Actie in Mozambique en
Angola tegen wereldraad
Journalist wordt zigeuner
Vondst Marcusfragment
definitief onjuist
Ervaringen van Nederlander tijdens reis
Regelmatig worden
mensen opgepakt
Geen visum voor
Oostduitse
predikante i
Beroepingswei
Trouw
K wart et
R.K. kerk in Britse
raad van kerken?
Man verdronken
Zeemijn gevonden
Rapport over
Weinreb kom
veel later
Van der Vaart Sfa
in hoger beroep
tegen dr. De Jong
Böekenetalage
VI
TROl W kW Ui l K T
DO.NDEKDVG 20 JL U 1972
Kc-rk/Binm-nland T2
AMSTERDAM In de Portugese kolonies Angola en Mozambique wordt op het ogenblik een fcI'c
haatcampagne gevoerd tegen de Wereldraad van Kerken, die onlangs 200.000 dollar schonk aan de
bevrijdingsbewegingen in \frika. Lidmaten van de protestantse kerken worden nauwlettend in Jc
gaten gehouden. Regelmatig worden bij razzia's mensen opgepakt en in de gevangenis gezet.
Voor de radio, in kranten en via toe
spraken van de gouverneur -generaals
wordt in een aantal provincies van
Mozambique, vrijwel dagelijks de het
ze tegen de Wereldraad aangemoe
digd. Dit zijn de ervaringen van een
Nederlander, die kort geleden terug
keerde van een ruim twee maanden
durende reis in het door de Portuge
zen gecontroleerde gebied van Mozam
bique. Omdat de Portugese autoritei
ten van zijn reis en de contacten die
hij legde op de hoogte zijn, wil hij
liever anoniem blijven om de Afri
kaanse bevolking die hem informatie
gaf en verder hielp niet in gevaar te
brengen.
Op het tijdstip dat de Nederlander,
die zich beroepshalve bezig houdt met
de problemen in de Portugese kolo-
nieën, In Mozambique was. werden
Juist in en rondom Lourenco Marques
twintig kenkelijke functionarissen cn
1400 lidmaten van de Zwitserse
presbyteriaanse kerk 'Eglise Romande'
bij razzia's gevangen genomen. De
Portugezen wegerden een reden op
te geven voor de massale arrestatie.
Er rou, volgens commentaren van Afri
kaanse zegslieden, geen speciale re
den zijn voor het oppakken van de
leden van juist deze zendingskerk
maar de actie moet geaiwi wooden als
een onderdeel van de campagne om
de Wereldraad van Kerken te treffen.
Op zijn reis door de Portugese kolo
nie bezocht de Nederlander tien plaat
sen. waarheen de inheemse Afrikaan
se bevolking onder dwang en geweld
is gebracht dooi de Portugese
militairen. Voorheen woonden de Afri
kaners in grerte open plekken ln het
bos. De plaatsen waar ze nu zijn
hebben veel weg van concentratie- en
dwangkampen, compleet met prikkel
draad. wachttorens, militairen en vrij
willige politie.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Definitief is thans vastgesteld, dat de opzienbaren
de ontdekking, die de Spaanse bijbelgeleerde pater Josc Ó'Callaghan
betreffende het evangelie van Marcus meende te hebben gedaan, on
juist is.
Pater Ó'Callaghan baarde begin van
dit jaar groot opzien door een artikel
in een theologisch tijdschrift, waarin
hij stelde, dat een bij de Dode Zee
gevonden papyrusfragment, dat uit
het Jaar 50 zou dateren, een gedeelte
van het Marcus-evangelie zou zijn,
namelijk hoofdstuk 6, de verzen 53 en
54.
Hij had echter het origineel niet
gezien en zijn studie gebaseerd op
fotokopieën, die achteraf zeer onnauw
keurig blijken. De Spaanse geleerde
had elf Griekse letters ontcijferd, die
bij Marcus praktisch in dezelfde vol
gorde voorkomen. Drs Tj. Baarda
zette in onze bladen reeds zijn kriti
sche kanttekeningen bij deze ontdek
king.
