panning stijgt
ij grens tussen
raël en Syrië
Spaanse stakers
masaal ontslagen
Kunst in Australië
bleef lang Europees
Heinemann ontbindt
Westduitse bondsdag
FBI stelt onderzoek
in naar Sowjet-order
Tot 21 mademoiselle
Paus bemoeit zich opnieuw
met echtscheiding Italië
NS-Minitrips
in eigen land
f3;
Daagse
'Z erfstkleuren-
)chten per bus
130.-
Kwestie-Rhodesië
opnieuw in V-raad
Zware rel in
Ierse grensstad
in'Australië
•KJ
I kWAKlET ZATLKDAG 23 5EHEMBEK 1972
BUITENLAND
T7/R9
AVIV, WASHINGTON (AP, AFP, Reuter, UPI) De spanning
om [e Israëlisch-Syrische grens is opnieuw gestegen na de melding
I sraëlische militaire correspondenten dat de Syriërs een grote
are macht hebben gelegerd bij de door Israël bezette Hoogten
k' iolan.
r i i
■aim ®n«
544
ij de correspondenten staan op
lijks enkele kilometers van de
islijn tientallen stukken zwaar
n n riegschut, een grote troepen
en het grootste deel van de
er duizend Syrische tanks,
atieke zegslieden in Was-
i hebben verklaard dat Israël
in is door te gaan met aanval-
Palestijnse guerrilleros en niet
dnemen aan verdere vredesbe-
dngen zolang de nieuwe terreur-
nkp« gne van de Palestijnen niet is
7 M et Volgens de zegslieden zal
'tniet wachten tot de Palestijnen
maar hen aanpakken waar
ien voordat zij tot actie kun-
(irergaan.
hen zouden acties zoals die
won van het vorige weekeinde
i herhaald. Israël zou echter
en te voorkomen dat door hun
in de uit Egypte verwijderde
tbe militairen terugkeren, aldus
5T ilieden.
ïoi raëlische blad Yedioth Aharo-
eeft bericht dat de VS vrezen
9J Arabische guerrilla-aanvallen
Israëlische reactie daarop zullen
32 tot een nieuwe oorlog in het
4U hOosten. Volgens het blad
244 Washington de tegenaanvallen
te massaal.
^o^ied Heikal, de hoofdredacteur
Egyptische blad Al Achram
zijn wekelijkse commentaar
Arabische landen zijn gewaar-
i» tegen de mogelijke Israëlische
in de komende vier maanden.
3 val zou bedoeld zijn een betere
ndelingspositie te krijgen in
|!euw Russisch-Amerikaans vre-
atief. Heikal zegt dat hij tijdens
2 wek aan Europa heeft gehoord
n nieuw akkoord tussen Mos-
Washington om de kwestie in
len-Oosten te regelen. Bespre-
o daarover zouden beginnen na
334 erikaanse presidentsverkiezin-
ilgens Heikal kent Israël deze
t en zijn_ voorbereidingen
35.8 n om een betere strategische
19s* op te b°uwen om maxi-
60 t de territoriale aanspraken te
344 halen.
102 e inlichtingendiensten hebben
Ï2 gewaarschuwd dat Arabische
1054 (rijders van plan zijn Israëli-
^g- nderen in het buitenland te
55 en. Zij zouden ze willen ge-
422 als gijzelaar om gevangen
len uit handen van de Israë-
49rijgen. Ook is Israël gewaar-
65.8 tegen plannen om vliegtuigen
31, fallen en andere opzienbarende
474 n te verrichten.
41.'
36} d ingelichte bronnen in Lon-
35] vernomen dat de Zwarte Sep-
35 groep in de Britse hoofdstad
eg mensen heeft gestationeerd
ö7 j raeht tot moord en ontvoering
174 Drie tot vijf leden van de
!i ouden een aanval overwegen
vooraanstaand lid van de Is-
ambassade in Londen. En-
40J heeft voo alle reizigers uit
zjpe landen een visum verplicht
ilische minister van buiten
vlaken Abba Eban heeft Egypte,
en Syrië gehekeld omdat
nden volgens hem steun ver-
aan terreurgroepen. Volgens
ijn de drie landen begonnen
'nieuwe vorm van oorlog*
sraël. Eban, die in Washington
voerde met zijn Amerikaanse
William Rogers, heeft interna-
optreden van terroristen ge
en gewaarschuwd dat overleg
it Midden-Oosten niet op gang
nen komen zolang dit 'obsta-
t uit de weg geruimd is. Eban
101.1 Ide hiermee op de golf van
>4 nmen die in vele landen naar
che diplomaten en functiona-
lijn gstuurd.
