Indonesische kerken
doen al jarenlang
alles wat ze kunnen
Een schoolstrijd in Pakistan
Trouw
Kwartet
Nieuw Litouws
protest
DE KER
Boekenetalagt
n
TKOÜW/KWARTET WOENSDAG 13 SEPTEMBER 1972
De kwestie van de politieke gevangenen
door prof. dr. J. Verkuyl
Het regime van Soekarno bad in de laatste fase verbijsterend veel negatieve kanten. Maar dat heeft
Nederland er nooit toe bewogen, liet Indonesische volk in de steek te laten. Nu het regime-Soekarno
langzaam vervangen is door een ander bewind, geleid door president Soeharto. dringen velen aan
op stopzetting van de hulp aan Indonesië. Ze doen dat, hoewel de huidige president van Indonesië
zich bij de aanpak van sociaal-ecouoinische problemen veel meer laat leiden door deskundigen dan
Soekarno ooit deed en hoewel de hulpverlening veel systematischer en concreter kan worden op
gezet en met minder corruptie gepaard gaat dan voorheen.
KERK BINNENL VND T2 /K2
Mijns inziens is deze actie tot stopzet
ting van de steun aan Indonesië un
fair. Daarmee bedoel ik niet, dat wij
al het onrecht moeten camoufleren
dat in Indonesië rondom de mislukte
coup van 1965 is geschied: de 'commu
nistenjacht', de moord op duizenden
echte of vermeende communisten, het
niet-berechten van duizenden gevange
nen en het vasthouden van vele on-
schuldigen. Ik kom daarop terug.
Als wij werkelijk naastenliefde beoe
fenen jegens Indonesië, dan eist deze
naastenliefde ook, dat we met de
Indonesische regering spreken over de
behandeling van gevangenen en dat
we al het mogelijke doen om aan te
dringen op loslating van onschuldigen
en om de gevangenen en hun gezin
nen te helpen. De weg daartoe is niet
het afbreken van de relaties met de
Indonesische regering en maatschap
pij, maar de intensivering van het
contact en van de steun aan het
economische stabilisatieproces dat
zich snel voltrekt.
Geschiedvervalsing
Voor de beoefening van dit contact is
in de eerste plaats begrip nodig van
de situatie die leidde tot de afzetting
van Soekarno en de opkomst van het
regime-Soeharto. De manier waarop
velen die tegen steun aan het Indone
sië van nu ageren, feiten rondom de
coup van 1965 interpreteren, is vol
van geschiedvervalsing. Velen trach
ten vol te houden, dat de leiders van
de Communistische Partij in Indonesië
(PKI) geen vooraanstaande rol in de
organisatie van deze coup hebben ge
speeld. Het staat echter vast, dat be
paalde leiders van de PKI samen
met een groep officieren daarin de
hand hebben gehad.
Anders dan bij voorbeeld in Vietnam
droeg de nationale zelfexpressie aan
het eind van de koloniale overheer
sing in Indonesië géén communistisch
stempel. In het ontstaan van de Indo
nesische Republiek speelde de com
munistische partij geen enkele rol.
Rusland wilde de Republiek aanvan
kelijk niet eens erkennen. Nu is het
onloochenbaar, dat de PKI telkens
gepoogd heeft, tóch de macht over te
nemen om van Indonesië een commu
nistische staat te maken. Dat gebeur
de in 1948 in Madioen met Muso als
door Moskou geïnspireerde 'souffleur'
en 'planner' en in september 1965
onder inspiratie van Peking, met
Sjam c.s. als 'planner' en Soepardjo
als beulsknecht om de top van de
generale staf op beestachtige wijze af
te maken en een semi-communistisch
regime te vestigen.
