Duitse kerkedag wordt
democratischer opgezet
INFORMATIE EN POLEMIEK
Rome wijst
beroep af
Trouw
Kwartet
Dr. Blake spreekt in
gereformeerde kerkdienst
Meer hulp voor Chili
Pamflet over seksualiteit
valt op het vatikaan
'Pauselijke staat
niet meer nodig'
vandaag
Mao-bijbel krijgt
concurrentie
Beroepingswerk
Dronken politieman
bedreigt barkeeper
met een pistool
Boekenetalage
TKOLW/KWARTET DONDERDAG 27 JULI 1972
Kerk Binnenland T2 k K,
Van een onzer verslaggevers
FULDA De komende Duitse
evangelische kerkedag krijgt een
nieuwe opzet. De organisatoren
hebben twee pogingen gedaan om
de kerkedag meer te democrati
seren. Er zal minder met lange,
hooggeleerde referaten worden
gewerkt en meer in werk- en dis
cussiegroepen. Verder hebben
groepen van de meest uiteenlo
pende aard in kerk en samenle
ving de gelegenheid gekregen,
hun aandeel te leveren in de voor
bereiding.
De kerkedag wordt van 27 juni tot 1
juli 1973 in DUsseldorf gehouden. Het
thema is 'Niet bij brood alleen'. Men
verwacht 25.000 tot 30.000 deelnemers.
Gezien de ligging van Dilsseldorf re
kent men op een groot aantal Neder
landers. Ruim honderd groepen heb
ben zich gemeld om bij de voorberei
ding betrokken te worden. Zij varië
ren van het 'politieke avondgebed'
van dr. Dorothee Sölle tot de sterk
liturgisch gestempelde Michaelsbroe-
derschap. Amnesty International is
present, maar ook verschillende groe
pen uit dc CDU/CSU, zoals de werk
groep ontwikkelingspolitiek van de
bondsdagfractie onder leiding van het
parlementslid Hans Roser.
Deze groepen konden zich aanmelden
voor een van de zes deelthema-werk-
Cartoon van Cork uit zijn bundel Aroma (uitg. De Forel).
groepen. De interesse bleek zich voor
namelijk te richten op twee thema's.
Voor werkgroep 2, waarin onder het
thema 'Privé welstand openbare
verandering' problemen van politiek
en samenleving zullen worden behan
deld, waren er dertig aanmeldingen.
Voor werkgroep 6 'Geen eenrichtings
verkeer' (zending en ontwikkelings
politiek) meldden zich 29 groepen.
Daarop volgden werkgroep 3 'Het le
ven' is anders' (over de enkeling) en
werkgroep 5 (oecumenisch leven) met
resp. 18 en 14 meldingen. Voor werk
groep 1, die zich met het geloof gaat
bezighouden, meldden zich acht groe
pen en voor inschakeling in werk
groep 4 'Gevierde verzoening' (over
de kerkdienst) eveneens acht.
Officieel is deze kerkedag weer 'evan
gelisch'. De r.k. bischoppen hadden er
bezwaar tegen, om het experiment
van het gezamenlijke r.k.-protestantse
'pinkstertreffen', vorig jaar in Augs
burg. onmiddellijk weer te herhalen.
Zij vreesden te snelle toenadering,
onbezonnen experimenten en een an
ti-hiërarchische instelling. In 1974 zal
dan ook weer een aparte Duitse ka
tholiekendag worden gehouden. Toch
zijn individueel diverse rooms-katho-
lieken bij de voorbereiding betrokken.
Zo meldde zich een groep benedictij
ners, terwijl ook verschillende rooms-
katholieken via gemengde groepen
participeren. Ongeveer dertig van de
groepen zijn interconfessioneel.
Belijdenisbeweging
Wie niet meedoet, is de belijdenisbe
weging 'Geen ander evangelie'. Het
feit, dat de leiding van de kerkedag
zoveel uiteenlopende groepen de gele
genheid heeft gegeven, hun inbreng
te leveren, doet de belijdenisbeweging
spreken van een 'pluralistische verval
sing van het evangelie'. De beweging
heeft ook uitgesproken bezwaren te
gen de Hamburger theoloog en publi
cist dr. Heinz Zahrnt, die president is
van de kerkedag. 'Geen ander evange
lie' heeft aangekondigd, 'op het breed
ste niveau' een eigen 'evangelische
gemeentedag onder het woord' te or
ganiseren.
De secretaris-generaal van de kerke
dag, dr. Hans-Hermann Walz heeft
verklaard, deze houding te betreuren.