ontdekking was een zen-
an vijf briefbommen op de
che ambassade in Buenos Aires
linie).Ook hier kon de explo-
6i ost tijdig onschadelijk worden
t Ook in Israël zijn weer brie-
1 111 derschept die bestemd waren
«mier Golda Meir en president
Sjazar. Alle brieven met 'in-
382 wam en uit Amsterdam.
3'| sterdamse politie heeft meege-
llJ at het onderzoek naar de bom-
500
ps, St
ADVERTENTIE
rr. )§ttu eens drie dagen lang op
;emak door de Belgische
innen, de Semois Vallei,
Ourthedal en mooi
id-Limburg voeren. Een
Iit voor 't oog, nu dit gebied
tooit in pralende
fsttinten.
'is voor deze volledig
zorgde reis van elk station
Nederland f 130.-. Toeslag
oer met bad of
i-persoonskamcr f 7.50.
raek op 13,17,20,24,27
11 oktober.
zendingen centraal vanuit Londen zal
worden geleid.
De Israëlische autoriteiten zijn in ac
tie gekomen tegen groepen, die van
plan zijn vergeldingsmaatregelen in
het buitenland te nemen tegen Ara
bieren en Palestijnen op basis van het
principe 'oog mo oog, tand om tand'.
De politie heeft de vroegère verzets
strijder Amitai Paglin (50) -korte tijd
vastgehouden op verdenking van ille
gale wapensmokkel naar het buiten
land. Paglin was in de veertiger jaren
leider van de joodse terroristenacties
tegen de Britten in de strijd om
Israëlische onafhankelijkheid. Zijn
aanhouding heeft in Israël grote be
roering gewekt. Paglin werd later
vrijgelaten nadat een verzoek hem 15
dagen vast te houden door de rechter
was verworpen.
De politie heeft ook de militante
rabbi Meir Kahane, van de Joodse
Defensie Liga (JDL) verhoord. Ka
hane heeft eerder openlijk erkend dat
zijn beweging wapens naar het bui
tenland smokkelt voor tegen-acties.
Tegen de secretaris van de JDL in
Israël, Yosef Schneider, is een bevel
tot een 48-urige hechtenis uitgevaar
digd in verband met wapensmokkel.
Eeder heeft ook een onbekende groep
die zich de Internationale Anti-Ter-
reur Organisatie noemt aangekondigd
een tegenactie tegen de Arabische
terroristen te beginnen.
Hoewel donderdagavond nog een ge
vecht is geleverd tussen Libanese mi
litairen en een gröep Palestijnse com
mando's lijkt het Libanees-Palestijnse
conflict te worden bezworen. Gisteren
is bericht dat een Libanees-Palestijns
comité van coördinatie is opgericht.
Daze zal de betrekkingen tussen beide
partijen regelen, zo is uit Beiroet
vernomen.
Egypte heeft West-Duitsland donder
dag opheldering gevraagd over 'de
bijzondere maatregelen die door de
regering van West-Duitsland worden
genomen tegen Egyptische staatsbur
gers'. Cairo heeft gedreigd Westduit-
sers in Egypte hetzelfde beperkende
maatregelen te onderwerpen. Bonn
heeft laten weten dat de maatregelen
tijdelijk zijn en voor iedereen gelden.
VIGO (AFP, UPI) De directies van meer dan twintig ondernemin
gen in de noord-Spaanse stad Vigo hebben 4000 arbeiders ontslagen
omdat zij hebben gestaakt. Dit is gisteren in Vigo bekendgemaakt.
allebei paskische onafhankelijkheids
strijders.' Zij zullen zich niet in Zuid-
Frankrijk mogen ophouden.