De angst voor zo'n nieuwe poging tot
machtsovername spookte al jarenlang
in het Indonesische volk en steeg
door de kunstmatig-triumfalistische
houding van de communistische mas
sa-organisaties, vooral in 1965. Toen
de coup zich voltrok, is daarop gere
ageerd in een afschuwelijke burger-
roorlog, waarin honderdduizenden
communisten en vermeende commu
nisten zijn vermoord. In die vreselij
ke burgeroorlog, waarin, in een ge
zagsvacuüm, vreselijke dingen ge
beurd zijn en een complete chaos
heerste, kwam langzaam het regime
van president Soeharto op.
Dit regime is niet onfeilbaar. Er
bestaat ook onder dit bewind, zoals in
alle arme landen, veel onrecht, rechts
verkrachting en corruptie. Maar er is
op allerlei gebieden stabilisatie tot
stand gekomen. Het land heeft zich
hersteld en komt langzaam omhoog.
De grote meerderheid van het Indone
sische volk heeft het als een bevrij
ding gevoeld, dat de vastgelopen
laatste fase van het regime-Soekarno
ten einde was gekomen en dat er nu
mogelijkheden zijn voor de opbouw
van een rechtsstaat, waarvan een man
als prof. Notohamidjojo zo'n vurig
verdediger is. Niemand zal beweren,
dat die weg al ten einde toe is
Kamp voor politieke gevangenen op het eiland Boeroe.
afgelegd. Maar dat er veel ten goede
is veranderd staat vast.
Indonesië en de Indonesische regering
hebben recht op onze hulp en wie
duurzaam en waarachtig helpt,
heeft ook recht op kritiek op misstan
den en kan ook invloed uitoefenen op
het opruimen daarvan. Het Indonesi
sche volk heeft recht op hulp, op
begrip en op constructieve kritiek.
Gevangenen
De rcdact'e behoudt zich het recht voor om
ter opname in deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ
publlkatie wordt met de naam van de
Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor-
den gezonden aan de lieer Job. C. Francken.
secretaris van de hoofdredactie van Trouw-
Kwartet, Postbus *59. Amsterdam.
A. K. '72
Het probleem van de kamerbewoners
is een van de grootste sociale proble
men van deze tijd. Algemeen bekend
is, dat er m.n. in de grote steden.
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe leidse Courant
Dordts Dagblad
Dagelijks besluie: B. Bol. Den
Hoog; d». E. 8leum>nk. Poters-
wolde; hm. G. C. *on Dom,
Nootdorp: W. A. Fibbe. Botier-
dom: J. lonser. Utrecht; drs. J.
W. de Poos. Den Hoog; J. Smol-
lenbroek, Wosienoor.
Overige leden «on het algemeen
bestuurt K. Abmo. Amjterdomi
H. A. de Boer, limu'deni th.
Brouwer, Assen; nu. dr. J. Don
net, Oen Hoog; i. von E'bergen,
Schoorjbergen. mr. IC. »on
Houten, Wogeningen; ds. O T.
Hylkemo, B-lthoven: Joe. Huiisen,
Delft; mevrouw M. C. E. ICIooster-
mon-Fortaens. Voorschoten; me
vrouw J. G. Krooyeveld-Wouters.
Heerhugowoord: prof. dr. G. N.
Lommens, Noorden; ds. F H.
Londsman, Den Hoog. H. de
Mooij, Rijnsburg; prof. dr. G. C.
von Ni ft rik. Amsterdom; H. Otte-
vonger. Buitenpost; mr. dr. J.
Oz'ngo, lunteren; dr. A. Veerman,
Rijswijk (Z-H1; H. H. Wemmers.
Den Hoog; drs. R. Zijlstro. Ooster-
land (Zldl.
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie;
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie;
J. de Berg Iwaarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers; N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdom. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bonk:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Gem.giro
X 500.
moeilijk aan woonruimte te komen
valt. Het aanbod van betaalbare ka
mers etc. is gering, de ruimte veelal
te klein, de huren abominabel hoog.
om over de beprekende bepalingen
van hospita's maar te zwijgen.
