BERKOUWER
OVER DE KERK
Gezamenlijke
commissie
wil aanhaken
Trouw
K wartet
Rome wil episcopaat
in Boeroendi tot
protest bewegen Universiteit
vandaag
Beroepings-
werk
Utrecht krijgt
numerus fixus
Moeder van acht kinderen
bij ongeluk omgekomen
Boekenetalage
Kind in tuigje gestikt
OPGEVEN VAN
FAMILIEBERICHTEN
EN ANDERE
ADVERTENTIES
GEDURENDE DE
AVONDUREN
TROUW/KW \RTET VRIJD \G 7 JITI 1972
Kerk/Binnenland T2 R2
door prof. dr. H. M. Kuitert
Heel wat theologische literatuur houdt zich vandaag met de kerk
bezig. Voor wie niet beter weet, zou dat kunnen betekenen dat de
kerk vandaag in is, maar niets is minder waar. De reden waarom er
zoveel over de kerk wordt geschreven is dan ook niet dat de kerk
zo populair is maar veeleer dat ze haar populariteit verloren schijnt
te hebben en wat nog meer zegt: sinds jaar en dag in onzekerheid
verkeert als we tenminste naar de veelheid van kerken kijken
omtrent haar eigen identiteit.
Temidden dezer stroom van deels be
vestigende, deels kritische lectuur ver
schijnt dan het tweede deel van Ber-
kouweris Studie over de kerk (G. C.
Berkouwer, De kerk II. Apostollciteit
cn heiligheid. Kok. Kampen. Prijs
28.50). Niet omdat ook Berkouwer
zo nodig het zijne moet bijdragen aan
wat we toch langzamerhand als een
brandend probleem hebben ervaren,
maar gewoon omdat hij in zijn Dog
matische Studiën eraan toe was. Dat
betekent niet dat Berkouwers boek
aan de actuele situatie voorbij zou
gaan het tegendeel is. zoals ik
hoop te laten zien. het geval maar
het houdt wel in dat die actualiteit
nergens opzettelijk erbij wordt ge
sleept. Ik zou eerder een omgekeerde
stelling willen wagen. nl. dat Berkou
wer met zijn boek over de kerk laat
zien hoe onze bloedeigen gereformeer
de traditie juist actueel kan zijn en
in hoge mate kritisch over alles wat
zich als kerk aandient in onze wereld.
Tweede deel
Berkouwers boek is het tweede deel
van zijn studie over de kerk. Daarmee
is dit gedeelte van de Dogmatische
Studiën afgesloten. Het meest opval
lende thema uit het eerste deel in
feite de rode draad door heel dat
werk heen was dat de kerk daarin
werd gedefinieerd als wijzelf. Niet in
de zin dat God de Heer er niet aan te
pas zou komen. Laat ik mij dus wat
zorgvuldiger uitdrukken en zeggen:
Berkouwer heeft in het eerste deel
vooral willen aantonen dat het volk
van God (dat zijn de mensen die zich
christenen noemen) zich niet kan ver
schuilen achter of in kaders, resp.
kerkelijke instituten die het kerkzijn
a.h.w. zouden garanderen of veilig
stellen, maar dat de kerk zoveel is
niet méér cn niet minder als dat
volk van God concreet voorstelt. En
dat dan niet omdat Berkouwer niet
de beloften van God, over de kerk
uitgesproken, serieus zou willen ne
men. maar omdat hij geheel in de
denktrant van de gereformeerde refor
matie bij belofte altijd aan mense
lijke verantwoordelijkheid wil blijven
denken. Het woord belofte betekent
dat wij aangesproken kunnen worden
op wat wij ervan (in dit geval: van de
kerk) maken.
Deze aanpak belofte vermindert
niet de verantwoordelijkheid voor het
De redactie behoudt *lch het recht voor om
trr opname In den rubriek ontvangen mr-
nlncvultlngen verkort weer te geven. BIJ
publikiiie werd! met de naam van do
Inxender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan de heer Joh. C. Francken.
«ecrriarts van de hoofdrrdaellt vaa Trotrw-
Kwartct. Po«lbu« »J». Amsterdam.
Etherreclame (4)
Evenals voorgaande schrijvers van in
gezonden stukken verdedig ook ik mij
tegen etherreclame door de aangepre
zen artikelen niet te kopen. Soortge
lijke artikelen, waarvoor geen reclame
wordt gemaakt via radio en tv, zijn
trouwens meestal goedkoper. Hoe
meer mensen hierop letten, hoe gro
ter de kans, dat we van deze onnozele
praatjes afkomen?
