Doesburgs Martini na tien
jaar restauratie klaar
dichtbij
I «in menl aar
Verblijdend
ÏVt
*VI
Opening op 31 augustus door prinses Beatrix
I! srsonalia
andbladen maandbladenmaandblad
Van Oudshoorn
in de bezetting
taptoe
vlucht
huilen
opgelucht
verkeer(d)
Kijkdichtheid
niet echt gedaald,
volgens TROS
OUW/KWARTET ZATERDAG 19 AUGUSTUS 1972
BINNENLAND T5/K7
00
Zater
debat in de Tweede Kanier over
regeringsverklaring van minister-
jdent Biesheuvel heeft een hoogst
55^8 angrijk en ook verblijdend partij-
itiek gegeven opgeleverd. De frac-
eider van de PvdA, drs. Den Uyl
:ft zich opnieuw bereid verklaard,
de verkiezingen van eind november
oo N tringsverantwoordelijkheid te hei-
dragen en de woordvoerders van
CON*? Cn ARP, respectievelijk mr. An-
issen en mr. Aantjes hebben, gelou-
door de ervaringen van de afgelo-
maanden, hernieuwde samenwer-
|g met DS'70 zo onfeeveer uitgeslo-
19.08
20.1
rb«r
it lil
Aarnl
rt IU
t. Enj
ir. p
>nd.
.anjer
is van
AVRO
show.
ners.
ijk m
Zf'
(22.55
raak.
10 00
11.01
2.02
aken
3.55
klndl
Nws
(gerho
orünl
;erber
ch. 10
.55 D
21.30
I wet
heer Aantjes zei daar nog bij dat
onder bepaalde voorwaarden bereid
lot afspraken over regcringssamen-
rking die voor de verkiezingen wor-
i gemaakt. (De heer Andriessen
ift dit voorbeeld merkwaardigerwijs
gevolgd, hij schijnt het verschaffen
dergelijke inlichtingen aan de
irzitter van de KVP over te laten),
pel v '8ens voorwaarden van de heer
itjes zullen de afspraken niet zo
etailleerd mogen zijn dat de kiezer
november nauwelijks meer invloed
kunnen uitoefenen op het pro-
ïoetii nma van de nieuwe coalitie of op
iamenstelling van de erbij behoren-
ministersploeg. Het valt, mede ge-
de gematigde toon van de bijdrage
de heer Den Uyl aan het debat
urn ié ft geleverd, niet te verwachten dat
de kant van de PvdA de redelijk
van een dergelijke conditie zal
i7°f den betwist.
andere voorwaarde die de heer
es heeft gesteld, luidt dat de
'm.oo' iezingen en de formatie daarna een
tmentair meerderheidskabinct zul-
moeten opleveren. Deze aanteke-
zou, in combinatie met de moei
te overbruggen kloof tussen de
essionele partijen aan de ene en
10 aan de andere kant, wel eens
st gewichtig kunnen worden voor
amenstelling van de toekomstige
fjiI tie. Het valt immers allerminst te
öf achten dat een combinatie van
essionele partijen met alleen de
na de verkiezingen over een
mentaire meerderheid zal beschik-
De laatste voorwaarde van de
Aantjes plaatst de VVD die
niet met de PvdA wil samenwer-
daarom bijna automatisch in
ppositie.
coalitie van de PvdA met confessi-
:n lijkt tot de reële mogelijkheden
et deJöan beheren. Alleen D'66 dat
en so
met de PvdA in de progressieve
sn.tratie heeft verbonden vormt
een factor die een groeiende ver
houding kan verstoren. De heer
Mierlo heeft ons er wat dat
ft niet geruster op gemaakt door
is het debat van deze week samen-
ing met de confessionele partijen
5 of meer uit te sluiten wanneer zij
t. en meewerken aan afhandeling
Jm«n dc begroting 1973.