Desondanks zullen presidiium en lei
ding van de kerkedag niets nalaten,
om ook die kringen in het Duitse
protestantisme, die de belijdenisbewe
ging nastaan, in het gesprek te be
trekken. dat in de huidige tijd over
het geloof en zijn konsekwenties ge
voerd moet worden. Daarom stelde
Walz met genoegen vast, dat er onder
de ruim honderd groepen, die zich
gemeld hebben, ook zijn, die tot het
piëtisme gerekend kunnen worden.
De redacl'.e behoudt rich het recht voor om
ter opname In deie rubriek ontvangen nu
nlncsultlnKcn verkort weer te geven. RIJ
publlkallc wordt met de naam van dr
Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan de heer Joh. C. Francken.
aecretarls van de hoofdredactie vac Trouw-
Kwartet, Povtbua *39. Amaterdam.
Musical
Volgens Trouw" van 18 dezer is er
een beweging die tot doel heeft Chris-
tus centraal te plaatsen in een musi
cal. genaamd 'Godspell.'
Ik vind het bedroevend dat de Naam
van God zo wordt gebruikt, m.i. mis
bruikt.
Op zo'n manier wordt de Naam des
Heren o zoveel gebruikt en m.i. moet
deze Naam zo hoog en verheven
staan, dat ze niet als een cliché er
gens opgedrukt wordt. In strijd met
het derde gebod van de wet des
Heren. Zo ook dat samenvoegen van
God met spell. Onverantwoordelijk.
Daarnaast van die mooie liedjes,
waarvan er een afgedrukt staat. De
taal kan modern zijn. maar in dit
verband te plat. Ook dat toneel nvt
b.v. een Christus-figuur. Dat is God-
onterend. Wilt U dat b.v. Uw zoon
als zodanig een rol speelt? Moet heel
deze opzet dienen om de jeugd tot
Christus te brengen? Op deze wijze
mag het niet.
Brulnlsse J- M. de Waal
Zuid-Afrika
De raad van de heer Dominicus in
Trouw/Kwartet van 19 juli was niet
zo'n beste. Want men kan van het pro
pagandablad De Zuidafrikaanse Koe
rier beslist geen objectieve voorlich
ting verwachten, beter kan men het
nieuws over Zuid-Afrika bij houden
om te kunnen konstateren wat voor
regiem Zuid-Afrika heeft. B. J. Vor-
ster heeft gezegd: 'Wij willen Christe-
lijk-Nationalisme. Christelijk-Nationa-
lisme is de bondgenoot van Nationa
lisme. Als u wilt kunt u het anti
democratisch beginsel daarvan dictato
riaal noemen. In Italië heet het fascis
me. In Duitsland nationaal-socialisme.
Dan weet men helemaal niet uit wel
ke hoek de bruine wind waait. Moe
ten we onze naaste niet liefhebben als
ons zelf, of zijn de joden in Rusland
en de negers in Zuid-Afrika soms niet
onze naasten, dan moeten we ons ook
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J. de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Gem.giro
X 500.
solidair met deze onderdrukte mede
mensen verklaren.
Maar dit alles zal de heer Dominicus
wel niet kunnen begrijpen want hij
kan schijnbaar alleen maar via zijn
portemonnee denken.
Apeldoorn Ruud Posthuma
Chemische industrie
Naar aanleiding van uw artikel d.d. 7
juli 1972 'Industrie dicht wegens
stank en lawaai' gaarne het volgende.
1. Inderdaad heeft de Kroon ons be
roep betreffende een revisievergun
ning verworpen. Uit de stukken blijkt
echter, dat het zeer wel mogelijk was
de gewraakte hinder gehéél weg te
nemen door een aantal maatregelen
als vermeld in overgelegde rapporten
van het Technisch Adviesbureau van
de Vereniging van Nederlandse Ge
meenten (Ingenieursbureau Dwars,
Heedenik en Verhey N.V.) en van
T N O. Ons bedrijf was hiertoe volko
men bereid, doch de gemeente Soest
weigerde een nodige ontheffing van
de z.g. zoneverordening en wilde alge
hele stopzetting van de produktie.
Door deze weigering kon de Kroon
niet anders doen dan ons beroep ver
werpen.
2 U vermeldt niet, dat de gemeente
Soest nog in 1988 een complete bouw
vergunning heeft afgegeven voor een
nieuwe fabriek op dezelfde plaats. Dit
terrein heeft stedebouwkundig de be
stemming Industrieterrein.
Klachten over hinder gingen pas een
rol spelen, nadat de gemeente de
omliggende woonomgeving had gerea
liseerd, waaraan N.B. ons bedrijf te
goeder trouw heeft medegewerkt mid
dels grondruil met de gemeente!