Schiedam
mej. M. Snoek
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Poslma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J. de Berg (waarnemend)
Doo»i>|ki bailvux B. Bol. Den
Hoog: d>. E. Bleu mmk, Poieu-
wo'de. mi. G. C- »on Oom.
A. Fbbo. Rontr-
domi J. lanter. Utrecht: drt. J.
W. de Poet. Den hoog, J. Smol-
Wonenoor.
Overige leden von het algemeen
bettuuri K. Abmo. Amtierdam,
H. A. de Boer, ljmu>den; Th.
Brovwer, Alten. «V. dr. J. Don
ne'Den Hoog, J. van E'bergen,
Schoortbergen Uil. K. von
Houten, Wogeomgen, dl- O. T.
Hytkemo. B'lthoven. Joc. Hu Ij jen,
mon-Portgent, Voonchoten; me
vrouw J. G. K/ooveveid-Wouten,
Heerhugowoard: prof. dr. G. N.
Den Hoog; H. de
Moor), tiinsburg; prof. dr. G. C
von Niltrik. An»jterdom; H. Otte-
vonger. Bu-'enpott, mr. dr. J.
Oi'ngo, lunteren; dr. A. Veermon.
R.jtwqh fZ-HJ H. H. Wemmert.
Den Hoog. dn. R. Zijlstro, Ootter-
lond IZldl.
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bonk:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.76B). Gem.giro
X 500.
Club van Rome
Het commentaar in Tr/Kw van 3
dezer over de EO-uitzending van za
terdagavond. voorzover dit het rap
port van de 'club van Rome' betrof,
was wel een beetje meesmuilend. Na
tuurlijk kan men tn 25 minuten dit
rapport niet uitputtend behandelen
en moet men wel volstaan met hier
en daar een markante streep te zet
ten. waarvan ik die bij de religieuze
aard en oplossing van deze problemen
de belangrijkste acht. De verwildering
in het milieu, de verpaupering, de
demoralisatie, het vastlopen op aller
lei gebied, de ineenstorting van de
bestaande structuren zijn een
symptoom om het met Paul Tour
nier te zeggen van een steeds meer
om zich heen grijpende ziekte van de
geest, welke haar oorsprong vindt in
de hand over hand toenemende afval
van God. Wij bevinden ons temidden
van ontzaglijke problemen, welke hoe
langer hoe meer het karakter van ge-
richten aannemen en welke alleen kun
nen worden gekeerd door een massale
terugkeer tot God. tot een opheffen
van onze handen om hulp van Hem,
Die geen lust heeft in onze ondergang,
doch daarin dat wij ons bekeren en
Hem om Zijn vergeving aanroepen. Wij
moeten terug van de rechten van de
mens naar de rechten Gods. Dat kon
we) eens inhouden, dat wij ons afwen
den van een zwak functionerende de
mocratie, welke op de tijdstroom mee-
deinit en de kiemen voor een dictatuur
in zich bergt, en ons keren naar een
sterk gezag, dat zich diep. ja zeer diep
met de kerk meebidt: Leer ons Uw
weg. o Heer. Tenslotte zou ik nog
willen opmerken, dit ik in de bespre
king miste de rubriek 'Tenslotte',
waarin ds. Maris nader op dit alles
inging.
ZcUt
A. Kraal
Collegegeld (1)
Naar aanleiding van de debatten in
de Kamers over de duizend gulden
kwestie en de verdeelde meningen
hierover merk ik op dat de gang van
zaken die voortspruit uit het stellen
van de portefeuillekwestie, mijn
rechtsgevoel nooit bevredigt. Naar
mijn gevoel verandert hierbij demo
cratisch bestuur in (al dan niet per
soonlijke) politieke pressie. Terwijl
degene die de portefeuille ter beschik
king stelt, verantwoordelijk voor deze
daad is. wordt gesuggereerd dat de
Kamers voor dc gevolgen van bv. een
kabinetscrisis verantwoordelijk zou
den zijn. Het lijkt me daarom juist,
dat, ook wat procedure betreft, de
verantwoordelijkheid voor het stellen
van de portefeuillekwestie herleid
wordt tot de Initiatiefnemer. Men zou
de volgende procedure kunnen vast
leggen. dat. wanneer de volksverte
genwoordiging en het kabinet niet tot
overeenstemming kunnen komen be
treffende een bepaalde zaak, het volk
zelf gehoord dient te worden aan de
hand van een referendum.
