Overheid heeft niet
tot taak zedelijke
norm vast te stellen
Metselen met
De Navigaters
Procedure-bezwaar
tegen benoeming
dr. Van den Heuvel
Kunst
Trouw
Kwartet
Motorrijder verongelukt
Zwaar gewond
na vechtpartij
TROUW/KWARTET DINSDAG 8 AUGUSTUS 1972
Kerk - Kunst T2/K2
Nota hervormd moderamen:
Van een verslaggever
DEN HAAG Het breed moderamen van de hervormde synode heeft, daartoe uitgenodigd, de rege
ring geadviseerd inzake een nieuwe zedelijkheidswetgeving in ons land. In een nota met juridische
kanttekeningen wordt gesteld dat de overheid geen censor morum (bewaker der zeden) dient te
zijn: 'Het is niet de taak van de overheid een zedelijke norm vast te stellen, maar of een gedraging
al dan niet strafbaar dient te zijn'.
De adviescommissie zedelijkheidswet
geving van het ministerie van justitie,
die met de voorbereiding van een
nieuwe wet bezig: is, had een aantal
kerken en instellingen op het gebied
van de geestelijke volksgezondheid
een aantal vragen voorgelegd. Het
hervormd moderamen heeft daarop
gereageerd in twee nota's: één met
juridische kanttekeningen en één
waarin rechtstreeks op de gestelde
vragen wordt ingegaan.
Nadat in de nota met juridische kant
tekeningen is gesteld dat de overheid
alleen moet bekijken of een gedraging
«trafbaar is of niet, staat er: De
redendelicten dienen derhalve alleen
ln het wetboek van strafrecht te wor
den gehandhaafd, indien en voorzover
zij maatschappelijk onduldbaar zijn'.
En: Daarbij dient men zich af te
vragen welk rechtsgoed door de ge
draging wordt aangetast en of deze
aantasting zodanig ernstig is, dat een
strafbedreiging geboden is. Voorts
mag geen strafsanctie worden toege
past, dan nadat is vastgesteld, dat de
betreffende gedraging op dat mo
ment, op die plaats en jegens die
persoon maatschappelijk onduldbaar
was.'
In de nota wordt allereerst opge
merkt, dat de voorbereidingscommis
sie wel 'adviescommissie zedelijkheids-
wetgeving* wordt genoemd, doch zich
vrijwel uitsluitend blijkt bezig te hou
den met sexuele delicten. 'Niettemin
dient benadrukt te worden, dat veel
meer gedragingen ongeacht of zij
door de wetgever strafbaar zijn ge
steld onzedelijk geacht dienen te
worden in het licht van Gods bedoe
ling met de mens en de schepping.
Geen starre criteria
De samenstellers van de juridische
nota wijzen er ook op, dat 'maatschap
pelijke onduldbaarheid' als criterium
voldoende duidelijkheid biedt bij de
meeste delicten (geweldmisdrijven,
vermogensmisdrijven), maar dat dit
criterium te vaag is op het gebied van
zedendelicten. 'De interpretatie daar
van verschilt naar tijd, plaats en situ
atie en hangt in sterke mate af van
de persoon of instantie die tot inter
preteren geroepen is', aldus de samen
stellers, die waarschuwen 'tegen star
re criteria, die de ontwikkeling van
het maatschappelijk denken niet bij
houden of onvoldoende ruimte laten
aan verschil van opvattingen in de
diverse delen van het land, of zelfs
diverse wijken van dezelfde stad.'
Met de nota wordt gepleit voor een
zeer genuanceerd beleid, dat enerzijds
de sexuele integriteit in het bijzon
der van minderjarigen tegen ern
stige inbreuken beschermt en ander
zijds de delinquenten met grote zorg
vuldigheid benadert en opvangt.
Onder meer wordt in de nota opge
merkt, 'dat aantasting van de integri
teit van de persoon door manipulatie,
bedrog, lawaai, stank etc, in onze
maatschappij veelvuldig voorkomt,
doch slechts zelden strafbaar gesteld
is. Totale bescherming pleegt niet te
worden geboden, ook niet op sexueel
gebied.'
Bestraffing zinvol?
In het advies wordt ook opgemerkt:
'Voorts is in de laatste tijd in brede
kring twijfel ontstaan aan de zin van
de straf in het algemeen. Deze twijfel
is des te sterker ten aanzien van
zedendelinquenten, wier optreden
meermalen eerder wijst op onvol
groeidheid, psychische defecten e.d.
dan op criminele neigingen.
