Problemen op de SCHOP
ZZ0L
met onze
bank
Tuinieren
zonder
vergif
Nieuwe en Preciese
kaart van heel
Nieuw Nederland
mm
BON
Raiffeisenbank B Boerenleenbank
Niet piekeren maar puzzelen
Artis verwacht
bezoekersrecord
(Hingen
TROUW/KWARTET ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1972
BINNENLAND T17/K17
(Advertentie)
door mr. G. van Vorden
Steeds meer lieden worden door
de onpersoonlij kheid van de com
puter tot zich getrokken. Enkele
jaren studie en dan uren lang
programmeren om binnen enkele
seconden of minuten het ant
woord op de gestelde problemen
binnen te krijgen: het lijkt... nou
ja, vult u maar in.
Het- gevolg is, dat veel jeugdige
geestdriftigen de SCHOP ('school
voor opleiding programmeurs)
bezoeken. Waar het onderricht in
talstelsels een belangrijk onder
werp is. Maar ook reeds in de
brugklassen en in verdere in
richtingen voor het opscheppen
(van kennis bedoel ik) houdt men
zich daar intensief mee bezig.
'Vroeger' kwamen die talstelsels
een enkele maal en dan nog ui
terst terloops aan de orde.
Dus vóór ons verhaal begint eerst iets
over dit onderwerp. Als we het getal
541 zien zou een wiskundige van 3000
jaar geleden denken, dat het 5+4+1
betekent. Maar tegenwoordig weten
we, dat de waarde van een cijfer in
een getal door zijn plaats wordt be
paald. De 5 is geen 5 maar 5 x 100,
en de 4 betekent 4 x 10; slechts de 1
in dit getal is gewoon 1. In ons
tientallige stelsel is 10 het getal dat
op 9 volgt, maar ook alleen in dót
stelsel.
Stel nu eens dat we 541 in het
zeventallig- stelsel tegenkomen. Dan
zou de 5 betekenen: 5x7x7, en de 4
zou 4 x 7 zijn de 1 nog steeds gewoon
L
Om verwarring te voorkomen zullen
we achter de getallen die volgen
steeds het talstelsel (in ons tientallig
stelsel aangegeven) tussen haakjes
plaatsen. Dus: 541 (7)
5x7x7 4x7+1=274 (10)
Kortweg: 541 (7) =274 (10).
Wil men omgekeerd een getal, ge
schreven in ons tientallig stelsel, 'ver
talen' in een ander stelsel, dan deelt
men dit getal door dat andere stelsel
en zet dit voort met de resten van de
deling; bijvoorbeeld bij 274 (10)
wordt dit, in het 7-tallig stelsel*
274:7 39 met rest 1
39:7 5 met rest 4.
De heer Puter van de SCHOP
voor zijn klas tijdens het bedie
nen van de computer zoals onze
tekenares zich dat denkt
5:7 0 met rest 5. De resten zijn 1, 4
en 5 en het getal wordt 541. Dus 274
10) 541 (7).
Op zekere morgen liet de heer Puter
(door zijn leerlingen uiteraard com
puter genoemd), leraar aan de
SCHOP, de beginnelingen een oefe
ning maken. Hierbij werd de vraag
gesteld: 'Reken 67 eens uit in het 13-
tallig stelsel!' Dit was een onnauw
keurige vraag, want hij hij had niet
gezegd of het de bedoeling was 67
(10) in het dertientallig dan wel 67
(13) in het tientallig stelsel om te
rekenen. Het gevolg.was, dat er twee
antwoorden (afgezien van de fouten)
binnenkwamen, namelijk: 67
(13) 6x13 7 85 (10 en 67 (10)
52 (13).
Behalve 67 in het dertientallig stelsel
gaf hij ook de volgde vraagstukken op
dezelfde wijze op. Het resultaat was:
1) Twee juiste antwoorden: 7 en 15.
