a-geschilderde foto's
roef op DOCUMENTA 5
ur i\\l
Een
schreeuw
om
gerechtig-
ml
r
"Een ouderwetse Hitchcocl
KUNST T13/K13
niet onwerkelijk aan. Het is een sa
menleving vol armoede en hautstocht.
Manuels moeder, een heel mooie
vrouw, verliest haar man; hij wordt
vermoord door 'de anderen'. Zij is
met die man getrouwd, nadat zij uit
het huis van haar werkgever, d' sehat-'
rijke en machtige Jorge van Son
Major is gezet; z ijwa szwanger door
Jorge. Als Jorge gestorven is, blijkt
het,' dat hij Manuel als zijn zoon
erkent. De jongen erft het grote goed,
maar liij aanvaardt de erfenis pas na
lang aarzelen. De reden daarvan is,
dat hij zodoende Mn moeder en haar
andere kinderen kan onderhouden.
Voor hem blijft zijn stiefvader zijn
echte vader. Want hoezeer heeft de
handelwijze van zijn echte vader hem
gegriefd.
Hoezeer is hij gewond geraakt door
zijn lot Hij immers wist wat het hele
dorp wist: dat zijn vader schatrijk
was, de grote heer van Son Major en
dat die vader zijn moeder verleid en
verstoten had. Het is geen wonder,
dat Manuel, die twee vaders en toch
geen enkele vader had, zich hechtte
aan de integere en moedig-rustige Je-
za.
De laatste heeft een broer, een arts, v,
een man van kwade praktijken. Met
hem leeft de moeder van Jeza's vrouw
samen. Die moeder is een groteske
figuur, een vrouw die tracht haar
jeugd te behouden. Haar dochter, de
latere vrouw van Jeza, houdt ze zo
veel mogelijk voor haar vriend veer
borgen, omdat het meisje mooi is. Dat
gelukt haar niet: het meisje neemt
haar moeder haar vriend af, en ver
ruilt deze later voor zijn broer. Ook
bij hen hartstocht, wanhoop, hunke
ring naar geluk.
Centraal in deze werveling staat de
rustige figuur van de vermoorde Jeza.
Bij alle waardering die ik voor het
boek heb, blijft mij toch iets hinde- -
ren. Het is of de schrijfster niet kiest %m-
voor haar figuren. Durft zij niet, kSn
zij niet kiezen?
Nu kan het zeer wel zijn, dat ik mij
vergis. Ik kan eenvoudig niet uitma
ken. of het de schrijfster slechts te
doen is geweest om de menselijke
situatie te schetsen in een turbulente
tijd. Toch doet de roman voorzichtig-
geëngageerd aan en daarom houd ik 't
er maar op, dat de schrijfster liaar
boek zodanig heeft geschreven, dat
het ook in Spanje kon worden uitge
geven en dus gelezen.
Het lichte bezwaar, dat ik hier aan-
voer, doet slechts weinig af van mijn
waardering.
Het Hjden van de mens die slachtof
fer wordt van macht en geweld, is in
de roman op uitnemende wijze uitge
beeld. Uit de roman klinkt de
schreeuw op om gerechtigheid, om
vrede en geborgenheid.
Ana Maria Matute: 's Nachts huilen 1
de soldaten'. Oorspronkelijke titel:
'Los soldados lloran de noche'. Veria-
ling van Jean A. Schaiekamp. Bij
Contact nv te Amsterdam. Paperback.
Aantal pagina's: 165. Prijs: 12,90.
ge
G. Kruis
catalogus van de Documen-
een boekwerk dat, anders
anders, niet alleen een lei-
td bij, maar vooral een onder
van deze Kasselse tentoon-
.«Jing is wijzen vele plalte-
HNjiden de bezoeker heel duide-
de weg. Alles wordt precies
[egeven, niet alleen de afde-
en waarin deze monstermani-
itie is ingedeeld, maar ook de
en van de kunstenaars-mecie-
[kers op de plaats waar hun
c of werken te vinden zijn.