let eerste gezicht lijkt het inder-
niet redelijk dat een op termijn
ld kabinet in samenwerking met
Tweede Kamer die evenzeer op het
van vertrekken staat, nog zulke
igrijke zaken behartigt als de be
ng 1973 en het contract met de
le partners. Maar minister-presi-
Biesheuvel heeft gistermiddag
eklaar aangetoond dat de ellende
te overzien zou zijn wanneer kabi-
en Kamer dit alles voor hun
Igers zouden laten liggen. In feite
het beleid 1972 in 1973 ongewij-
worden voortgezet met als resul-
ie (3 een gigantisch tekort, waarmee de
;k na iter-president zei het volgende ka-
p>et te willen opzadelen. Van een
natie us als de heer Van Mierlo
men mogen verwachten dat hij. in
s van daar nors over te doen, met
ste erkentelijkheid zou beseffen
ondanks alles, anderen het vuile
nog even voor hem willen doen.
igens heeft de heer Van Mierlo
oedelijk gelijk als hij, met de heer
zegt dat op basis van het
lourn bereikte compromis inzake het
II ingsplan de sociale partners geen
'over"ract zouc,cn willen sluiten. De
'wet! r"verhoS'nS en bet doorgaan van
13 30 1 bootste deel van de inflatiecorrec-
jj illen daarbij wel de grote struikel-
i ken worden. Dat zal dan tijdens
overleg met de sociale partners
ten blijken.
is te hopen dat het kabinet dan
zijn kant dezelfde soepelheid zal
•'hten die DS'70 uit de coalitie
doen lopen en, in het belang van
trijd tegen de inflatie, dat dek-
plan op onderdelen zal willen
assen.
neer dit dé WD aanleiding zou
1 de weg van DS'70 te volgen dan
ie™ I -en WC <*aar' met 1,0 ver^'ez*n8en
'ehl, niet al te zeer om treuren.
'•vcrkwem
;ebi'
imstt
•emlngen: benoemd tot hoogle-
aan de landbouwhogeschool in
eningen: dr. A. van Kammen (mo-
,Vr^re biologie) en dr. T. J. Schaaf-
(molecule fysica).
door Jac Lelsz
DOESBURG Op 31 augustus
zal in Doesburg de Martinikerk,
het laatste godshuis dat in Neder
land, na een meer dan tien jaar
durende restauratie, de oorlogs
schade is te boven gekomen, door
prinses Beatrix weer in gebruik
worden gesteld.
Waarom op 31 augustus en waarom
door prinses Beatrix? Omdat in de
zomer van 1945, kort nadat de Duit
sers de markante, laatgothische basi
liek met haar machtige, 95'/2 meter
hoge toren, hadden opgeblazen, konin
gin Wilhelmina Doesburg een bezoek
bracht. En vooral omdat koningin
Wilhelmina, toen zij de ruïne zag,
sprak: 'Dit monument zal in oude
luister herrijzen'.
'Koningin Wilhelmina kwam', vertelt
burgemeester mr. H. V. van Walsum,
'zonder aankondiging naar Doesburg
om er de verwoestingen te zien. Zij
bad speciale banden met het stadje.
Vaak kwam ze er om er te schilderen.
Op die zomerdag van '45 stond ze
plotseling in het koor. Ontroerd zag
ze wat er van de Martinikerk overge
bleven was.
Een bedrag van ongeveer acht mil
joen gulden is aan de restauratie
gespendeerd. In laatste instantie vond
de restauratie plaats onder leiding
van het Bureau voor Architectuur en
Stedebouw Cramer. Riemersma en
Godthelp te Arnhem. In genoemd be
drag zit een half miljoen voor de
aankoop maar vooral plaatsing en
aanpassing van hèt vermaarde Wal-
cker-orgel, dat zich oorspronkelijk in
de gereformeerde Zuiderkerk van Rot
terdam-Centrum bevond.
Van de vroegste bouwgeschiedenis
van de Doesburgse Martinikerk (ge
noemd naar Sint Maarten, eerst
krijgsman, later bisschop, die een deel
van zijn soldatenmantel afstond aan
een bedelaar, waarmee bekleed Chris
tus hem volgens het verhaal nader
hand verscheen) is weinig bekend.