Er was dus gevraagd, zeker getal in
(Advertentie)
anno 1673 van Hugo Allard
als feestelijk introduktie-gesehenk
TIME-LIFE BOEKEN start nu zelf met de verkoop
van de Nederlands-talige uitgaven van hun wereld
bekende series. Onderwerpen zijji o.a. geschiedenis,
kunst, exakte wetenschappen, antropologie, de
mens, natuur, land- en volkenkunde, kookkunst, tui
nieren, fotografie, enz., enz. Fraai uitgevoerde boe
ken die een schat aan informatie bevatten en ver
lucht zijn met vele unieke afbeeldingen in kleur.
Geen wonder, want TIME-LIFE kan bogen op een
organisatie zoals er geen tweede bestaat. Op alle
kontinenten, in alle landen zijn hun medewerkers
van uur tot uur aktief met het verzamelen van gege
vens. Zij kunnen putten uit bronnen die niemand an
ders ter beschikking staan. Deze ongelooflijke hoe
veelheid kennis brengt TIME-LIFE nu zelf in boek
vorm op de Nederlandse markt. Voor iedereen met
een onderzoekende geest en een levendige interesse.
Wilt U er meer over weten? Vul dan de informatie
bon in en wij sturen U regelmatig - geheel vrijblij
vend - alle gegevens over de uitgaven van TIME-LIFE
BOEKEN (Ottho Heldringstraat 5, Amsterdam 1018).
Bovendien ontvangt U een facsimilé van de mooie
landkaart van Hugo Allard. Gedrukt op perkament-
papierinmaar liefst 6 kleuren.Formaat42 x 52 cm.Ter
waarde van 7,50. GEHEEL GRATIS ter introduktie.
Stuur mij regelmatig alle informatie over de uitgaven van
TIME-LIFE BOEKEN. Ik ben geïnteresseerd in (hokjes zwart
maken wat gewenst is):
ruimtevaart geschiedenis seksualiteit handwerken
exakte wetenschappen kunst kookkunst doe-het-zelf
psychologie natuur en biologie fotografie sport
antropologie milieubescherming tuinieren
GRATIS ontvang ik gaarne als introduktie de landkaart van Nieuw Nederland
Deze bon in enveloppe zonder postzegels zenden aan TIME-LIFE BOEKEN.
Antwoordnummer 1234, Amsterdam 1018.
zeker talstelsel om te rekenen. Hierbij
was steeds het ene stelsel het tiental
lige, het andere gegeven. De vraag
luidde dus: 'Reken.uit in het.
tallig stelsel.' En onze vraag is: welk
getal zei meneer Puter en welk tal
stelsel bedoelde hij?
2) Twee juiste antwoorden: 100 en 52.
3) Twee juiste antwoorden: 328 en
898
4) Twee juiste antwoorden: 54 en 76.
5) Twee juiste antwoorden: 25205 en
73.
Welk getal gaf in elk dezer vijf geval
len de heer Puter op (de vijf gevallen
zijn afzonderlijke, onafhankelijke
vraagstukken) en welk talstelsel gaf
hij in elk der vijf gevallen (eveneens
onafhankelijk van elkaar)?
Voor elk der gevallen zijn twee pun
ten beschikbaar in onze ladderwed
strijd, welke punten steeds geldig blij
ven en op uw persoonlijke kaart wor
den bijgeschreven Als u nu blijft
inzenden, al dan met regelmatig, zal
uw puntentotaal op uw kaart voortdu
rend stijgen en zal eens het ogenblik
komen, dat geen der andere ladderbe-
klimmers een hoger totaal heeft dan
u. In welk geval u de ladderprijs wint
en weer met nul punten start.
De oplossingen dienen uiterlijk 30
september binnen te zijn bij mr. G.
van Vorden, Postbus 1005, Warnsveld.
Op briefkaart of briefomslag moet
'Niet Piekeren maar Puzzelen' staan,
terwijl in uw schrijven uw volledige
naam met alle voorletters (dus niet
v:d., maar van der) en volledig adres
in blokletters dienen te zijn geschre
ven of getikt.