Vooral de alleenstaanden, werkenden
en (in mindere mate) studerende jon
geren worden hiervan de dupe. Het
doel van de actie kamerbewoners '72.
waaraan jongeren van verschillende
politieke gezindheid meedoen is, ora
de leefbaarheid van hen die op ka
mers wonen te bevorderen. De politie
ke partlij en zijn van deze aktie in ken
nis gesteld. Aan allen die zich het lot
van de kamerbewoners aantrekken,
alsmede aan de kamerbewoners zelf.
willen we vragen om mee te werken
Want zoals het nu gaat, kan het niet
langer. Ook voor kamerbewoners moet
gelden: betaalbare leefruimte.
Den Ilaag
R. F. van ts uien
Daquerrestraat 143
Beide handen
Na de korte publikatie over mijn
veroordeling zou ik iets willen opmer
ken. Inderdaad heb ik ca. 6 jaar lang
godsdienstonderwijs gegeven (1957 tot
1963). Wat echter niet algemeen be
kend was en waar jezelf ook over
zwijgt was de beloning die hier tegen
over stond. Bij een volledige dagtaak
was het salaris n.l. 450,- per maand.
Natuurlijk was die tijd wel wat an
ders maar om een vergelijking te
maken, het salaris van de doorsnee
kantoorbediende was toen een 800.-
per maand. Kinderbijslag, ziekenfonds
en sociale voorzieningen waren er
niet. Immers door het geestelijk ka
rakter was er volgens de wet geen
gezagsverhouding. Al het water van
de zee wast echter niet af dat ik later,
toen ik helaas als penningmeester
over ruime geldmiddelen van anderen
beschikte ben begonnen geld te lenen.
Fout natuurlijk, want geld lenen zon
der toestemming is geen lenen. Later
ging het mij beter toen ik als leraar
uitstekend werd gesalarieerd. Toen is
er helaas weer iets tussen gekomen
en ging het nog meer bergafwaarts.
Inderdaad predikte ik. Maar in iedere
dienst wees ik op Jezus Christus, bij
Wien vergeving is. Dat was en is
mijn overtuiging dat voor alle zonden
vergeving is. Niemand weet hoe vurig
ik hoopte dat door mijn verkondiging
anderen de weg tot de Heer weer
zouden vinden, of bewaard zouden
blijven voor de verleiding. Onvergete
lijk was voor mij de preek die ik
eenmaal van een Duitse pastoor, in
een Duits concentratiekamp heb ge
hoord toen hij sprak over Zacheus. Ik
hoor nog zijn wooraen dat God ons
ziet als we Hem niet kunnen zien,
niet gezien willen worden of Hem
niet willen zien. Zo is het mij op een
gegeven ogenblik ook gegaan, opeens
wist ik het vorig jaar met grote
duidelijkheid. Keer terug van de weg
die je bewandelt Ik liep met één
hand aan de hand van de Heer. Met
één hand hield ik Hem vast terwijl de
andere zelf bleef zorgen en graaien.
Gezang 232 zegt niet voor niets, neem
Heer mijn beide handen. Vorig jaar
heb ik pas mijn Heiland beide handen
durven geven, handen die Hij heeft
gegrepen. Ik heb daarna mijn zonde
opgebiecht aan het schoolbestuur. Het
resultaat was een aanklacht waarna ik
in voorarrest kwam. Niemand kan,
mag en zal ik hier een verwijt van
maken. Hoewel ik van harte hoop dat
de koningin mij gratie zal schenken
ben ik bereid de gevangenisstraf van
veertig dagen te ondergaan. Het aller
ergste vind ik dat er mogelijk een
onverdiende smet is gevallen op de
kerk. Al ben ik fout geweest de kerk
heeft hieraan geen schuld. Hoewel u
het schrijft ben ik mij niet bewust de
kerkvoogdij een cent te kort te heb
ben gedaan. God geve het dat ik eens
weer Zijn Woord zal mogen brengen.