Men nam totnogtoe aan dat de kerk
aanvankelijk aan de IJssel stond,
maar verplaatst werd omdat men
bang was dat zij zou worden wegge
spoeld. Bij de restauratie is dit beeld
gecorrigeerd. Er zijn fundament-res
tanten gevonden van vroegere kerken,
ook een romaanse.
Links: Historische opnamen van de Martinikerk te Doesburg. Op 15 april 1945, één dag voor Doesburgs
bevrijding, werd de Martinikerk opgeblazen. Wat overbleef, was een troosteloze ruïne (onder).
Rechts 1
Loterij
In de loop der eeuwen is de kerk
verschillende keren vernietigd, ook de
toren, door brand, biksemlinslag, enz.
Steeds weer werd zij herbouwd en de
gelden daarvoor kwamen meermalen
door loterijen (ja, ja) bijeen. Later
zijn wij aanmerkelijk preutser, al
thans formeler geworden. Toen man
na de ramp van 1945 iets dergelijks
wilde ondernemen om aan wat finan
ciën te komen, stak de politie er een
stokje voor op grond van de Loterij-
wet. Men moest er toen wat anders op
verzinnen, hetgeen overigens wonder
wel is gelukt.
Een gedetailleerde, technische be
schrijving van de Martinikerk laten
we achterwege. Slechts een paar din
gen daarover. De kerk is een geheel
vrijliggende. laat-gothische basiliek
van het Nederrijnse soort, met een
enkelvoudig koor. Zij heeft vlak geslo
ten zijbeuken. En een forse, aan drie
zijden ingebouwde toren. Ongeveer
95,/£ meter hoog, en daarmee een van
de hoogste acht torens van ons land.
Aan de oostzijde bevindt zich een
sacristie. Behalve de hoofdingang on
der de toren bevat de kerk twee zij
ingangen. De hoge vensters van de
middenbeuk zijn gevat in diepe spitse
boognissen. In 1888 werd een houten
gewelf van kraalschroten aangebracht.
In de laatste weken van de oorlog '40-
'45 heeft Doesburg in de vuurlinie
gelegen. Een week lang lag de Marti
nikerk, van strategisch belang of niet,
onder vuur. Op 15 april, één dag voor
Doesburgs bevrijding, bliezen de Duit
sers de kerk op. De toren stortte op
de kerk, die een ruïne werd. Later
heeft men het- koor nog wel als
noodkerk kunnen gebruiken
Kort daarna al kwamen de acties op
gang. Blijde-dagsfondsactie, Guldens
actie, Steentjes-actie enz. Belangrijk
ook was de actie van de vereniging
'15 april 1945'. Een speciale actie
werd met succes, gevoerd voor de
uitbreiding van het Hemony-carillon
met vier vredesklokken. Uiteraard
moest veruit het grootste deel van de
middelen van de overheid komen. Het
was Doesburgs toenamelige burge
meester, mr. H. N. C. baron van
Tuyll van Serooskerken, die de grote
stoot gaf tot de restauratie van de
kerk. Zoals dat ook het geval is,
bijvoorbeeld, bij de Sint Jan in Den
Bosch en de Eusebius in Arnhem,
waar men de koppen van diverse
mensen, die nauw bij de restauratie
zijn betrokken geweest, in of aan de
kerk kan zien. is onder meer het
conterfeitsel van baron van Tuyll van
Serooskerken door een ludieke kun
stenaar ergens in de wanden van de
Martini aangebracht.
Dé kerk ls zoveel mogelijk met eer
biediging van het werk van de vroege
re bouwmeesters gerestaureerd,
waarbij de oudst bekende constructie-
gegevens richtsnoer waren, uit De
ongeveer 1520 daterende kap van de
middenbeuk is geheel gerestaureerd,
en waar nodig gecompleteerd, waarbij
een noklijn uit 1919 is weggenomen.