Voorzover deze delinquenten bestraft
worden, dient ernstig betwijfeld te
worden of daarmede enig doel wordt
gediend. Dit hangt samen met de
bijzonder gebrekkige mogelijkheden
om de straf op zinvolle wijze ten
uitvoer te leggen (tekort aan geld,
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J. de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bonk:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Gem.giro
X 500.
ruimte, gekwalificeerd personeel e.d)
Als reden voor de strafbaarstelling
wordt o.a. aangevoerd, dat dit de
enige mogelijkheid is om tot dwang
verpleging te komen. Men kan zich
afvragen, of de wetgever geen andere
weg kan openen om dit resultaat te
bereiken.'
De nota adviseert tenslotte af te zien
van het onderbrengen van zedendelic
ten in een aparte titel van het wet
boek van strafrecht, omdat dit in de
praktijk stigmatiserend (onnodig een
speciaal stempel opgedrukt krijgen)
blijkt te werken. Vandaar de aanbeve
ling in de nota ernstiger delicten over
te brengen naar de paragrafen over
mishandeling, en minder ernstige de
licten voor zover deze niet uit het
wetboek verdwijnen slechts als
overtreding strafbaar te stellen.
Dienende wetgeving
In de tweede nota, waarin antwoord
wordt gegeven op de voorgelegde vra
gen, wordt gesteld, dat de overheid
met haar wetgeving de bevolking
heeft te dienen, een humane samenle-
v;ng heeft te beschermen of te bevor
deren.
Bij het opstellen van een zedelijk
heidswetgeving zou de wetgever zich
moeten laten leiden door drie gezichts-
nunten of normen:
1. 'De 'vrijheid van de burger moet
ook op sexueel gebied beschermd wor
den tegen wat daar al te zeer inbreuk
op maakt.'
2 De gezondheid van de burger, spe
ciaal van het kind, moet beschermd
worden tegen wat vanuit de samenle
ving al te zeer ongezond makend voor
hem is.'
3 'De humaniteit moet beschermd
worden tegen wat daar al te zeer mee
strijdt. Een samenleving behoeft of
mag niet aanvaarden, dat de mens al
te zeer verlaagd of gediscrimineerd
wordt.'
In de nota wordt in dit verband
voorts gezegd:
'Voor de mens is essentieel zijn vrij
heid zodat de overheid die vrijheid
moet beschremen zolang de vrij-
hvja van de één niet gaat ten koste
van de vrijheid van de ander. Maar
om in vrijheid te kunnen leven moe
ten basis-behoeften bevredigd zijn,
moet er een goede conditie zijn van
waaruit men kan leven. Daartoe be
hoort een zekere mate van gezond
heid, naast scholing, economische wel
stand etc. Bovendien moet bedacht
worden dat een mens geen nomade is,
die absolute vrijheid heeft, maar
mens is krachtens relaties waarin hij
leeft, relaties tot de wereld, tot zijn
medemensen, tot waarden, tot God als
hij met ons in Hem gelooft.
Humaniteit neemt toe naarmate een
mens in niet vervalste maar reële
adequate relaties leeft.'
Overlaat
Ook bevelen de samenstellers van de
nota met name aan:
Krachtens het eerste door ons ge
noemde criterium pleiten wij voor
wetten die willen bevorderen dat de
burger wordt beschermd tegen onno
dige overlast Daarom moet allereerst
uitoefening van geweld in allerlei
vormen verboden zijn. In beginsel
behoort daarom gehandhaafd te blij
ven art. 242 tegen verkrachting, de
art. 243, 247 en 252 tegen geslachtsge
meenschap met of ontucht met een
bewusteloze of onmachtige en tegen
het verder alcohol laten drinken van
wie reeds dronken is, art 246 tegen
aanranding, art 249 tegen ontucht
met misbruik van gezag, art. 250 te
gen koppelarij, art. 250 ter. tegen
vrouwenhandel, terwijl waarschijnlijk
ook hier thuishoort het art. 250 bis.
tegen bordeelhouderij.
Ook is het jui6t als de wetgever
ernaar streeft de burger te vrijwaren
van ongewilde confrontatie met het
elementair sexuele van anderen. Daar
om moet in beginsel gehandhaafd blij
ven art. 239 tegen schennis der eer-
baarhedd.'