Overlopers uit de Duitse regeringspartijen, die de oppositie versterkten, waren de oorzaak van het vervroegde, en
mogelijk tijdelijke, vertrek van de regering Brandt. Eén van de overlopers, Giinther Miiller (links), die van dc SPD
naar de CDU van Franz-Jozef Strauss overwipte, werd gisteren gekiekt tijdens een interruptie onder het toeziend oog
van zijn nieuwe chef. Strauss, die zichtbaar goedgemutst was.
Weg vrij voor verkiezingen
BONN (AP, Reuter, UPI) De Westduitse bondspresident Gustav
Heinemann heeft de bondsdag ontbonden. Hij deed dit nadat de door
bondskanselier Willy Brandt ingediende vertrouwensmotie volgens
plan was verworpen.
De door de regeringscoalitie van SPD
en FDP geprogrammeerde val van het
kabinet was bedoeld de pat-situatie in
het parlement ongedaan te maken
door algemene verkiezingen, die een
duidelijke meerderheid in het huidige
geblokkeerde parlement moet schep
pen. Regerings- en oppositiepartijen
hadden in de bondsdag precies even
veel stemmen, zodat regeren onmoge
lijk was geworden. Aangenomen
wordt dat de Westduitsers op 19 no-
VATIKAANSTAD (Reuter. UPI)
Paus Paulus VI heeft president Gio
nawin Leone van Italië verzocht de
echtscheidingswet, die nu 21 maanden
van kracht is, in te trekken. Afschaf
fing zou in het belang zijn van een
gezond gezinsleven en de goede be
trekkingen tussen de Italiaanse rege
ring en het Vatikaan dienen, aldus de
paus.
De oproep werd in bedekte termen
gedaan in een toespraak tot president
Leone die de paus bezocht. De paus
vermeed het gebruik van het woord
'echtscheiding', maar zei in zijn toe
spraak onder meer: 'Wij hebben het
gevoel dat wij onze liefde voor Italië
uitdrukken en een ernstige taak van
ons ambt verrichten als wij een ge
zinsleven bepleiten die in de lijn ligt
van haar oprechte tradities zowel op
godsdienstig als op leken-terrein. Zij
(Italië) zou daardoor wellicht het ge
voel kunnen hebben een voorbeeld te
zijn voor anderen in plaats van die
andere te imiteren.'
De Italiaanse echtscheidingswet kwam
twee jaar geleden tot stand na een
politiek gevecht van tientallen jaren
en herhaaldelijk tegendruk van het
Vatikaan. Nadat de echtscheidingswet,
die veel straffere beprekamgem kent
dan in andere Westeuropese landen,
van kracht werd kwam direct een
tegenbeweging op gang, waarin het
Vatikaan een belangrijke hand had.
De beweging verzamelde het vereiste
aantal handtekeningen van Italiaanse
burgers om een volksstemming over
de echtscheidingswet te organiseren.
Dit referendum kon echter door de
kabinetscrisis niet worden gehouden.
Op het ogenblik is deze kwestie op
nieuw een uiterst heet hangijzer in
de Italiaanse politiek.
Volgens het Vatikaan is de echtschei
dingswet in strijd met het concordaat
dat destijds werd gesloten met de
Italiaanse regering, die toen door de
fascistische dictator Mussolini werd
geleid.
vember ter stembus zullen trekken.
De motie van vertrouwen werd in de
bondsdag verworpen met 284 sternen
tegen, 233 voor en één onthouding.
Voordat tot stemming werd overge
gaan was een vurig debat geleverd,
waarin bondskanselier Brandt er de
nadruk op legde dat de 'val' van zijn
kabinet een technische schijnverto
ning was om verkiezingen mogelijk te
maken.
Door de christen-democratische oppo
sitie werd echter getracht de schijn te
wekken alsof het kabinet een werke
lijke duikeling maakte.
