I
WERKENDE JONGEREN ZIJN
LEERLING, GEEN ARBEIDER
dichtbij
tl
y
1
- 'Educatief centrum' in Roermond loopt jaren
Chili (1)
Het spel kan nu beginnen
Dit jaar begin, maar
dan eerst een vergunning...
LD-redacteur
spant kort
geding aan
Woningbouw
weer gestegen
ROUW/ KWARTET WOENSDAG 11 UK'l'OBEK 1*72
commentaar 0p de toekomst van het onderwijs vooruit
lly
BENNENLAAD
TS/K7
)e 'revolutie in legaliteit' van de Chi-
tense marxistische president Salvador
blende is in een onvervalste crisis
«land. Terwijl veel acties van de
jgerende Unidad-Popular-coalitie
|oor een vijandige meerderheid in het
irlement worden geblokkeerd en dc
trgaande polarisatie zich op strasfv
nanifesteert in harde botsingen tussen
inkse en rechtse betogers, blijft de
conomische situatie verslechteren.
)e landbouwproduktie is dermate te-
uggelopen, dat Chili een land met
neer dan voldoende vruchtbare grond
m z'n negen miljoen koppen tellende
evolking te voeden dit jaar voor
et onthutsende bedrag van een miljard
lilden voedingsmiddelen moet invoe-
en. Deze droeve ontwikkeling kan ten
Iele op het conto van Allendc en zijn
menden worden geschreven, want een
adicale landhervorming ging gepaard
iet te veel chaos en met te weinig
evoel voor de directe wensen van de
loerenmassa. Anderzijds hebben veel
yoormalige grootgrondbezitters dc pro-
iuktie gesaboteerd door niet meer in te
»aicn of de veestapel te slachten, dan
►rel naar de Argentijnse pampa te
irijven.
)p industrieel terrein ziet de zaak er
reinig beter uit en ook daar zou men
lunnen spreken van een tweeledige
ichuld. Zo heeft de regering veel gena-
ionaliseerdc bedrijven toevertrouwd
tan lieden, wier commerciële inzicht
niet altijd even ver reikte als hun
lolitieke betrouwbaarheid. Maar be-
angrijker is nog de 'investeringssta-
üng' van particuliere ondernemers, die
'socialistisch corset' vrezen en die
lich ook herhaaldelijk schuldig maken
aan overdreven voorraad vorming om
jde schaarste te vergroten en de prijzen
«rdcr op te drijven
Voeg daarbij dc politiek van sterke
loonsverhoging voor dc laagst betaal
den cn men hoeft zich nauwelijks meer
le verbazen over de recente melding
van de Chileense regering, dat de
inflatie is overgegaan in volle galop en
sinds 1 januari al de beangstigende
hoogte van 99 procent heeft bereikt.
Chili (2)
Maandag zag Salvador Allende zich
daarom genoodzaakt een 'oorlogseco
nomie' aan te kondigen, waarbij voe-
dinpmiddelen en andere schaarse arti-
iC kelen zullen worden gerantsoeneerd.
•Ze. Een tconomische noodzaak, dat wel,
an maar met de parlementaire verkiezin-
M' pi van volgend jaar maart voor de
:g weinig minder dan een politiek
ima. waarin trouwens ook de vijan-
•e buitenwereld een hoofdrol speelt,
wees Allende er deze week terecht
dat de internationale bankinstellin-
:n de kredietkraan voor Chili gesloten
tuden. En als klap op dc vuurpijl liet
Amerikaanse Kennecott-conccrn
dat met Chileense koper en Chi-
ise arbeiders een miljardenbedrijf
:rd door een Pariise rechter be
slag leggen op een lading voor Frank
rijk bestemd koper.
Het bedrijf wenst geen genoegen, te
nemen met de omstandigheid, dat de
rcgering-Allende met steun van alle
partijen zijn Chileense konerbelangen
tonder schadeloosstelling nationaliseer
de. vanwege de buitensoorige winsten
behaald sinds het begin van deze eeuw.
Men kan zich voorstellen, dat te ver
wachten herhalingen van dit soort ac
ties niet stimulerend zullen W"Vn oo
de kooolust van de voornameliik Euro-
oese afnemers vnn het CM^nse VpnT.