3. Uw berichten over 'herhaalde clan
destiene vuillozingen' wekken bepaald
een onjuiste indruk. Wij hadden een
lozingskontrakt met een transportbe
drijf. dat tot taak had de afvalstoffen
op daartoe bestemde plaatsen te depo
neren. Geheel bulten ons om heeft de
chauffeur herhaaldelijk In de haven
van Weesp geloosd, zo bleek uit het
strafrechtelijk onderzoek. Déérom is
alleen deze man veroordeeld en ging
ons bedrijf vrij uit. Ook in het ge
deelte betreffende de lozing via een
landbouwer zitten dergelijke onjuist
heden: met name is geen natuur
schoon vernield.
4. Uw bericht dat gemeentepersoneel
enige keren moest uitrukken om de
gestoorde aansluiting op het riool te
herstellen is op rich juist. Verzuimd
Is echter te vermelden dat het on
klaar raken van de afsluiters veroor
zaakt was door vervuiling en achter
stallig onderhoud, dat van gemeente
wege verzorgd wordt.
5 Onze in Nijkerk op te richten
produktie-eenheid is bestemd ora pure
vitaminen te verwerken tot concentra
ties. te gebruiken in mengvoederfa
brieken. Hierbij treedt geen enkele
verontreiniging op. waarvan de ge
meente Nijkerk zich heeft kunnen
overtuigen. Ook onze fabriek voor
basisstoffen in Ierland voldoet volle
dig aan de daar gestelde normen, die
niet onder doen voor de Nederlandse
De adviezen uit de sub 1. vermelde
rapporten zijn volledig verwerkt bij
beide fabrieken. De problemen zijn
dus niet 'verplaatst' doch opgelost.
Soest
N.V. Chemische Industrie Rand
stad. J. W. II. Dekkerss. Alge
meen Directeur.
Geen dictatuur
In het stukje, geschreven door dhr.
M. v. d. Schaft (Tr/Kw 21/7) wordt
de 'krachtige inflatiebestrijding' die
genoemde heer voorstaat toch wel erg
simpel voorgesteld. Te grote geldcir
culatie wordt nl. niet alleen veroor
zaakt door mensen wier inkomen bij
C.A.O. wordt geregeld. Ook wat ver
diend wordt in de vrije beroepen en
(last not least) de winsten, voortvloei
ende uit de ongebreidelde gewinzucht
der groot-ondernemingen zijn poten
tiële oorzaken van dit euvel. Dat de
vakbeweging er voor past om alleen
de mensen, die onder C.A.O. bepalin
gen werken het kind van de rekening
te laten worden is nu juist 'sociale
politiek'. Met dictatuur heeft dit niets
te maken.
De opmerking, dat de confessionele
partijen zijn ingesponnen in een web
der vakbeweging is, zonder levering
van bewijs van deze stelling, weinig
overtuigend. Trouwens, de hr. v. d.
Schaft doet meer uitspraken die blijk
baar voor zijn besef onomstotelijk
vaststaan, maar die aan het zelfde
euvel van gebrek aan bewijs mank
Spelletje
'Duidelijk is geworden dat de heren
Biesheuvel en Nelissen een ordinair
spelletje om de macht hebben ge
speeld door het op papier nietiger
DS'70 in te ruilen voor de grotere
invloed van de vakbeweging. (Om
misverstanden te voorkomen de laat
ste heeft een rechtmatige functie hoe
wel natuurlijk geen overheidsbevoegd-
heden). De heer Biesheuvel heeft dan
ook geen enkele hand uitgestoken
naar dr. Drees, een man van wie hij
zoals Biesheuvel zelf zegt veel
kon leren. Vreemd is dat als men zijn
leermeesters laat vallen. Temeer
vreemd als ƒ400 miljoen (d.i. 1 pet
van de rijksbegroting ad ƒ40 miljard)
geen verzoeningspoging waard is.
Hieruit is af te leiden dat het breek
punt dus toch bij de inflatiebestrij
ding lag, zoals dr. Drees beweert en
hetgeen Biesheuvel ontkent. Een an
dere zaak is dat wij waarschijnlijk
weer een kabinet-Biesheuvel krijgen
dat bij voorbaat alle tegenspraak der
bevriende fracties uitschakelt door
hen te binden aan een nieuw regeer
akkoord. Het is te hopen dat een a.r.-
fractie die o.l.v. mr. W. Aantjes zo
overdreven gedwee aan Biesheuvel's
leiband loopt zich niet voor de 2e
maal een stuk door de kiezers ver
strekte parlementaire invloed laat
ontnemen'.