1 je raadpleegt zo'n catalogus niet
Dan kan het wel eens gebeu
kt je merkt dat de zo nadrukke-
langegeven grenzen tussen bepaal-
fdelingen in werkelijkheid soms
vaag zijn. En om de 'werkelijk-
gaat het op deze vijfde Docu-
het thema is immers 'Befra-
der Realitët-BiJdwelten heute'.
realisme wordt er aan de tand
ld en ieder al die samenstel-
van de verschillende afdelingen
uet dat op zijn eigen specialisti-
wijze. Veelal is dat een manier,
ook alleen maar door andere
>ecialisten te volgen is. Wat ove-
is helemaal niet wil zeggen, dat er
in Kassei voor de, laat ik maar zeg
gen, 'toeristische' tentoonstellingsbe
zoeker niets te zien zou zijn. Integen
deel, die krijgt er een boeiend, nu en
dan zelfs uitgesproken spectaculair
schouwspel aangeboden.
De wezenlijke opzet van een en ander
zal hem weliswaar totaal ontgaan,
evenals trouwens de in kunst en voor
al in kunstfilosof.e geïnteresseerden,
die zo'n dure catalogus gekocht heb
ben. Daarin zullen ze zich pas na het
zien van de tentoonstelling in kunnen
verdiepen. Dat kost dagen en Kassei
zal toch voor de meesten niet naast
de deur liggen. Er is wel gelegenheid
een audio-visuele inleiding te volgen:
op een beeldscherm, waarop twaalf
dia's tegelijk, door elkaar en apart,
kunnen worden geprojecteerd, met
een sonoor stereo-geluid, maar dat
duurt ^en stuk langer dan een uur en
wordt in een uitermate ingewikkeld
kunsthistoricus-Duits gesproken. Je
kunt dus rustig en zonder meer vast
stellen, dat deze tentoonstelling maar
bij een zeldzame enkeling en dat
moet dan ook nog een super-vakman
rijn - overkomt, zoals zij prec'es
bedoeld is. De anderen worden dan
"econf'-i-iteerd met verschillende
menselijke uitingsvormen, waarvan
sommige, die als apart worden aange
duid in elkaar blijken over te lopen
en anderen afgezien van het bin
dende thema juist weer helemaal
niets met elkaar te maken schijnen te
hebben.
Neem de afdeling 'Realisme'. In de
Neue Galerie Schone Aussicht waar
naar nnjn gevoel ook overigens het
meest belangwekkende deel van deze
Documenta te vinden is. Wat daar te
zien is zal, geloof ik, vele juist niet-
kunstkenners deugd doen. Realisme
dus, duidelijker omschreven: fotogra
fisch. radikaal, hyper- of superrealis
me. Na-geschilderde soms zelfs met
behulp van projectiemethoden fo
to's. Meestal zeer groot van formaat
en zo geschilderd, dat 't sterk vergro
te kleurenfoto's lijken. Alleszins, dus
ook wat de kleur betreft.