Men kan er zeker van ziin. dat deze
"imhnrc on.,u''kt"»|rnfTpn Hg tegenstel
lingen verder zullen verscherpen tussen
rech's" nf'on-n. d'"e streven naar cha
os cevol"d door cn militaire staats-
m Fnl-s- rvi.nM, jti» rhUi uit
de impasse willen he'nen door het
socialiserinnstcmno op te voeren zen
der acht te slaap on wette'iike heor>':n-
liïrt* rlnrtrr,-1! fivti-
'nt b«t A't^nde d-» Vnmanrlr maan
den moei'iii: 7^1 va"'*'* h^t democrati
schs karakter van ziin r'sipie en van
rvW-I 'n h-t
''■""meen te handhaven.
Van onze onderwij sredactie
ROERMOND Wie in Roermond de weg vraagt naar de rooms-ka-
tholieke lagere technische school loopt grote kans dat hij naar de
'ambachtsschool' gestuurd wordt. Want een l.t.s. is en blijft een am
bachtsschool. Zelfs in Roermond, waar dit jaar een 'educatief cen
trum' van start gaat dat een voorsprong neemt van een kleine tien
jaar op de toekomst van het onderwijs.
Het nieuwe van dat 'educatief oen-
trum' is dat het lager technisch on
derwijs, vormingswerk voor werkende
jongeren en het leerlingen-wezen bij
elkaar brengt. Het ontbreekt er nog
maar aan dat de plaatselijke mavo en
huishoudschool willen meedoen. Maar
dat belet het educatief centrum niet
toch zelf die richting in te slaan
Roermond is één van de vijf experi
mentele streekcentra voor werkende
jongeren die dit jaar zwaar
vertraagd beginnen met een nieu
we vorm van onderwijs voor werken
de jeugd. Nadat vorig jaar Tilburg
het spit afbeet mogen dit jaar Drach
ten, Emmen, Nijmegen, Den Haag en
Roermond starten. Al deze experimen
ten zijn erop gericht om een brug te
slaan tussen het vormingswerk en het
leerlingstelsel. In Roermond gaat men
op verschillende punten nog een stap
je verder.
Vechten
dan een minister die het beleid uit
stippelt voor heel Nederland. De mi
nister gaat stapje voor stapje: eerst
één dag partiële leerplicht, en vier
dagen werken: dan twee dagen leren
en drie dagen werken; enzovoorts.
Tenslotte wordt dan het werk een
soort stage binnen het onderwijs.
Maar zo'n proces gaat langzaam. De
invoering van zulk 'participatie-onder
wijs' kan niet zonder een goede bege
leiding. Er zijn veel problemen op te
lossen. Er moeten gebouwen zijn, er
moet geschikt personeel zijn. je moet
een programma hebben aan te bieden.
Dat zijn stuk voor stuk problemen die
mij een beetje huiverig maken om nu
op dit moment af te dwingen dat
volgend jaar een tweedaagse partiële
leerplicht wordt afgekondigd. Eerst
moet aan bepaalde voorwaarden zijn
voldaan. Behalve de gebouwen, het
personeel en de programma's denk ik
ook aan de financiële consequenties
voor de jongeren en de gezinnen
waaruit zij komen.
L.T.S.-directeur C. H. J. Piets heeft
op het ministerie hard voor zijn zaak
moeten vechten. Pas op het allerlaat
ste moment bleek het ministerie be
reid aan zijn voorwaarden te voldoen.
Nu de zaak op papier geregeld is
wacht de heer Piets vol ongeduld op
de definitieve toestemming voor de
bouw van het nieuwe centrum. Want
het is nog altijd de bedoeling dat de
75 Roermondse jongeren die op dit
experiment hebben ingetekend dit
cursusjaar met hun opleiding begin
nen. Daarom zit de heer Piets zich
elke dag te verbijten als er weer geen
brief uit Den Haag is die het sein op
groen zet. De aannemer staat klaar, in
zes weken kunnen de eerste noodloka-
len klaar zijn. Maar zonder een bouw
vergunning kan men niets beginnen.
Intussen zitten die vijfenzeventig
toekomstige leerlingen tijdelijk op an
dere scholen. Dat is voor hen verre
van ideaal, want de meesten van hen
hebben zich juist bij het educatief
centrum aangemeld omdat ze genoeg
hadden van het schoolse onderwijs. Ze
hebben zich alleen laten inschrijven
omdat zë begrepen hadden dat het
educatief centrum anders te werk
ging dan een gewone school. Hun
enige troost is dat het leed snel
geleden is, wanneer de bouw eenmaal
kan beginnen.
