Veel schade en ongerief na nachtelijk noodweer Peiger verliest van NVV-bond in kort geding Vervolging na Groningse opstand minder gelukkig eoeo Expositie herdenkt beeldhouwer Krop Regering moet besluiten, zeggen werkende jongeren Pipo gefouilleerd TROUW /KWARTET VRIJDAG 7 JULI 1972 Binncnlnnd/Kunst T9 Kl.'l iiiBüminii Kampeerders in Limburg letterlijk weggespoeld Van een onzer verslaggeefsters AMSTERDAM Het noodweer, dat gisternacht over Nederland trok, heeft gisteren en vandaag de brandweerkorpsen in veel plaatsen nog druk bezig gehouden. Op tal van plaatsen zijn door de zware regenbuien kelders, gangen en zelfs gelijkvloers liggende kamers, totaal ondergelopen. De brandweerkorpsen hebben gister nacht wel geprobeerd de eerste nood te lenigen, maar er was op sommige plaatsen, vooral in Dordrecht en om geving en Zuid-Limburg bijna geen beginnen aan. De brandweer in Dordrecht heeft in verband met het noodweer niet min der dan zevenhonderd aanvragen om hulp gehad. Het ging dan met name om het leegpompen van huizen. Ver der hebben veel vakantiegangers, met name de kampeerders, erg veel last gehad van de zware regen. Ook de boeren zijn op verschillende plaatsen in Nederland ernstig gedu peerd door het noodweer. In het stroomgebied van de Reest en de Dinkel, in de buurt van Zwolle, heb ben de boeren een schade van meer dan een miljoen gulden geleden, door dat de Dinkel en de Reest buiten hun oevers zijn getreden en ettelijke hek- taren hooiland blank hebben gezet. De landbouworganisaties in deze streek hebben de overheid om hulp gevraagd. Vooral in Zuid-Limburg hebben de kampeerders het zeer zwaar te verdu ren gehad. De campings, bijvoorbeeld die in Valkenburg en Bunde, liggen daar op de hellingen van heuvels. De tentbewoners zijn hier gisternacht let- telijk uit hun bed gespoeld, in canti- ne's en plaatselijke café's zijn ze opge vangen. pt In Loon op Zand brandde de chroomleerfabriek Brabant na blikseminslag af. ïer De schade wordt begroot op een miljoen gulden. Industriebond: we gaan gewoon door ■Van onze sociaal-economische redactie AMSTERDAM Peiger heeft het kort geding tegen de Industrie bond NVV verloren. De president van de Amsterdamse rechtbank, mr. U. W. H. Stheeman, noemde gisteren de eis van Peiger 100.000 gulden voor elke keer dat de Industriebond NW acties onderneemt die de normale bedrijfsvoering bemoeilijken 'onhanteerbaar'. Hij veroordeelde het Emmer bedrijf ook tot betaling van de kosten van het kort geding: 500 gulden. Treinvertragingen Ook de spoorwegen hebben nogal wat last gehad van het noodweer. In de hele randstad en de kop van Noord- Holland hebben de treinen gistermor gen tot tien uur toe met vertraging gereden, ten gevolge van een groot aantal sein- en andere storingen door blikseminslag. Op de druk bereden zogenaamde 'ou de lijn' (die van Amsterdam naar Rotterdam) was sprake van treinver tragingen tot vijftien minuten. Tussen Utrecht en Leiden ontstonden storin gen in de seinen, ahob's en aki's, waardoor verscheidene treinen hebben moeten keren. In Alkmaar werd een relais in het seinhuis door de bliksem getroffen, waardoor het treinverkeer in de kop van Noord-Holland in de war raakte. In Zaandam ontstonden mankementen in de centrale verkeers leiding. De goederentreinen van de spoorwegen, die merendeels 's nachts rijden hebben de meeste hinder van het slechte weer ondervonden. Straten blank Van de Nederlandse plaatsen, die door het noodweer getroffen werden, was Dordrecht er wel het ergst aan toe. Veel straten, vooral in de oudere