannen
Senaat verwerpt
veto van Nixon
Zuidkoreaanse grondwet
tijdelijk opgeschort
Zuidafrikaans
hof spreekt
betogers vrij
Roemeense minister van
buitenlandse zaken weg
China en Rusland
Betrokkenheid op de natuur is wezenlijk voor de mens in het wijde Westen
let
gezin
inc/4merika
I01W/K.WARTET DONDERDAG 19 OKTOBER 1972
BUITENLAND T7/K9
ASHINGTON (Reuter, AP) De Verenigde Staten en de Sowjet-Unie hebben een definitief ak-
oord bereikt over de uitbreiding van de onderlinge handel en over de regeling van een Russische
Jndd aan de VS, die uit de tweede wereldoorlog dateert. Dit deelde het Witte Huis gisteren mee.
ADVERTENTIE
akkoorden zijn gisteravond gete-
nd en nadere bijzonderheden zou-
a worden vrijgegeven na een ont-
jeting tussen president Nixon en de
issische minister van buitenlandse
adel, Nikolai Patolitsjew, die mo-
mteel in Washington verblijft. Een
ote uitbreiding van de Amerikaans-
mische handel was een van de
imaamste doelen van de recente
(ontmoeting tussen Nixon en de
ssische leiders in Moskou.
Verenigde Staten en de Sowjet-
ie zijn in het verdrag overeenge-
aien, dat hun onderlinge handel in
komende drie jaar drie maal zo om-
agnjk zal worden en hebben over
stemming bereikt over een regeling
jr de leen- en pachtschuld van de
rjet-Unie aan de Verenigde Staten
de tweede wereldoorlog. De waarde
1 de goederenhandel tussen de twee
den zal stijgen tot ten minste ander -
f miljard dollar. De Sowjet-Unie zal
I miljoen dollar betalen om haar
iuld van 11 miljard dollar te delgen.
Verenigde Staten en de Sowjet-
imoi ontkent positieve ontwikkeling
IGON (AFP, Reuter, UPI, AP) Nixons geheime onderhandelaar
tnry Kissinger is gisteravond in Saigon aangekomen, waar een
sissfeer heerst, die doet dénken aan eind 1968. Toen bereidde
esident Johnson zich voor om de totale stopzetting van de bombar-
menten op Noord-Vietnam aan te kondigen.
Untie zullen eikaars exporteurs krediet
verschaffen en de behandeling van
meest-begunstiigde-natle toepassen op
eikaars exportgoederen. President Ni
xon heeft meegedeeld dat hij het con
gres begin volgend jaar zal vragen
akkoord te gaan met een voorkeurs
behandeling van goederen uit de Sow
jet-Unie. Over deze kwestie is het con
gres het niet eens. Van de honderd le
den van de Senaat hebben er 76 hun
steun toegezegd aan een wetsvoorstel
geen gunstige invoerrechten voor goe
deren uit de Sowjet-Unie goed te keu
ren zolang de Russische diplomabelas
ting van kracht blijft, dat Is het be
drag dat Russische joden moeten be
talen als ze naar Israël willen emigre
ren.
De overeenkomst is ondertekend door
de Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, William Rogers, en de
Russische minister van buitenlandse
handel, Nikolai Patolitsjew. Deze ver
klaarde dat de betekenis van de over
eenkomst moeilijk te hoog geschat kan
worden. Minister Rogers verklaarde
tfermorgen arriveerde reeds in Sai-
i generaal Creighton Abrams, die
amandant van de Amerikaanse
ijdkrachten in Vietnam is geweest
die onlangs benoemd is tot staf-
f van het Amerikaanse leger. Hij
ut officieel voor bestudering van
militaire situatie en van de vorde-
igen op het terrein van de Vietnami-
ing. Kissinger legde bij zijn aan-
ast geen enkele verklaring af,
ar uiterlijke tekenen de dage-
:se bijeenkomsten tussen Thieu en
belangrijkste medewerkers, en de
ikorast van belangrijke Zuidvietna-
sp. en Amerikaanse diplomaten en
litairen in Saigon hebben de
arnemers er niet alleen van over-
igd, dat de onderhandelingen een
lissend stadium hebben bereikt,
ar dat in Saigon moeilijkheden zijn
staan,
het toestel met zijn tweekoppige be
manning gisteren boven Noord-Viet
nam is neergestort, zoals Hanoi heeft
meegedeeld, kon in Saigon niet wor
den bevestigd.