Gianfrancesco Nolli van de archeologi
sche afdeling van het Vaticaans mu
seum. die naar Jeruzalem is gevlogen
om het originele fragment te onder
zoeken, heeft thans verklaard, dat er
op de papyrus geen spoor valt te
bekennen van de Griekse letters, die
op de fotokopie te lezen waren.
In vakkringen wordt algemeen aange
nomen, dat het evangelie van Marcus
in ieder geval na 70 geechreven moet
zijn.
De gedwongen verhuizing gebeurt om
de Afrikaanse bevolking zogenaamd te
beschermen tegen de FreMmo. In de
kampen heerst een ellendige toestand,
de mensen wonen en leven onder
slechte omstandigheden, zij hebben
geen mogelijkheden om in hun onder
houd te voorzien, landbouwgrond is
er niet net zo min als er ruimte is
voor hun vee dat bij hun
verhuizing werd gedood en verbrand
door de Portugese militairen. Tijdens
zijn bezoek aan deze kampen, zijn
gesprekken met leden van de bevrij
dingsbeweging Frelimo, kwam de Ne
derlander in bezit van een nige tijd
geleden opgesteld document van de ge
heime dienst van Angola dat ook
in Mozambique circuleert.
In dit stuk worden de autoriteiten
ervan op de hoogte gebracht dat 'er
technische aanwijzingen zijn dat enke
le protestantse zendingsposten hulp
verleend hebben aan de subversie, dat
ze deze nog steeds begunstigen en
daardoor een onnationalistische func
tie vervullen'. Volgens het document
is 'de factor die het zwaarst weegt bij
de adhesie van de Inheemse bevolking
aan het protstantiisme de gezondheids
zorg en onderwijskundige hulp die de
zenidingspasten verschaffen'.
'Daarom lijkt de beste vorm om de
invloed van de protestantse zendings
posten op de inheemse Afrikaanse
bevolking af te zwakken, scholen en
sanitaire voorzieningen te vestigen in
de gebieden waar zij werkzaam zijn'.
In de suggesties van acties wordt in
dit geheim document gezegd: 'Het is
een delicaat probleem dat behandeld
dient te worden in het kader van het
contra-subversie plan. Aan de ene
kant is het uit politiek oogpunt niet
aan te raden ostentatief de protestant
se zendingsposten te vervolgen; aan
de andere kant is hun werk op sani
tair en educatief gebied verdienstelijk
geweest en is de regering niet in
staat ervan af te zien. tenminste niet
plotseling'. Om nu de verbreiding van
Van onze correspondent v -
HARKSTEDE De hervonflde
gemeente van Scharmer-Hark-
stede (Groningen) heeft bericht
ontvangen dat mevr. Gilnter-
Van Dijk, predikante in Oost-
Duitsland. het beroep van deze
Groningse gemeente niet kan
aannemen. De Oostduitse auto
riteiten weigeren haar man
ook predikant een uitreisvi
sum te verstrekken. De domi
nee had het beroep naar Hark
stede aangenomen en was al
bezig haar overkomst naar Ne
derland te regelen. Zij- wilde
graag in. Harkstede bevestigd
worden, terwijl haar man van
plan was om in Groningen Ne
derlands te gaan studeren, om
eveneens later in ons land in
het pastoraat te gaan.
NEDllJERV. KERK
Benoemd: tot bijstand rn het p,
toraalTite Zunderdorp: kand. A.
Polhuis te Amsterdam.
YRI]£ EVANG. GEMEENTEN
Bedankt: voor Bergen (Nrd. Dm
land)!'H. E. van der Bij te Heerdt.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Strijen (toez.): kand,
van der Horst te Leiden.