Geen kerkeraad zal mij kunnen ont
vangen als een onkreukbaar mens wel
als een zondaar die zijn Heiland terug
heeft ontvangen.
Ankeveen. G. Stoepker
WILNA (KNP) Opnieuw heeft de
Russische premier Kosygin een pro
testbrief ontvangen van rooms-katho-
lieken in Litouwen. Ditmaal eisen 124
priesters de vrijlating van hun bis
schop Juli jonas Steponavicius. Bis
schop Steponavicius (61) van Pane-
vezys wordt reeds geruime tijd in zijn
eigen huis gevangen gehouden door
de politie.
Deze brief is de jongste in een reeks
protestschrijvens van Litouwse rooms-
katholieken aan de Sowjetautoriteiten
waarin zij steeds weer hun grondwet
telijke recht op godsdienstvrijheid
opeisen. In maart ondertekenden
17.0000 Litouwse rooms-katholieken
een brief aan UNO-secretaris Wald-
heim, waarin zij de Sowjet autoritei
ten beschuldigden van kerkvervolging.
Enkele dagen geleden ondertekenden
tweeduizend rooms-katholieken van de
stad Prenai een open brief van soort
gelijke inhoud aan het stadsbestuur.
Vaak wordt tegen een pleidooi als dit
ingebracht, dat het de zaak van de
politieke gevangenen onder de tafel
werkt of doodzwijgt. Ik wil graag met
feiten aantonen, dat dat hier beslist
niet gebeurt en dat men het meeste
voor deze gevangenen kan doen langs
de lijnen van communicatie. Natuur
lijk is het nodig, aandacht te blijven
geven aan de zaak van de politieke
gevangenen. Maar het is zeer kwalijk
als de indruk wordt gewekt, zoals dat
onlangs weer is gebeurd, dat de chris
telijke gemeenschap op Java de hand
heeft gehad in het vreselijke bloedbad
dat zich na de mislukte coup van
1965, en zich weinig bekommert om
de gevangenen en hun families.
De waarheid is, dat de christenen op
Java in dat bloedbad niét de hand
hebben gehad. Vele christenen heb
ben integendeel de moed opgebracht,
de lijken van de slachtoffers te begra
ven. De waarheid is ook, dat de
kerken in Indonesië in het algemeen
en die van midden-Java in het bijzon
der, gesteund .door diakonale instan
ties in Nederland, al jarenlang alles
doen wat ze kunnen om de gevange
nen en hun families sociaal en pas
toraal te steunen. En ook vanuit de
Indonesische Raad van Kerken en het
r.k. episcopaat wordt voortdurend de
aandacht gevraagd voor de mensen
rechten in de zaak van de politieke
gevangenen.
Voorstellen
In juni 1971 is deze kwestie weer ter
sprake gebracht in de eerste consulta
tie die de Indonesische en de Neder
landse Raad van Kerken in Drieber
gen hebben gehouden. De daar gefor
muleerde voorstellen hebben in het
latere diplomatieke verkeer een belang
rijke rol gespeeld. Deze Voorstellen
hebben mede geleid tot de vrijlating
van duizenden gevangenen. Een werk
groep die in Indonesië gevormd is ora
de consultatie van Driebergen uit te
werken, en een parallelle werkgroep
van de Nederlandse Raad van Kerken,
waarvan de schrijver van dit artikel
voorzitter is, houden zich o.a. met
deze kwestie bezig. Van de concrete
voorstellen noem ik de volgende:
A. Wij dringen er nogmaals op aan,
dat er maatregelen worden getroffen
tot snelle berechting van de politieke
gevangenen door gewone rechtbanken
als wel door bijzondere gerechtshoven
bij de wet in te stellen. Het feit dat
sinds 1965 duizenden mensen gevan
gen zitten zonder enige vorm van
proces, is in strijd met alle mensen
rechten. De berechting van deze ge
vangenen zou dan hierin kunnen re
sulteren, dat op korte termijn de
velen ten aanzien van wie onvoldoen
de rechtsgronden voor verdere gevan
genhouding bestaan, kunnen worden
vrijgelaten.