Groningen
Rome-Wereldraad
Van een onzer verslaggevers
HILVERSUM De commissie van de gezamenlijke werkgroep Ro
me-Wereldraad (Joint Working Group) die de opdracht had om de
kwestie van de aansluiting te bestuderen is met een rapport voor de
dag gekomen dat positief is. 'De bal is nu aan de andere kant van de
lijn gespeeld, wij zijn benieuwd hoe Rome terugspeelt', aldus dr. A.
H. van den Heuvel, directeur communicatie van de wereldraad van
kerken.
...zichtbaarheid in de apostolische opeenvolging...
reilen en zeilen van de kerk. maar
maakt die verantwoordelijkheid juist
mogelijk betekende toen al, bij dë
verschijning van het eerste deel, een
grote winst. Het boek bewaarde ons
ervoor uit te wijken naar een ideale
kerk en bewaarde ons bij de concrete
kerk, hoe graag een mens z'n ogen
daarvoor ook dicht doet en hoe be
grijpelijk ons van hieruit die
vlucht naar dy ideale kerk ook voor
komt. Alle wegen daarheen werden
door Berkouwer echter afgesneden,
m.n. in de hoofdstukken die over de
onverteerbare verdeeldheid van
de kerk handelden.
Deze grote winst wordt in het tweede
deel waar ik mij in het volgende
toe beperk verder binnengehaald.
Het is, op een wat saai eerste hoofd
stuk na, zeker zo versterkend \an
betekenis als het eerste deel, en m.i.
nog wel zo slagvaardig en ter zake.
De beide thema's waar omheen Ber
kouwer zijn stof groepeert, zijn die
van de apostoliciteit cn van de heilig
heid van de kerk. Het zijn allebei
thema's die ons naar het hart van de
hedendaagse geloofsbezinning bren
gen. Want wat betekent om daar
mee te beginnen dat woordje apos
toliciteit in de uitdrukking: apostoli
sche kerk? Berkouwer laat zien dat
dit woord niet alleen terug verwijst
naar het verleden, zelfs naar een
gezaghebbend verleden, maar ook
naar mensen die dit gezaghebbende
verleden vertegenwoordigen, nl. de
apostelen.
Ik sla nu maar over hoe Berkouwer
laat zien dat in deze verwijzing naar
mensen(!) niets van een spanning
tussen Gods werk en mensenwerk te
rug te vinden is, omdat Gods werk
zich immers kenmerkt door het in
dienst nemen van feilbare mensen.
Dat geldt ook van de apostelen: is er
een meer feilbaar mens te bedenken
dan Petrus?
Gezag
Maar deze kant van het woordje apos
tolisch laat ik liggen. Het gaat mij
vooral om dat gezaghebbende verle
den waarnaar het woordje apostolisch
verwijst. Wat verleent aan de aposte
len zoveel gezag en autoriteit dat wij
tot op vandaag de kerk nog onder de
norm van het apostolische willen
brengen? Voor Berkouwer wij
moeten hem hierin bijvallen kan
dat niets anders zijn dan hun predi
king van Jezus. De inhoud van hun
woorden is de grondslag van het ge
zag van hun woorden. Theologisch
uitgedrukt met excuses voor de
vaktaal betekent dat: het kerygma
fundeert het ambtelijk gezag in de
kerk, en niet omgekeerd.
Dat lijkt even op een woordspel of
zelfs op een steekspel over reeds lang
achterhaalde controversen met de the
ologen van het traditionele Rome.
Maar dc strekking van het betoog
gaat véél verder. Het gaat in de vraag
naar het apostolisch karakter van de
kerk om de vraag naar het eigene van
de kerk. en vooral: om de vraag waar
dat eigene van de kerk bewaard
wordt. Waar is die apostolische kerk.
d.w.z. die kerk die de toets van de
apostolische keur kan doorstaan? Dat
is een soort van scharnienraag waar
heel het boek van Berkouwer om
draait, en hij stelt dat brengt de
aard van zijn theologiseren mee
deze vraag niet alleen als theologische
vak vraag maar legt haar ook ak gewe
tensvraag voor aan alle kerken en
christenen.
n. II. Visser
Collegegeld (2)
Dc regering-Biesheuvel heeft een m.i.
omstreden wetsontwerp tot verhoging
\an het collegegeld slechts onder drei
ging van een kabinetscrisis erdoor
kunnen slepen. Ook ik had zo'n crisis
duidelijk niet willen zien gebeuren.