De in 1888 ingebrachte gietijzeren
ramen zijn weer vervangen door na
tuurstenen vensterharnassen. De giet
ijzeren vensters waren van een in
dit materiaal en voor óns land
ongekende afmeting cn van ccn voor
treffelijke vorm en constructie. Om
deze streekeigen produkten (ze komen
van eigen bodem) voor het nageslacht
te bewaren, zijn twee gietijzeren ven
sters gehandhaafd
Orgel
In Tirade nr. 178 voltooit W. A. M.
de Moor zijn in drie afleveringen
geplaatst verhaal over de houding
van de schrijver J. van Oudshoorn in
de jaren van de Duitse bezetting van
ons land.
Een boeiend verhaal zelfs voor
lezers die het belang van zulk soort
gegevens over de schrijvers niet zo
zien zitten. Het is namelijk niet al
leen het verhaal van de schrijver J.
van Oudshoorn, maar ook van de
zichzelf in teleurstellingen vastspijke
rende ambtenaar Jan Koos Feijlbrief,
die de naam Van Oudshoorn koos om
zich in zijn boeken uit te spreken en
te verhullen tegelijk.
Van Oudshoorn meldde zich in de
oorlog niet alleen vrijwillig voor het
lidmaatschap van de Kultuurkamer
maar hij aanvaardde ook een cen
sorbaantje bij het toenmalige departe
ment van volksvoorlichting en kun
sten (rapporteur-bexverker heette dat)
en hij verrichtte o.a. vertaalwerk
voor de NSB-uitgeveri) De Schouw.
Van Oudshoorn/Feijlbrief xvas tot
1933 directeur van de kanselarij van
hel Nederlands gezantschap in Ber
lijn. In dat jaar werd hij vanwege de
bezuinigingen en aanpassingen op
xvachtgeld gezet en vn 1941 gepensi
oneerd. Zijn pensioen bedroeg 2.689
gulden per jaar een bedrag,
uaarop Van Oudshoorn/Feijlbrief
zich na de oorlog steeds weer beroept
om zijn handelingen te verontschuldi
gen. Maar de schrijver Sjoerd Leikèr,
die zich die tijd nog helemaal herin
nert, heeft Wam de Moor voorgere
kend dat hij in die tijd voor honderd
gulden in de maand samen met zijn
vrouw onbezorgd kon leven in Frank
rijk (waar Colijns harde gulden in
hoog aanzien stond).
Wat er ook van Sjoerd Leikers bere
keningen zij Van Oudshoorn/Feijl
brief voelde zich tekort gedaan; 'een
verbitterde man, een hypochonder en
een halve misantroop, die weinig ver
schil zag tussen bezetters en bezetten'.
Tijdens het verhoor door de 'Ee-
reraad voor de Letterkunde' in Den
Haag in 1946 (het verslag is in exen-
tenso opgenomen) zegt Van
Oudshoorn zelf: zoowel geldge
brek als de wensch om in Den Haag
te blijven werken deden mij besluiten
tot de KK (de Kultuurkamer, red.
Tr./Kw.) toe te treden. Bovendien
hou ik er geen politieke overtuigin
gen op na. Zoo ben ik ook niet pro
en niet anti Oranje, ik ben overal
nogal negativistisch in'.
De Moor zelf concludeert: 'De jaren
na zijn ontslag en dat ontslag zelf
hadden hem rijp gemaakt voor het
kleinburgerschap dat in de N.S.B. zo
veelvuldig gevonden werd. Voor het
lidmaatschap van zulk een partij ont
brak hem echter het vermogen tot
vereenzelviging met welk ideaal dan
ook. Vooral resumé van het verhoor
door de ereraad maakt duidelijk dat
ditzelfde ontbreken van het vermogen
tot identificatie hem verhinderde een,
wat je noemt, goed vaderlander te
zijn. Exterritoriaal als hij zijn hele
leven geweest was, zweefde hij gedu
rende de oorlogsjaren ergens tussen
bezetter en bezetten in'.
De derde aflevering van De Moors
verhaal draagt echter als opschrift.