B. Wat betreft de behandeling
van de politieke gevangenen willen
wij nogmaals attenderen op de 'rege
lingen en voorschriften voor de be
handeling van politieke gevangenen'
die door de Verenigde Naties zijn
aanvaard (in het bijzonder betreffen
de correspondentie, familiebezoek,
voeding, accommodatie enz.). Wij be
groeten met instemming de groeiende
relaties tussen de Indonesische rege
ring en het Internationale Rode
Kruis, terwijl wij ook met dankbaar
heid constateren, dat in vele plaatsen
aan de kerken en andere religieuze
instanties gelegenheid wordt gegeven
om sociaal en pastoraal diensten aan
de gevangenen te verlenen. Wij zou
den erop willen aandringen, dat zulke
faciliteiten overal worden toege
kend.
Familieleven
C. De zorgen voor het familiele
ven van de gevangenen drukken bij
het voortzetten der jaren steeds
zwaarder op de samenleving. De be
trokken consultanten zijn dankbaar
en erkentelijk voor wat met name
vanuit de kerken wordt gedaan om
deze zorgen te verlichten. Toch moe
ten wij eerlijk bekennen, dat wat er
gedaan wordt slechts een druppel op
een gloeiende plaat is en in geen
enkele verhouding staat tot de om
vang van de nood.
De betrokken consultanten zijn van
mening, dat de fondsen die nodig zijn
om deze ernstige zorgen werkelijk te
verlichten, volstrekt onvoldoende zijn
om enigermate adequaat hulp te ver
lenen, en doen een beroep op de
Nederlandse regering en de desbetref
fende organen van het Rode Kruis en
de Verenigde Naties, om onder goed
keuring van de Indonesische regering
de geldstroom die daarvoor nodig is
te vergroten.
D. Herintegratie van vrijgelatenen.
De betrokken consultanten zijn zich
ervan bewust, dat de herintegratie
van vrijgelatenen door grote, tragi
sche problemen wordt omringd. De
voorbeelden daarvan zijn te talrijk
om ze te kunnen ontkennen.
Er zijn vele voorbeelden van instan
ties die, ondanks de druk van de
publieke opinie, toch adem- en werk
ruimte geven aain ex-gedetineerden die
de weg terug trachten te vinden in de
samenleving. De betrokken consultan
ten zijn zich er echter van bewust,
dat dit probleem een aanpak op veel
ruimere schaal vereist en stellen voor,
dat er in overleg met de betrokken
instanties een gezamenlijke werkgroep
in het leven wordt geroepen, die in
samenwerking met instanties van het
werelddiakonaat nagaat, of het niet
mogelijk is, perspectieven voor deze
groepen te vinden in een nieuwe
omgeving'.
Tot zover deze citaten.
Wederzijds contact
De zaak van de politieke gevangenen
mag in de relatie Nederland-Indonesiië
niet onbesproken blijven. Ze moet op
de agenda blijven staan, zowel in
kerkelijke als in gouvernementele
contacten. Niemand heeft het recht,
dit probleem, dat in de gehele wereld
aandacht heeft, te negeren. Het eist
een menselijke oplossing en wij zijn
ervan overtuigd, dat de Indonesische
regering open staat voor kritiek en
bereid is, het proces van vrijlating te
versnellen.