Leidschcndam
drs. M. van der Schaft
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Dr. E. C. Blake. de
secretaris-generaal van de wereldraad
van kerken, brengt zondag 20 augus
tus (als hij in ons land is ter gelegen
heid van de vergadering van het cen
traal comité van de wereldraad in
Utrecht) een bezoek aan Amsterdam.
Hij heeft de wens te kennen gegeven
In deze stad een 'gewone' kerkdienst
mee te maken. De keus is gevallen op
de gereformeerde Keizersgrachtkerk.
waar ds. E. Pijlman voorganger is. In
de dienst van zondagochtend 20 au
gustus zal dr. Blake ook een persoon
lijk woord tot de gemeente richten.
Van een verslaggever
SANTIAGO DE CHILE De Neder
landse regering wil de technische
hulp aan Chili vergroten, zo heeft de
Nederlandse ambassadeur in Chili, L.
J. Goedhart verklaard.Nederland heeft
in december ChiLi een lening van
rijf miljoen gulden verstrekt en later
nog een van elf miljoen. De Neder
landse ambassadeur zei ook dat Neder
land speciaal bereid is de regering van
president Salvador Allende te helpen.
ROME (AFP) Duizenden pamflet
ten waarin een gezonde seksualiteit
wordt verheerlijkt en 'de onwerkelij
ke en gevoelloze theologie' van de
rooms katholieke kerk wordt afgewe
zen zijn uit de lucht op Vaticaanstad
gevallen.
De pamfletten waren uitgeworpen
door een Vliegtuigje voor rekening
van eerr Venetiaanse idealistische or
ganisatie. die de pamfletten ook in
Venetië en andere steden in de omge
ving heeft laten verspreiden. De pam
fletten zeggen dat waanzin, hysterie,
seksuele afwijkingen, zelfmoord e.d.
vooral voorkomen onder vrijgezellen,
terwijl de huwelijksbetrekkingen gun
stig zijn voor lichamelijk en geestelijk
evenwicht.
De groepering keert zich vooral tegen
de kerk, haar structuren en vormen,
de paus, de geestelijkheid en de won
deren en noemt het 'gezicht' van net
vaticaan 'vals, onrechtvaardig en duis-
PARIJS (KNP) Sinds de achtste
eeuw is de paus tevens staatshoofd.
Deze titel hindert heel wat rooms-
katholieken vanwege de vermenging
van een geestelijk ambt met politieke
macht. De Romeinse correspondent
van het Franse r.k. dagblad La Croix,
pater Francois Bernard, schrijft in
een uitvoerig artikel, dat in tegenstel
ling met een wijdverbreide overtuiging
'de aanwezigheid van de paus in het
internationale leven niet gebonden is
aan het bestaan van de Vaticaanse
staat'.
De nuntii bij voorbeeld zijn 'v»regen-
woordigers van de Heilige Stoel' en
de ambassadeurs zijn geaccrediteerd
'bij de Heilige Stoel' en niet bij het
stelling en nieunlidofrmhmnr arf arrf
Vaticaan, dat wil zeggen bij een in
stelling en niet bij een land. Het
gezaghebbende Franse blad wijst er
verder- op; dat op het moment, dat
paus Pius XI vijftig jaar geleden
opnieuw de pauselijke staat oprichtte,
de grote internationale organisaties
nog niet bestonden.
'Men zou zich af kunnen vragen, of
de ontwikkeling van de grote interna
tionale organisaties geen mode! kan
verschaffen, dat beter is aangepast
aan de activiteit van de kerk, een
activiteit van dienstbaarlieiJ en niet
van overheersing. Dan zou de negatie
ve indruk, die het begrip staatshoofd'
voor de opvolger van de visser van
Galilea soms wekt. kunnen verdwij
nen,' aldus La Croix
Kwestie-Gij sen:
ROME (KNP) Volgens niet-of-
ficiële informaties heeft de con
gregatie voor de bisschoppen te
Rome het beroep, dat het kapit
tel van Roermond op de H. stoel
heeft gedaan, om te bemiddelen
in het conflict tussen de nieuwbe
noemde bisschop Gijsen en de ka
ders, met wie een groot deel van
de geestelijkheid zich solidair ver
klaard heeft, afgewezen.
Via de nuntiatuur (secretaris mgr.
Dyba is sinds maandag in Rome) is
de beslissing van de congregatie voor
de bisschoppen aan het kapittel van
Roermond bekend gemaakt. Maar het
kapittel in zijn geheel heeft er nog
geen kennis van genomen, aangezien
enkele leden op vakantie zijn. Eerst
morgen komt het kapittel bijeen om
officieel van het stuk uit Rome ken
nis te nemen. Of het dan ook een
standpunt zal innemen, zelfs of het de
beslissing bekend zal maken, is onze
ker.