Beeld van de woonomstandigheden in een van de Portugese kolonies.
het protestantisme te vermijden (en
te voorkomen dat nog meer hulp
verleend zal worden aan de 'subver
sie') wordt aangeraden sanitaire hulp
verlening via de Portugese overheid
te intensiveren en de onderwijsvoor
zieningen uit te breiden hetzij van
katholiek karakter of van staatswege
in die zone's waar de protestantse
zeixJingsposten de grootste invloed uit
oefenen op de inheemse Afrikaanse
bevolking'. Controle uitoefenen op de
activiteiten van de zendingsposten en
medewerking zien te krijgen van de
zendelingen, zijn adviezen die in het
document gegeven worden.
Naast de protestantse zendelingen,
zijn overigens ook katholieke missio
narissen doelwit in de campagne van
de Portugese autoriteiten. In het dis
trict Tete van Mozambique zijn twee
Spaanse en twee Portugese priesters
gearresteerd, nadat zij het hadden
gewaagd bekendheid te geven aan
fen steeds meer welke partij ze moe
wandaden die door Portugese militai
ren tegen de inheemse bevolking wa
ren begaan. Er is eveneens een rege
ringsstuk verschenen over het gevaar
van de katholieke kerk. Onlangs heb
ben verontruste priesters in een brief
aan hun bisschop, opheldering ge
vraagd over uitspraken van de gouver
neur-generaal in hun provincie, die
zei 'dat er priesters zijn die op hun
manier de leer van de kerk inteprete-
ren en misvormen tot chaos en ge
weld'. De priesters wilden dat de
bisschop stelling nam tegen deze uit
lating. M?ar de bisschop zweeg, zoals
allé verantwoordelijke katholieke lei
ders in de Portugese koloniën zwij
gen, zegt de Nederlander die Mozam
bique beszocht. 'Met name na het ver
trek van de witte paters zijn veel
priesters zich van hun verantwoorde
lijkheid bewust geworden. Zij besef
ten kiezen. Maar de leiding van de
katholieke kerk zwijgt. Zij collabo
reert'.
Bijbel voor vergeten 12 miljoen mensen
zodanig sterk opgevoerd, dat Washing
ton meende de oorlog in enkele jaren
ten gunste van de regering te Saigon
te kunnen beslissen en werd zonder
oorlogverklaring een totaal zee- en
luchtbombardemen onder valse voor
wendsels geopend
Het doel van dit alles ln Korea,
Vietnam en geheel Zuldoost-Azië is
het veiligstellen van de economische
politieke- en strategische belangen
van de supermogendheden. Geweld en
barbarisme dekken de vlag der 'vrij
heid'
In 1972 is de doelstelling van iedere
oorlog totaal zinloos gezien de graad
van perfectie van vernietiging op gro
te schaal van mens, dier en natuur,
Gods schepping.
De redactie behoudt ilrh het recht voor om
ter opname la drie rubriek ontvonicrn me-
nlnrtultlngen verkort weer te seven. BI)
deo gezonden aan de lieer Joh. C. Francken.
arcreurli von de hoofdredactie van Trouw-
Kwarlet, Povtbua lil, Amvterdam.
Vietnam (5)
De heer Grootenbocr te Berkel moge
ik in herinnering brengen dat de
oorlog in Vietnam reeds in 1942 ge
voerd werd tegen de Japanse bezetters
door de communistische Viet Mmh;
na de capitulatie van Japan riep de
Viet Mmh de republuek Vietnam uit
en in 1946 moesten zij de oorlog
voortzetten tegen het voormalige
Frans bewind tot in 1 954 bij Dien
Bien Phoe de Franse legers werden
verslagen en Noord-Vietnam als zelf
standige republic* onder communis
tisch bewind werd gevestigd In Zuid-
Vietnara werd de binnenlandse oorlog
voortgezet door do Vlet Cong tegen
het bewind van keizer Bao Dal, Diem
en de Amerikanen, die de regering te
Saigon hielpen de Viet Cong te be
strijden In 1964 waren de Amerikaan
se troepen onder de regering-Johnson
Ommen
J. Wezenaar
Krotopruiming
De Rotierdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J. de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bonk (rek.nr.