stadwijken, kwamen helemaal blank te staan. Soms stond het water er tot dertig centimeter hoog. De tunnel onder de spoorweg tussen de oude stad en Dordrecht-zuid liep helemaal onder water en moest worden leegge pompt, voordat er weer verkeer door kon. Op enkele plaatsen vielen gaten in het wegdek. Bij het leegpompen van kelders werd de dienst openbare werken van de gemeente ingescha keld. Het gemeentebestuur beraadt zich op de moeilijke situatie, die voor een aantal mensen in financieel opzicht is ontstaan. Burgemeester Van der Lee heeft toegezegd dat alles in het werk gesteld zal worden om de schade zo veel mogelijk te verzachten. In verschillende plaatsen in Zuid-Lim burg vielen hagelstenen als duive- eieren. In Geleen werd een persoon ernstig gewond, toen hij door de bliksem getroffen werd, in Meerssen werd een meisje licht gewond, toen zij geraakt werd door een kelderdeur, die onder de druk van het water uit zijn sponningen sprong. In Winterlee brandde een kapitale hooischuur af na blikseminslagen en in Meerssen stroomde het water in en uit door de ramen van de gelijkvloers gelegen vertrekken. Pipo de Clown, die gisteren naar Parijs vloog om een Frans zang koortje 'Les Poppys' op te halen voor een optreden in Unicef-kinder- gala, werd door de Franse grenspolitie gefouilleerd op wapens en eventuele explosieven. Er werd ook onder zijn hoedje gekeken. Een klein Frans meisje troostte hem later met een snoepje. Hier is hij weer terug op Schiphol. Hopeloos onduidelijke situatie Van een verslaggever UTRECHT In een in felle toon gestelde brief heeft de Katholieke Werkende Jeugd van de regering geë ist dat zij 'zich niet aan haar verant woordelijkheid onttrekt' en op 1 au gustus de nodige maatregelen voor de werkende jongeren laat ingaan. Als belangrijkste punt omvatten de maat regelen een regeling voor de betaling van de ene dag vorming of opleiding in de week die wettelijk is voorge schreven maar die veelal wordt ontdo ken door meningsverschillen over de betaling. 'Wij zijn en blijven van mening dat wanneer de regering geen compense rende maatregelen tot stand brengt, deze ene dag vorming of opleiding door de werkgever uitbetaald moet worden', aldus de KWJ. De organisa tie schrijft ook aan de regering: 'Het alleen maar vragen van adviezen heeft weinig zin. Uiteindelijk zult u moeten besluiten. U bent verantwoordelijk voor de hopeloos onduidelijke situatie waarin ongeveer 100.000 werkende jongeren verkeren'. Volgens de KWJ heeft de regering blijkbaar nogal wat moeite definitief te beslissen over het interimadvies van de SER over de financiële positie van de werkende jongeren. Door het uitblijven van die beslissing brengt de regering, aldus de KWJ, de onge veer 100.000 jongeren die het aangaat in een 'geweldi hopeloze situatie'. Volgens de KWJ is er grote onduide lijkheid, met name in die beroeps groepen waar maar weinig per cao is geregeld. 'Jongeren worden onder druk gezet om die ene dag niet naar school of naar vormingsinstituten te gaan en maar door te werken'. Een andere opmerking van de KWJ hiero ver: 'De ene werkgever betaalt wel, de andere niet. Soms wordt wel doorbe taald als men in het verband van het leerlingenwezen een opleidinghvolgt en niet als men naar een vormingsin stituut wil gaan'. De jongeren komen er zo toe soms met steun van hun ouders, de gedeet- elijke leerplicht te ontduiken en in de gezinnen kunnen er conflicten ont staan, aldus de KWJ. De door de SER, in afwachting van een volledige leerplicht tot 18 jaar, voorgestelde interimvoorziening hield