Intussen bestaat er reden aan te ne
men. dat inderdaad de door het Fran
se persbureau AFP verbreide formule
ring juist is. d.w.z. dat de congregatie
voor de bisschoppen, na kennis te
hebben genomen van de documenten
van het kapittel en van mondelinge
toelichting op 20 juni, geen canoni-
sche d.w.z. geen kerkrechtelijke rede
nen heeft om bisschop Gijsen op fou
ten in pastoraal beleid te wijzen.
Maar daarmee is, zo menen bevoegde
kringen, géén antwoord gegeven op
de bezwaren, die vanuit het bisdom
tegen de bisschop zijn gerezen. Het
ging er n.l. niet jjm of hij zijn boekje
te buiten ging, dat punt stond buiten
discussie, maar het gaatlér ^om, of de
bisschop bij zijn beleid-de menselijke
waarden en de aan dëzeüjd aangepas
te pastorale wegen, in acht rram of
volgde, die vooral onder deC vorige
bisschop tot ontwikkeling waren geko
men
DE ANDERE KANT
De vorige week meldden de kranten
het sterven van de Duitse multimil-
jardair Freidrich Fluck, bijgenaamd
'meneer Mercedes'. Hij was met Al
fred Krupp een van de laatste keizers
van de Duitse industrie, zoals Louis
Paul Boon dat noemt in een van zijn
reportages die hij indertijd voor het
Gentse dagblad De Vooruit maakte.
Een eenzelvige, krampachtig aan zijn
vermogen werkende man die nooit
gefotografeerd wilde worden en dil
voor 't eerst gedwongen liet doen op
64-jarige leeftijd, toen hij in 1945 in
Neurenberg berecht werd. Hij werd
toen veroordeeld tot 5 jaar gevange
nisstraf en verlies van driekwart van
zijn bezit vanwege het voordeel trek
ken van de handenarbeid van slaven
en andere oorlogsmisdaden. Dit ver
hinderde hem niet om in 1956 weer
over een kapitaal van een goede 50
miljard te kunnen beschikken. Dil
alles m.i. vanwege onze ingeboren en
er eeuwen lang ingehamrde eerbied
voor alles wat hoog en groot is. Dil
alles gevoegd bij een bericht over
handel in hard drugs die in handen
van vele hooggeplaatsten, militair en
civiel zou zijn, doet mij anders aan
zien tegen hen die ons, hier in eigen
land regeren. Wij mogen dan allerlei
soort kritiek op hen hebben en mis
schien is daartoe ook alle aanleiding
vanwege het hele gedoe rondom ons
kabinet, dergelijke toestanden ver
wachten wij van hen niet. Wij kun
nen ons een van onze ministers niet
voorstellen als zich na de minister
raad naar de een of andere gelegen
heid begevende om daar subversieve
-^^iransacties af te sluiten. Al te gemak-
In vele kringen bestaat nu.reeds de kEttlft vergeten wij hoezeer wij werke-
overtuiging, dat het beroep van het geregend zijn met integere mei»
senv4u.i," ons^alerlei schandalen be-
NEW YORK (EPD) Nog dit jaar
zal het begin verschijnen van een
nieuwe Chinese bijbelvertaling. Onder
de titel 'De man, die de geschiedenis
vernieuwde Jezus' /uilen delen van
het evangelie van Johannes en een
bloemlezing nieuwtestamentische tek
sten worden uitgegeven. De nieuwe
Chinese bijbelvertaling is een initia
tief van de wereldbond van bijbelge
nootschappen. In 1975 moet het gehe
le nieuwe testament gereed zijn, waar
na nog het oude zal volgen. De eerste
Chinese bijbelvertaling stamt van
rond de eeuwwisseling.
kapittel in Rome, om te bemiddelen
in het conflict tussen de bisschop
enerzijds en een deel van de geestelijk
heid, van de kaders, van het kapittel
en de diocesane raad anderzijds, geen
enkel positief resultaat heeft opgele
verd.
Bisschop Gijsen is naar Rome gegaan,
om een beslissing van de paus te
krijgen. Hij heeft verklaard die te
hebben gekregen. Hijzelf zei: de paus
staat achter mijn beleid. Rome zegt
nu: er is geen enkel juridisch bezwaar
tegen zijn beleid in te brengen.
LAGE ZWALUWE De 17-jarige
Peter Emeers uit Raamsdonkveer is
levensgevaarlijk gewond door een val
uit de trein. Het ongeluk gebeurde
vlak voor het station Lage Zwaluwe.