Ex-CDU-minister van buitenlandse za
ken Gerhard Schroder verklaarde dat
het 'welverdiende einde van deze re
gering steeds dichterbij komt' en dat
'Duitsland een betere regering ver
dient.' Erich Mende, de voormalige
voorzitter van de liberale FDP, die
later naar de CDU overliep, verklaar
de dat Brandt niets tegen de 'commu
nistische ondermijning' heeft gedaan
en door zijn Oostpolitiek de Russen
de kans heeft gegeven hun hegemonie
over Europa uit te breiden. CSU-
leider Franz-Josef Strauss riep Brandt
toe: 'U bent van jaar tot jaar verder
naar links afgedreven.' CDU-lefder
Rainer Barzel verweet het kabinet dat
zij 'zelfs niet in staat is geweest de
stabiliteit op economisch en monetair
gebied te handhaven.'
Brandt wees echter op de successen
van zijn buitenlandse beleid: dc ver
dragen met de Sowjet-Unie en Polen,
het akkoord over Berlijn. Deze poli
tiek, aldus Brandt, heeft er onder
meer toe geleid dat Moskou zich be
reid heeft verklaard van gedachte te
wisselen over een wederzijdse even
wichtige troepenvermindering en dat
men voorbereidingen kan treffen voor
een Europese veiligheidsconferentie.
Vlak voor de stemming over de ver
trouwensmotie heeft de bondsdag met
inbegrip van de oppositie het eerste
rechtstreekse verdrag met de DDR
bekrachtigd. Daardoor wordt net ver
keer tussen beide Duitslanden gemak
kelijker gemaakt. Ook de luchtvaarto
vereenkomst met de Sowjet-Unie is
voor het scheiden van de markt door
het parlement goedgekeurd.
De regering-Brandt zal tot de algeme
ne verkiezingen aanblijven als zaken
kabinet.
NEW YORK (Reuter, AFP) De drie
Afrikaanse landen van de Veiligheids
raad hebben de raad verzocht 'zo spoe
dig mogelijk' bijeen te komen om op
nieuw de kwestie Rhodesië te bespre
ken. Waarschijnlijk zal dit woensdag
gebeuren, onder voorzitterschap van de
Chinese ambassadeur Hoeang Hoea.
De ontslagen arbeiders hadden het
werk neergelegd uit solidariteit met
de drieduizend arbeiders van de Ci
troen-fabrieken iri Vigo die op 9 sep
tember in staking waren gegaan om
kracht bij te zet ben aan hun eis tot
verkorting van de werkweek van 48
tot 44 uur. Bij de stakingsgolf waren
in totaal 15.000 werknemers betrok
ken. Een deel van hen ging donder
dag weer aan het werk.
Eergisteren betoogden rond tweedui
zend arbeiders van Citroen voor hun
fabriek. Zij werden door de politie
uiteengejaagd. Van officiële zijde is
meegedeeld dat sinds 9 september on
geveer twintig arrestaties zijn ver
richt. Maar uit andere bronnen is
vernomen dat minstens 70 stakers
door de politie werden vastgehouden
wegens 'ondermijnende activiteiten',
van wie een deel later is vrijgelaten.
Intussen zijn werknemers en directie
van Citroën-Vigo overleg begonnen
met de staats-vakcentrale over de ei
sen dat vijf arbeiders die door Ci-
troën zijn ontslagen moeten worden
herplaatst en dat gearresteerde sta
kers hun banen niet zullen kwijtra
ken. Wat er met de 4000 ontslagen
solidariteitsstakers in Vigi zal gebeu
ren is niet bekend. Maar uit indus
triële bronnen in de stad is vernomen
dat het merendeel wel weer zal wor
den teruggenomen zodra het arbeids
conflict is beëindigd.
Frankrijk heeft twee Spaanse Basken
politiek asiel verleend nadat zij voor
de Spaanse rechter over de grens
waren gevlucht Een metgezel was
door de Spaanse politie doodgescho
ten. De beide Basken, Jon Larreate-
qui (24) en José Araitua (21) zijn
DUNDALK (Reuter) De Ierse po
litie en het leger hebben gisterochtend
zes personen gearresteerd die ervan
worden verdacht de aanstichters te
zijn geweest van ernstige ongeregeld
heden die zich donderdagavond en
-nacht in de stad Dundalk hebben
voorgedaan. Vele auto's werden ver
nield en het hoofdbureau van politie
liep door brandstichting ernstige
schade op.
ADVERTENTIE
Volledig verzorgd, dus
incl. reis van leder
station, logies en
maaltijden.