'Een pennenaam als poetsdoek' en het
is het uitspelen x^an de schrij
versnaam Van Oudshoorn tegen de
burgerlijke stand-naam Feijlbrief die
het verhaal zo fascinerend maakt. 'Hij
meende stellig als auteur dingen te
kunnen doen waarvoor hij als burger
niet aansprakelijk was. De romanti
sche splitsing in burger en kun
stenaar nam hij bij zich zelf waar'.
Dat gaat zelfs zover dat Van Ouds
hoorn /F eilbrief zich blijkens het
verhoor als 'Van Oudshoorn' bij de
Kultuurkamer had willen melden.
Maar dat ging niet, zoals hij zelf
kennelijk zonder enige ironie con
stateert, omdat hij moeilijk 'voor Van
Oudshoorn het ariërformulier kon
gaan invullen'.
Bij hei verhoor voor de ereraad
onder voorzitterschap van Bordewijk
(die voor Van Oudshoorn als schrij
ver waardering had) deed Van
Oudshoorn zijn uiterste best om 'zijn
goede naam van burger koste wat het
kost van smetten vrij te houden. Een
paradoxale trek bij een schrijver die
anderzijds zulk een waarde hechtte
aan zijn schrijverschap: hij lijkt zijn
nom de plume desnoods als poetsdoek
te willen gebruiken. Is het omdat hij
zich als schrijver in zijn eigen ogen
toch al voor de wolven heeft ge
gooid?'
(De eerste twee afleveringen van De
Moors verhaal over Van Oudshoorn
stonden in Tirade 174 en 176).
H. C. ten Berge
In Soma 24/25 een gesprek van Soma-
redacteur H. R. Heite met Raster-
redacteur II. C. ten Berge, want de
literaire wereld in Nederland is niet
zo groot. Ten Berge zet zich o.a. af
tegen de marxistische literatuurkri
tiek en de manier waarop een schrij
ver als Bernlef zijn roman 'Een geval
van verbeelding' heeft trachten te
rubriceren.
'Dat stugge vasthouden aan een beeld
dat men heeft, die rubriceringswoede.
Als je niet beantwoordt aan het beeld
dat anderen van je hebben, dan deu
gen je produkten niet. Altijd moet
een auteur in een volgend werk be
antwoorden aan het beeld dat hij in
het vorige heeft gewekt. Waarom is
hem niet de beweeglijkheid gegund
die tenslotte ook een eigenschap van
het bestaan is?'
Harry Mulisch publiceert in deze So
ma het eerste hoofdstuk t+n zijn
nieuwe boek 'De toekomst van giste
ren' (verschijnt najaar 1972 bij De
Bezige Bij) met daarin een diep-pessi-
mistische, cultuur-historische beschou
wing over de ontwikkeling van het
bellenblazen.
'En toen viel mijn oog op een kleine
jongen, die in het gras bellen zat te
blazen. Hij deed het anders dan in
mijn tijd gebruikelijk was. Ik had een
witte stenen pijp, waarmee ik voor
zichtig een zeepoplossing in een
theekopje aantipte, zodat de opening
met een vlies werd afgesloten, waarna
ik behoedzaam, de pijp ondersteboven
houdend, mijn bel produceerde, die ik
met een snelle maar beheerste bewe
ging van de pijp bevrijdde. De tech
niek had inmiddels blijkbaar niet stil
gestaan, want deze jongen had nu een
blauwe ring met een steel er aan, die
hij ruw in het zeepsop doopte,
u aarna hij uit volle borst blies, zodat
kleine bellen in hele families uit de
ring tevoorschijn stoven. Ook hier
had de massaproduktie het oude
handwerk vervangen
Achter in Soma, achter de grijze ka-
terns met veel kleine tot piep-kleine
fragmenten Nieuw Proza Martin Hart-
kamps jeugdherinneringen aan Xavie-
re de Vries de schrijfster van de
bestseller 'The happy hooker'. Martin
Hartkamp en Xaffie zijn eens, jaren
geleden, in de dagen van Olim samen
voor de schoolkrant op bezoek
geweest bij Vestdijk, waar zij te ho
ren kregen dat Vestdijk zelf 'De kope
ren tuin' en 'De ziener' zijn beste
romans vond en in de ik-figuur uit
'De koperen tuin' een soort zelfpor
tret had getekend.