De jongen zat met vrienden in het
laatste rijtuig van de trein Venlo-
Rotterdam op de grond op het balkon
bij de deuren. Volgens verklaringen
van zijn vriendjes is hij naar buiten
gevallen toen hij zich, om te gaan
staan, ophees aan de deurknop. Hier
door zwaaide de deur open. De jongen
is naar een ziekenhuis in Breda over
gebracht
spaard worden. Bij liet hele geharrewar
van onze\^dsrlandse-politiek dienen
wij deze andere kant van de zaak niet
uit het oog te verliezen. Meneer Mer
cedes kende geen humor, en wtrrl
letterlijk volkomen uitgelmÜj .dooi
zijn zucht naar steeds grotere zikëh,
soms sliep hij op zijn kantoor, zuekifii
ik bij Boon. Ver van zulk soort enge
gedragingen zie ik hen die ons rege
ren vaak ontspannen hun zaken doen
en gun ik hen zo spoedig mogelijk
enige vakantie. Als dat er nog in zit.
Rotterdam
C. P. van Renssen
door dr. C. Rijnsdorp
Bij de Uitgeverij Ton Bolland,
voorheen H. A. Bottenburg N.V.,
Amsterdam, zijn twee (ook) voor
de gemeente bestemde boekjes
verschenen. Een daarvan is de
eerste publicatie in een nieuwe
reeks van Exegetica, Oud- en
Nieuwtestamentische studiën. De
ze serie heeft enkele jaren stilge
staan, nadat daarin 24 deeltjes
het licht hadden gezien. Er is nu
een nieuwe redactie, met als voor
zitter prof. dr. W. C. van Unnik
en als secretaris opnieuw dr. H.
Mulder. Verder maken van de re
dactie deel uit dr. C. van Leeu
wen, prof. dr. M. J. Mulder, prof.
dr. J. P. Versteeg en ds. D. K.
Wielenga. De intekenprijs is
5.90; losse delen kosten 7.90.
Dr. H. Mulder opent de nieuwe
rij met een studie over Jakobus
en de oudsten, die 91 bladzijden
telt.
De auteur gaat speciaal na wat Lucas
over Jakobus, 'de broeder des Heren'
(het klinkt als een titel) in zijn
boeken ter informatie van Teofilus
heeft geschreven. Nadat Jakobus, de
broer van Johannes, met het zwaard
gedood is, en Petrus aan de greep van
Herodes Agripp3 ontkomen is. wordt
opnieuw een Jakobus genoemd. 'Wat
is dat voor een man die plotseling
een persoon van betekenis blijkt te
zijn en die dezelfde naam draagt als
de vermoorde apostel?' (bl. 9). Deze
vraag wordt uitgangspunt voor een
tamelijk uitvoerig onderzoek, waarin
toch ook onvermijdelijk brieven van
Paulus en gegevens uit het Nieuwe
Testament, alsook zijdelings apocriefe
berichten worden betrokken. Jakobus
heeft eerst afwijzend tegenover Jezus'
zending gestaan in is hem niet ge
volgd. Na de opstanding is Jezus hem
verschenen en heeft hij zich bij de
gemeente gevoegd. Voor plaatsvervan
ger van Judas kon hij niet in aanmer
king komen, omdat hiervoor een 'old
timer' nodig was. Toch wordt hij na
verloop van tijd en man van aanzien,
een zuil van de jonge kerk en verza
melt hij oudsten om zich heen Dr.
Mulder gaat uitgebreid na wat 'oud
sten' voor lieden waren, zowel in het
Oude als ln het Nieuwe Testament.
'Op de grote vergadering te Jeruzalem
bewegen de oudsten zich op hetzelfde
niveau als de apostelen. Verschillende
malen worden de oudsten ln één
adem met de apostelen genoemd. Uit
niets blijkt dat ze op de één of
andere manier van de apostelen af
hankelijk zijn' (20). Ze worden ook
niet als oudsten van de gemeente
gekwalificeerd. 'De auteur volstaat
met oudsten of plaatst hen als zoda
nig naast Jakobus' (22). Jakobus was
de man van trouw aan tempel en
traditie. Hij komt eerst na de dood
van Stefanus op de voorgrond en kan
duidelijk maken, dat de Joodse chris
tenen, die tot de Hebreeën behoorden,
er prijs op stelden dat de band met
de tempel werd vastgehouden en dat
de naleving van de wel het leven zou
blijven beheersen' (55). Op zijn eent
je kan hij dit niet doen. vandaar de
oudsten in zijn gezelschap. 'Er kan,
althans voor een tijd, een sterke con
centratie van diverse groeperingen ge
weest zijn rondom Jakobus, de wetti
ge nakomeling uit Davids geslacht'
(61). Was in Johannes de Doper een
verbinding tot stand gekomen van
priesterschap en nazireaat, 'in Jako
bus' leven gaan de lijnen van koning
schap en nazireaat samen' (71). Maar
wanneer alle voorbereidingen zijn ge
troffen om tot de heidenen te gaan
'is er voor Jakobus en de door hem
voorgestane conceptie van het Joodse
christendom feitelijk geen plaats
meer' (88).