2 dagen
Amsterdam v.a. f 45.-
Den HaagScheveningen
v.a. f 46.-
3 dagen
Zuid-Limburg
v.a. f
55.-
Twente
v.a. f
56.-
Drente
v.a. f
59.-
Montferland
v.a. f
61.-
Bergen (N.H.)
v.a. f
62.-
Zeeland
v.a. f
64.-
Friesland
v.a. f
71.-
Brabant
v.a. f
73.-
Giethoorn
v.a. f
78.-
5 dagen
Terschelling v.a. f 97.-
Schiermonnikoog
v.a. f 102.-
Ameland v.a. f105.-
Vertrek dagelijks vanaf
29 september 1972.
Alle Informatie in de
brochure „ToerenmetNS'
op bet station.
voordelig uit met NS
CHICAGO (Reuter) De Amerikaanse federale recherahe, FBI,
zal een onderzoek instellen naar een grote graanorder uit de Sowjet-
Unie. Senator George McGovern heeft de regering-Nixon ervan be
schuldigd, dat zij van tevoren enkele graan-exporteurs had getipt, zo
dat zij grote winsten konden maken.
PARIJS (AP) In Frankrijk ls officieel een eind gemaakt aan wat in
bepaalde kringen wellicht een probleem was: wanneer houdt een made
moiselle op een mademoiselle te zijn en wordt zij een madame?
In het Franse staatsblad stond gisteren, dat er geen wettige reden (meer)
was om de "titel" mademoiselle te gebruiken in plaats van die van madame
en dat elke dame die ouder i9 dan 21 jaar zich nu 'madame* mag noemen.
Verschillende Franse dames, naar hun reactie gevraagd, gaven in grote lijnen
te kennen: 'Mooi hoor, maar wat koop ik daar voor?' Iemand zei: 'Een jaar
geleden zou zoiets nog wel van belang zijn geweest, maar nu doet het er niets
meer toe. De onafhankelijkheid der vrouwen heeft niet te maken met namen
als madame of mademoiselle.'
Voor zeer lage prijzen konden de
exporteurs graan inkopen van boeren,
die van niets wisten, en het later met
royale winst door verkopen aan de
Sowjet-Unie, waar door droogte de
graanoogst was mislukt. De Ameri
kaanse minister van landbouw, Earl
Butz, ontkende dat de exporteurs gro
te winsten hadden gemaakt. De winst
bedroeg ongeveer één procent van de
totale verkoop.
'Ik verdedig hun recht om winsten te
maken', zei de minister, 'maar niet
om buitengewone winsten te maken.
Maar één procent is zeker niet buiten
gewoon.' De minister had, volgens
zijn zeggen, het Witte Huis opgebeld
om te zeggen, dat 'het wenselijk zou
zijn om een onderzoek van de FBI te
hebben, zodat wij de zaak kunnen
vergeten en door kunnen gaan met de
normale gang van zaken.'
Maar vermoed wordt dat het onder
zoek van de FBI ontketend is door
een blunder van vice-president Spiro
Agnew, die op een persconferentie
onthulde dat de FBI de zaak in
onderzoek had. Welingelichte Con
gresleden beweren, dat deze uitspraak
het Witte Huis volkomen verrast
heeft en dat het daarop snel tot een
onderzoek besloot om Agnews blunder
te bedekken.
AANTIJGINGEN
Het Witte Huis ontkende dergelijke
beweringen. Tot het onderzoek zou
zijn besloten, voordat Agnew er ge
wag van maakte, omdat 'aantijgingen
waren gedaan tijdens de verkiezing*
campagne.' Volgens minister Butz be
tekent de Russische order een miljard
dollar voor de Amerikaanse boeren.
50.000 banen voor dokwerkers en an
dere arbeiders en een prijsverhoging
van een halve dollarcent per brood
Treffend in de Australische
kunstwereld is de eerbied voor
wat uit Europa komt. De naam
Rembrandt komt iedereen die je
naar de Art Gallery van Mel
bourne vraagt, meteen op je lip
pen. Het Europese is maatstaf
voor alles, lijkt het. Ën verklaart
men in Australië iemand tot een
groot schilder, dan is dat ook met
een beroep op de Europese voor
beelden.