Hoogtepunt
itkenning
woordvoerder van de Noordvietna-
e delegatie in Parijs, Thanh Le,
gisteren weten, dat de geheime
erhandelingen tussen Henry Ris
er en ziin landgenoten niet voor
doorbraak in de Vietnamese im-
e hebben kunnen zorgen. 'Wij
ten zeggen, dat de regering-Nixon
gert haar agressie te beëindigen
afstand te doen van de verrader
«jen Van Thieu', aldus de Noord-
namees, die daaraan toevoegde,
de president 'zijn verkeerde be
ten aanzien van Vietnam hand-
ft
r de speciale correspondent in
ei van het Franse communistische
ilad L'Humanité meldde gisteren
lit de Noordvietnamese hoofdstad,
de terugkeer aldaar van Kissin-
i gesprekspartner Le Doec Tho,
nemers doet neigen tot de ge-
ite dat 'iets nieuws en positiefs is
itgekomen' uit de recente geheime
tnaaans-Noordvietnamese onder-
delingen.
Ji heeft gisteren zeer uitvoerig
d'ig gemaakt van het neerschieten
het (volgens de eigen statistie-
vierduizendste Amerikaanse
Buig boven Noord-Vietnam. Via
*dio werden talrijke commentaren
"1, evenals via de openbare
ters, die normaal worden ge-
«t om belangrijke gebeurtenissen
Amerikaanse luchtaanvallen aan te
digen.
"euw is gisteren boven Noord-
toam een nieuwe Amerikaanse F-
jachtbommenwerper verdwenen.
Amerikanen hebben met dit zeer
®afe toestel, dat is uitgerust met
'telbare vleugels, veel pech gehad.
rf,e weken geleden verdween al
'■Hl boven Noord-Vietnam. Of
'Het hoogtepunt van de communisti
sche aanvallen bij Saigon is voorbij
en er bestaat geen gevaar voor een
aanval op de Zuidvietnamese hoofd
stad', aldus hoge militairen in Saigon.
Volgens dezelfde bronnen zijn van de
18 dorpen, die sinds 5 oktober bij
Saigon door Noordvietnamezen en
Viet Congstrijders werden bezet, er
nu vijftien heroverd, terwijl om de
overige drie hevig wordt gevochten.
'De strijd is moeilijk .omdat de vijand
zijn taktiek geheel heeft gewijzigd.
Hij opereert in groepjes van acht tot
tien man, die dorpen en nederzettin
gen binnendringen. Het is zowel een
politieke als een militaire strijd,' aldus
de militaire zegslieden.
dat de regeling van de leen- en pacht
schuld uit de tweede wereldoorlog
betekent dat een ernstige belemmering
van betere betrekkingen tussen de
Verenigde Staten en de Sowjet-Unie is
weggenomen. Niet alleen de politieke
en economische betrekkeingen zullen
er beter door worden maar ook de
zaak van de wereldvrede is ermee ge
diend, aldus Rogers
President Nixon heeft de weg voor kre
dieten van de Amerikaanse export-im
port bank aan de Sowjet-Unie vrijge
maakt door te bepalen dat deze lenin
gen in het belang van het land zijn.
Kredietverlening aan communistische
landen is zonder zo'n presidentieel be
sluit niet toegestaan. Op de vraag of
hij dacht dat het Congres akkoord zal
gaan met verlaging van Invoerrechten
op Russische goederen zolang de emi
gratie uit de Sowjet-Unie financieel
wordt bemoeilijkt, antwoordde minister
Rogers dat hij hierover met Joodse lei
ders heeft gesproken en dat dezen met
hem van mening zijn dat het vraagstuk
via de diplomatieke kanalen moet WOP-
den opgelost.