D e, 75 van de eerste lichting zijn
geen 'werkende' jongeren in de gewo
ne betekenis van het woord. Ze wer
ken immers niet. In dit kleine proef-
tuintje wordt eigenlijk vooruit gelo
pen op de situatie waarnaar werkende
jongeren en ministerie van onderwijs
(eendrachtig wat betreft dc doelstel
ling, niet helemaal eensgezind over
het tempo van de verwezenlijking)
uiteindelijk streven. Dat is de situatie
waarin de werkende jongere net als
zijn leeftijdgenoten op mavo's, havo's,
enz. de status van leerling en niet die
van arbeider heeft.
De heer Piets: 'Bij een experiment als
het onze kun je anders te werk gaan
Twijfels
En heel belangrijk is de bereidheid
van het bedrijfsleven. Vooral op dat
laatste punt heb ik m'n twijfels. Niet
dat ik nu te klagen heb over mede
werking van de bedrijven. Wij heb
ben contacten met 1200 bedrijven en
bedrijfjes en in de omgeving van Roer
mond wordt al tien jaar vrij gegeven
ten behoeve van vorming. Dat be
stond al voor die partiële leerplicht.
Maar het is de vraag of de bedrijven
mogelijkheden hebben om deze jonge-
ren als stagières twee of drie dagen
per week op te vangen. Je kunt toch
niet van een bedrijf verlangen dat ze
de lopende band stop zetten omdat er
elke dag een stel jongeren een leer-
stage komt doen? Vanwege dat alles
ben ik geen voorstander van klakkelo
ze invoering van die tweede verplich
te schooldag'.
De heer Piets stemt toe dat de jonge
ren die aan het Roermondse experi
ment gaan deel nemen bevoorrecht
zijn boven de grote groep werkende
jongeren die voorlopig meer arbeider
dan leerling zijn. Hij vindt het ook
jammer dat een dergelijk experiment
voorlopig nog veraf staat van de nor
male situatie van één. misschien twee
dagen leerplicht. Maar je moet ergens
beginnen, zeg hij. En als je begint
moet je het radicaal aanpakken.
'Het probleem van de werkende jon
geren zal niet opgelost worden, zolang
we hen laten werken. Dan blijven het
de domme krachten die gemiddeld
misschien iets meer geleerd hebben
dan hun ouders, maar die toch rela
tief dom zijn in vergelijking met de
rest. En wat nog erger is: ze blijven
daar ook in berusten. Ze aanvaarden
die tweedeling van de mensheid. De
knappen die het op school en in de
maalsciiappij goed doen; en de kleine
man die door de school voorzien is
van het etiket 'minderwaardig'. Je
b'ijft prutsen aan de buitenkant
C. H. J. Piets: belangrijk is de
bereidheid van het bedrijfs
leven
wanneer je hen de status van arbei
der geeft en dan een paar dagen per
week naar school haalt. In feite ben je
zo bezig hen aan te passen aan de
burgerlijke eisen van het voortgezet
onderwijs'.
Men zal de heer Piets er niet van
verdenken dat hij de zaak van de
werkende jongeren geen goed hart toe
draagt. Maar terwijl de organisaties
van de werkende jeugd (begrijpelij
kerwijze) gericht zijn op het verwer
ven van steeds meer rechten voor alle
werkende jongeren (en dat kan nu
eenmaal alleen stap voor stap), kan
de heer Piets dankzij het experiment
van de andere kant beginnen. Het
educatief centrum in Roermond
probeert een alternatief te geven voor
de schoolse school, waarvan deze jon
geren het slachtoffer zijn en waarvan
ze de buik vol hebben.
Soort supermarkt
'De reden waarom veel jongens en
meisjes de school verlaten is de een
zijdigheid van die school. Het intellec
tualisme, het verbalisme, de gezags
verhoudingen, de prestatiedwang,
waaraan ze niet konden voldoen. Als
ik ze dan vertel hoe wij het willen
dan zeggen ze: op die manier willen
we het nog wel eens proberen.'