Dat uw oplossingen met punten wor
den beloond weet u. Maar misschien
weet u niet hoe zeer ik uw opmerkin
gen en kritiek, uw eigen vondsten en
problemen waardeer; ook al krijgt u
dóórvoor geen punten. Vaak worden
uw opmerkingen in de oplossing ver
meld. Indien u vragen heeft (bijvoor
beeld een onlesbare dorst naar de
kennis van uw puntentotaal), dan be
hoeft u 'slechts' een postzegeltje van
35 cent in te sluiten.
Deze 541e puzzel van de ladderwed
strijd is in feite de 550e in de rubriek
omdat de eerste negen problemen nog
ladderwedstrijdloos werden gegeven.
En ter gelegenheid dóórvan komt op
de puzzelaarprelinie van 30 september
een verrassing als prijs. De heer M.
Vader (gironummer 595494, adres:
Meeuwenlaan 17, Leiderdorp), bij wie
u zich voor deze bijeenkomst kunt
opgeven, meent althans dat het een
verrassing is. In ieder geval komen er
daar op die dag in Utrecht, in de zaal
bij de Mattheiiskerk, waar de genoeg
lijke strijd begint om twee uur 's
middags, ook wel een aantal andere
verrassingen. Waartoe naar ik hoop.
uw aanwezigheid zal behoren!
AMSTERDAM Ondanks de bijzon
der slechte zomer acht Artis de moge
lijkheid toch niet uitgesloten dit jaar
een record aantal bezoekers binnen de
poorten te krijgen, Deze maand hoopt
men de miljoenste bezoeker te ver
welkomen, in 1971 ontving men de
miljoenste op 29 september.
Er is deze maand in Artis veel te zien,
zeker wat jong spul betreft. Aandoen
lijk zijn de twee jonge zeehondjes,
waarvan de een op de Floriade is
geboren en zijn 'neefje' een week
later in Artis. De diertjes zijn thans
samen in Artis, waar ze worden ge
leerd vast voedsel - haring en wijting -
te eten. Zeehondewijfjes zogen hun
kroost namelijk onder normale om
standigheden niet langer dan onge
veer zes weken. Dan moeten ze hun
eigen kostje voornamelijk platvis
gaan opscharrelen. Daar men ze in
een dierentuin echter geen levende
vis kan voorzetten, moeten ze aan het
eten van dode vis worden gewend.
Kiezen uit wel 8 spaarvormen bijvoorbeeld. Maar ook een op
maat gesneden verzekering afsluiten, of een hypotheek,
een Persoonlijke Lening of financiering. Of een vakantiereis
boeken, buitenlands geld kopen, een safeloket huren.
Om maar wat te noemen. Want bij de Raiffeisenbank en de
Boerenleenbank kunt u terecht voor alles waar u een bank voor
nodig hebt. In uw zakelijke en gewone leven. Dus ook voor
deskundige effektenbehartiging. En een moderne Privé-
rekening voor de ontvangst van uw salaris, pensioen en andere
inkomsten. Met kosteloze verzorging van al uw betalingen
en gebruik van gemakkelijke betaalcheques. Of voor automa
tisch sparen (om zeker te zijn dat het gebeurt.) Alle bank
diensten. Onder één dak, bij maar liefst 3000 vestigingen.
Dus altijd en overal dicht bij u in de buurt. Om u te dienen...
de bahkvopr iedereen
3000 vestigingen
De redact!» beboudt zich het recht voor om
tor opname in deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ
publlkatle wordt met de naam van do
inzender ondertekend. Brieven kunnen wor.
den gezonden aan de heer Joh. C. Franeken,
secretaris van de hoofdredactie van Trouw-
Kwartet, Postbus 859. Amsterdam.
Ere-promotie
Indien het verslag over het openbare
debat van de sectie buitenland van
SRVU (Tr/Kw 1-2 sept, jl.) over de
a.s. ere-promotie van prof. mr. Noto-
hamidjojo de feiten juist weergeeft
dan zijn er vele onwaarheden gezegd.