Ó9.73.Ó0.7Ó8)Gem.giro
X 500.
Er zijn 400.000 krotten in Nederland.
Met dat aantal mochten de 'volkshuis-
vesters' vanaf 1 jan. 1970 werken als
/.c de regeringsnota 'De toekomst van
Het oude woningbestand' als basis ne
men. Het staat er duidelijk ln becij
ferd: ieder jaar komen er 20.000 tot
25 000 krotten bij in Nederland. Dat
is het langzame verval van de oude
woningvoorraad van 1.225000 huizen
van voor 1960. De krotopruiming
heeft nog maar een tempo van. 10.000
per Jaar Het aantal krotten neemt
dus jaarlijks toen met 10.000 tot
15.000! De komende tijd zullen steeds
meer gemeenten aandacht moeten be
steden aan krotopruiming en atadsver-
nieuwing.
Naast de woningen ter bestrijding var.
het woningtekort moet een groot aan
tal vervangende woningen worden ge
bouwd. De regering Bieoheuvel tilt
kennelijk niet zwaar aan de woning
nood. Het streefgetal van 132.000 wo
ningen per jaar wordt teruggebracht
tot 120.000. De werkloze bouwvakkers
moeten noodgedwongen met de han
den in de zak lopen. Op de stadsreno
vatie wordt extra bezuinigd. Wat de
regering wel doet is de huren opja
gen. Er komt een extra huurronde
van 25 pet, naast de jaarlijkse huur
verhoging die ongeveer 12 pet gaat
bedragen. Als we daarbij het effect
van de huurharmonisatie optellen, die
wordt voortgezet dan leidt zoiets tot
een verhoging van 70 pet binnen de
dne jaar. Hiermee xijn de huurders
tot citroenen gemaakt. Het is me 'de
regering' wel.
Den Bosch
A. K. Prins
Ministerscrisis
Nu de twee ministers van DS'70 uit
het kabinet zijn getreden en de over
blijvende regeringspartijen alechta de
steun van 74 Tweede Kamerleden heb
ben. dacht ik zo, dat er aan de twee
kleine christelijke partijen. SGP, en
GPV. een geweldige kans wordt gebo
den om zich poeitief achter de rege
ring te «ellen en haar <Je nodige steun
toe te zeggen ln verband met de
financiële nood van het land, opdat
dr overgebleven regering daarop kan
vertrouwen en verder kan gaan. Het
is nu wel gebleken dat net «oort
socialisme van DS70 dat om zo'n
futiliteit het bijltje er bij neer legt.
niet het goede soort is det Nederland
behoeft. Daarom zou ik willen vragen
SGP en GPV. ken uw taak en verant
woordelijkheid. God vraagt van u gro
te daden.
Van een onzer redacteuren
BOLZANO Bijna twintig jaar gg
is de in Wales geboren Derek
Tipler een uitstekend radiover
slaggever geweest, eerst bij de
BBC en later bij radio-Vaticaan
Maar nu heeft hij zijn baan opge- J
geven, een tweedehands caravan
gekocht, zijn gerieflijke woning
verlaten om een nomadenbestaan
te gaan leiden met zijn Duitse
vrouw en twee kleine kinderen.
Op zichzelf zou je dat als: 'Nou, nou,
avontuurlijk hoor', voor kennisgeving
kunnen aannemen, als er niet een
heel bijzondere reden was waarom het
Tipler-gezin een groot deel van Euro
pa doorreist met een groep (echte)
zigeuners. Tipler volgt hen, omdat hij
alleen zo zichzelf straks in staat acht
de bijbel in hun dialect(en) te verta-
ion. De 12 miljoen zigeuners over de
hele wereld hebben geen bijbel v4aar
ze in kunnen lezen, omdat ze een
geheel eigen taal, het Kalderash, spre
ken. Je vindt ze in Europa, voorname
lijk in het zuiden en verder in Noord-
Amerika. Ze zijn erg religieus: voor
45 procent rooms-katholiek. voor 45
protestants, terwijl de resterende tien
procent tot de moslims moet worden J|
gerekend.