Het educatief centrum is een soort
supermarkt van onderwijsvoorzienin
gen. Er is een l.t.s. met 1200 leerlin
gen, een daarmee verbonden school
voor individueel technisch onderwijs
met nog eens 250 leerlingen, een
streekschool die 2500 jongeren één
dag per week een vakopleiding bin
nen het leerlingwezen geeft, en ten
slotte twee vormingsinstituten (jon
gens en meisjes). Die werken in de
praktijk al volledig samen, al is de
fusie organisatorisch nog niet he
lemaal rond. Men hoopt dat in de
toekomst ook de huishoudschool mee
gaat doer.
Op deze basis begint nu het experi
mentele streckcentrum. Daar komen
het eerste jaar vijfenzeventig jonge
ren van vijftien tol achttien jaar. Een
deel van hen heeft voortijdig de
school verlaten en wil misschien als
nog zo'n diploma haien. Tenslotte is
er een groep die voorlopig liever niet
aan diploma's denkt en die dus ko
men voor hun algemene vorming.
In overleg met henzelf worden deze
jongens en meisjes verdeeld over vijf
groepen van vijftien. Daarbij wordt
vooral gelet op hun belangstelling:
voorwaarde is dat ze met elkaar over
weg kunnen en eikaar een beetje
aanvoelen. Elke stamgroep krijgt een
'home-room': een huiskamer in ge
woon Nederlands, van waaruit het
verdere educatieve gebeuren zich kan
ontwikkelen.
Het accent ligt op zelfstudie. Vanuit
de stamgroep word iedereen bege
leid. Er is een zo ruim mogelijke
keus uit verschillende activiteiten:
techniek, sport, talen, wiskunde, vor
ming, enz. Je kunt bijvoorbeeld auto
techniek bij wijze van - hobby doen,
maar ook aan een vakopleiding als
electro technicus beginnen. Je kunt je
mavo- of l.t.s.-diploma gaan halen,
maar ook alleen maar Engels kiezer
en je verder ih huishoudelijke vakken
storten.
Bewustwording
In de filosofie achter het* educatief
centrum wordt vooral de bewustwor
ding benadrukt. 'Jongeren zijn wel
kritisch', zegt de heer Piets, 'maar die
kritiek richt zich tegen de ouders, de
leraren, de school, of tegen de baas.
Maar dat is een puberteitsverschijnsel
dat overgaat. De structuren van de
maatschappij hebben ze aanvaard. Ze
weten niet beter of de schouwburg en
de tennisbaan zijn niet voor hun
soort mensen. Gevoelsmatig blijven
artsen, ambtenaren, politieagenten
vreemden die in een bepaalde gezags
positie zijn geplaatst. Wij willen pro
beren de eenzijdigheid aan hun kri
tiek te ontnemen. Ze moeten de
maatschappij leren doorzien en als
volwassenen proberen die maatschap
pij te veranderen vanuit een ideaal
dat van henzelf geworden is'.
HEERLEN Jos Süjfs. redacteur
van het Limburgs Dagblad, heeft als
aandeelhouder van deze krant een
kort geding aangespannen om de
overdracht van LD-aandelen aan de
Holdingmaatschappij De Telegraaf te
schorsen of te verbieden cn om de
benoeming van Pierre Huyskens tot
hoofdredacteur van het Limburgs
Dagblad omgedaan te maken
Het korte geding, dat is aangespannen
tegen de NV gemeenschappelijk bezit
van aandelen uitgeversmaatschappij
Limburgs Dagblad, dient dinsdag 17
oktober (om 14.00 uur) bij de
rechtbank te Maastricht.
Pierre Huyskens is benoemd, aldus
Jos Stijfs, zonder dat een door de LD-
aandeelhouders te benoemen curatori
um een bindende voordracht te kun
nen opstellen. Daarnaast had volgens
hem de bestaande LD-redactiecommis-
sie of de te vormen redactieraad haar
mening nog niet kenbaar kunnen ma
ken. Dit alles is in strijd met de
gemaakte afspraken, aldus de LD-re
dacteur.