Vrijheid en vrijwaring
Wat de vrijheid betreft staat in de
nota, dat ook op sexueel terrein een
burger een grote vrijheid om zichzelf
te zijn behoort te hebben, zolang die
vrijheid geen a-sociale effecten heeft.
En inzake de ongewenste overlast
wordt het juist genoemd als de wetge
ver er naar streeft de burger te
vrijwaren tegen ongewilde confronta
tie met het elementair sexuele van
anderen, tegen het 'tegen 2ijn zin,
zonder aanvaardbare reden, opzettelijk
confronteren met geslachtsdelen of
geslachtelijk verkeer', inclusief het
'niet rechtstreeks via een levend mens
maar indirect via afbeelding of anders
zins' ongevraagd vertonen.
In de nota wordt voorts bijv. ook
'pornografie, die geslachtsgemeen
schap met dieren of ook met kinderen
afbeeldt' afgewezen (ze dienen 'ner
gens beschikbaar te zijn ter versprei
ding1), 'laat staan dat er gelegenheid
zou worden gegeven om een en ander
in werkelijkheid te practiseren.'
Pornografie op recept? Ep dan nog.
Antieke beelden
voor Leids museum
LEIDEN Het Rijksmuseum voor
Oudheden te Leiden heeft twee, bijna
levensgrote, beelden van kalksteen
kunnen verwerven, die afkomstig zijn
uit een grafmonument dat in de der
de eeuw na Christus door de Griekse
bevolking in het in Midden Egypte
gelegen el-Bahnassa werd aangelegd.
De beelden worden tot de belangrijk
ste aanwinsten van het Leidse mu
seum sedert de tweede wereldoorlog
gerekend. Het ene beeld is van een
vrouw en het heeft de oorspronkelijke
kleuren nog prachtig bewaard: zij is
in een lang afhangend gewaad gekleed
met modieus kapsel en vele sieraden.
Het andere beeld is interessant omdat
het een jongeman voorstelt met een
schrijftafeltje in de linkerhand en in
de rechterhand een pen, alsof hij gaat
opschrijven wat hem zal worden ge
dicteerd.
In totaal zijn ongeveer twintig beel
den uit het grafmonument ter be
schikking van musea gekomen. Elk
der bekende Egyptische musea (zoals
het Louvre in Parijs en het Britse
Museum in Londen) heeft van deze
unieke voorbeelden van Grieks-Egypti
sche beeldhouwkunst verworven. Het
Leidse museum heeft uit de reeks de
twee fraaiste en best bewaarde kun
nen kiezen. Beide beelden zijn nu
opgesteld op de eerste verdieping bij
de ingang van de nieuwe zaal met de
Griekse vazen die onlangs voor het
publiek werd opengesteld.
A'dams Elektrisch
Circus naar Londen
AMSTERDAM Het onlangs opge
richt muziektheater 'Amsterdams
Elektrisch Circus', gevormd door Polo
de Haas, Rob van de Poel, Peter Schat,
William York en Floris Guntenaar
gaat in het Londense 'Roundhouse'
optreden. Het A.E.C. kreeg daartoe
een uitnodiging van het International
Carnival of Experimental Sound (I.-
C.E.S.). Op 18 augustus wordt in
Londen door het A.E.C. de elektro-
instrumentale muziek Koen 1 oen' ge
speeld. Het is muziek die door
de groep is gecomponeerd bij het
gelijknamige gedicht van Mao Tse
Toeng. Onderdeel van compositie en
uitvoering is de gelijktijdige verster
king en vervorming van het geluid.
'Koenloen' is het eerste werkstuk van
deze groep dat in het openbaar (vorig
jaar in Amsterdam) werd uitgevoerd.
Het is een vorm van totaal-theater
waarop deze groep zich wil gaan toe
leggen en waarbij de muzikale en
visuele aspecten door de leden van de
groep zelf op collectieve basis worden
gecreëerd.
Ook 'het ter verspreiding afbeelden
van aperte wreedheden' zouden de
samenstellers van de nota wettelijk
verboden willen zien. Zij merken
voorts op:
'Ook ernstige vormen van sadisme en
van wigflgléid in het algeim i beho
ren rut beeld gebracht t< worden
en het rang in geen vorm j^?/>pbaar
zijn. Jl- bepaalde mensen t.oeilijk
kunn<<t leven zonder genoemie per
vers) feiten, zouden hoogstens voor die
enkelingen aparte voorzieningen ge
troffen moeten worden, bijv. zo dat
voor hen een en ander op recept
verkrijgbaar is.'