0.a. over mij.
Het zij mij veroorloofd er enkele
recht te zetten.
1. De Senaat was bereid om in een
samenkomst met de SRVU rekening
en verantwoording af te leggen over
de gronden, waarop het Senaatsbesluit
om wegens maatschappelijke verdien
sten aan Prof. Notohamidjojo een ere
doctoraat toe te kennen, berustte.
Uiteraard zouden dan de dag, het uur
en de plaats van samenkomst in on
derling overleg moeten worden gere
geld en niet eenzijdig moeten worden
vastgesteld. Om allerlei redenen, o.a.
uit overwegingen van hoffelijkheid,
besloot de Rector, dat die bijeenkomst
zou kunnen plaatsvinden op een dag
na de erepromotie. Dan zou er tevens
gelegenheid zijn de hele verhouding
Nederland-Indonesië, ook de relatie
van de VU met enkele universiteiten
in Indonesië aan de orde te stellen en
binnen dat kader zou dan ook de
erepromotie kunnen worden toege
licht.
2. De rector machtigde mij om na
mens de Senaat in een openbare sa
menkomst te spreken na de erepromo
tie en nog op 30 augustus legde hij er
de nadruk op, dat ik vóór de promo
tie niet gemachtigd was namens de
Senaat te spreken over deze zaak.
Hét is volstrekt in strijd met de
waarheid dat ik geweigerd zou hebben
met mr. Ernst Utrecht in een derge
lijke samenkomst van gedachten te
wisselen. Ik ben daartoe gaarne be
reid, zoals de heren Pol Metselaar en
Ton Huizer van de sectie buitenland
SRVU zeer goed weten, omdat het
hen èn door de rector en door mij
herhaeldclijk is medegedeeld.
3. De mededeling van mr. Ernst
Utrecht in het openbare debat dat ik
niet voor SRVU wilde spreken is een
bewuste leugen, die blijkbaar om de
magogische redenen werd gelanceerd
en die doorzichtig genoeg is om onge
vaarlijk te zijn. Ieder, die het weten
wil weet, dat ik gaarne voor SRVU de
verdediging van een Senaatsbesluit op
mij neem, dat met algemene stem
men, ook door de vertegenwoordigers
van de wetenschappelijke staf, werd
aanvaard.
3 maal 10 gulden aan prijzen
Amsterdam
Prof. dr. J. Verkuyl
door Henk van Halm
Dat insekticiden een bedreiging van
het milieu zijn gaan vormen, weet
langzamerhand iedereen, ook degeen
die ermee werkt. Ze helpen maar
tijdelijk tegen de insekticiden waar
voor ze bedoeld zijn en die in
dubbele sterkte terugkomen, zodra u
met spuiten ophoudt. Schadelijke in-
sekten worden resistent tegen het
gif, dat wel andere dieren uitroeit
die juist van schadelijke insekten
leven en daarom een bondgenoot
zijn bij de bestrijding van insekten-
plagen in uw tuin.
Kunstmest is ook al niet alleenzalig
makend. Het helpt de planten aan
chemische voedingsstoffen, maar al
leen met die stoffen is geen langdu
rig succes verzekerd. De grond
wordt 'moe': kunstmest is een vergif,
niet voor de planten, maar voor de
bodemorganismen die plantaardige
en dierlijke afval omzetten tot
vruchtbare humus.
We willen allemaal wel zonder gif,
maar hoe moet dat dan met de roos
die onder de bladluis zit, de appel
boom vol wormstekige appels, de.
mijten op de goudenregen? Het is
geen mooi gezicht, maar als de plant
sterk genoeg is, komt zij er zeker
bovenop. Vaak merken we dat onge
dierte optreedt kort nadat de plant
is gepoot. Vooral bij houtgewassen
is dat opvallend. En niet alleen
ongedierte zorgt ervoor dat de plant
er weinig florrisant uitziet: vaak
staat ze het hele eerste jaar door
met zwart omrand blad, een duide
lijk teken dat ze zich nog niet
helemaal thuisvoelt op haar nieuwe
plek. Het volgende jaar is ze goed
Bacterieknolletjes aan de wortels van klimbomen.