een bijslagregeling in. Van onze kunstredactie Je vraagt je wel eens af waarom de naam Hildo Krop (1884-1970) voor bijna iedereen een begrip is. Misschien omdat hij sinds 1916 al werd die ttiel pas in 1956 officieel stadsbeeldhou wer van Amsterdam was. Waar schijnlijk ook door zijn enorme produktiviteit, die zijn naam door de jaren heen steeds weer even en meestal in kleine berichten in de publiciteit bracht. Dat moet wel, want Krop was geen mens over wiens leven hartige anek doten de ronde deden. Als hij in het nieuws kwam was dat naar aanleiding van zijn kunst en daardoor alleen. Zoals nu weer vanwege de herden kingstentoonstelling die tot 31 juli gehouden wordt in de expositiezalen van Mak van Waay N.V. Nes 73-85 te Amsterdam. Daar staan meer dan tweehonderd beelden en beeldjes en daar hangen grote foto's van vele van zijn monu mentale werken. Overal in de stad kun je ze vinden en soms zijn ze zo bij hun omgeving aangepast, dat je ze gewoon niet meer echt ziet. De rol, die Hildo Krop's kunst speelde in het maatschappelijk leven zou je een beet je kunnen vergelijken met de rol van en bassist in een orkest. Vaak is zijn spel zó opgenomen in het totaal der klanken, dat je het apart bijna niet meer kan identificeren. Als hij niet meespeelt, mis je zijn bijdrage echter nadrukkelijk. Hildo Krop's beeldhouwwerken zijn zo alom vertegenwoordigd, dat je ze als 'vanzelfsprekend' aanvaardt; ze ho ren te zijn waar ze zijn. SOICALE KUNST Zijn kunst is een echte sociale kunst gebleken, zijn leven lang heeft hij voor architecten gewerkt, hij versier de gebouwen en bruggen, hij wist zich steeds aan te passen aan een bepaalde gegevenheid, voerde sterk gebonden opdrachten uit, maar raakte nooit verstrikt in de netten van een architecturale dogmatiek. Hij wist zichzelf te blijven en ook in gebon denheid uitte hij zich vrij. Hij liet zich door niemand ervan weerhouden te zeggen, wat hij te zeggen had. Hij deed dat meestal heel sober en eenvoudig. Die eenvoud springt uit al zijn werk naar voren en daaraan heeft Krop's oeuvre die vanzelfsprekende toegankelijkheid te danken. Op deze tentoonstelling veel 'vrije' beelden, in vele steensoorten, in hout en brons, maar vooral ook de kleine soms heel kleine gebakken, kleurig geglazuurde plastiekjes, opvallend door de lichte, melodieuze speelsheid van behandeling. Kleine sieraden, die blijk geven van een innige, maar directe en doelbewuste observatie. In dit werk breekt heel dikwijls een glimlach door, soms gemengd met enige spot. die toch eigenlijk nooit cynisch werd, maar bezield werd door een weldadige humor. Werk dat van een pure en warme menselijkheid ge tuigt. De tentoonstelling is uitstekend inge richt en aangevuld met tekeningen. In een projectiezaaltje zijn de hele n| In zijn vonnis overwoog mr. Sthee man dathij niet kon ingaan op de vraag of Peiger zijn stakende werkne- ;ii mers mocht ontslaan. Dat de Indus- d triebond NVV de werknemers van ijl| Peiger heeft gestimuleerd om tegen de ontslagen te ageren zonder te adviseren de ontslagen bij de kanton- igt rechter aanhangig te maken vond mr. Stheeman niet onrechtmatig. Ook achtte hij de verantwoordelijkheid van de Industriebond NW voor de '0 vechtpartijen en het blokkeren van de toegangswegen naar het bedrijf niet aangetoond. Tenslotte merkte de pre sident op dat hij ook in de opmerking van bondsvoorzitter A. Groenevelt O.I'het bedrijf van Peiger zal worden kapot gestaakt' geen onrechtmatige" Mfdaad zag. en een commentaar op het vonnis zei eli bondssecretaris J. de Jong van de