De samenstellers van de nota keren
zich tegen het (gaan) maken van
'onderscheid tussen wel en niet-artis-
tieke' manifestaties. Zij achten het
min of meer publiek zijn of voor een
min of meer beperkte groep bedoeld
zijn van bepaalde uitvoeringen en ver
toningen een betere maatstaf, dan de
mate van 'kunstzinnigheid' van al of
niet aanvechtbare manifestaties.
In antwoord op een van de laatste
vragen wordt gezegd:
'Er moet een landelijke wetgeving
zijn die voor heel Nederland dezelfde
normen laat gelden, zij het ook dat de
toepassing van die normen naar plaat
selijke situatie mag plaatsvinden.'
De beide nota's zijn opgesteld door
juridische en ethische deskundigen
uit de hervormde kerk.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Zes leden van de generale synode der Nederlandse
hervormde kerk hebben een bezwaarschrift ingediend tegen de ver
kiezing van dr. A. H. van den Heuvel tot secretaris-generaal. Zij
menen, dat in strijd met de kerkorde is gehandeld, doordat er maar
één kandidaat was gesteld.
De zes bezwaarde synodeleden beho
ren overwegend tot de confessionele
richting. Eerste ondertekenaar is ds.
K. A. Abelsma te Wateringen. Hun
bezwaarschrift zal volgende week
woensdag worden behandeld door de
generale commissie voor de behande
ling van bezwaren en geschillen. Ver
wacht wordt, dat deze commissie mo
gelijk al dezelfde week uitspraak zal
doen.
Dr. Van den Heuvel, thans directeur
van de afdeling communicatie van de
wereldraad van kerken, werd 19 juni
in een besloten zitting van de her
vormde synode gekozen tot secretaris
generaal, met 28 tegen 20 stemmen.
Aanbeveling
Krachtens de kerkorde dient een
voordracht voor een benoeming door
de generale synode tenminste twee
namen te bevaUen. De huidige secre
taris-generaal ds. F. H. Landsman zei
ons echter, dat het hier geen voor
dracht betof. maar een aanbeveling.
De synode heeft eerst gesproken over
de procedure. Vóór de eigerlijke
stemming is gestemd over de vraag,
of de synode er behoefte aan had, dat
de aanbeveling zou worden aangevuld.
Op de achtergrond hiervan stond, dat
de aanbeveling van dr. Van den Heu
vel samenhing met plannen tot her
structurering van het secretariaat van
de hervormde kerk.
Van de zijde der bezwaarden werd
ons gewezen op de ordinanties 1.18 en
1.25 van de kerkorde. In 1.18 ('voor
drachten en aanbevelingen') wordt ge
zegd, dat een voordracht (waaraan het
lichaam, dat de benoeming moet
doen. gebonden is) tenminste twee
namen dient te bevatten. Is geen of
geen genoegzame voordracht inge
diend, dan doet het lichaam de benoe
ming naar eigen keuze.
Ordinantie 1.25 ('stemmingen over
personen') zegt, dat 'stemmingen in
vergaderingen van lidmaten of van
kerkelijke lichamen ter verkiezing of
benoeming van personen geschieden
door de ter vergadering aanwezige
stemhebbende leden met gesloten
briefjes. Evenwel kunnen leden van
organen en commissies alsmede func
tionarissen zonder schriftelijke stem
ming worden benoemd, zo uit de
vergadering daartegen geen bezwaar
wordt gemaakt en daarvoor door de
voorzitter of uit de vergadering niet
meer dan één kandidaat wordt aanbe
volen'.
Deze ordinantie zou hier naar analo
gie van toepassing zijn, omdat inder-
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen: te Oosterbeek-Wolfheze; W.
Radstake te Rotterdam-Kralingen/A-
lexanderpolder; te Veen: J. Kooien te j
Werkendam.
Beroepbaarstelling: L. Fliert, zen
dingspredikant te Eandoeng p/a Zen
dingshuis, Leidsestraatweg 11, Oegst-
geest.
Mededeling: De centrale kerkeraad
van Twello en Teuge heeft bij nadere
beslissing besloten de toezegging van
beroep aan D. T. Baarda te Well en
Ammerzoden in te trekken.
Werkbespreking van de leiders van het trainingskamp der Naviga- BOCkWlCtalage
tors. Jan Boeijenga (rechts) in gesprek met Ruud Blom, onderwijzer
in Leiden en hier hoofd van de huishoudelijke dienst.