crp
w
Van een verslaggever
ÖEN HAAG In augustus werd
volgens definitieve gegevens van h.t
i-entraal Bureau voor de Statistiek
®et de bouw van 13.679 hulzen begon
nen tegen 13.265 in augustus vorig
Jaar. Het aantal voltooide woningen
bedroeg 13.247 tegen 11.318
gerekend over de eerste acht maan
den van dit jaar bedroeg het aantal
begonnen woningen 102.535 (89.350)
>n dezelfde periode van 1971) en het
?7otal voltooide woningen 92.487
'9-415). Het aantal in de eerste acht
baanden begonnen woningen bestond
"'t 34.744 '28.860) woningwetwonin-
f!n\i7-802 (44.473) premiewoningen
19.989 (16.017) ongesubsidieerde
voningen; ien aanzien van de voltooi-
woningen waren deze aantallen
r«p 32.363 (29.077.) 44.720 (37.025)
yn 15.404 (13.313).
tind augustus 1972 waren 163.264 wo-
"'ngen in aanbouw, te weten 108.890
^gezinshuizen en 54.374 woningen
n meergezinshuizen tegen 161.57" ul-
'm° augustus 1971.
Plotselinge
harde geluiden
Het gebeurde dezer dagen te Vlissin-
gen dat een buitenlands oorlogsschip
voor een officieel vlootbezoek in ons
land aankwam en, volgens oude tradi
tie, bij die gelegenheid achttien salut-
schoten loste. Met als onmiddellijk
gevolg dat enkele duizenden burgers
van Vlissingen de straat op gingen cn
zich geschrokken afvroegen wat er
wel aan de hand zou zijn.
Dit geeft te denken. Het zal bepaald
niet de eerste keer zijn geweest dat
daar in vredestijd geschoten werd.
Vlissingen is een marinebasis. Toch
schrok een aanzienlijk aantal inwo
ners. Daarvoor zijn twee mogelijke
redenen te bedenken. De burgers van
Vlissingen kunnen gedacht hebben
dat voor de kust vijandelijkheden wa
ren uitgebroken, of zij kunnen bang
zijn geweest dat bij een of andere
industrie een serie ontploffingen
plaatsgreep.
Die tweede mogelijkheid lijkt het
meest waarschijnlijk. Nu is het betrek
kelijk onwaarschijnlijk dat een fa-
brieksongeluk de gedaante aanneemt
van achttien ontploffingen met strikt
regelmatige tussenpozen. Toch waren
de burgers van Vlissingen geschrok
ken.
JL zou die reactie misschien kunnen
beschrijven als een overgevoeligheid
voor plotselinge harde geluiden. Zo'n
overgevoeligheid zouden de burgers
van Vlissingen wel eens gemeen kun
nen hebben met erg veel andere men
sen die op een paar kilometer van
grote chemische industrieën wonen.
Overgevoeligheid voor plotselinge har
de- geluiden is geen gezonde reactie.
Het wijst op een nerveuze toestand.
In dit geval veroorzaakt door het
benauwende gevoel dat er elk moment
iets mis kan gaan.
Hel staat natuurlijk lang niet vast dat
deze uitleg van de gebeurtenissen
juist is. Maar het zou erg de moeite
waard zijn om dat degelijk te onder
zoeken.
Want als inderdaad een dergelijke
nerveuze spanning op grote schaal
bestaat, moet daar in het belang van
de geestelijke volksgezondheid iets
aan gebeuren. Wanneer een dergelijke
spanning leidt tot niet-helemaal-logi-
sche reacties, zou het wel eens nodig
zijn, de oorzaken te bestrijden met
niet-helemaal-logische maatregelen.
Het zou nodig kunnen zijn, de indus
triële veiligheid een stapje verder op
te voeren dan op papier voor deskun
digen helemaal nodig lijkt. En het
bestaan of scheppen van die extra
veiligheid aan het omwonende pu
bliek van niet-deskundigen heel erg
duidelijk maken.
Beide, zowel het scheppen van extra
veiligheid als het duidelijk maken
aan de omwonenden, kosten extra
geld. In een samenleving waar het
benauwende gevoel bestaat dat er elk
moment iets mis kan gaan, zou dat
extra geld moeten worden gezien ais
onderdeel van de normale bedrijfskos
ten.
Normen
De Keuringsdienst van waren in Den
Bosch heeft geconstateerd dat in le
vertraan zoveel DDT kan zitten dat
kinderen bij regelmatig gebruik meer
binnenkrijgen dan de Gezondheids
raad toelaatbaar vindt. Het was nau
welijks een schokkend bericht, vorige
week in de krant. Bij het begin van
hel vorige levertraanseizoen is iets
dergelijks ook al eens ongemerkt.