'aangeslagen', werken bodemorganis-
men samen met haar teerste wortel
tjes, is het blad gezond en blijft het
ongedierte iveg of ze groeit er een
voudig overheen. Als u niet spuit,
konien vroeger of laten insektene-
ters de aanval op het ongedierte
openen. En zo komt alles vanzelf in
het reine, zonder dat u er een
vinger naar uitsteekt, al kost dal
veel zelfbeheersing.
Planten gezond krijgen is ook een
kwestie van niet of maar heel wei
nig doen. Voorwaarde voor gezonde
planten is een juiste standplaats en
een onaangetast bodemlev.en. Dal
laatste wordt alleen in stand gehou
den door zo weinig mogelijk aan de
bodem te knoeien zelfs schoffelen
is al te veel. Wel moet dit bodemlc-
ven gevoed worden, want als het de
organische stoffen in de grond heeft
omgezet, heeft het weer nieuwe no
dig en bovendien gebruiken uw
planten de omgezette stoffen. Mesten
op de gewone manier is niet goed:
verse stalmest en koeieplakken bren
gen amkoniak en andere gifstoffen
in de grond, die schadelijk zijn voor
de bodemorganismen. U moet com
post gebruiken meststoffen die
door bacterieën, schimmels eencelli-
gen al grotendeels zijn omgezet, zo
dat ze direct aan de planten ten
goede komen en het bodemleven ver
rijken. In een niet al te grote tuin
hoeft een composthoop niet erg om
vangrijk te zijn. In een hoek, voor
het gezicht afgeschermd door hoge
planten of struiken, gaat dat al heel
goed. Nog nimmer uerk kost het
'datgene wat u afsnijdt, niet weg te
gooien, maar op de grond te leggen
onder en tussen uw planten
en dat niet met aarde te bedekken.
Alleen zaaddozen en wortels van
onkruiden kunt u beter weggooien.
Bestrijdingsmiddelen en kunstmest
zijn een bittere noodzaak, zegt men.
We kunnen kiezen tussen honger en
vergif. Bij uitgeverij Hollandia in
Baam is een boek uitgekomen dat
deze beweging overtuigend en bij de
wortel aantast. Het heet 'Tuinieren
zonder gif al dan niet volgens de
biologisch-dynamische methode' en is
van de hand van de Duitse land
schapsarchitect Alwin Seifert, die
dertig jaar lang in zijn proeftuinen
opzienbarende successen oogstte zon
der gebruik te maken van kunst
mest, insekti-, fungi- en herbiciden.
Zijn idee is niet nieuw, hoogstens
zijn methode van compost maken, al
is ook dat eigenlijk het ei ran
Columbus. Zijn stelling kan elke
bioloog bevestigen: heb eerbied voor
het bodemleven en het zal uw tuin
welgaan. Waaroyn zou u het zelf
niet eens in eigen tuin proberen?
KRUISWOORD-PUZZEL
Horizontaal: 1. tandvlees (gew.), 6.
werktuig, 11. water doorlatend, 12.
vochtmaat, 14. tussenzetsel, 16. voor
voegsel, 18. organische verbinding, 20.
lidwoord, 21. aandeelhebber, 22. eigen,
23. oude lengtemaat, 24. muzieknoot,
26. afnemend getij, 27. water In Fries
land, 28. vaarwel, 30. steen, 32. vlakte
maat, 34. meisjesnaam, 35. muzieknoot,
37. rund, 38. landbouwwerktuig, 40.
soort aap, 41. kortschrift, 42. geest
drift, 43. per expresse (afk.), 44. deel
van de bijbel, 45. rondhout, 47. in
houdsmaat (afk.), 49. cilindervormig
voorwerp, 51. scheepsvloer, 53. sprook
jesfiguur, 56. lengtemaat, 58. voeg
woord, 59. waterstand, 61. radio-
omroep. 62. tekengereedschap. 64. op
recht. 65. Emeritus (afk.), 66. zang
stem. 69. scheik. element, 70. hoofd
deksel. 72. roeipen, 73 laagvlakte, 75
soort kers, 76. kleine huidopening.