Muzikanten
Tipler: de groep waarbij ik mij heb
aangesloten zijn allemaal muzikanten,
die in dat verband overal verplichtin
gen hebben. Elk jaar vertrekken ze
uit Joegoslavië naar Italië om vervol
gens via Oostenrijk. Duitsland, Frank
rijk via Italië weer naar Joegoslavië
terug te keren, steeds volgens onge
veer dezelfde route.
Zelf is de oud-journalist ook uit zi-
geunerouders geboren. Ze stierven bij
een verkeersongeluk, toen hij 12 was.
Hij kwam bij een tante in huis. maar
verloor nooit de band met 'zijn' men
sen. wier taal, het Kalderakh. waarvan
ook weer een aantal dialecten bestaan,
hij goed spreekt. Omdat hij oude
talen heeft gestudeerd, waarin hij een
universitaire graad behaalde, is hij
vertrouwd met de grondtekst van de
bijbel, want daaruit wil hij alleen
vertalen.
Sinds Tipler ontdekte, dat er voor de
zigeuners eigenlijk geen toegang tot
de bijbel was liet de gedachte hem
niet meer los, dat hij misschien de
man zou moeten zijn, die de vertalin-
g(en) moest gaan leveren. Zelf zegt
hij erover: het klinkt misschien wat
pretentieus, maar ik ben tot de ont
dekking gekomen dat God het van mij
vraagt deze taak tot een goed einde te
brengen. In dat geloof heb ik mijn
baan eraan gegeven en ben bij diverse
instanties om geld voor dit werk gaan
aankloppen. Als de materiële midde
len er komen, dan is dat voor mij het
beste bewijs, dat God mij het project
wil toevertrouwen.
Tot op heden heeft hij inderdaad al
heel wat steun ontvangen. De grote
caravan kon hij aanschaffen <fank zij
de bemiddeling van pater M. Abbott,
leider van het Vaticaanse bijbelapos-
tolaat. Van de Wycllff-vertalers, een
van oorsprong Amerikaanse organisa
tie. die een speciale methodiek voor
bljbelvertaalarbeid heeft ontwikkeld,
kreeg hij ook aanzienlijke steun, ter
wijl hij zich tenslotte via de wereld
bond van bijbelgenootschappen van
fondsen heeft kunnen verzekeren.
De ondernemende doe-het/olf-vertaler
LONDEN (KNP) De^6 kerken die
deel uitmaken van de Britse raad van
kerken, zijn in grote meerderheid
voor het aanvaarden van de rooms-
katholieke kerk als lid van de raad.
Dit staat in een vandaag te verschij
nen rapport van de gezamenlijke
werkgroep van de raad eij de r.k.
kerk. De raad zal het rapport in
oktober bespreken.
GIESSEN De 36-jarige gemeente
arbeider W. Oldenburg uit Gissen
(NB) is gistermiddag in zijn woon
plaats in de grindafgraving 'Dë put'
verdronken. De rijkspolitie vermoedt
dat de man tijdens het zwemmen eèn
hartinfarct heeft gehad.
BROUWERSHAVEN In Brouwers
haven is aan de Zeedijk bij Den Osse
een grote Duitse mijn uit de tweede
wereldoorlog door de mijnopruimings-
dienst uit Vlissingen opgevist en ge
demonteerd. De mijn, die door een
sportduiker, was gevonden bij een
strekdam, was nog intact.