Dat proces wordt niet versneld door
personen die aan deze zaak part noch
deel hebben, tot schietschijf te ma
ken, noch door het ontketenen van
een anti-Indonesische hetze, maar
door wederzijds contact en door we
derzijdse beïnvloeding tussen beide
volkeren.
door H. Biersteker
Begin deze maand kwam er in Rawalpindi, het
regeringscentrum van West-Pakistan, een betoging
van christenen in botsing met de politje. Overre
ding. stokslagen en traangas konden hen niet van
hun doel afleiden: zij wilden naar president
Bhoetto om te protesteren tegen de nationalisatie
van hun scholen. Toen vielen er schoten: twee
betogers werden gedood, verscheidene gewond en
tientallen werden gearresteerd.
Waarom wilden ze van geen wijken weten? Natio
nalisatie van het onderwijs vindt in zoveel
ontwikkelingslanden plaats. En het was een rom
meltje met het onderwijs in Pakistan. De helft
van de opgroeiende jeugd kwam er niet of
nauwelijks aan te pas, het voortgezet onderwijs
was een kwestie van de meest-biedende ouders en
kweekte bovendien door zijn slecht aan de maat
schappij aangepaste programmering tienduizenden
werkloze intellectuelen Het werd hoog tijd dat de
regering met een krachtig nieuw totaalplan kwam
en dat gebeurde dan ook op 15 maart 1972.
Sindsdien hebben echter de christenen hun hart
vastgehouden, immers een onderdeel ervan was de
overneming door de staat van alle particuliere
onderwijsinstellingen met ingang van deze maand.
Als dat drastisch wordt doorgevoerd dan wordt de
enige troef hun uit handen geslagen. Deze piep
kleine minderheid in het islamietische land (I
procent van de bevolking) heeft zich altijd kun
nen optrekken aan het voortreffelijke onderwijs
stelsel dat zending en missie in Pakistan hebben
achtergelaten.
Reeds in het oude Voor-Indië onder Brits bestuur
kregen aan de christelijke colleges velen uit de
latere bestuursélite hun ondergrond: Jinnah, de
grondlegger van Pakistan, zat eens op een christe
lijke highschool in Karachi; Iqbal, de grote filo
soof en dichter van de Islam, was op het christe
lijke Murraycollege in Sialkot. Jinnah zette zich
er voor in dat de godsdienstvrijheid in de grond
wet verankerd werd maar het blééf een
interim-grondwet dus dat anker ligt nogal los.
Met name de christelijke scholen werden mogelijk
gemaakt door het volgende artikel: 'De staat be
hoort aan geen enkele zodanige instelling haar
goedkeuring te onthouden op grond van het feit
dat het bestuur ervan berust bij een bepaalde ge
meenschap of denominatie'. Ook al waren zij
onderhevig aan bepaalde verplichtingen, bijvoor
beeld ook om moslems toe te laten en om eigen
godsdienstonderwijs aan hen te doen geven het
christelijk onderwijs slaagde erin veel 'eigen men
sen' uit de laagste kasten op te trekken en ook
werk te verschaffen aan vele oud-leerlingen. Om
dat dit onderwijs, vooral op de colleges, een
belangrijke bijdrage leverde in de kadervorming
van dit ontwikkelingsland sprongen kerken uit
het buitenland de Pakistaanse kerken graag bij in
de financiering ervan zoals ook de Nederlandse
gereformeerden.
Maar voor de conservatieve moslems was dit
onderwijs een doorn in het oog. Een hunner,
Maulana Kausar Niasi, die inmiddels van een
Nooit vergeten
Atletiek op Murray-college in Sikoalt. een
van de beste van het land, waar ook Neder
landse akademici les geven.
conservatieve religieuze partij naar Bhoetto's volks
partij is overgegaan en nu in de regering zit,
Wat maakt de zendelinge ondu|
indianen in Zuid-Amerika Bettv
verleden week voor de NCRV
Jan van Hillo geïnterviewd, zo
penend en aanvaardbaar? Ook1
gewaagde van een rotsvast gel<
Christus en in de macht om in
naam te genezen. Ook zij sprak
grote vrijmoedigheid over dat
Natuurlijk was hier een geroul
interviewer aan het woord,
bewaarde de luisteraars voor
die al te opgelegd zijn, tei
niet aarzelde zijn vragen ini
te stellen. Maar 't was volgenj]
dit, dat deze jonge vrouw bij
innemend getuigenis alle al te
woorden vermeed. Hier geen
met lofprijzingen als tussen'
hier geen onbescheiden infoi
maar een gewoon en helder
van haar werk, zoals ze dat
kennelijke vreugde en enthoi
deed. Ze had er zin in. En dat
ze verder niet de indruk maakte,
andere kant in het leven uit te.