Het had heel wat ellende veroorzaakt
Daarom is het ook zo onverkwikke
lijk. dat niet de zakelijke aspecten
van het wetsontwerp zelf. maar een
dreigende politieke crisis de doorslag
heeft gegeven. Dit is een aantasting
van de parlementaire democratie. De
meerderheid van de Eerste Kamer
was tegen en toch is het wetsontwerp
aangenomen. Duidelijker kan het nau
welijks. De confessionele partijen heb
ben moeten zwichten voor DS'70 en
haar minister De Brauw. M.i. gaat
deze partij een steeds sterker stempel
drukken op de regering. Laten de
confessionelen dat beseffen en wel
licht in het najaar, als het wellicht
gunstiger is. de consequenties trek
ken. die ze nu nog niet konden trek
ken.
Muldrrberg
R.K.-visie
De rooms-katholieke theologen hou
den eraan vast dat het apostolische
als aanwijsbaar kenmerk van de kerk
daar bewaard is, waar de even
eens aanwijsbare apostolische
ambtsopvolging bewaard is. De onon
derbroken keten van elkaar opvolgen
de bisschoppen vanaf Petrus tot op
paus Paulus VI is het concrete ken
merk van de apostolische kerk.
Berkouwer beschermt deze visie van
onze rooms-katholieke medechristenen
voor onbillijke bejegening. De onon
derbroken ambtsopvolging bedoelt
geen mensenwerk te verheerlijken, in
tegendeel, ze is bedoeld als aanwijs
baar teken van bijstand van Gods
Geest. Waarom wil Berkouwer het
dan zo niet zeggen, en met hem de
meeste reformatorische christenen
niet? Daar zit geen verzet tegen de
aanwijsbaarheid of de zichtbaarheid
van de apostolische kerk achter. Daar
op kom ik straks nog terug. Het gaat
er veeleer om dat Berkouwer zich ook
hier blijvend wil verzetten tegen dat
conclusies trekken uit beloften van
God. Op beloften rijmen niet conclu
sies. maar geïnspireerde en moedige
wegen van bekering en vernieuwing.
A. A. de Haan Wie dat vergeet, maakt van beloften
automaten en maakt daarmee een le
vende kerk dood.
Het gaat dus niet tegen het aanwijs
bare en zichtbare van het apostoli
sche. Integendeel, dat zichtbare van
het apostolisch eigene is wezenlijk
voor de kerk. Het gaat Berkouwer
veeleer om wat anders. Hij wil alle
goedkope wegen naar zichtbaarheid en
overtuigende tegenwoordigheid afsnij
den. Het is goedkoop om de zichtbaar
heid in de apostolische opeenvolging
der ambten te zoeken (zoals Rome
doet). Het is even goedkoop om de
zichtbaarheid te zoeken in overeen
stemming met de woorden van de
belijdenis, alsof reeds daardoor dc
wegen van de kerk beschermd en
bepaald zouden zijn (zo het misver
stand van vele reformatorische chris
tenen). Hier vallen ineens diep ingrij
pende, actuele uitspraken. Berkouwer
herinnert eerst aan H. Bavincks
woord over tijden niet de beste
waarin het belijden van z'n geloof
vervangen werd door het geloven van
zijn belijdenis. En dan volgt even
verder de uitspraak dat in het leven
der kerk elke schijn vermeden moet
worden als zou reeds de inhoudelijke
conformiteit met het apostolisch ge
tuigenis de apostoliciteit in het belij
den der kerk garanderen (125).
Dat is een regel die zeker de gerefor
meerde traditie tot diepgaande bezin
ning oproept. Zij wordt in haar zin
en strekking duidelijk als Berkouwer
eraan toevoegt dat het aangrijpende
van alle belijden is gelegen in het
feit dat er geen scheiding kan bestaan
tussen ortho-doxie en ortho-praxie
(126). Wie aan een dergelijke schei
ding ook maar een strobreed zou
toegeven, heeft het christendom gede-
klasseerd tot een verbale aangelegen
heid, een zaak van woorden.
Concreet
Wat Berkouwer bezig is te doen,
wordt ons langzamerhand duidelijk.