Het zal belangwekkend zijn, te volgen
wat er nu verder gaat gebeuren. Vo
rig jaar is er eigenlijk niets gebeurd.
Als de mededeling nu opnieuw voor
kennisgeven wordt aangenomen, lijken
we toch op een hellend vlak te gera
ken.
Want het is wel erg gemakkelijk, en
dus verleidelijk, om vast te stellen
dat in die norm van de Gezondheids
raad natuurlijk een flinke veiligheids
marge zit ingebouwd, zodat een be
paalde overschreiding niet betekent
dat de situatie nu ongezond wordt.
Maar op die manier blijven we ner
gens. De Gezondheidsraad is een colle
ge met de reputatie, zeer gedegen uit
spraken te doen. En als dat college
een norm voor de toelaatbare hoe.veel-
heid DDT in voedsel publiceert, waar
in een veiligheidsmarge is verwerkt,
dan is die veiligheidsmarge er om
veiligheid te scheppen en niet om ge
leidelijk te worden afgeknabbeld.
Tenzij we de normen voor de bescher
ming van onze gezondheid maar wil
len laten schieten lijkt het dus wense
lijk de DDT-gehalten in levertraan-
produkten systematisch te meten en
daaruit consequenties te trekken.
Verkoudheid
Eindelijk valt er iets verstandigs te
melden over vitamine C. Dat is een
hele opluchting, want de discussie
over de waarde van de bekende zure
tabletjes voor het voorkomen van ver
koudheid was tot nog toe onoverzich
telijk met vervelende ondertoontjes.
Centraal in die discussie staat prof.
di. Linus Pauling, in dit verband
meestal aangeduid als 'de tweevoudige
Nobelprijswinnaar', die van dat nut
heilig overtuigd is en daar ook fors
propaganda voor maakt. (In Amster
dam verscheen bij de Wetenschappe
lijke Uitgevérij zijn boekje 'Vitamine
C en verkoudheid': ƒ12.50.) Dagelijks
innemen van enkele grammen (tien
tot honderd keer zoveel als tot nog
toe normaal werd geacht) zou een
heleboel ellende voorkomen. Nu
heeft prof. Pauling een grote reputa
tie als chemicus, maar geen van zijn
beide Nobelprijzen werd hem wegens
medisch onderzoek uitgereikt. Dat
zegt op zich nog niets, maar het
bewijsmateriaal dat de nu 71-jarigf
geleerde voor zijn stelling aanvoerde
werd ook nogal aangevochten. Een
droevig hoogtepunt bereikte deze zaak
toen hij geboekstaafd kon worden als
het eerste lid van de Amerikaanse
Nationale akademie van wetenschap
pen van wie een artikel voor het
tijdschrift van de akademie werd ge
weigerd wegens onvoldoende weten
schappelijk gehalte.
Maar nu meldt de New Scientist (vol.
55, pag. 550). dat de universiteit van
Toronto eindelijk een degelijk onder
zoek heeft uitgevoerd naar de waarde
van vitamine C. En dat leverde twee
opmerkelijke resultaten. Ten eerste
bleek dat mensen die dagelijks een
gram vitamine C aten, niet minder
vaak verkouden werden. Ten tweede
kwam duidelijk vast te staan dat de
vitamine-eters er op andere punten
we! duidelijk beter aan toe waren.
Hun totale ziekteverzuim lag maar
liefst dertig procent lager dan dat van
de controlegroep, en ook het aantal
mensen dal gedurende het maan
denlange onderzoek helemaal niet
ziek werd, lag duidelijk lager dan
normaal. Paulings meer algemene
stelling dat veel vitamine C goed voor
ons is. werd daardoor wel beves
tigd. Hoe dat komt, blijft intussen
nog een grote vraag.
Voor de leek en dat zijn we
vrijwel allemaal in dit cassinoloze
land is een croupier iemand die
met zo'n harkje fiches heen en weer
schuift. Maar ingewijden en de
Groninger P. Smit van de Nederland
se roulette-organisatie 'Chances sim
ples' is zo iemand weten dat er
heel wat meer aan vastzit. Zijn orga
nisatie begint volgende week in
Rijswijk met de eerste van een
reeks cursussen, waar men tot vol
leerd croupier kan worden opgeleid.