Gisteren kwamen berichten uit Moskou,
dat de emigratiebelasting voor joden
wordt opgeheven
SANTIAGO (AP) Tientallen verla
te voetgangers en automobilisten zijn
in de nacht van dinsdag op woensdag
door politie-patrouilles in de Chileen
se hoofdstad Santiago gearresteerd,
nadat president Salvador Allende een
avondklok had ingesteld.
De meesten arrestanten kregen toe
stemming om naar huis te gaan, toen
zij hun papieren hadden laten zien of
aannemelijk hadden gemaakt, dat zij
niet op de hoogte waren van het
uitgaansverbod. Het is niet bekend,
hoeveel personenen de nacht in de
gevangenis hebben doorgebracht.
Hat uitgaansverbod, dat van midder
nacht tot 's ochtends zes uur van
kracht is, is de eerste belangrijke
maatregel, die de regering heeft ge
troffen, nadat zij vorige week donder
dag in de meeste Chileense provincies
de noodtoestand afkondigde.
De algemene onrust in Chili is het
gevolg van de staking bij het wegtrans
port, die weer aanleiding was tot
stakingen van zakenlieden, winkeliers,
artsen, advocaten, scholieren en bank-
employé's.
President Allende heeft gewaar
schuwd, dat de situatie het land 'op
de rand van een burgeroorlog' heett
gebracht. Tot dusverre heeft de rege
ring haar dreigement om de winkels
en firma's, die door de staking geslo
ten zijn, te nationaliseren echter niet
ten uitvoer gelegd.
Protestanten vallen militairen aan
BELFAST (Reuter, UPI) De kans op een vreedzame regeling van
de moeilijkheden in Noord-Ierland lijkt verder weg dan ooit nu de
militante protestanten de strijd hebben aangebonden tegen de Britse
militairen. Bij schietpartijen tussen leden van de protestantse Ulster
Defence Association (UDA) en Britse militairen zijn gisteren zeker
twee mensen om het leven gekomen. Onder de ongeveer twintig ge
wonden waren vijf militairen en zeven politieagenten.
De UDA heeft afgelopen dinsdag aan
gekondigd dat zij de Britse regering
en het Britse leger voortaan als vijan
den beschouwt, omdat de militairen
een protestantse man hadden doodge
reden en drie anderen hadden doodge
schoten.
De UDA liet het niet bij dreigende
woorden, maar begon in de nacht van
dinsdag op woensdag in het centrum
van de hoofdstad Belfast Britse mili
tairen onder vuur te nemen. Zoge
naamde 'tartan-benden' trokken
woensdagnacht door de straten van
Belfast, staken auto's in brand, richt
ten barricades op en vielen met zelf
gemaakte brandbommen Britse pa
trouilles aan. Vanaf de daken open
den de sluipschutters het vuur op de
militairen.
Waarnemers zien nog een klein licht
puntje in de bereidheid van de UDA
de Britse autoriteiten te ontmoeten in
een poging de crisis zo te bezweren,
dat Ulster niet in een volledige chaos
wordt gestort. De bijeenkomst is gis
teren gehouden en na hevige discus
sies waren beide partijen het er over
eens geworden vandaag weer bij el
kaar te komen.
De grote vraag is echter of de leiding
van de UDA de mensen in de straat
nog wel in de hand heeft. Waarne
mers geloven dat de extremisten nu
het heft in handen hebben genomen.
De diepere redenen voor de ontevre
denheid van de protestanten is het
besluit van minister William White-
De leiding van de militante protes
tantse organisatie UDA heeft gisteren
de 'oorlog' tegen Engeland afgeiast.
De vlce-voorzitter van de UDA,
Tommy Herron, zei na een nacht vol
geweld: 'Onze oorlog met het Britse
leger is voorbij.' Dit resultaat werd
bereikt tijdens besprekingen tussen
de UDA-top en de Britse autoriteiten.
law het aangekondigde referendum
over de toekomst van Noord-Ierland
tot volgend voorjaar uit te stellen.