Hij brengt ons opnieuw bij de concre
te bestaande kerk, en zegt eigenlijk:
daar hebben we het over, als we
'kerk' zeggen, en wat maken we er
van?
Deze zelfde werkwijze volgt hij als
het over de heiligheid van de kerk
gaat. Eerst gaat hij weer alle goedko
pe oplossingen om met dit woord
klaar te komen 'ik geloof een
hcilige(!) kerk' als even zovele
vluchtwegen ontmaskeren. Heilig mag
dan 'afgezonderd' betekenen, maar dat
betekent niet dat er niet iets 'ethisch'
mee bedoeld zou zijn, iets van een
'anders zijn', van een fascinerend le
ven dat de kerk eigen zou zijn. En als
blijkt dat er van die heiligheid van
de kerk weinig te zien is of soms
helemaal niets, dan staat Berkouwer
opnieuw klaar om vluchtwegen af te
snijden. Wij mogen deze onheilspel
lende situatie een onheilige heilige
kerk niet proberen te vergoeilijken
('we zijn toch allemaal zondaars') en
nog minder proberen te verklaren
('in dit leven kan het nu eenmaal
niet anders"), want dat betekent het
ergste wat de kerk kan doen: de
zonde als normale bagage accepteren.
Daarmee verraadt de kerk haar eigen
geheim: de vergeving der zonden. Ze
perverteert er haar eigen sleutelmacht
mee. nl. de kerkelijke tucht.
In een uitvoerig hoofdstuk laat Ber
kouwer zien dat kerkelijke tucht juist
als vooronderstelling heeft dat zonde
niet tot de normale bagage behoort,
cn dat het tegelijk voor mensen die
zelf evenmin zonder zonde zijn (Joh.
8. 1-10) afgrijselijk nauw steekt om
een eerste steen te werpen indien
ze ooit al zoveel moed zouden kunnen
vatten!
Ik beëindig mijn overzicht hiermee,
liet zou de moeite lonen méér aan te
halen, nog weer andere facetten van
het boek naar voren te halen, enz.
Ook denk ik dat het goed zou zijn om
erop te wijzen dat de kerk niet alleen
moeite met haar tucht heeft omdat ze
zelf uit zondaren bestaat, maar vooral
ook omdat er in een aantal gevallen
een groot verschil van mening bestaat
over wat we zonde zullen noemen en
wat niet. Daarover zou misschien ook
nog een boek te schrijven zijn.
Maar ik laat het bij het bovenstaande
en noem ter afsluiting nog één woord
dat bij Berkouwer bladzijde na blad
zijde terugkeert Dat is het woordje
'toetsen'. Apostolisch en heilig als
kenmerken van de kerk betekenen in
wezen dat de kerk, dat wil zeggen,
onze concrete kerken zich moeten
toetsen. Niet aan vroegere geslachten,
niet aan letters, niet aan formulerin
gen. Formalistisch kerk-zijn is er niet
meer bij. Maar aan het woord van de
apostelen en evangelisten zoals wij
dat naar ons beste weten verstaan.
Toetsen betekent: doen wij méér dan
'Here, Here' zeggen? Dat lijkt mij de
evangelische vraag, die dankzij Ber
kouwers boek. klemmender dan ooit
ons op het hart is gelegd.
Hij zei dit op een voorbereidende
bespreking van de agenda van de
komende zitting van centraal comité
van de wereldraad waarover wij reeds
eerder hebben bericht.
In dezelfde bijeenkomst gaf prof. dr.
H. Berkhof een overzicht van de the
ma's die in de loop der jaren allemaal
door de wereldraad werden gekozen
in relatie tot de stand van zaken met
de eenwording. Het probleem is tel
kens weer hoe je een samengaan kunt
hebben dat zo breed mogelijk is en er
tegelijkertijd een bepaalde kant mee
uit kunt. Het is op zichzelf reeds een
opmerkelijk feit, dat de aangesloten
kerken kunnen zeggen 'de conflicten
die we vertegenwoordigen hebben ons
niet uiteen doen vallen'. Dat geldt in
een heleboel zaken waar de kerken
met elkaar voor kwamen te staan,
vooral politieke. Alleen de Afrikaner-
kerken uit Zuid Afrika hebben de
band verbroken.