Verticaal: 2. reeds, 3. inborst, 4.
maanstand. 5. Z.-Amer. thee, 7. tel
woord. 8. roofdiertje, 9. bouwland. 10.
schrijfkosten, 12. spil van een wiel.
'3. pers. voornaamw., 15. water in Bel
gië. 17. opstootje, 18. wandversiering.
19. gebogen been, 20. rivier in Enge
land. 25. pers. voornaamw., 26. voed
sel. 28. wijnmaat. 29. bijwoord. 31. no
bele. 32. overblijfsel bij verbrandine,
33. plaats in Drente, 34. vierhandig
dier, 36. Europeen, 37. gehoororgaan.
39. bitter vocht, 44. namelijk. 46. klaar
48. specerij, 50 schaaldier, 51. afk. van
dyne, 52. volksnaam van de kauw. 54
vroeger, 55. soort hamer. 57. jong
schaap, 58. peulvrucht, 60. door, 61.
rivier in Nederland. 63. lipharen, 67
afk. van editie, 68. aardrijkskundige
aanduiding, 70. rivier in Italië, 71.
voorzetsel, 73. muzieknoot, 74. Chinese
lengtemaat
Oplossingen t.e.m. woensdag a.s. per
briefkaart zenden aan: Trouw/Kwar
tet, Postbus 859, Amsterdam (links-
boven vermelden: Weekendpuz/ell.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
Hor.: 1. os, 3. pont, 7. Neer, 10. ets.
12. fortuin, 15. reis, 17. kar, 18. pa,
19. vee, 20. sar, 22. keg, 23. ver, 24. el,
26. meter, 28. al, 29. ader, 31. leest, 33.
er, 34. sol, 36. nr., 37. leges, 40. keet,
42. te, 43. renet, 45. kn., 46. men, 47.
nel, 48. tra, 50. non, 51. An, 53. Ems,
55. none, 57. pardoes, 60. til, 61. lama,
62. snek, 63. ss.
Vert.: 1. oer, 2. stevel, 4. of, 5. nok,
6. tras, 7. nu, 8. eis, 9. en, 11. sier, 13.
tram, 14. rag, 16. Se., 18 pers, 21. rel,
22. keer, 24. ed., 25. les, 27. tent, 29.
aren, 30. rok, 32. teen, 33. egel, 35.
lek, 38. eren, 39. set, 41. en, 42. tennis,
44. tred, 46. moot, 47. nap, 49. Amos,
50. nn, 52. dam, 54. sen, 56. els, 57.
pa, 58. ra, 59. Se
De prijswinnaars zijn: mevr. M. Deur-
Vermaas, Schaapsweg 66, Ede; P. Ha-
gens, Madernastraat 146, Rotterdam;
mevr. L. Buursma, Dedemsvaartweg
244, Den Haag.
- '"'n"1 7QnJ NCW
DEN HAAG Het Nederlands Chris
telijk Werkgeversverbond (NCW)
meent in tegenstelling tot de stich
ting wetenschappelijk onderzoek vak
centrales, dat er sinds 1950 wel dege
lijk een verbetering in de inkomens
verhoudingen is opgetreden en wel
van ongeveer 2.2 procent
Volgens de NCW tonen op globale
cijfers steunende berekeningen die
het verbond maakt aan, dat de inko
mensverdeling in beweging is. Bij het
bepalen van de positie die bereikt is
op de weg naar de verwerkelijking
van een rechtvaardigde inkomensver
deling schiet een globale benadering
tekort, zo meent het NCW. Het be
pleit daarom een wetenschappelijk on
derzoek van deze materie.