Deze volksraadpleging stelt de protes
tanten in staat zich uit te spreken
tegen hereniging met de Ierse Repu
bliek. Omdat de protestanten in
Noord-Ierland verreweg in de meer
derheid zijn, is de uitslag van de
volksstemming niet moeilijk te voor
spellen. Op 6 december moeten er
regionale verkiezingen gehouden wor
den, waarbij voor de eerste keer het
stelsel van evenredige vertegenwoordi
ging zal worden toegepast. Dan zullen
de rooms-katholieken ook de plaatsen
in de bestuurlijke colleges kunnen
innemen, waar ze recht op hebben.
Door een nieuwe golf van geweld te
ontketenen zouden de protestanten
deze /erkiezingen ook naar later sta
dium willen verschuiven.
De protestanten geloven dat de rege
ring van minister Whitelaw er op uit
is de volksstemming helemaal niet te
laten doorgaan omdat een referendum
een verzoening met de rooms-katholie-
ke minderheid in de weg zou staan.
WASHINGTON (Reuter) De Ame
rikaanse Senaat heeft gisteren het
veto van president Nixon op een wets
ontwerp tegen milieuvervuiling met
52 tegen 12 stemmen verworpen.
In het wetsontwerp wordt 24.6 mil
jard dollar uitgetrokken voor de zui
vering van de Amerikaanse waterwe
gen tegen 1985, en het legt de indus
trieën meer beperkingen op dan presi
dent Nixon had gevragd.
Het Huis van Afgevaardigden moet
nu nog stemmen over het wetsont
werp. Het moet het veto van Nixon
met tweederde meerderheid verwer
pen om het wetsontwerp er toch door
te drukken. Presidentskandidaat
McGovern zei. dat uit het veto blijkt,
dat het werk van de regering tot
behoud van het milieu bestaat uit
'hypocritische gemeenplaatsen gepaard
aan optreden zonder ruggegraat'.
Nixon had gezegd, dat het uitgeven
van 24.7 miljard dollar inflatie zou
bevorderen. Onder het wetsontwerp
wordt geld beschikbaar gesteld voor
het bouwen van zuiveringsinstallaties
voor afvalwater door staten en stads
besturen.
SEOEL (Reuter) President Park
Sjoeng-Hei van Zuid-Korea heeft giste
ren de grondwet gedeeltelijk opge
schort, de Nationale Vergadering ont
bonden en de activiteit van alle poli
tieke partijen verboden.
Deze maatregelen zijn gisteravond van
kracht geworden, aldus het presidentië
le bureau in Seoel. De stafchef van
het leger, generaal Chai-Hyun Noh is
benoemd tot leider tijdens de staat
van beleg.
De president zei in een radiotoe
spraak, dat de maatregelen zijn geno
men met het oog op een grondwets
wijziging. die op 27 oktober zal wor
den ingediend en die een maand daar
na aan een referendum zal worden
onderworpen.
KAAPSTAD (Reuter) Het
hooggerechtshof van de Zuid-
afrikaanse Kaapprovincie heeft
gisteren de vonnissen vernietigd,
die een lagere rechtbank had op
gelegd aan veertien mensen in
verband met de betogingen van
juni en de daaruit voortvloeiende
botsingen tussen studenten en
politie.
De veertien waren tot boetes veroor
deeld, omdat ze geen gehoor hadden
gegeven aan een bevel tot beëindiging
van een betoging op de trappen van
de kathedraal van Kaapstad.
Het hooggerechtshof oordeelde, dat er
ten onrechte een verbod werd uitge
vaardigd tegen de betoging. Vrijheid
van vergadering behoort tot de demo
cratische rechten van elke Zuidafri-
kaansa staatsburger, aldus rechter van
Zijl. Het verbod was pas enkele uren
voor de demonstratie uitgevaardigd,
op grond van de 'wet op oproerige
bijeenkomsten'.
'Vrijheid van vergadering is een ui
terst belangrijk recht, want de geor
ganiseerde publieke opinie is een be
langrijke factor, en het is erg moei
lijk de publieke opinie te organiseren
zonder het recht op openbare bijeen
komsten', zo luidde de overweging
van het hooggerechtshof.