Maar de commissie voor Geloof en
Kerkorde wil natuurlijk veel meer
dan 'niet uiteenvallen', zij zoekt en
stuwt naar de eenwording. Met vallen
en opstaan, met stappen vooruit en
stappen terug, is men nu in het
stadium waarin het woord 'conciliari-
teit' valt, herinnerend aan de vroegste
ongedeelde concilies. Men wil er voor
al het verplichtende karakter van dit
samengaan van kerken mee aangeven,
zoals ook blijkt uit he tthema van de
komende zitting in Utrecht 'Commit
ted to fellowship', door Van den Heu
vel vertaald als 'de discipline of de
stijl van de gemeenschap'.
Te pretentieus
De wereldraad groeit vanzelf naar de
thema's toe, die te pretentieus lijken
te zijn wanneer ze voor het eerst
worden geformuleerd. Dat geldt ook
de conciliariteit: hoe vruchteloos ook
vaak de discussies lijken, vooral met
de orthodoxe kerken, in de omgang
met elkaar is men er er toch aan toe.
'Zelfs de orthodoxen wandelen temid
den van oecumenische wonderen die
ze weigeren te erkennen.' aldus prof.
Berkhof. Daarom is het tot uitdruk
king brengen van deze gedachte in
een gemeenschappelijke verklaring
wel iets dat men van de zitting in
Utrecht kan hopen, maar zeker niet al
te stellig verwachten.
Volgens Van den Heuvel kan er veel
discussie verwacht worden over het
programma tot bestrijding van het
racisme. De eerste half miljoen dollar
waartoe was besloten zijn nu alle
uitgekeerd, de vraag is nu of men het
program zal volmaken tot een milje-
ondollar of de zaak verder aan de
kerken zal overlaten. Er gaan stem
men op die zeggen: een doorgaan met
het fonds is een alibi voor de kerken
om zich daarmee van een eigen taak
ontslagen te achten, anderen zeggen
dat het fonds ook naar binnen toe zo
opvoedend heeft gewerkt dat er voor
al mee moet worden doorgegaan.
Moeilijker
Moeilijker nog wordt het met de
aanbeveling van de commissie voor
het anti-racisme programma om de
kerken actie te laten nemen tegen
investeringen in Zuid-Afrika. Gezag
hebbende stemmen uit Zuid Afrika
(Beyers Naudé, bisschop Zulu, Chief
Buthelezi) menen dat investeringen
indirect bijdragen tot verbetering van
het lot van zwart. Anderen in het
verleden ook Luthuli, en thans de
Rhodesische bisschop Muzorewa, die
voorzitter van de All Africa Council
of Churches is, wijzen erop dat die
investeringsijver in de afgelopen tien
jaar geen enkel neveneffect voor de
zwarte bevolking te zien heeft gege
ven en vinden alle gepraat over lots
verbetering als gevolg daarvan onzin.
Het wordt een moeilijke discussie om
dat met name de Amerikaanse kerken
inmiddels in hun eigen land een
praktijk hebben ontwikkeld om via
hun aandelen morele invloed uit te
oefenen in het economisch leven en
die pressiemogelijkheden ook voor
Zuid-Afrika nog onvoldoende benut
vinden.
Inzake Interkerkelijke Hulp zal vooral
het probleem aan de orde komen van
projecthulp of programmahulp en het
algemene vraagstuk dat bij grote ram
pen op één avond miljoenen worden
ingezameld voor de eerste leniging
van de nood maar dat men een paar
maanden later de guldentjes moet
lospeuteren voor de rehabilitatie van
dezelfde getroffenen.
Bij de Nederlandse Raad van kerket-
moeting met de wereldkerk ook voor
Nederland een nieuwe impuls ontvan
gen wordt voor een meer verplichten
de fase van de oecumene. De openba
re bijeenkomst op 19 augustus waarop
ongeveer duizend deelnemers ver
wacht worden zal onder meer worden
toegesproken door dr. Lukas Visscher,
de secretaris van Geloof en Kerkorde.
Reeds driekwart van het aantal gede
legeerden van het centraal comité zal
op zondag 20 augustus in Nederlandse
kerkdiensten te gast zijn.
BOEJOEMBARA (KNP) —De Witte
Paters, die op verlof zijn of benoemd
zijn voor Boeroendi, mogen van hun
algemene overste in Rome, pater Van
Asten, niet naar dit Afrikaanse land,
waar de uitmoording van de Hoetoe's
nog steeds voortduurt. Eerst wil pater
Van Asten nadere berichten ontvan
gen van zijn assistent, pater Perrier,
die momenteel voor onderzoek in
Boeroendi is. Algemeen wordt aange
nomen dat deze maatregel mede be
doeld is om de beschoppen van Boe
roendi onder dru kte zetten om evan
gelisch te handelen.