De tentoonstelling 'Met het oog
opin Hedendaagse Kunst in
Utrecht, is wegens grote belangstel
ling verleng tot en met 31 augustus.
Toneelgroep Studio die op 1 sep
tember zal zijn £>geheven, speelt van
8 tot en met 26'augustus (behalve op
zondagen en maandagen) in het
Shaffy Theater te Amsterdam 'Menu
et' van Louis Paul Boon.
Gedeputeerde Staten van Noord
Brabant hebben besloten de culturele
prijzen voor 1970 en 1971 toe te
kennen aan resp. Lambert Tegenbosch
te Wintelre en aan Oscar van Hemel
te Hilversum.
Tot leden va#i de Raadvoor de
Kunst zijn benoemd mr. G. G. A.
Houtakkers uit Sittard in de afdeling
toneel, Job Hans uit Utrecht in de
afdeling algemene zaken, en Louis
Toebosch (Tilburg), Rogier Starreveld
(Amsterdam) en Herman Uhlhorn
(Leersum) in de afdeling muziek.
EEXT Een 20-jarige inwoner uit
Borger, de heer W. Kruit, is zondaga
vond in Ext Dr. verongelukt. Waar
schijnlijk door een te hoge snelheid is
de motorrijder uit de bocht geraakt
en tegen een boom aangereden. Het
slachtoffer overleed ter plaatse aan
Van een medewerkster
Het bekende Wassenaarse huis met het blauwe dak; de villa eens
bewoond door mr. Joseph Luns en nu hoofdkwartier van de Christian
and Missionary Alliance (beter bekend als de Parousia-zending) is
deze dagen het werkterrein van De Navigators. Zij hebben hier een
plaats gevonden waar ze tachtig jongelui twaalf dagen lang inten
sieve, praktische training kunnen geven. Een training die betrekking
heeft op de hele mens, - ziel, geest en lichaam
Dr. A. van den Heuvel
daad uit de vergadering namen van
meer kandidaten genoemd zijn.
Men wil, dat dit bezwaarschrift geheel
los gezien wordt van de bezwaren
tegen de persoon van dr. Van den
Heuvel. Na het bekend worden van
zijn benoeming is vooral uit de kring
van de confessionele vereniging en de
gereformeerde bond kritiek geoefend.
Men heeft bezwaren tegen zijn 'theo
logie' en men meent, dat hij de kerk
in Nederland onvoldoende zou ken
nen. Ook is het meer algemene be
zwaar gemaakt, dat een benoeming tot
secretaris-generaal 'voor het leven' is,
zodat de hervormde kerk 25 jaar aan
de nu 40-jarige dr. Van den Heuvel
vastzit.
Het is voor de tweede maal in korte
tijd, dat de synode is aangeklaagd
voor de generale commissie voor de
behandeling van bezwaren en geschil
len. Eerder dit jaar diend' de sectie
internationale hulpverlening een be
zwaarschrift in tegen de regeling, die
de synode in februari had getroffen
met betrekking tot de inkadering van
deze sectie in de generale diakonale
raad. Deze klacht is afgewezen.
Parousia, dat duidelijk en grondige
opknapbeurt behoefde maar de mid
delen voor een professionele restaura
tie miste, ging gretig in op het ver
zoek van De Navigators (b/a De Beu
kenhorst. Driebergen: geestelijke tra
ning jongeren): geef onze jongelui de
kans hun handen uit de mouwen te
steken. Deze jongelui betalen en ver
zorgen hun eigen maaltijden. De huis
vesting wordt gratis aangeboden in
ruil voor te bewijzen diensten. Het
werk verrichten ze letterlijk pro Deo.
Het aantal overtreft royaal de capa
citeit en daarom slapen velen op de
grond, maar dat schijnt niemand te
hinderen. Frappant is dat deelname
alleen plaats vindt op verzoek.
Op basis waarvan vond de selectie
plaats? Dat vragen we aan drs. Jan
Boeijenga (psycholoog) de leider van
het kamp en staflid van De Naviga
tors.
De criteria blijken tweeledig. Men
moet eerder tenminste één Navigator-
zomerconferentie hebben meegemaakt
en daardoor op de hoogte zijn van de
grondbeginselen van geloof en gees
telijke ontwikkeling. En men moet in
het afgelopen jaar de Indruk hebben
gewekt dat men graag meer van De
Navigators wil leren.