Slechts elf van de veertien veroordeel
den waren tegen het vonnis van de
lagere rechtbank in hoger beroep ge
gaan, maar het hooggerechtshof maak
te gebruik van zijn bevoegdheid ook
de andere drie te ontslaan van rechts
vervolging. Een van de veertien is
dominee Theo Kotze van het Christe
lijk Instituut.
In Zuid Afrika loopt nog een reeks
processen in verband met de demon
straties van juni. Morgen wordt de
uitspraak verwacht in een zaak tegen
zestig mensen, die deel zouden heb
ben genomen aan een illegale bijeen
komst.
WENEN (Reuter). De Roemeense
minister van buitenlandse zaken, Cor-
neliu Manescu, zal worden ontheven
van zijn functie, zo meldde gisteren
het Roemeense persbureau Agerpres
vanuit Boekarest. De verassende aan
kondiging volgde op de officiële me
dedeling van vorige week, dat de
Roemeense regering zal worden ge
reorganiseerd om het landsbestuur te
versterken.
LONDEN (UPI) China en Rusland
hebben in de Chinese hoofdstad Pe
king hun onderhandelingen over het
grensgeschil tussen de twee landen
hervat. Met grote onderbrekingen du
ren deze besprekingen nu al drie jaar.
In die tijd zijn de betrekkingen tus
sen de twee landen er niet beter op
geworden. Vorige week klaagde het
Russische partijdagblad Prawda nog,
dat de Chinese leiders wel toenade
ring tot het Westen zoeken, maar dat
zij tegenover de Sowjet-Unie een vij
andige politiek blijven volgen.
ADVERTENTIE
'het gezin op de fles?
'erover in het nieuwe nummer
Hervormd Nederland.
Ik abonneer mij
op/vraag een
proefnummer
van/Hervormd
Nederland.
LES:
UTS:
PXfltKER:
f^Mitsprijs 16.— er halfjaar;
Per jaar. Abonnementen kun-
1 ogenblik ingaan.
y in BLOKLETTERS - in
."P donder postzegel) verzenden
J0rmd Nederland
"^nummer 1776, Den Haag.
Deze keer naderen wij Amerika
niet uit het Oosten maar uit het
Westen, niet uit het Europese
moederland maar uit de Stille
Oceaan.
Tahiti is onze basis, daar zijn wij
drie dagen in de ban geweest van
de paradijselijke natuur en uit
uit oerwereld springen wij, dank
zij de moderne techniek over in
de moderne tijd, in de lelijke
metropolis die nota bene Los
Angeles heet.
In een vermaard essay heeft de Engel
se schrijver D. H. Lawrence zich beelg
gehouden met de hartstocht van de
Amerikaanse auteur Herman Melville
voor de wereld van de Stille Zuidzee.
Melvill bewonderde en romantiseer
de die grootse ruimte en schreef er
zijn mooiste boeken over, waaronder
het onsterfelijke verhaal van de Jacht
op de witte walvis, Moby Dick. Maar
hij kon of wilde er niet blijven. Toen
hij de kans kreeg opgenomen te wór
den in de onbekommerde maatschap
pij der edele wilden, ontsnapte hij en
keerde terug naar de verdorven Wes
terse beschaving. Volgens Lawrence is
in die spanning van Melville een
typisch Amerikaanse ambivalentie be
lichaamd. De Amerikaan zou de mens
zijn d'ie in zijn confrontatie met de
overmacht der natuur wel zijn eigen
wetten stelt en, net als kapitein
Ahab, de hoofdpersoon uit Moby
Dick, de strijd aanbindt met de oer-
machten, maar in zijn diepste wéZèft
zou hij eigenlijk terugverlangen naar
de zuiverheid en stilte, de volmaakt
heid van het natuurlijke leven.