Dezer dagen is de vertrouwelijke nota
bekend geworden die algemene over
sten van de in Boeroendi werkzame
religieuzen op 24 mei hebben gezon
den aan het episcopaat. Deze nota
gaat veel verder in de veroordeling
van de rol van de regering bij de
moordpartijen dan het episcopaat, dat
zich beperkte tot het verzoek aan de
autoriteiten 'om de orde te herstellen
in echte rechtvaardigheid'. De voorzit
ter van de bisschoppenconferentie,
mgr. André Makarakiza van Gitega
ging zelfs zover dat hij de maatrege
len van president Micombero volledig
goedkeurde. Half juni schreef hij in
een herderlijke brief: 'God zij gepre
zen die onze strijdkrachten tezijde
stond'.
De oversten betuigen hun afgrijzen
van de uitmoording van personen die
hun uitvlucht hadden gezocht op de
missieposten en de terechtstelling van
gewonden in klinieken en ziekenhui
zen de massale aanhoudingen van
leerlingen van het middelbaar onder
wijs, die ook een doodvonnis beteken
den. In hun antwoord aan de religieu
zen schrijven de bisehoppen dat zij
wel degelijk herhaaldelijk stelling
hebben genomen al was het vaak
beter daarbij niet altijd aan de open
bare weg te timmeren. Zij ezweren
de missionarissen te lijven. 'Elke
opzoenbarende daad is niet noodzake
lijk profetisch'.
HYPOCRISIE
Zo waren we dan in het begin van
deze week even in Knokke en moes- J
ten daar, mede vanwege de jonge i
leden van ons gezelschap, de pret-tent j
binnengaan. Een tent waar men zo
van alles kan doen voor niet veel i
geld, tenminste als men niet alles wil
doen, maar waar men er niet op moet j
rekenen ook maar iets terug te ont-
vangen. Het is daar: doe wel en zie
niet om. Wat? Met houten ballen j
tegen een drempel aangooien zodat
hij in genummerde vakken terecht j
komt, bowling, met de loden kogels j
'flipperen', zoals de jongens het noe
men, schieten op wat beweegt, een
beer met enge gaatjes in zijn huid,
een telkens omhoog willende raket,
maar, en dat verbijsterde mij eigen
lijk, ook complete oorlogstonelen, die
dermate 'natuurgetrouw' waren dat je
ervan kon verbleken. Alsof er niets
aan de hand was stond zo een goed
moedig uitziende knaap het ene vlieg-
tuig na het andere uit de lucht te
plukken, een ander beschoot een land
schap in de nacht door er kleine j
bommen op steden, olietanks en ha-
venwerken te laten ontploffen. De
geluiden die een en ander voortbracht
waren eveneens van een ontstellende
realiteit. De jongens die dit bedrijf
uitoefenden leken en waren m.i. aller
minst oorlogszuchtig. Ze deden het
uit tijdverdrijf. Het bevreemdde mij
dat ik verderop geen bordeel tegen
kwam waar men met het besturen
van een knop een in de deur hangend
vrouwtje mannetjes aan de haak kon
laten slaan. Waarom èigenlijk niet. Ik
zie het verschil niet. Vreemd, wij zijn
nog altijd hypokriet in die dingen. De
boekhandelaar die geen slechte boe
ken wil verkopen bedient zijn klanten
wel op hun veelvuldige vraag naar
'oorlogsromans', 't Is altijd nog het
zelfde, Vroeger kwam slechts één ca
tegorie zondaars in aanmerking voor
de 'openbare schuldbelijdenis', dat wa
ren zij die tegen het zevende gebod
gezondigd hadden en dan daaruit nog
weer speciaal zij die te vroeg een
kind verwachtten. Onze vreemde
hypocrisie. Bijna onuitroeibaar.
Van een verslaggever
UTRECHT Het college van bestuur
van de Utrechtse rijksuniversiteit wil
een numerus fixus gaan instellen voor
de studierichtingen biologie, Engels
en farmacie. Het college heeft dit
voornemen bekend gemaakt in een
brief aan minister De Brauw" van
Wetenschappen.