De schilder William Dobell, een paar
jaar geleden overleden, een kunste
naar van verdienste, vooral om zijn
soms verrassende portretten, is nu
uitgeroepen tot de grootste schilder
van Australië, staande, zo heet hel, in
de traditie van Rembrandt, Goya.
Daumier en Renoir. Dobell is een
aardige schilder, daar kan geen twij
fel over bestaan, maar met zulke
grote woorden wordt hij niet groter.
Zo zijn er meer voorbeelden te noe
men, er is een neiging tot overdreven
bewondering en dan imitatie van Eu
ropese voorbeelden, tot een valse ro
mantiek, zowel in de gerbuikskunst
van alle dag, die naar kitsch neigt, als
in de 'grote' kunst, waar teveel van
gevergd wordt en die uit het lood
wordt getrokken als men er zulke
hoge maatstaven aan aanlegt.
Het aardige van Dobell en andere
realisten uit dezelfde lijd van om
streeks 1940 - 1960 is juist dat ze iets
eigens hebben, iets Australisch, dat
misschien niet groots is, maar toch
/.oer 'c waarderen. En eerlijk gezegd,
er zijn in de Australische schilder
kunst zeer bijzondere en fraaie din
gen te beleven. Maar men beseft hier,
dat de kunstenaars van dit land voor
een probleem hebben gestaan, niet
ongelijk aan dat van alle kunstenaars
die een minderheid representeren, ne
gers n Amerika bijvoorbeeld. Vlamin
gen in België etc. Het probleem na-
m: l k hoe. ze zichzelf konden zijn
/.onder provinciaal te worden en hoe
ze anderzijds een internationaal ni
veau konden bereiken zonder hun
identiteit te verliezen. De Australi
sche schilders hebben, ziet men hier
Afscheid van het oude viel dichters en schilders moeilijk
ê&BiSïL*
in het museum, onafgebroken gewor
steld met dat probleem, en een Euro
peaan als ik moet voorzichtig zijn met
zijn oerdeel daarover.
Nooit schilderachtig
Het is. dat is duidelijk, voor dichters
en schilders, moejlijk geweest om af
scheid te nemen van het oude, om te
wennen aan een land, waarin de
maanden april en mei de herfst valt
(maar de bomen groen blijven», waar
geen leeuwerik en geen nachtegaal
zingt, waar de natuur nooit en te
nimmer schilderachtig is (en juist
toen de Engelsen Australië gingen
bewonen was de cultus van het pictu-
reske alom in zwang).
De eerste landschappen in Australië
geschilderd zijn nog niet veel anders
dan plaatjes uit Europa, met het
gebruikelijke schaduwrepoussoir en
idyllische doorkijkjes. Slechts enkelen
zijn /o onbe vangen dat ze echt durven
kijken en een authentiek maar nog
naïef landschap schilderen. Pas tegen
het einde van de vorige eeuw, tegelijk
met de opkomst van het nationalisme,
begint er zoiets als een Australische
schilderkunst, aarzelend nog en be
vangen in Europese modes, maar toch
met een oog voor de stille schoon-
lil lilt—HM
heid, de grootsheid van het eigen
land. En pas in onze eeuw kan men
spreken van een zekere vervulling,
van een bevrijding uit hetprovincialis-
me, bijvoorbeeld in het werk, om
maar één naam te noemen, van Sid
ney Nolan, een schilder ->ok buiten
Australië bekend geworden. Zijn in
spiratie is het rode landschap in al
zijn onverbiddelijkheid, is ook de Au
stralische geschiedenis iij heeft
een boeiende serie gemaakt van het
verhaal van Ned Kelly, de nationale
bandiet.
Het lijkt mogelijk dat Australië's
kunst zich bevrijdt uit een valse ro
mantiek van idealisering van het ei
gen wereldje, dat er een uitzicht is op
een identiteit van de Australische ver
beelding, zodat ze herkenbaar zou .zijn
tot in Europa toe. In hoeverre die
ontwikkeling zich doorzet nu het in
ternationalisme van de abstracte
kunst begint door te breken, en plot
seling Amerika in plaats van Europa
het grote voorbeeld wordt, dat is de
vraag van de toekomst, die een repor
ter niet kan beantwoorden cn een
historicus evenmin.