nen. Sommige getuigers hebben
van een soort geestelijke mai
zoals je die ook op ander
hebt, mensen die maar één ding!
nen, maar één facet van het 1<
hun belangstelling hebben
men. Hier was een jonge v
het woord die midden in de
lijkheid stond en voor wie die
lijkheid bestond in levende
met hun problemen. Daarin wil
het evangelie van Christus als|
licht laten schijnen. Daar wist
toe geroepen. Dat kwam op een
selijke manier over. Als christent
vervuld moeten zijn van hun Hei V'
het woord dienen over te nemei
ding zoek ik', dan toch niet op
krampachtige manier, als door
gedreven. Dat was hier niet
Hier was een vrij mens, die hii
besloten had, geroepen door
Heer. Daarin heeft zij onze stem
meeleven nodig. Zij heeft niet na 1
ten een diepe indruk te maken ea
zou mij niet verwonderen als
verloren gegane boot al veelvi
teruggeschonken is door dankbars
kers.
Beroepfngs-
werk
klaagde al eens dat moslems op deze colleges
weliswaar niet tot een vreemde godsdienst be
keerd worden, maar daarna 'toch ook geen mos
lems meer zijn'. Daar kwam nog bij, dat vele
christenen uit de laagste kasten (want daarop
heeft de zending zich in het verleden het inten
siefst gericht) de nauwelijks meer bemiddelde
moslems voorbijschoten in het onderwijs, hetgeen
volop schele ogen in de omgeving veroorzaakte.
Tenslotte worden nog altijd*veel van deie scholen
als 'buitenlandse misssie' afgeschilderd, ooi al is"
het beheer volkomen in Pakistaanse kerkelijke
handen.
Los anker
Voorzover de pers de volkssentimenten weerspie
gelt is er inderdaad reden tot zorg. Tot het laatst
toe hebben de besturen van de christelijke colle
ges echter de hoop behouden dat zij zouden vallen
onder een uitzonderingsbepaling bij de nationali
satie. omdat zij niet, zoals vele andere particuliere
colleges, commercieel geëxploiteerd worden.
Dè voornemens van de regering zijn tot dusver
nog niet geheel duidelijk. In hoeverre zal zij zich
bij de noodzakelijke onderwijshervormingen laten
leiden door de orthodoxe mullahs die zich op het
ogenblik breed kunnen maken omdat na het
verlies van Oost-Pakistan de Islam inderdaad het
enige bindmiddel is tussen Sindhi's, Balichis,
Phaktoons en Punjabis?
de
bi
NED. HERV. KERK j.
Beroepen: te Bussum: J. M. de Mr
Woerden; te Vorden: (toez.) J
Kooman te Baardwijk; te Twelkf
Hoogendoorn te Oudelande; te
Vlieland: (toez.) G. Hopster te
land.
Aangenomen: naar Tilburg: R.
ma te Oostzaan; naar Ried en us
gen (toez.): M. S. F. Kemp, kani
Leiden.
Bedankt: voor Heerenveen: J. H.
hove, te Neede; voor Veen: J. Ko
te Werkendam; voor Oudewater n:
Verboom te Benschop.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Balk: W. Nawij,
Balk, die dit beroep heeft a;
men; te Meerkerk: (toez.) kand.
Boer te 's-Gravenmoer; te Maar
dijk: S. B. v.d. Molen te Hoogen
de. v\
Aangenomen: naar Haarlem-Noord rt„
Wilschut te Oosternijkerk.