herkennen
Als deze schilderijen op hun beurt
weer gefotografeerd worden bij
voorbeeld voor de reprodukties in de
Documenta-catalogus heTken je ze
eigenlijk niet meer als zodanig. Dan
moet je weten, dat het foto's van
schilderijen zijn, anders zou je ze
voor foto's van de werkelijkheid
houden. Want meestal gaan deze
hyper-realisten zo ver, dat ze ook de
optische vertekening, en de variatie
in diepte-scherpte, die je in foto's
kunt aantreffen, in hun schilderijen
verwerken. Een op de reclame en
publiciteit geënte vorm van realisme
ti j d schr i ft en-illu st r a to re n geb ru i k e n
ook vaak projectie als hulpmiddel)
die. denk ik zo. nog heel wat verdere
navolging zal vinden. Want 1. kunst
historici hebben er al vele indruk
wekkende beschouwingen aan ge
wijd. 'n officieel aanvaarde kunstvorm
dus. 2. het grote publiek helemaal
niet denigrerend bedoeld gaat nog
altijd in de eerste plaats naar het
museum of naar tentoonstellingen om
plaatje5; te kijken En plaatjesmakers
zijn het. die hyper-realisten. 3. de
rijke snobs, waarvan iedere nieuwe
stroming het weer van hebben moet,
die wel pop-art. minimal art, arte
povera of wat dan ook moesten kopen
omdat het 'in' was (hoewel ze er zelf
vaak mee 'in'-zaten) zullen zeker dol
gelukkig zijn met deze laatste wel
uitermate raadselachtige ontwikke
ling. Commercieel zit het dus ook wel
goed. Over commercie gesproken
en dan stappen we maar even 'over
die grens tussen dit hyper-superrealis-
me en wat hier genoemd wordt 'Tri
val Realismus.' dat is het Duitse
woord voor kitschEn dat loopt
van de (slechte, maar zeer veelzijdi
ge) cop'eën van Nefertete tot die
afgrijselijk grijnzende tuinkabouters
lit
door J van Doorne
Richard McLean: 'Gulfstream 1971. olieverf op linnen163 x 154
cm.
waar je als kind en ze werden nog
wel voor jouw plezier aangeschaft
toch doodsbang was.
Daar staan zaken, die ongelooflijk
smakeloos, soms zelfs ontroerend le
lijk zijn: want mensen zeer veel
mensen zelfs kopen ze! 'n Paar
grepen uit de 'rijke' collectie, 'n
schrijftafelgarnituur met naast de
pen-houder, in kunststof. Dürer's
'Biddende handen.' die je overigens,
van binnenuit verlicht, ook kunt te
rugvinden als een lampje voor het
nachtkastje. Een. beeldje van Paus
Johannes die van nü heb ik op
geen zakdoekje gezien in puur
gemene kleuren naast zo'n glazen
''meeuwballon' waarin ook nog'es een
Zwarte Madonna. Of de Kennedy's
dikwijls ook met Johannes op
wandborden en zelfs op handdoeken.
Reclame ook. veel, vooral ouderwetse'
reclame. Zoals de presenteerblaadjes
met super-realistische coca-cola-meis
jes van een paar decennia geleden.
Waar blijven de échte grenzen Erg
veel plaats en veel aandacht voor een
ook uitermate boeiend onderwerp als,
wat strak vertaald. 'Beeldenwereld en
vroomheid.' waar naast veel moois
van vroeger èn (zij het wat minder)
van nu ook weer veel voorwerpen
te zien zijn, die zeer religieus bedoeld
en gebruikt, toch zeer triviaal zijn.
Zoals dat 'negertje' van de zending'
('t kan ook missie geweest zijn» met
erger nog dan ik me uit mijn school
tijd herinner, een vreselijk onder
schrift: Willst Du den Heiden Hilfe
schicken. So lass mich Aermsten
freundlich nicken Zo, deden we
dat.
Science-fiction
De afdeling Science-fiction was
veel minder leuk, dan ik verwacht
te, omdat het een terrein met grote
mogelijkheden is. Hier: wat speelgoed,
zoals robot's en zogenaamde ruimte-
wapens X-ray-guns veel oude
illustraties uit wat vroeger, toen er
nog geen s-f-bestond, toekomstverha
len werden genoemd, s.f.-strips en
romans, waarbij men kennelijk en
wel logisch voor een tentoonstelling
meer van het omslagontwerp dan
van de inhoud is uitgegaan, 't Fijnste
vond ik de volkomen gekke ideeën
van Richard Aeschilmann. hoewel ik
niet kan inzien wat die met s.f. van
doen kan hebben. Pierre Versins. sa
mensteller van deze zaal vol s.f. draait
er een vreemde punt aan als hij
beweert dat de potterie van Aeschil
mann van een werkelijkheid getuigt,
die misschien nog wel eens verwezen
lijkt zal worden, maar die andere
wezens, als wij mensen, vereist. En
dat's, met permissie, gewoon waanzin.