Tot slot: wie belangstelling heeft voor
de gedichten van J. B. Charles kan in
het juni/juli nummer van 'Maatstaf'
te rade gaan.
De militarlsmeweek ln Delft van het
Komité De laatste Taptoe valt niet
geheel per ongeluk samen met de
grote Taptoe Delft, die het comité
'een ieder jaar wederkerend stukje
Delftse folklore' noemt. Omdat 'op
deze wijze de funktie van het leger op
een kwalijke manier wordt verdoe
zeld, een funktie die weinig aanlei
ding geeft tot festiviteiten', probeert
het comité deze week een aantal kan
ten van dat leger nader te belichten.
Dat gebeurt maandag-, woensdag- en
vrijdagavond, steeds om negen uur, in
De Koornbeurs. Maandag wordt er
gesproken over de toestand van het
leger, de funktie van parade en tap
toe, woensdag is de sociale verdedi
ging onderwerp van gesprek en de
vrijdagavond is in z'n geheel gewijd
aan Vietnam. Verder is er de hele
week een foto-expositie in de Wereld
werkplaats en de Koornbeurs. Van
vandaag af al staat er een kraampje
met informatie over het militarisme
bij de Koornbeurs, de hele week
wordt er gecollecteerd voor het me
disch comité Nederland-Vietnam en
worden informatieve stencils uitge
deeld, ook aan wie niets geeft.
'Vorig jaar hadden we nog demonstra
tie::', zegt Frits Glotze van het Komi
té. 'maar dat heeft niet zoveel effect
gehad. Het is wel leuk om verboden
dingen te doen, maar die tijd hebben
we gehad. Vroeger ging dat met stink-
bommetjes en stuiters over de Grote
Markt en een jaar geleden hebben we
nog geprobeerd Vietnam-oorlogsgelui-
den te laten horen tijdens de stille
momenten in de taptoe, maar daar
zijn ze bijtijds achter gekomen. Nu
voeren we meer een bezadigde discus
sie. De taptoe loopt trouwens op z'n
laatste benen. Als de kwestie in okto
ber weer in de gemeenteraad bespro
ken wordt, zullen er intussen wel
zoveel tegenstemmers zijn, dat er na
deze week nooit meer een taptoe zal
zijn'.
Voor zover mogelijk werden de uit
bijbelteksten bestaande kolomopschrif-
ten weggenomen en geconserveerd
met de bedoeling ze in de toekomst te
herplaatsen. Hetzelfde stelt men zich
voor met een in de zuidelijke zijbeuk
blootgelegde wandschildering. Ook
werd een gewelfschildering gevonden,
die ook is geconsolideerd. Een ramp
na de ramp deed zich voor in 1960.
toen een kolom waarop een druk
stond van 160 ton, instortte. Dat le
verde een hachelijke situatie op, want
verdere instortingen waren niet
denkbeeldig. Zelfs irritaties vanuit de
lucht zouden tot nieuwe instortingen
kunnen leiden, en om die reden werd
zelfs de commandant van de Westeu-
ropese luchtmacht verzocht boven
Doesburg het doorbreken van de ge
luidsbarrière te willen voorkomen.
Afzonderlijke vermelding verdient het
orgel, dat in de Martinikerk is
geplaatst door Vermeulen uit
Alkmaar. Het is het orgel, dat des
tijds in de gereformeerde kerk van
Rotterdam-centrum aan de Westzee
dijk stond. Bouwer: Oscar Walcker te
Ludwigsburg (Duitsland). Het front
werd in Jugendstill uitgevoerd, ge
lardeerd met Byzantijnse motieven.