Bedankt: voor Oude Pekela: dr
Kuiper te Donkerbroek.
GEREF. KERKEN (VR1JG.)
Beroepen: te Mussel: kand. L
Graaff te Hardinxveld-Giessendam
Beroepbaar: verklaard: kand.
Boiten, Columbusstraat 70, 's-Gi
hage.
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt: voor Ouderkerk a.d. A
P. Beekhuis te Noordeloos; voor ^er
burg. G. Blom te Meerkerk; nu
Assen: W. Steenbergen te E-indl» u
OUD-GEREF. GEM. IN NED. d
Beroepen: te Doorn: J. W. Slagi dt
Rijssen.
pl;
dii
bi
Den
ie
K
De rector van het Murray-college in Sialkot, dr.
Khair Ullah, citeert in een studie over de toe
komst van de christenen in Pakistan dr. Hendrik
Kraemer (uit zijn boek World Cultures and
World Religions): 'Bij al onze beschouwingen
over moderne stromingen in de Islam moeten we
nooit vergeten, dat de stericste en minst tastbare
kracht in de Islam overal de conservatieve vleugel
is. die weigert tot een akkoord te komen met de
moderne wereld. Van die kant zijn er altijd weer
onverwachte uitbarstingen en ontwikkeingen mo
gelijk. Hoezeer men ook gelijk heeft met de
veronderstelling, dat de opmars van ondermijnen
de seculariserende denkbeelden en krachten haar
dwaze verblindheid en haar pathetische onmacht
steeds meer aantoont, het lijkt toch verstandig
haar potentiële sterkte niet -te onderschatten'.
Dr. Khair Ullah geeft zijn medechristenen in
West-Pakistan de raad van Petrus om door het
leiden van een 'goede wandel' en door hun goede
werken hun omgeving op te wekken tot verheer
lijking van God.
Maar Anwar M. Barkat. rector van het Forman
Christian College in Lahore, zegt: de christenge
meenschap in dit land zit niet in de handel of in
de industrie, zij heeft ook geen grondbezit. Maar
zij bestaat van de dienst in het onderwijs. Als die
gelegenheid tot dienst ons ontnomen wordt, zal
dat dan onze dood niet zijn?'
Johannes Mario Simmel Ik
niet wie ik ben. Uitgave: De Bod 'ei
Haar». Prijs: 17,9f
De nieuwe roman van Simmel is
grote allure. Het gegeven van
tijdelijke isolement van een gitfhni
elkaar vreemde mensen, die v(»
op elkaar zijn aangewezen, is
nieuw. De wijze echter, waarop
auteur dit thema uitwerkt, is
boeiend en getuigt van groot vat *t<
schap. Het gaat om twee dagos
het leven van acht willekeurige
sen, die na een luchtaanval op
(21 maart 1945) vluchten in
schuilkelder onder een huis ii
binnenstad. De Duitse luitenant
een opsoringsploeg, die de zevei
vrijdt. wordt geconfronteerd met
moord. Aanvankelijk bevonden
acht personen in de kelder, waari
gebrek was aan leefstof en zuul
Kernfiguren in de kelder
gedeserteerde Duitse soldaat, d*Dai
de korte tijd meer dan vriend®
sluit met een vereenzaamd meisje
zijn in de groep een priester,
hoog-zwangere vrouM'. een nv
met een kind en een onbetrou*
Duitser, die waardevolle docunw
bij zich heeft De soldaat vent
laatstgenoemde. Tijdens het isolM
ontstaan even fascinerende als off
rende dialogen. De schrijver laat
komen, dat mensen, die op een ditècl
lijke wijze zijn 'téruggeworpen'
u'elijks meer weten wie ze zijn.
giek en harmonie gaan hand in
in deze roman, die men meen®
ademloos leest.
■ide
kar
if |Ii
£11