Want wat maakt meneer Aeschil
mann? Verukkelijk gekke parodieën
op (o.a.) serviesgoed, 'n Kannetje bij
voorbeeld, van zwart aardewerk, echt
mooi van vorm. Alleen de tuit, die
torent met een krul naar boven en
mondt weer in de opening van het
potje uit. Er is ook een kannetje met
twee tuiten, een normale en dan nog
eens een, een heel korte, helemaal
onderaan. Of dat kannetje, dat met
een heel lange tuit direct met een
kopje verbonden is, en dat kopje inet
een heel brede, zeer platte rand. En
gereedschap, dat net als dit aarde
werk, één ding gemeen heeft: 't is in
geen geval ooit te gebruiken.
bezoekersprofiel
De maatschappelijke ikonografie,
wordt wat eenzijdig gepresenteerd: 'n
aantal ontwerpen voor (Zwitserse)
bankbiljetten, mét wat achtergrondin
formatie en rijen ontwerpen voor de
front-pagina van 'Der Spiegel'. Ze ajn
goed, dat is waar, en bovendien mag
het publiek uit de series ook nog'es
de beste uitkiezen, 'n Heel werk, want
er hangen veertig van die reeksen.
Toch sta je er versteld van, als je ziet
hoeveel bezoekers aan dit soort din
gen meedoet. Zelfs op de Documen
ta Trouwens, er is ook zeer veel
belangstelling voor Hans Ilaacke's be
zoekersprofiel, een soort bevolkings
onderzoek, dat verheven is tot een
kunstwerk en (dus) druk ingevuld
wordt. Vragen als: moet de kunste
naar die een schilderij, tekening, foto
(Blld) tentoonstelt waarop Fransz Jo
seph Strausz in combinatie met een
hakenkruis wordt afgebeeld, gerechte
lijk vervolgd worden? Vindt u dat
leden van communistische organisa
ties tot ambtelijke functies toegelaten
kunnen worden? Bent u voor zwan
gerschapsonderbreking? Heeft u ooit
de volgende middelen gebruikt? En
dan komen ze: hasch, marihuana, opi
um, morfine, cocaïne, L.S.D. en de
hele rest. Zelfs het maandinkomen
wordt gevraagd. En 't is dringen ge
blazen voor een formuliertje, dat in
de computer gestopt wordt en zo
Hans Haacke's biidrage gaat vormen
tot deze vijfde Documenta. Die ge
noeg stof leverde voor nog een ver
haal
De Spaanse schrijfster Ana Maria Ma
tute werd in 1926 in Barcelona gebo
ren. Zij' schreef een vrij groot aantal
romans,- waarvan er eerder een (Tri;
mera Mfemoria', 'Eerste herinnering')
in het Nederlands vertaald werd.
Thans is'haar 'Los soldados lloran de
noche' irt- het Nederlands verschenen *-
onder de titel 's Nachts huilen de
soldaten'.
Het verhaal speelt zich af op Mallorca'
tijdens de burgeroorlog.
Wie mocht menen, mede afgaande op
de titel van de roman, met een oor
logsboek te maken te hebben, vergist
zich. Oorlogshandelingen en strijdto
nelen komen in het boek niet voor.
Wel is het zo, dat de worsteling op
het Spaanse vasteland de gebeurtenis
sen op het eiland beïnvloedt.
De hoofdpersoon heet Manuel, die als
kind een republikeinse organisator
heeft leren kennen, Jeza geheten. De
ze Jeza heeft op Manuel een diepe
indruk gemaakt
Tijdens de burgeroorlog, die van '36
tot '39 woedde en waarvan het resul
taat was, dat Spanje een koninkrijk
zonder koning werd, wordt Jeza op
het eiland vermoord en de dan negen
tienjarige Manuel krijgt de opdracht
de dood van Jeza te melden aan diens
jonge weduwe. De jongen en de
vrouw zijn verbonden door hun liefde
voor de verzetsheld. De vrouw vertelt
haar levensgeschiedenis aan de jon
gen, een dramatisch relaas. Het loopt
op het einde van de oorlog. Zij beslui
ten, naar het vasteland te gaan en
alsnog aan de oorlog deel te nemen.