De jongens zijn overwegend studen
ten, hoewel er ook onderwu^-^jr»
en een vrachtwagenchauffeur.
van de meisjes staan voor de klas
zijn verpleegster.
Wat zijn de projecten die deze week
uitgevoerd worden? vragen we Ad
Blok (29), onderwijzer uit Utrecht,
die hieraan de leiding geeft. Met hem
maken we een tocht door het gebouw.
Op de bovenétage zit een groep jon
gens vast tapijt (gebruikt) te spijke
ren. In een slaapkamer repareert een
ander team een lekkend plafond en
kozijnen.
Een meisjesteam onder leiding van
muziekstudente Gefke Koelbloed uit
Amstelveen beklimt griezelig hoge
trappen en verft Orote lappen muur
in het trappenhuis.
De eetzaal en de keuken krijgen grote
beurten van weer andere teams. Mu
ren en kozijnen worden afgestoken en
geplamuurd. Daarna geverfd. Ramen
en deuren bestaan uit honderden klei
ne ruitjes (het huis dateert uit het
begin van deze eeuw). Daarom wor
den er tientallen meters plakband
verplakt om het glas verfvrij te hou
den. Als het hele karwei klaar is zal
er 40 50 kilo verf zijn verstreken.
Teamleider van de restauratie van
een terras dat duidelijk in deplora
bele staat verkeert is drs. Bram
Brinkman (25), leraar natuurkunde
in Haarlem.
Waarom gaat een leraar natuurkunde
beton- en metselwerk doen in Wasse
naar? vragen we hem. 'Ik wil graag
dingen doen die boven mijn vermo
gen liggen, waar ik geloof voor nodig
heb', zegt hij. 'Ik ben niet praktisch.
Mijn allereerste doel Is om van dit
werkproject zelf te leren'. Op onze
vraag naar techniche kennis, opdat
het werk verantwoord uitgevoerd kan
worden, antwoordt hij: 'Er zijn twee
studenten in mijn team die bouwkun
de studeren. Zij weten daar alles van
af'.
Eén van de waarden van zo'n trai
ningskamp volgens Bram Brinkman
is. dat je jezelf en anderen leert wat
het betekent om trouw te zijn in
kleine dingen. De bijbel leert immers
dat hij die trouw is in het kleine,
grote taken aankan.
Waarom is er bij deze jongelui zo'n
instelling om te willen leren?
Brinkman: Deze lui hebben Naviga
tors in hun woonplaats gezien wier
leven hen stimuleert, die een voor
beeld ziln Die willen ze volgen. Dit
heeft nieuwe visie op je werk of
studie. Je gaat je afvragen hoe God
wil dat je zoiets doet. Veel andere
studenten die demonstreren en zo.
snijden problemen aan die misschien
wel hout snijden, maar ze hebben
geen oplossing. Ze krijgen geen visie
hoe ze zelf een positieve bijdrage
kunnen leveren om de wereldproble
men op te lossen. De studenten in
contact met De Navigators leren hoe
ze gedisciplineerd kunnen leven, hoe
ze hun tijd beter kunnen indelen. Ze
leren met doelen werken. Ze helpen
jongelui ie ze tot Christus leiden op
de manier waarop ze zelf geholpen
worden.
Sommige van de acht jongensteams
werken buiten aan nieuwe parkeerha
vens. De meisjes vijf teams
schuwen het zware werk evenmin. Zij
steken de wandelpaden af, zodat de
jongens 120 meter nieuwe betonrand
kunnen aanbrengen. Een HTS-er in
de elektronica. Bert Eenhuizen, is
verantwoordelijk voor alle klussen die
op het gebied van de electriciteit
deskundigheid vragen. De jongens
werken 's middags drie uur, de meis
jes twee. De morgens en avonden zijn
voor het geestelijke programma en
ontspanning.
Jan Boeijenga (30) noemt dit werken
in kleine teams een van de beste
mogelijkheden om mensen te leren
kennen. Juist omdat men op zo ver
schillende manieren en zo lang met
elkaar optrekt kimmen aille sterke en
zwakke karaktereigenschappen naar
voren treden en gestimuleerd of ge
corrigeerd worden.
'Meer dan de training van de
teamleden gaat het ons om de lei
ders', zegt hij. TKeer dan iemand
anders krij.gt de leider hier training
Er wordt een sterke loyaliteit van een
team gevraagd. De leider moet zichzelf
waar maken.