Voorburg
P. L. vin Campen
Zigeunerkinderen uit Joegoslavië.
zegt verder: Ik ben er inmiddels van
overtuigd geraakt, dat het vertaalwerk
dan pas goed worden kan. wanneer ik
mij totaal met de zigeuners vereenzel
vig. Ik moet dagelijks met de merwen
samenzijn, luisteren naar en deelne
men aan hun gesprekken. Ik moet
nog veel beter leren begrijpen hoe ze
denken en hoe hun opvattingen zich
kunnen wijzigen, als ik me tot taak
ga stellen hun een bijbelvertaling to
geven die echt overkomt en toch
tekstgetrouw Is.
Cassettes
Het werk aan het eerste project ii
inmiddels begonnen: de vertaling van
het nieuwe teatament in het Kaldjfc'
ash-dialect van de Romanen, een van
de grootste zigeunerstammen in dc
wereld, waarvan alleen ln de Verenig
de Staten al meer dan 200.000 leden
bestaan. Daarna hoopt hij het nieuwe
en daarna ook het oude testament te
vertalen ln nog zes dialecten van de
zigeuners, waarvoor hij, naar het zich
nu laat aanzien, ruim 25 jaar denkt
nodig te hebben.
Hoewel velen lezep, zijn er ook nog
heel wat zigeuners die dat niet kun
nen. Door de x vertalingen hoopt Ti
pler, dat -juist die groep een stimu
lans ontvangt lezen en schrijven te
lereiurC^
In «ik geval is het ook zijn bedoeling
verteerde bijbelgedeelten op cassette-
bffoen in te laten spreken, omdat de
meeste zigeuners wel over apparatuur
beschikken, waarmee dit ton gehore
kan worden gebracht.
Toen Derek Tipler had besloten ten
behoeve van zijn werk met de noma
den te oaan zwerven kreeg hij van
allerlei kanten nogal wat kritiek te
verwerken. Men zei: hoe kun je dat je
vrouw en kinderen in vredesnaam
aandoen? Daarop kon ik maar één
antwoord geven, zegt hij: namelijk dat
mijn vrouw en ik samen dit besluit
hebben genomen en dat wij ervoor
zullen zorgen, dat onze kinderen goed
opgevoed en goed gevoed zullen wor
den. Wij zijn wat dat betreft vol
vertrouwen: als God wil, dat ik deze
opdracht uitvoer, dan zal Hij voor
mijn gezin en mij zorgen!
Van een onzer verslaggeefsters
AMSTERDAM Het onderzoek
het Rijksinstituut voor Oorlogsdw
mentatie in opdracht van de regeri
instelt naar het oorlogsverleden v
drs. F. Weinreb, zal veel langer dui
dan men aanvankelijk meende. W»
schijnlijk zal het rapport begin t
gend jaar gereed zijn. In dit rappi
zal men tot duidelijke conclusies
men en verwacht wordt dat hieifl
talrijke aspecten van de zaak-WélSifl
in een nieuw daglicht zullen konP
te staan.
Dit zegt het bestuur van het Rijksi
stituut voor Oorlogsdocumentatie Ir
zijn jaarverslag over 1971. De rt»
ring heeft het onderzoek in 1970 t
gedragen aan mr. D. Giltay Veth, oC
raadsheer van het gerechtshof te Ad
sterdam en drs. A. J. van der Le«l
medewerker van het instituut. Bij I#
onderzoek werd verder de oud-inspJ
teur van de rijksrecherche J. van dg)
Brink ingeschakeld.