Beiden sneuvelen.
Op de voorgrond sttaat het menselijk
leed, dat, ook als er géén oorlog zou
zijn geweest, er tóchizou zijn geweest.
De roman laat zich miet gemakkelijk
lezen. De taal van Matute is dichter
lijk en vaak duister. Zij beschrijft de
inwendige verwarringvan haar figu
ren op grillige wijze, I vol plotselinge
overgangen. Het boek Us als donkere
muziek, barbaars en verfijnd, die uit
drukking geeft aan wantioop en teder
heid. Ook in de vertalir^g komt duide
lijk uit, dat zij een groot styliste is.
Maar zij is veel meer «dan dat. Zij
weet bij de lezer over te:brengen, wat
de personen verzwijgen. \Wat zij den
ken en willen, ligt verscholen in hun
soms nietszeggende woorden. Lang
voor het einde van de roman beseft
de lezer, dat de wanhopige liefde van
de beide jongemensen voor Jeza ein
digen moet met het voordzetten van.
Jeza's vergeefs gebleken strijd. En dat
voortzetten van die strijd qal moeten
eindigen met hun dood.
Het boek kent, behale de twee
hoofdpersonen, tal van bijfiguren, die
op beeldende wijze beschreven wor-,
den. Hun markante gestalte*! vullen-;
de roman op dusdanige wijze, dat ik"
al lezend aan toneel moest demken.
De samenleving op het eiland is de
Nederlandse lezer vreemd, majar doet
*door dr. H. S. Visscher
toe goed Hitchcock op dreef is
n zijn nieuwste film, 'Frenzy',
lijkt bijvoorbeeld uit het slot.
Iet filmeinde is gewoonlijk niet
ijn sterkste kant Het lijkt er
i ikwijls op, dat hij, na alle 'sus-
»ense"-mogelijkheden uit een
erhaalsituatie gehaaid te heb-
en, weinig interesse meer voor
e afloop heeft en er dan maar
iin of meer slordig of ook wel
g t onventioneel een eind aan
inti raait. Slordig was bijvoorbeeld
iet einde van zijn nog altijd su-
liemste film, 'Vertigo', waarin
Gr 'j een briljante, 'glazige' stijl
ipejet ondergaan in een haastig en
t i»rand Guignol-achtig gedoe. En
oe schools en conventioneel is
iet het einde van 'Psycho': de
iatische slotopnamen waarin
et psychologische raadsel van
e misdadiger in louter verbale
erklaringen uit de doeken
'ordt gedaan.
fet einde van 'Frenzy' is daarente-
en in velerlei zin grandioos. In de
amer van Rusk, de psychopathische
'assen-moordenaar,staan twee
lannen: Blaney, die onschuldig ver
acht en veroordeeld is ('The wrong
tan*. en hoofdinspecteur Oxford,
lle het onderzoek tegen Blaney
eeft geleid, maar nadien ernstig
an diens schuld is gaan twijfelen.