De achttien teamleden en daaronder
rekent hij ook de staf, leren in twaalf
dagen in een geconcentreerde situatie
wat ze anders een jaar zou kosten.
Van een studiemt scheikunde bijvoor
beeld wordt het komende jaar
verwacht dat hij in Delft maandelijks
de leiding zal hebben van samenkom
sten van enkele honderden. De trai
ning daarvoor krijgt hij deze dagen.
De teamleiders leren niet alleen hoe
ze een team van leeftijdgenoten moe
iten leiden, ze leren ook mensen te
ele.i ct 1( motiveren. Zij gaan
een - haalbaar doel stellen voor
elk lid van hun team en evalueren
later, of of in hoeverre dat doel is
bereikt. Welke doelen bijvoorbeeld?
Die kunnen te maken hebben met
bijbelstudie, maar evengoed met net
heid in kleding, omgang met mensen
of discipline.
Hoe integreer je het geestelijke in
bet praktische? vragen we tenslotte.
De toespraken zijn gericht op de
werksituaties. We hopen de mensen
daardoor te richten op de realiteit. De
grootste bijdrage die we aan de wereld
kunnen geven is door mensen af te
leveren die een echte ervaring met
zichzelf en hun omgeving hebben. De
werkelijkheid is diikwijls zoek. Er is
teveel 'romantiek. Wil er iets ge
beuren clan moet dat zijn door
mensen die weten waar ze het over
hebben, die de poVtée van hun woor
den kennen; geen mensen met leuzen
die realistisch klinken, maar mensen
die weten wat er werkelijk te koop is.
Aldus Jan Boeijenga
Fred Lammers Prins Claus der
Nederlanden Uitgave: Hollandia
Baarn 8,90.
De serie platenboeken over het ko
ninklijk huis is uitgebreid niet 'n forse
uitgave, gewijd ..an Prins Claus. De
officieuse 'hofjournalist', de Utrechtse
Trouw-redacteur Fred Lammers, die
verscheidene Oranje-albums op z'n
naam heeft staan, heeft het 'Neder
landse leven' van de voormalige diplo
maat, Claus von Amsberg, sinds diens
verloving met prinses Beatrix zo
mer 1965 chronologisch geïnventa
riseerd. Het boek Is gewijd aan de nu
bijna zeven jaren, dat prins Claus de
echtgenoot is van onze kroonprinses.
In het boek, dat een kleurenfoto van
het kroonprinselijke gezin als blikvan
ger heeft, poogt Lammers antwoorden
te geven op vragen als: Wie is nu
deze prins als Nederlander? Wat hou
den de huidige werkzaamheden van
hem in? Hoe is prins Claus thuis, op
Drakensteyn, hoe bracht hij z'n vrouw
in contact met de nieuwe sectoren
van de samenleving, zoals daar zijn
ruimtelijke ordening en ontwikke-
1 i ngssamen werkin g?
Lammers heeft voor dit boek gesprek
ken gevoerd met onder meer de mi
nisters Udink, Schut, ir. Quené, direc
teur van de rijksplanologische dienst,
ds. Kater, mr. G. van Hall, mevr. Phia
Berghout, gastvrouwe van het interna
tionale muziekcentrum 'Queekhoven',
in Breukelen, jhr. mr. Snouck Hur-
gronje, dr. Houben, directeur, secreta
ris van de Nationale Commissie Ont
wikkelingsstrategie, maar ook inwo
ners van de Lage Vuursche en vrien
den van de Prinsa. Het is een door
wrocht geschreven portret geworden,
dat de positieve indruk wekt van
een man, die geen statusfunctie am
bieert.
Een opmerking van ds. Kater: de i
indruk is, dat de Prins de hetze, die
enige maanden voor het huwelijk in S.
volle hevigheid losbarstte, gemakke
lijker heeft aanvaard dan prinses Bea
trix. 'Zn standpunt was, dat hoort er
eenvoudig bij. Na alles wat er in de
oorlog is gebeurd, kan ik niet zonder
meer worden binnengehaald.
Het boek met een keur van even
informatieve als soms charmante
foto's is onderverdeeld in de vol
gende hoofdstukken: De kennismaking
met Nederland Prins Claus wint
het vertrouwen Geen erebaantjes
maar zinvol werk doen Prins Claus
van Drakesteyn
Rfs.