Poëzie
Met de poëzie in Australië is het net
zo gegaan als met de schilderkunst;
maar heel langzaam heeft zij zich
weten te bevrijden van het dwingende
Engelse voorbeeld. Wat er boeiend en
authentiek is in de 19e eeuw is niet
de officiële literatuur, die in de ban
van Tennyson en andere Engelse
grootheden, maar de volksballade die
in het binnenland, onder de 'bush-
men', ontstond en die omstreeks 1900
erkenning kreeg als de bijzondere ex
pressie van Australië's karakter.
De klassieke schrijver van Australië
is Henry Lawson, een vlotte verteller
en rijmer in de trant van Kipling, die
zijn thema's ontleent aan het leven
van de pioniers in het binnenland.
Het is aardig werk. maar wel erg
provinciaal.
Tot een echte bevrijding, een ontwik
keling naar internationaal niveau
kwam het, alweer, pas in het midden
van onze eeuw. Er is een Australische
poëzie ontstaan, niet los te derken
van het grote corpus der Engelse
literatuur (het is interessant dat de
terecht hooggeprezen Australische
'vijftigers' dichters waren die naar de
vorm teruggingen op de klassieke tra
ditie van Dryden en Pope), maar met
een onmiskenbare eigen stem, zich
voortdurend bezinnend op Australië,'s
karakter.
Ik schrijf geen literatuurgeschiedenis,
ik meld volkomen subjectief wat ik al
lezend in de avonduren ontdek, vaak
prof.dr.j.w.schulte nordholt
met bewondering, soms met de schok
der herkenning. Er zijn grote namen,
voor mij de grootste de vijftiger A. D.
Hope, er is een voortdurend kritisch
commentaar op de samenleving en er
is de lof voor de grootsheid van het
land De wezenlijkste Australische
problematiek wordt zo openbaar, de
s r d utn i identiteit die vanuit he
land ontstaan is en ik zie weer die
indrukwekkende schilderijen van Sid
ney Nolan: de eindeloze vlakten met
hun vreemde kleuren, de voortduren
de doodsdreiging die er boven lijkt te
hangen: droogte en vuur, de hete
hemel waarin de onverbiddelijke roof
vogels hangen en de dorre aarde,
bezaaid met de karkassen van dode
dieren. Maar wat is er nog waar van
die oude betrokkenheid op de aarde,
nu de maatschappij verstedelijkt is,
nu de bevolking samenhokt in enkele
enorme metropolen langs de kusten
en het land alleen nog ziet vanuit
auto's en bij de barbecau? Wordt het
niet allemaal romantiek?
Nieuwe cultuur?
Dat is de spanning die ik lees in de
dichters; is er een mogelijkheid, vra
gen zij, tot een nieuwe cultuur, nu
alles zo lijkt te verstikken in de
steden en het land zijn eigen trage
dood sterft. 'Though much has died
here, nothing has been born'
schrijft Chr. Wallace-Crabbe. Er is
een haast ongeneeslijke triestheid in
het land en de steden weten niet van
een wedergeboorte. Of is er een nieu
we mogelijkheid tot leven, juist van
uit die verlatenheid, waar alles een
nieuw begin kan worden? Austrlië,
schrijft Hope. is een land 'where
secound-hand Europeans pullulate ti
midly on the edge of alien shores'**)
het is een oeroud land, als een vrouw
voorbij de overgang, haar borst nog
teder, maar haar baarmoeder uitge
droogd. En toch, zegt hij, keer ik
altijd ernaar terug, uit de verwarde
jungle van het moderne denken naar
deze Arabische woestijn van de men
selijke geest, in de hoop dat er in de
woestijn nog profeten ontstaan, en
een geest die ontkomt aan de twijfel,
aan het gekwetter van de culturele
apen. dat daarginds in de oude we
reld. beschaving heet
Is dat romantiek of Australië of alle
bei? Het is in elk geval poëzie, en dat
is al veel.
Al is er veel gestorven hier, er is
niets geboren.
waar tweede-hands Europeanen be
schroomd ontspruiten op de scherpte
van vreemde kusten.