Er is veel aantrekkelijks in een derge
lijke hypothese, al klinkt ze wat ab
stract. De onrust van de Amerikaanse
maatschappij, haar bewegelijkheid en
activisme afwisselend met zelfverwijt
en masochisme, zou zo een zekere
verklaring vinden. Maar het gevaar
van een romantisch programma, een
kosmisch moralisme, is er wel in
begrepen. Wat Lawrence, eenzijdiger
dan Melville, predikte, een terugkeer
naar een heidense aardsheid, lijkt wel
een al te simpele boodschap voor de
problemen van het grote land, al
wordt dat evangelie in diverse toon
aarden ook tegenwoordig telkens
weer aangeheven, met een gemakkelij
ke beschuldigende wijsvinger tegen de
techniek en alle andere boosheden
van de tijd.
Een natuur
Maar het is goed te bedenken dat
Amerika inderdaad en allereerst be-
prof.dr.j.w.schulte nordholt
halve problemen en verkiezingen, een
continent is. een natuur, en dat de
relatie tot die natuur dan altijd, ja
nu meer dan ooit te voren, een kern
probleem van de Amerikaanse samen
leving is. In Amerika is de Westerse
mens geconfronteerd met de macht
van de aarde, en hij heeft zich als een
heerser daar tegenover gedragen,
want hij kwam uit de trotse wereld
van de Europese Renaissance, stout
moedig, vurig, losgeslagen, niets ont
ziend. Maar hij is er ook tot bezin
ning gekomen, hij heeft ontdekt, dat
tensotte de schade groter was dan de
winst en dat proces is nog altijd aan
de gang.
Tot zulke overdenkingen werdén Wij
als vanzelf gebracht toen wij eenmaal
de nieuwe wereld waren binnen ge
drongen. Ontvlucht uit de grote ste
den, het chaotische Los Angeles, het
grootse en charmante San Francisco,
deden wij wat wij in omgekeerde
richting al eens eerder gedaan had
den, wij gingen in een auto zitten en
reden de natuur in, op weg van kust
naar kust Ik schrijf dit stuk in een
kamer van een oud hotel, in een
klein stadje in de Black Hills, midden
in Amerika, onderweg.
Er is géén betere manier om dit land
te leren kennen dan zo, als een Ame
rikaan onder de Amerikanen, in een
auto langs de eindeloze wegen, en
's avonds in de motels en eethuizen
langs de weg volledig één der hun
nen, bij een ferme 'steak' en een
slaatje met een 'French dressing*. Er
is geen andere manier om werkelijk
te begrijpen wat Amerika is, en wat
de ruimte van zijn natuur wezenlijk
betekent.
Als een slak
Wij vreten ons door dit land heen,
als een slak door een blad sla, met
onze beste Bnelle auto dagen en we
ken onderweg, almaar onderweg, door
een natuur die sóms groots en eento
nig is, soms verrassend in haar wisse
lende schoonheid. Wij rijden door de
pracht van het Yosemite-park met
zijn magnifieke granieten bergen
loodrecht oprijzend boven het liefe
lijke groene dal, wij gaan uren en
urén xoort door de kale barre heuvels
van Nevada, wij worden veifclind,
door de zoutwoestijn van Utah, wij
zien met verwondering op tegen de
scherpe bergen, die eens door Franse
woudlopers in een overmaat van kos
mische sensualiteit de Tetons zijn ge
noemd, wij brengen een weekend
door in de woeste natuur van het
Yellowstonepark en worden daar, op
25 september, overvallen door zo'n
zware sneeuw dat wij met de grootste
moeite en na een hele reeks slippar
tijen er weer uit kunnen geraken, wij
kronkelen door de lieflijke dalen van
Amerika's zwarte woud, de Black
Hills in Zuid-Dakota, en nu zijn we
dan in de prairies aangeland, die
immense vlakte waar onze lieve va
derland wel honderd keer in kan.
Stinkende kastjes
Dit is het aftdere Amerika, groots,
verlaten, provinciaal, wisselvallig,
nieuw en tegelijk oeroud. Maar laten
wij niet al te veel romantiseren, wij
vinden die stilte natuurlijk ook, om
dat wij in het naseizoen komen, de
toeristen zijn grotendeels verdwenen,
het landschap herneemt zijn rechten.