Een grote moeilijkheid, aldus
jaarverslag, wordt gevormd door
overstelpende hoeveelheid materi#
die njen moet doorwerken. Alleenp
bet' manuscript van Weinrebs bofej
Collabor'atie en Verzet telt meer djD
30Ü0 bladzijden en zijn geschriften»
de jaren 1945-1948 ongeveer 1500.
omvangrijk was ook het onderaf
naar het lot van de mensen, die opf
zogenaamde Weinreb-lijsten heb»
gestaan. 0\'èr 130Q van deze perso*
heeft de Haagse medewerker van
instituut inmid&els summiere rappf
ten uitgebracht. I
De onderzoekers \Wllen 'met zo™
mogelijk overlevende^ van deze'li
ten spreken. Het gaafTTter 07ïI"ënM
tientallen mensen. Voor dit doel isl
heer Van den Brink aangetrokfl
Eind 1971 waren al ongeveer zpf
getuigen gehoord.
AMSTERDAM De voormalige
dikant dr. H. W. van der Vaart S
(84) uit de hoofdstad heeft bij
gerechtshof in Amsterdam hoger
roep aangetekend tegen het voi
van de civiele kamer van de ree
bank in zijn procedure tegenjde dii
teur van het rijksinstituut'Voor oi
logsdocumentatie, prof. dr. L. u
Jong. Dr. van der Vaart Sntit verft
deze procedure.
Hij voelt zich gegriefd door enk
passages in het eerste deel van pr
De Jongs standaardwerk 'Het Konu
rijik der Nederlanden in de tww
.wereldoorlog'. Dr. Van der_ Va
Smit vroeg de rechtbank te verJtlai
dat de in het boek voorkomende uil
tingen over hem lasterlijk, althi
beledigend voor hem waren. Voo
wilde hij dat prof. De Jong ertoe 1
worden veroordeeld m- de volgen
stukken van zijn hoek ae uitlating
te corrigeren zonder verdere toevi
gingen over syaSalhie bij dr. V
der Vaart Smij|roor het derde rijk
het nationaal, socialisme. De recb
bank oordeeMe dat de bewuste uit!
tingen noch lasterlijk noch beledigei
zijfi eTt" Wees de vordering van i
Van der Vaart Smit af.
.'De laatste levensfase' door Joop 1
ehels en Paul Sporken. Uitg. Ambo
Bilthoven. 93 blz. Prijs 7,90.
Nadat hij zijn reeds gepubliceeti
beschouwing over stervenshulp h
geschreven, wendde de Nijmeeg
ethicus prof. dr. Sporken zich tot
arts J. Michels om zijn ideeën m
hem door te praten. Michels k
daarbij steunen op zijn ervaringen i
huisarts en als directeur-geneeshe
van een verpleegtehuis, waar hij gre
ervaring opdeed met de hulpverleni
aan stervenden. Deze gesprekken ti
sen de ethicus en de medicus bral
ten zoveel nieuwe aspecten uit
medische en verpleegkundige prakt
aan het licht, dat besloten werd ov
te gaan tot publicatie. Deze bescht
wingen zijn hi de eerste plaats 1
stemd voor degenen die beroepsmal
-of anderszins bijstand moeten ver
nen aan stervenden.
Behalve dc geneeskundige aspect
van het stervensproces komen aan
orde de praktijk van de stervensbej
leiding (de rol van de familie; a
,wie en wanneer wordt de 'waarheli
mededeling' gedaan?) cn vervolge
het probleem van de euthanasie. Ov
het laatste onderwerp merkt Michi
op dat hij met name de actieve eutl
nasie als ongewenst beschouwt. N
de toepassing van euthanasie bewi,
men naar zijn mening geen dienst a
de patiënt, noch aan zijn famil
noch aan de patiënten van straks (d
zich zeker bedreigd zullen gaan vi
len). Wanneer iemand om euthanai
vraagt dan betekent dat volgens J
chels doorgaans dat hij vraagt zi
stervensproces draaglijk te maken
niet om een definitieve ingreep. 0
die reden heeft hij dan ook gei
enkele behoeftt aan maatschappeïij'
uitspraken of wettelijke regelingen i
dit vlak. Dit boekje verdient zek
meer aandacht dan alleen van dei
nen, die beroepsmatig bij de stervei
begeleiding zijn betrokken.
i