ietrapt
o# die kamer, waar ze elkaar bij
peval aan treffen, bevindt zich ook
gen nieuw vrouwelijk slachtoffer,
«t net als al haar voorgangsters
Pet een das gewurgd is. In de
Boodse stilte horen we dan een raad-
oÉJ-lachtig gebonk eerst gedempt,
tf\ar daarna steeds harder. Tenslot
te komt Rusk de kamer binnen, met
lefep grote, ouderwetse hutkoffer, die
PJ kennelijk de trap heeft opge
pept. Dan ontdekt hij de beide
jnannen en tegelijk verandert er
.«s in de 'toon' van de scène: Rusk
V'Jgt plotseling het aanzien van een
ondeugende jongen die op katte-
kwaail betrapt is Het werkt enorm
komisch na alle door Hitchcock op
geroepen spanning, maar hel heeft
nok iet aandoenlijks. En het is
te nneel. want Rusks
h die agressie legen vrou-
i wijfeld herleid wor
den .ol de relatie tot zijn moeder:
een vrouw die we maar enkele se
conden in de film zien, als ze zich
naast haar blozende, opgewekte zoon
uit een bovenraam buigt. Maar die
paar seconden zijn genoeg.. Er hoeft
geen woord aan toegevoegd te wor
den, dank zij Hitchcocks fabelachti
ge vermogen om de juiste persona
ges te kiezen. Met de modulatie van
dat slot tot een scène van een
'e.rapte deugniet' schiet Ilitchcock
midden de psychologische roos. Er
hoeft geen enkele verbale verklaring
meer gegeven te worden. Overigens
was die er al veel eerder In de film,
in een passage waarin twee Londen-
se gentlemen de psychologie van de
onvindbare, beruchte 'dassenmoorde-
naar' bespreken; het gesprek vindt
plaats in een pub, waar Blaney, nog
niet vermoedend hoe nauw hij bij
de affaire betrokken zal worden,
zijn laatste pond in drank omzet.
ouderwets
Mogelijk vindt men die hele opzet
een beetje ouderwets, maar dat past
dan ook precies in de bewust 'ouder
wetse' stijl die Hitchcock vooral in
de aanvang van zijn film aanhoudt
kennelijk louter om het plezier
na zóveel jaren Hollywood weer in
"good old London' te filmen en het
klimaat van zijn vroegere Engelse
films op te roepen.
Dat filmeinde, dat vooral ook door
zijn 'timing' zo goed werkt, is nog
op een andere manier erg functio
neel. Rusks gesleep met de koffer
dient ongetwijfeld om het lijk van
het nieuwe slachtoffer weg te wer
ken. De hele film door speelt dat
thema van het opruimen van 'onge
wenste dingen' een belangrijke rol.
Hitchcock stemt dat thema af op de
actuele strijd tegen de milieuvervui
ling. In het begin van de film staat
een aristocratische Londense magi
straat op de Thameskade tegen een
groep journalisten, persfotografen
en be'aügsiellenden een speech af te
steken over de komende zuivering
va i het Thameswater van afvalstof
fen. en lyrisch spreekt hij over de
'vrugkeer van een zuivere, ongerep
te natuur. Precies op dat moment
komt het naakte lichaam van een
vrouw aandrijven; zij is met een das
gewurgd... Nog .ronischer wordt
Hitchcock, door zijn moordenaar
niet alleen een handelaar in groen
ten en vruchten te laten zijn
waardoor we allerlei kleurige opna
men van fruit enz. in Coventry
Garden te zien krijgen maar door
hem ook nadrukkelijk te laten getui
gen van zijn liefde voor de natuur,
met name voor Kent, 'de tuin van
Engeland'. En het hoogtepunt van
die ironie is de gretigheid waarmee
de moordenaar na het volbrengen
van een van zijn misdaden verder
de appej opeet, waaraan hij voordat
de misdaad een feit werd, begonnen
was
Franse keuken
Het 'opruimen' blijft een Leitmotiv:
niet alleen in de sinistere scene
waarin Rusk een slachtoffer weg
werkt door haar in een zak op een
vrachtwagen vol met aardappelen te
gooien maar, wonderlijk genoeg,
ook in een heel ander milieu. Ox
ford, de hoofdinspecteur, heeft een
echtgenote, die idolaat is van de
'Franse keuken' en haar man aller
lei lekkernijen voorzet waarvan de
goede man walgt; een van zijn voor
naamste bezigheden thuis is om op
listige wijze de èl te 'dode' details
een vissenoog, een vleugel van
zijn bord weg te werken. Het lijkt
of Hitchcock met die zeer uitge
werkte huiselijke scènes alleen maar
komische intermezzi beoogt. Maar
hij schept ook op andere manier een
verband tussen het moordgebeuren
en het politïehuishouden, bijvoor
beeld als de echtgenote een brood
staafje met een luide 'knak' midden
door breekt, precies op het moment
waarop haar man haar vertelt hoe
de moordenaar de vingers van een
van zijn slachtoffers heeft moeten
stukbreken om een hem belastend
Blaney, 'the wrong man' in Alfred Hitchcock's nieuwste film 'Frenzy'.