En daar leer je echt meer dan een
beetje heen en weer harken. Tien
maanden duurt de cursus met elke
week een lesavond.
Wat moet je dan allemaal leren? De
heer Smit, die in tegenstelling tot de
gelegenheidscroupiers van de onge
veer 175 illegale casino's in ons land
een jaar of zeven legale ervaring in
Duitsland heeft opgedaan: 'Eerst na
tuurlijk de spelregels, ook van andere
roulettesystemen. Verder moet je de-
geschiedenis van de opbouw van het
spel, het hoe en waarom, en de hele
historie van de roulette kennen Heel
belangrijk is het kunnen hanteren
van de fiches, en het uitbetalen: om
alleen al daarin routine te krijgen,
moet je een maand of drie tot verve
lens toe intensief oefenen. De plaats
en naam van alle nummers moet je
vlekkeloos uit je hoofd kennen. Op
alle vragen en problemen moet je een
pasklaar antwoord hebben zonder
eerst in een boekje te hoeven kijken.
De eerste les begin ik met vingeroefe
ningen. speciaal voor de fiches. Tien
maanden lang blijven we elke week
opnieuw trainen om dat in de vingers
te krijgen. En dan krijgen de cursis
ten nog huiswerk ook. want thuis
moeten ze met guldens oefenen'.
De bedoeling is om naast Rijswijk (de
opleiding voor Den Haag en omge
vingook in twintig a vijfentwintig
anderen steden overal in het land met
de cursus te starten. Maximaal zullen
oorlogsvlees
Onder het hoofdje Weerzinwekkende
Vertellingen valt zonder twijfel het
rapport van de Rotterdamse keurings
dienst van waren.
De meest opzienbarende vondst vorig
jaar waren de blikjes 'meat and vege
tables' uit de bevrijdingsdagen van
1945, die een winkelier nog vrolijk op
de plank had staan. In een cafetaria
deden de ratten zich 's nachts tegoed
aan voorgebakken patates en de klan
ten mochten dat overdag nog eens
dunnetjes overdoen.
Zo'n keuringsdienst krijgt naast de
periodieke controles ook klachten uit
te zoeken. Zulke klachten kwamen er
over een brood, waarin een stuk van
een plastic kleerhangertje dwars was
meegebakken, baby voedsel met hout
splinters, een doos gebak met een
al dode kakkerlak en een brood
met een ingebakken, voorgerbokte si
garettenpeuk. In een melkprodukt
voor baby's vond een moeder juist
bijtijds de half vergane resten van
vermoedelijk een mol en natuur
lijk ontbrak ook ditmaal het muisje
in een blik conserven niet.
Er was ook een opvallende niet-ge-
gronde klacht: een gezinnetje had zich
rondom de kerstdagen de buiken rond
gegeten aan een raar konijn dat ei
genlijk precies een kat was. Bij on
derzoek bleek het toch een echt ko
nijn, maar wel een geïmporteerd
soort met een lange kattestaart.
draderig
toestand
op die manier zo'n duizend croupiers
opgeleid kunnen worden. Stel, dat
hier binnen afzienbare tijd een stuk
of drie casino's geopend kunnen wor
den de heer Smit gelooft stellig
dat dat volgend jaar zover zal zijn
is er dan wel behoefte aan zoveel
c'oupie: Jazeker. 'Zeg da' 60 d 65
procent overblijft, dan hebben we
ongeveer zeshonderd mensen en die
hebben we zeker nodig. Een béétje
■josi.io i.eej. 200 a 250 croupiers in
diens!: acl< man per tafel, die per
half uur afgelost worden. En er zijn
eraard non andere banen in een
casino Je kunt ook nog zaalchef,
i'.ielchef, algemeen leider, cursusle:
der of kassier zijn of achter de balir
zitten. Theoretisch kun je het tot
algemeen directeur brengen, maar dat
heeft niet iedereen in zich. Dat ligt
op hetzelfde vlak als: elke katholiek
lean in principe paus worden'.
De cursus, uniek in Europa, zoals ook
Nederland als enige casinoloze staat
uniek is in West-Europa, kost f 300.