De klankconceptie draagt uiteraard
het stempel van de laat-romantiek,
met aspecten tot artistieke heroriënta
tie op klassieke principes. Omstreeks
1900 werd aan die her-oriëntatie vorm
gegeven door onder meer Schweitzer,
Gurlitt en Straubc. Walckers klank
conceptie werd behouden; als het wa
re ingebed in de zich daartoe lenende
akoestische verhoudingen van dc
Doesburgse kerk.
Op de avond van de dag, waarop de
kerk in gebruik wordt genomen, zal
er een orgelconcert zijn. Vier leerlin
gen van wijlen Piet van den Kerk-
hoff, destijds organist van de Zuider
kerk, zullen het orgel dan bespelen:
Jet Dubbeldam. Koos Bons. Aad van
der Hoeven en Addie de Jong.
Kleine restauratie
In het kader van de restauratie van
Doesburgs Martini zijn nog enkele
dingen belangrijk. Men spreekt van
een 'zevenklapper'. Gerestaureerd wer
den de kerk en de toren, het carillon
is uitgebreid en er kwam een orgel,
gerestaureerd werden het hervormde
centrum en de nabijgelegen smidse, en
tenslotte is het Marktplein met zijn
historische plaveisel in ere hersteld.
Met de ke k is, wat genoemd wordt,
de grote restauratie in Doesburg afge
rond. Verschillende karakteristieke
panden met fraaie geveltjes gingen al
voor. Maar men moet in het land niet
denken, en met name in Den Haag
niet, dat Doesburg nu klaar ls. Daaro
ver wil burgemeester Van Walsum
geen twijfel laten bestaan. Onder het
hoofdstuk kleine restauratie valt er
de komende jaren nog veel te doen.
Doesburg heeft 150 historische pan
den, en bovendien nog eens 300 krot
ten. Zonder steun van de hogere over
heden zal het niet gaan.
de deur uitgezet die met bamboestok
ken bierglazen van de tafeltjes ram
den. De kastelein pakte zijn uiterst
handzame wapen en spoot kalmpjes
op de drie in, alsof hij lastige vliegen
en muggen met een vleugje insectich-
de verjoeg. Het resultaat voldeed ge
heel aan zijn verwachtingen: de woes
telingen dropen af, terwijl dikke tra
nen over hun wangen biggelden.
Hoofdinspecteur Pie van de Sittardse
politie is niet zo in z'n schik met de
spuitende kastelein. Hij overweegt
zelfs hem te laten vervolgen wegens
overtreding van de vuurwapenwet.
Een traangas-spuitbus heeft namelijk
exact dezelfde uitwerking als een dito
pistool. In ons land is de verkoop van
het spul dan ook verboden, maar
doordat in Duitsland waar de bus
jes niet onder de vuurwapenwet val
len en grote boulevardbladen dames
zelfs aanraden zoiets in hun tasje te
stoppen om belagers af te schrikken
vrijwel alle postorderbedrijven zul
ke bussen verkopen, zijn er hier toch
duizenden van in omloop.
Als de Sittardse politieman doorzet,
ziet het er naar uit dat de kastelein
binnenkort zelf tranen met tuiten
huilt. En zonder spuitbus
Nooit van zijn leven gaat Ephraim
Edelman uit Long Beach in Califor-
nië meer naar Rome. Twee keer heeft
hij geprobeerd daar vandaan voor een
zakentripje naar Tel Aviv te vliegen
en allebei de keren had het voor
hetzelfde geld z'n laatste trip kunnen
zijn.
De eerste maal zat hij 29 augustus
1969 in een toestel van TWA, zo'n
grote Jumbo, die gekaapt werd en
met al z'n passagiers gedwongen naar
Damascus te vliegen. Twee dagen la
ter werd hij vrijgelaten. Deze week
probeerde hij het nog eens via Rome.
Ditmaal had hij een El Al-vliegtuig
genomen, maar natuurlijk precies dat
toestel waarin de bom in de bandre
corder van de twee Engelse meisjes
ontplofte. Dat toestel moest toen haas
tig een noodlanding maken. Met een
ander toestel is hij uiteindelijk toch
in Tel Aviv terecht gekomen, maar
voortaan laat hij beslist de eeuwige
stad links liggen. Gelukkig zijn er
niet alleen vele wegen die naar Rome
leiden, maar net zoveel naar Tel Aviv.
vi.