voorwerp in handen te krijgen. Is
die parallel alleen maar 'Spielerei'?
onderwerpen
Heel waarschijnlijk is het meer en
hebben we te maken met een van
die sub-thema's waaraan Hitchcocks
films zo rijk zijn. De moordenaar
zoekt vrouwen aan zich te 'onder
werpen,' en in het gedistingeerde
politiehuishouden is precies zo'n
'onderwerpingsproces' aan de gang:
de echtgenote wéét, blijkens enkele
uitlatingen, heel precies dat ze haar
man met haar Franse gerechten bit
ter weinig plezier doet; toch blijft
ze hem die voorzetten omdat de
liefhebbende, wat weke hoofdinspec
teur zich al te gemakkelijk aan haar
wil 'onderwerpt'. Zo wordt hij, op
een heel ander niveau, 'slachtoffer'.
Typerend is ook, hoe de vrouw in
tuïtief de aard en gedragingen van
de moordenaar veel beter doorziet
dan haar man. Hitchcocks regie
maakt van haar een toegewijde,
ogenschijnlijk wat naïeve vrouw,
maar zijn kille, afstandelijke obser
vatie laat ook iets raadselachtigs,
iets ondoordringbaars, iets onsympa
thieks bijna, aan de oppervlakte ko
men. Trouwens, geen enkele van de
personages wordt met idealiserende
'glamour' omgeven en typerend
voor Hitchcocks diabolisch talent is
dat de enige waarvoor hij, ondanks
diens schurkachtigheid, soms sympa
thie wekt, uitgerekend d e moorde
naar is (zie weer de slotscène).
entertainer
Men hoeft niet perse Truffaut of
Chabrol gelezen te hebben om de
veelvuldige 'ondertonen' van Hitch
cock te vatten. Maar ook afgezien
van die 'onder-tonen' blijkt Hitch
cock nog steeds een ongeëvenaarde
'entertainer' te zijn. Hij houdt ervan
ons te laten griezelen èn te laten
lachen en vooral ons voor de gek
te houden, verwachtingen te schep
pen en daarna zijn tong tegen ons
uit te steken. Als Blaney een avond
met zijn ex-vrouw is uitgeweest en
haar bij thuiskomst vraagt of hij
nog even in haar appartement mag
binnenkomen iets waarin zij aar
zelend toestemt, is de opgeroepen
verwachting dat hij tóch de nacht
bij haar zal doorbrengen.
In het volgende shot zien we hem
inderdaad in bed liggen maar het
blijkt een bed van het Leger des
Heils, waartoe hij uit geldgebrek
zijn toevlucht heeft moeten ne
men En als we in het begin van
de film per helikopter via de geo
pende Towerbridge als door een
groot toneelgordijn Londen zijn bin
nengevlogen en dan een oploop van
mensen op de Thameskade waarne
men, wekt dat prompt sombere ver
moedens. Dat blijkt dan helemaal
niet waar te zijn, maar net als we
die vermoedens definitief uit het
hoofd gezet hebben, komt daar het
lijk van die naakte vrouw aandrij
ven 'Frenzy' is een échte Hitch
cock. Een film, die met plezier ge
maakt is. Een film waaraan veel
plezier te beleven is. En veel grie
zel. Maar bij Hitchcock is dat het
zelfde.
vies Close: John 1971-72acrylverf op linnen, 254 x 228,5 c m. Let bij dit portret op de (fotografische) vertekening van de lin-
schouder.