Informatief
Deze helder geschreven studie is in
formatief van karakter. Polemisch
daarentegen is het werkje van dr. J.
Douma: Voorbeeld of gebod? enkele
opmerkingen over het Schrlftberoep
ln de ethiek (50 blz.. ƒ4.90). Het
richt zich tegen de opvattingen van
prof. dr H. M. Kuitert. zoals die
vooral hun uitdrukking hebben ge
vonden in het opstel Het Schrlftbe
roep in de ethiek, opgenomen in An
ders Gezegd. Kampen 1970, 63-87. Dr.
Douma begint met een uitvoerige
weergave (zes bladzijden lang) van
Kuiterts betoog. Dit is niet alleen op
zichzelf loffelijk, maar voor de lezer
alleszins dienstig. Ook verder spant
de auteur zich zichtbaar in niet voor
ingenomen te schijnen en met zijn
tegenstander mee te gaan tot het punt
waar hun wegen scheiden. Nu ligt het
voor een niet-th?oloog, en speciaal
voor een leek in het vak ethiek, ten
aanzien van dit tweede boekje aan
zienlijk moeilijker dan met betrek
king tot het eerstgenoemde werkje.
Bovendien kan de aankondiging van
een polemisch geschrift niet wachten
tot er eventueel een weerwoord op
verschenen is. Ik moet mij daarom
beperken tot een summiere en sterk
onvolledige weergave van de inhoud.
'Kuitert stelt, dat elk Schriftberoep in
directe zin aanvechtbaar is. Er loopt
geen rechtstreekse lijn van een gebod
Prof. dr. J. Douma
Gods vroeger naar een situatie nu.
Wat eens geboden waren, zijn nu nog
slechts voorbeelden voor ons zonder
het gebodskarakter van 'zo zegt de
HERE'. Dat is de ene kant. De andere
kant van de zaak is, dat met het
wegvallen van de directe lijn naar de
Schrift toch het Indirecte Schriftbe
roep aanwezig blijft. De voorbeelden,
de ethische modellen kunnen herhaal
baar zijn. Wij kunnen lering trekken
uit de geloofsgehoorzaamheid die in
de bijbel getekend wordt' (13). Maar
wat bedoelt Kuitert dan met de on
veranderlijkheid van Gods wil? Het
antwoord hierop zoekt dr. Douma in
een ander opstel uit Anders Gezegd,
en wel Verandering van de moraal.
Er is volgens Kuitert in de moraal
een zekere continuïteit. Elkaar niet
doden, elkaar niet ontrouw worden,
elkaar niet bestelen dat zijn niet
alleen stukjes uit de Tien Geboden,
maar ook stukjes praktische continuï
teit in de moraal. In het groot gezien
werkt de moraal met een terugkoppe
lingssysteem; op de lange duur corri
geert zij haar eigen fouten. Douma
vindt dit bijzonder optimistisch ge
dacht. Ook bestrijdt hij. dat de bijbel
ons vandaag nog slechts voorbeelden
in plaats van directe geboden kan
leveren. Hij vindt dat bij Kuitert de
christelijke moraal feitelijk geheel op
gaat in de algemene moraal. Wat
'men' doet (moraal) en dat wat men
behóórt te doen (ethiek) vallen vol
gens Douma bij Kuitert samen. 'Wij
bevinden- ons met Kuiterts opvattin
gen over de natuurlijke zedelijkheid
in een gesloten circuit' (20). Maar
'dat wat de christen opgelegd wordt,
komt niet van binnen uit. maar dui
delijk van buiten af (23). Het intra
nos en het extra nos zijn geen tegen
stellingen; beide zijn veeleer nood
wendig op elkaar betrokken (24). Het
geweten is voor ons .gedrag een belang
rijke kracht, maar mag niet tot
norm verheven worden. 'Van een situ-
atie-ethiek, waarin ieder op eigen per
soonlijke kracht kan varen, is geen
sprake' (28). Ook heeft, aldus Douma,
niemand het recht van de moeilijk
heid ten aanzien van het sabbathsge-
bod een invalspoort te maken, waar
door hij de bindende, rechtscheppen-
de kracht én van het vierde gebod én
van de overige geboden kan ondermij
nen. En wat de liefde betreft, zij
vervult de wet, maar vervangt die
niet. 'Nergens blijkt uit Kuiterts arti
kelen, dat de verwoestende werking
der zonde, zowel in de realiteit als in
het (leren) kennen van deze realiteit
een rol van enige betekenis speelt'
(35).