In de zomer zijn dezelfde verlatenhe-
deh, vooral de parken zo vol met
mensen, natuurlijk allemaal net als
wij in hun stinkende blikken kastjes,
comfortabel en onnatuurlijk, dat de
uitlaatgassen uitgerekend in deze tem
pels der natuur een dichte walm ver
spreiden, een wierook des duivels.
Dc Amerikaanse voortreffelijke Natio
nal Park Service beraamt middelen
om het gevaar te bezweren en heeft
in een recent rapport (uitgebracht ter
De bergen die eens door Franse woudlopers in een overmaat van kos
mische sensualiteit de Tetons zijn genoemd.
(foto J. W. Schulte Nordholt).
gelegenheid van het honderdjarig be
staan van de parken) aanbevolen de
auto's te weren. Waarschijnlijk zal
een dergelijke maatregel, min of meer
stringent, binnenkort wel genomen
worden, dan kan men die prachtige
natuur alleen met openbaar vervoer
en weer rein en rustig aanschouwen.
Maar ons, reizigers in de herfst, gaat
het niet speciaal om de parken, al
genieten wij van hun overdadige
schoonheid. Wij beleven langs de we
gen en in de barre eenzaamheden iets
van wat wezenlijk is voor dit land,
een betrokkenheid op een natuur die
liefelijk en verschrikkelijk kan zijn,
die altijd extreem is, vol verrassingen,
die het leven bepaalt, ondanks alle
techniek. De mensen die hier wonen
zijn er langzamerhand b'ij gaan horen,
houden ervan. Het dienstertje in een
restaurant langs de weg vertelt ons
dat ze al eens een verre reis heeft
gemaakt, de geijkte toeristische tocht
naar Hawaii. Maar het heeft haar niet
veel gedaan, het was wel mooi, zegt
ze, maar de 'wide open spaces' van
Wyoming heeft ze toch liever en ze
wil nooit meer weg.
Modus vivendi
Er is een Amerika dat zo langzamer
hand een modus vivendi met de na
tuur heeft gevonden, en in het Wes
ten kan men het aantreffen. De pro
blemen van de grote wereld dringen in
dat vriendelijke provinciale landschap
maar half door, de onrust waarover
Lawrence schreef ligt de gewone men
sen al te ver, zij zijn oprechte bur
gers, hartelijk, buitengewoon behulp
zaam en waarschijnlijk vooral be
vreesd voor alles wat te vreemd en
extreem is. Mensen van het midden,
wier trouwhartigheid de vreemdeling
hoffelijk ontvangt (wij merken het
dagelijks), maar wier wantrouwen te
gen alles wat de orde verstoort groot
is.
Zij zijn niet zonder gevoel van onbe
hagen over de ontwikkelingen van de
laatste tijd, maar zij blijven geloven
dat in wezen hun vaderland het beste
land van de wereld is, God's own
country. Zij lezen wel een en ander
over de problemen der samenleving,
die de grote steden benauwen, maar
zij leven daar zo ver vandaan, zij
horen bij een andere wereld, bij de
aarde.
Stil en beperkt
In een gedicht heeft Henriëtte Roland
Holst er zich eens over verwonderd
dat onder de wijde hemel van Hol
land de mensen zo klein ee bekrom
pen konden zijn, maar eigenlijk is dat
niet 20 vreemd. Hier in Amerika treft
men hetzelfde, het leven op het land,
onder de hemel, is stil en beperkt
Het kent een vrede en vriendelijkheid
die veel weg heeft van stilstand.
Stadslucht maakt vrij, maakt geschie
denis, maar ook romantiek en span
ning. Lawrence kwam uit Londen en
Melville uit New York, en ook wij
zijn hier maar vreemdelingen uit een
stedelijke wereld, vluchtige verschij
ningen in een onveranderlijk land
schap waar de boeren hard werken en
in meerderheid op Nixon stemmen.
(Dit Is het eerste van een serie van
drie artikelen over het Amerikaanse
continent).