ZANDVOORT Een 35-jarige inwo
ner van Zandvoort is in de nacht van
zondag op maandag levensgevaarlijk
gewond bij een vechtpartij in een bar
te Zandvoort. Hevig bloedend werd
hij op het trottoir voor de bar in de
Zeestraat aangetroffen. Hij bleek een
schedebasisfractuur te hebben opgelo
pen.
De Zandvoorter zou door zes mannen
zijn mishandeld. De politie heeft
maandagochtend twee jongens van
plm 20 jaar aangehouden, die bij de
vechtpartij betrokken zijn geweest.
Naar overige vier wordt nog gezocht.
Pijpleiding (3)
De redactie behoudt zich het recht voor om
ter opname In deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ
publikotle wordt met de naam van dc
Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor-
den gezonden aan de licor Joh. C. Francken.
secretaris van de hoofdredactie van Trouw-
Kwartet, Postbus 859. Amsterdam.
Nederland en Israël (11)
De heer A. J. Pieterse, Den Haag
poneerde over het probleem 'Israël'
(Trouw/Kwartet, 24-7): 'Zion is de
ontmoetingsplaats tussen hemel en
aarde, het begin van het koninkrijk
Gods over alle mensen. Het einde van
Israëls verstrooiing valt samen met de
volheid der heidenen en dan zal Is
raël het zendingsvolk worden.'
In zijn denkwereld bestaan blijkbaar
niet: Jezus Christps, het Nieuwe Tes
tament (is het nieuwe verbond) en de
al 2000-jarige christelijke kerk.
Evenmin het geloof en de opstanding
uit de dood, zoals Paulus formuleert:
een lichamelijk lichaam wordt gezaaid
en een geestelijk lichaam wordt opge
wekt uit de dood. Maar voor Israël
geldt: 'dood is dood'. De doden vinden
een rustplaats in de diep in de aarde
gelegen onderwereld, de 'scheoel'. Er
bestaat voor hen geen opstanding uit
de doden.dood is dood! Dit werd
duidelijk geïllustreerd door de joodse
professor in de geschiedenis, prof. dr.
J Presser, die zijn eigen grafschrift
schreef: 'Hier liegt Presser: um so
besser!'
Haarlem Egbert Smedes
In Tr/Kw van 3.8. stonden twee inge
zonden stukken over de Pijpleiding
door het natuurgebied in Zuid Beve
land. De beide inzenders schimpen
hierop B. en W. van Borssele en de
maatschappij Total. Natuurlijk dient
ten koste van alles getracht te worden
natuurgebieden te sparen. Nu is mijn
vraag aan J. Groenenburg uit Schie
dam en C. Booy uit Katwijk a.d. Rijn
of zij ook erg spaarzaam met hun
auto rijden? Gebruiken de heren zon
der enige noodzaak soms hun auto. of
gaan zij zoveel mogelijk met het
openbaar vervoer en de fiets? Eerst
maar eens naar onszelf wijzen. Als
wij alleen maar voor recreatie of
familiebezoek de auto gebruikten, zou
den oliemaatschappijen geen schijn
van kans meer hebben om pijpleidin
gen te leggen. Wat zou het ook heer
lijk rustig op de weg worden, als
niemand meer zijn auto gewoon maar
mee naar het werk neemt, maar met
de fiets, bus, trein of tram gaat. Wel
de hand eens in eigen boezem steken
en niet altijd naar een ander wijzen.
Het is mij steeds meer duidelijk ge
worden. dat de rechts politieke mens.
het minst kankert en het beste bereid
is een offer te brengen.
Leeuwarden J. H. Kloostra
Groen/rood
Telkens weer vinden mensen op met
knipperlichten beveiligde spoorwego
vergangen de dood, zodat er reden is
om de vraag te stellen of er een
methode is, een bebakening die meer
en beter de aandacht trekt. Nu kun je
niet experimenteren met beveili
gingssystemen. Dat houdt ook in dat
je op een eenmaal genomen beslissing
moeilijk terug komt, waarin prestige
en kosten een grote rol spelen. Toch
kan dit nodig zijn, en ik kan mij
persoonlijk een verlichtingssysteem
indenken dat beter is dan het huidi
ge. Waarom niet teruggegrepen op
het groen-rood systeem, waar alle ver
keersdeelnemers nu eenmaal mee ver
trouwd zijn. Groen-veilig rood-on-
veilig. Waarbij m.i. het rood dan naar
verhouding groter zou moeten zijn en
een eind van de spoorbaan af.
Deventer H. W. Bon.
i