Moraal
Als volgens Kuitert moraal datgene is
wat men doet. is. zo stelt Douma,
datgene wat in Gods ogen goed is,
daarom nog niet wat men nuttig acht
en uit dien hoofde in zijn moraal een
plaats geeft. Het goede is niet daarom
goed. omdat het goed is voor de
maatschappij, zei reeds Herman Ba-
vinck. 'Gods Woord vraagt om lezing
en verwerking van het gelezene in de
situaties, die telkens verwisselen. Het
gebed om opscherping en fijngevoelig
heid kan niet gemist worden' (46).
Maar in de ethiek blijft een hetero
geen element, dat te maken heeft met
Gods transcendentie, een term die, zo
zegt Douma, bij Kuitert zijn oude
vulling verloren heeft en, zo hij het
woord nog wel wil gebruiken, de
werkelijkheid binnen deze. onze we
reld opsluit.
Hier zijn inderdaad fundamentele za
ken in het geding. En wie de theolo
gische debatten probeert te volgen en
te begrijpen, zal vooral benieuwd zijn
naar wat Kuitert te antwoorden heeft
op het verwijt van ongegrond optimis
me. dat hem ge laan wordt en, in
verband hiermee, naar wat hij vindt
van de in de bijbel overal aanwezige
dramatische conceptie van wereld- en
heilsgeschiedenis. Zo moeten, in een
zakelijke en serene sfeer, de stand
punten over en weer naar een laatste
helderheid worden gevoerd.
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Sprang: J. D. van Roest,
voorheen zendingspred. wonende
Hardinxveld-Giessendam; te Krimpei
a.d. IJssel: J. C. Schuurman te Puttenj
n. I1
Aangenomen: naar Tzummarum en
Firdgum: H. Altena te Nijmegen.
Bedankt: voor Hoevelaken: P.
Breugem te Barneveld.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen: te Eemdijk: E. J. Ooster
huis te Lemeler-Lemelerveld: te Mus
sel en te Nieuwleusen: kand. C. v.d.
Berg te Dordrecht.
CIIR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Oud-Beijerland c
Boskoop: kand. W. Buijs te Hasselt; te
Gorinchem: W. de Joode te Rotter
dam.
GEREF. GEM. IN NED.
Bedankt: voor Rhenen en Texneiizen:
A. Wink te Veenendaal.
Van een verslaggever
SCHIEDAM Een dronken politie
man (37) uit Schiedam buiten
dienst heeft naar thans bekend is
geworden zondag tijdens een woorden
wisseling in een koffiebar in Schie
dam een pistool getrokken en dit op
dc maag van de eigenaar van deze
zaak gezet. Men slaagde erin hem te
kalmeren, waarop hij het wapen weer
in de zak stak. De Sehiedamse politie
sloot de collega werkzaam bij de
politie in Rotterdam wegens bedrei
ging met misdrijf tegen het leven in.
Dc bareigenaar heeft aangifte gedaan
bij de Sehiedamse politie omdat hij
zich ernstig bedreigd voelde. Gisteren
werd de man ter beschikking van de
officier van justitie gesteld.
Uiig. Cantecieer. De Bilt. Serie Wer
ken en spelen. 70 pagina's. Prijs geb.
7,90.
Hetty Mooi bespreekt in bovenstaand
werkje verschillende geknoopte voor
werpen als kettingen, ceintuurs, ruim
telijke versierselen en wandhangsels.
waar met basas-kennis van de verschil
lende macramé-knopen (in hoofdzaak
de platte-, weitas- en de cordonknoop)
vrij mee gewerkt kan worden.
Haar bedoeling: het zelf zoeken en
vinden van mogelijkheden, rechtvaar
digt het ontbreken van uitgebreide
werkschema's. De talrijke voorbeelden
(goed zwart-wit foto's) zijn meren
deels door kinderen onder leiding
vervaardigd. Voor 'zelfstudie' lijkt mij
het leren knopen hoe duidelijk ook
aan de hand van een 25-tal werkteke
ningen en foto's uiteengezet toch
een niet eenvoudige zaak.
Dit aardige boekje zal zij weg wel
vinden, zeker onder hen die het ma-
cramé-knoopwerk al min of meer be
heersen en met wat fantasie, touw.
raffia, plasticdraad e.d. iets origineels
willen bereiken.
1