In de brief schrijft het college, dat
het bepaald niet van ganser harte tot
de maatregel overgaat.
Alleen, zo zegt de brief, omdat ge
vreesd moet worden dat er weer
wachtlijsten zullen worden ingesteld,
moet overgegaan worden tot de nume
rus fixus. De brief zegt verder nog
dat de Utrechtse universiteit er wei
nig voor voelt om geconfronteerd te
worden met een teveel aan studenten,
terwijl de minister eerder dit jaar de
universiteit stringente bepalingen ten
aanzien van het aantal personeelsle
den heeft opgelegd. 'Er is al een
maximale onderwijscapaciteit binnen
de bestaande mogelijkheden', aldus
het college.
Van een correspondent
EMMELOORD De 49-jarige me
vrouw J. M. van Schendel-Luijks uit
Marknesse (No-Polder) is bijeen ver
keersongeluk omgekomen. Met haar
bromfiets reed de vrouw, moïder van
acht kinderen, plotseling een voor-
rangskruising op. waarna zij door een
vrachtwagen werd aangereden.
NED HERV KERK
Beroepen: te Bolsward: L. A. Nell tej
Steggerda.
Aangenomen: naar Wassenaar: (gods
dienstleraar Rijnlands Lyceum): kand.
A. J. van Buuren te Wassenaar; naar
Franeker: J. C. Muller te Beek.
Bedankt: voor Oudewater: A. Gooijer
te Delft.
GEREF KERKEN
Beroepen: te Hoek van Holland: D.
Land, voorheen zendingspred. te Nige
ria, wonende te Grotegast.
GEREF KERKEN (VRIJG
Beroepen: te Damwoude-Driesum,
Opende, Surhuisterveen, Kantens en
Vroomshoop: kand. C. Stam te Hooge-
veen.
GEREF GEMEENTEN
Beroepen: te Oudemirdum: P. Blok te
Dirksland.
Ann Head Dc bruid was zestien.
Uitgave: De Fontein. De Bilt. Prijs:
12,50,—
Dit uit het Engels vertaalde tiener
verhaal van twee kinderen (de brui
degom was 17). die een huwelijk
iaangingen, omdat er geen andere mo
gelijkheid was. Duidelijk gezegd: het
meisje, dochter van een bankier, wil
de geen andere oplossing, hoewel ook
de ouders van de jongen, evenals die
van haar, de echtverbintenis afwezen.
July, het meisje, vertelt het verhaal
over haar huwelijk met Bo Jo Jones,
de rugby-ster van de middelbare
school. De schrijfster, die dit jeugdge-
beuren in Amerika laat spelen, analy
seert het problemenpakket van de
twee jonggeliefden: de weerstand van
de ouders, het standsverschil, het
breken van beider schoolopleiding
maar stelt centraal, dat July en Bo Jo
Jones de baby. tegen alles in, wénsen.
Do tragiek is dan nog. dat het kindje
enige uren na de geboorte overlijdt
De wederzijdse ouders, die derhalve
zeer tijdelijk grootouders waren, wil-
een eigen leven gaan leiden. Wanneer
len dat de tieners uit elkaar gaan en
dat bijna lukt, blijkt de band, die
gelegd is. toch te sterk. Het huwelijk
blijft in tact, ze doorstaan de kracht
proef. Een eerlijk boek dat zowel een
waarschuwing als een geruststelling
inhoudt. Informatief voor tieners én
voor ouders. Rfs
ZWOLLE De tien maanden oude
Petra van Gerner is in Westenholte
(gemeente Zwolle) omgekomen toen
het meisje in de wandelwagen onder
uit gleed. Het tuigje, waarmee het
kind vast zat, klemde toen om het
halsje.
Elke WERKDAG (behalve 's zaterdags) bestaat er 's avonds tot
acht uur gelegenheid tot het telefonisch opgeven van familie
berichten, die nog de volgende ochtend moeten worden geplaatst
Dit kan uitsluitend onder no. 020-220383. Ook op ZONDAGAVOND
is dit mogelijk, maar dan van 7 tot 8.30 uur.
Eventueel kunnen elke WERKDAG (behalve 's zaterdags) gedu
rende de avonduren tot 8 uur ook andere advertenties opgegeven
worden. Deze advertenties kunnen echter niet in ons blad van de
volgende dag worden geplaatst
Na bovenstaande tijdstippen kunnen geen advertenties meer wor
den opgegeven.