Nog nooit in haar achttienjarige le
ven heeft Audrey Walton uit het
Engelse Middlesborough zo vaak over
zichzelf moeten vertellen als na de
behouden landing van het El Al-
toestel in Rome, dat zij en haar
vriendinnetjes Ruth zonder het te
weten bijna hebben laten ontploffen.
Maar ze is blij dat ze het nog kan
navertellen
Een kastelein uit Leijenbroek in de
gemeente Sittard heeft een middeltje
gevonden waarmee hij in een hand
omdraai lastige klanten het pand
kan uitwerken: een spuitbus met
traangas. Pas nog heeft hij er drie zo
HILVERSUM De TROS heeft bij
de NOS een protest ingediend tegen
de manier, waarop de NOS het onder-
zoèk naar de kijkdichtheidscijfers
verricht door bureau Intomart
heeft geïnterpreteerd. Naar het oor
deel van de TROS is er duidelijk
sprake van een onzorgvuldige inter
pretatie van de cijfers.
Blijkens het onderzoek was de belang
stelling voor de TROS-programma's de
afgelopen maanden voortdurend ge
daald. Eind vorig jaar was de TROS
met een gemiddelde kijkdichtheid van
34 procent voor haar programma's
nog de meest populaire omroep. In
middels is zij blijkens het laatste
kwartaaloverzicht voorbijgestreefd
door de AVRO, die nu een gemiddel
de kijkdichtheid heeft van 34 procent,
terwijl die voor de TROS is gedaald
tot 29 procent.
De TROS is van oordeel, dat dit
teruglopen een gevolg is van de sei
zoeninvloed. Men is van mening, dat
de cijfers moeten worden vergeleken
met de overeenkomstige periode van
het afgelopen jaar en dan is er vol
gens de TROS duidelijk sprake van
een stijging.
De vroegere Engelse minister Ernest
Marples is voor een half jaar zijn
rijbewijs kwijt, omdat hij is doorgere
den na tegen een geparkeerde auto te
zijn gebotst. De rechter vond Marples'
verweer, dat hij zo'n haast gehad had.
omdat hij naar het Lagerhuis moest
dat hij zich er eerst van had over
tuigd dat er niemand gewond was,
geen argument en liet het rijbewijs
afpakken.
Marples was Engelands minister van
verkeer.
Muurvast Tweeduizend paarde-
krachten hebben het koelschip Pacua-
re niet van z'n plaats kunnen trekken.
Het schip is kort voordat het in
Nieuw Lekkerland gesloopt zou wor
den, door een firma in het Belgische
Zeebrugge opgekocht. Toen de sle
pers het kwamen halen, lag het in de
Lek, op een verhoginkje, waar het
nog altijd opwrikbaar vastzit. Een
flinke westenwind zal de slepers een
handje moeten helpen, want zonder
de natuurelementen redden ze het
niet. Vakantievreugd Niet één
van deVaassense kinderen die hun
grote vakantie al dieren mishandelend
hebben gevierd, is tot nu toe in de
kraag gegrepen. Met katapults schoten
ze op zwanen en eenden, treiterden
de dieren met hengels, sloegen er een
paar dood en voerden karpers voedsel
met spelden. Ze onderbraken hun
'spel' af en toe om ruiten van scholen
en andere gebouwen kapot te gooien.
Bank In het centrum van Barne-
veld heeft de burgemeester met veel
feestgedruis twee banken onthuld,
heel bijzondere exemplaren, omdat ze
een cadeautje helemaal uit Amerika
zijn. De banken komen uit het plaats
je Barneveld in de staat Wisconsin, dat
twee jaar geleden van de Hollandse
naamgenoot tulpenbollen kreeg en
daar nog elk jaar een tulpenfeest mee
viert.
"De'lunchpauze was drie uur geleden voorbij, Simpkins."