Spotgoedkoop, vertelt de heer Smit,
als hij vergelijkt met Duitsland Daar
staat bovendien tegenover, dat het
croupiersvak tot de beter betaalde
banen hoort: een basissalaris van 50
lot 7.5 gulden per dag, dat met een
aandeel uit de 'tronk' (de fooienpot)
oplopen tot'700 d 800 gulden per
week.
In dit sterk traditiegebonden vak
worden vrouwen nog altijd geweerd.
Niet door de heer Smit, die een
gemlxed' personeelsbestand een 'char
mant gebaar' zou vinden, voor vrou
wen best mogelijkheden ziet, maar er
tol nog toe pas ééntje in België
heeft ontdekt. Maar dat zijn allemaal
problemen voor later, als er echte
casino's zijn. Dan staat de Stichting
Nationale Casinospelen klaar om de
exploitatie op zich te nemen. 'Als de
minister bij wijze van spreken om
drie uur zegt: nou mogen jullie van
mij, dan zou om vijf over drie alles
kunnen draaien'.
gefeliciteerd
'Met alle bezwaren die wij mogen
koesteren tegen een aantal uitwassen
van de vrijheid die deze tijd ons te
zien geeft mogen wij ons gelukkig
prijzen, dat wij onszelf hebben weten
te bevrijden van veel taboes, van veel
spinrag uit het verleden. Spinrag
waaraan wij zo gewend waren geraakt,
dat wij niet eens meer bespeurden
dat wij het met ons meedroegen.'
Aldus minister Geertsema in een dra
derige toespraak, die hij gisteren in
het Alkmaarse Victoriapark hield tij
dens de jaarlijkse herdenking van
Alkmaars ontzet in 1573.
Dit is mevrouw Mary Walters, die in
dc Amerikaanse stad Columbus
woonL Ze is nog maar pas 104 Jaar
geworden en in heel haar lange leven
heeft ze niet één keer gestemd, omdat
ze vindt dat kiesrecht iets voor man
nen is. 'Volgens mij is het niet goed
ais een vrouw meestemt', heeft ze
altijd beweerd, maar daar is ze nu op
hoge leeftijd van teruggekomen. Ze
heeft een verjaardagskaart van presi
dent Nixon ontvangen en daardoor
vindt ze 'm ineens zo'n aardige man,
dat ze wel op hem móet stemmen,
daarbij vergetend dat ze nog nooit
een kaartje heeft gehad toen er geen
verkiezingen op til waren. Zo doen
sommige presidenten dat.
Vrijdag de dertiende is een akelige
dag, waarop dan ook in het Amster
damse gebouw Frascati 's avonds een
weinig opwekkend onderwerp bespro
ken wordt: de toestand in Indonesië
nu. Onder het motto 'Stop hulp aan
onderdrukking in Indonesië' hebben
het Indonesië Comité, de ASVA en de
SRVU deze voorlichtingsavond belegd
voor ieder, die nu eens wil weten hoe
het echt toegaat in dat land.
Voorlichters zijn o.a. Peter Schuma
cher (nog maar kort terug van een
verblijf van ruim een jaar daar), Jan
Wolkers en eigenlijk ook de film over
de Plantungen-gevangenis op Java als
mede een expositie van recente foto's.
De bijeenkomst begint om acht uur,
maar wie eerst de foto's rustig wil
bezichtigen, mag er al om half acht
binnen.
Zeldzaam Het Harderwijker Dol
finarium heeft er een dolfijn bij: een
hier zelden voorkomende spitssnuit-
dolfijn van een goed jaar, die gister
nacht met z'n moeder op het strand
van Ostende gevonden is. De moeder,
die is overleden, wordt in het labora
torium diepgaand onderzocht, zodat
men er misschien achter komt, waar
om de in de Stille Oceaan voorkomen
de dolfijnensoort helemaal naar Bel
gië is gezwommen. "Tropisch Nu
het weer wat afgekoeld is, wordt
donderdag in de Deventer schouw
burg de jaarlijkse tropische landbouw-
dag gehouden. Dat gebeurt in Deven
ter, omdat de hogere landbouwschool
daar zestig jaar bestaat. Prins Claus
zal een stuk bijwonen van dc bijeen
komst, waar over de vraag 'Voorzien
onze opleidingen in de behoefte?' ge
discussieerd zal worden.
217. 'Nee, Simpkins, dat is niet dc knop van de sigarettenaansteker*.