Industriebond NVV dat 'Peiger op een verschrikkelijke manier is afge gaan. Wij hebben niet ontkend dat nc wij hun werknemers tot staking 'heb ben aangezet en dat is dus toegestaan. - Wij gaan nu gewoon door', aldus de bondssecretaris. Eerst alles doen voor zo gunstig mogelijk gevangenisklimaat Van een juridische medewerker AMSTERDAM Enkele'oproerkraaiers'zijn door de rechtbank in Groningen veroordeeld tot ge vangenisstraffen van acht maanden tot één maand op grond van hun aandeel in de opstand in het huis van bewaring in Groningen op 4 november. Hel meest opmerkelijke in deze zaak is wel het mysterie rondom de motieven van de verdachten. Civele procedure De Industriebond NVV zal nog met zijn advocaat mr. M. Rood overleggen of Peiger in een civiele procedure gedaagd moet worden om de ontsla gen in te trekken dan wel schadeloos te stellen. Deze kwestie moet voor 15 augustus binnen een half jaar na de u ontslagdatum, aanhangig worden ge- eimaakt. it °®Zoals bekend begon het conflict bij °®Pelger vier maanden geleden toen Peiger de omstreden NW-bedrijfscon- tactman A. Platje op staande voet ontsloeg wegens opruiende toespraken 1 in het bedrijf. De Industriebond NW koos onmiddellijk partij voor de 35 a Werknemers die toen uit solidariteit u met Platje in staking gingen. Sinds- dien handhaaft de Industriebond le NVV de eis dat er pas over een oplossing kan worden gepraat als alle stakers inclusief Platje weer in dienst perden genomen (Zodat ze na for- toeel ontslag in aanmerking komen it Voor een werkloosheidsuitkering). De Firma Peiger die tot dusverre "ook weigerde een- ondernemingsraad 1 in te stellen wilde op deze eis niet ingaan. Ook de onderhandelingen, die V op aandrang van mr. Stheeman wer den gevoerd, leidden niet tot conces van een van de partijen. Het is {jog niet bekend of Peiger in hoger beroep zal gaan. Schreef de onderzoekscommissie-Wolt- man reeds: 'Over weinig onderwerpen waren alle gehoorde personen het zo zeer eens als hierover: niemand kon verklaren, waarom de opstand was uitgebroken; men had er geen logi sche reden voor; men had de opstand ook niet verwacht', ook op de strafzit ting kwam hierover geen enkele op heldering. Terecht heeft indertijd deze commis sie niet gemikt op één oorzaak, maar op een samenstel van factoren. Blij kens haar rapport beschouwde zij de opstand niet zozeer als produkt van incidentele omstandigheden (bijvoor beeld een slechte verhouding tussen directeur en gestichtspredikant) maar veeleer als een symptoom van het instituut huis van bewaring in zijn huidige vorm, waarover wij op 3 juni schreven. Het is algemeen bekend dat er in een huis van bewaring altijd een zekere explosieve sfeer hangt. Een regiem, vol betuttelende en dus infantiliseren de elementen, lokt nu eenmaal de meest primaire reactie van de mens uit: verzet (in welke vorm dan ook) tegen de machthebbers en hun tra wanten. Hoe kan het anders? De gedetineerde mist in zijn situatie vrijwel alles wat voor het mens-zijn en mens-voelen fundamenteel is: zijn omgang met vrouw, vriend, vriendin, kroost: zijn privacy, dat wil zeggen: keuzevrijheid in handel en wandel; eigen werk en creativiteit; kortom: hij kan onmoge lijk zijn eigen leven 'leiden', doch wordt gedwongen dat van een gevan gene te 'lijden'. Bovendien wordt bij hem tevredenheid verondersteld over de humaniteit, waarmee de detentie in toenemende mate wordt omringd. Weinigen beseffen, dat het vernede rende karakter van de situatie hier door eerder zal worden verhoogd. Hoe dichter de maatschappij de gevangenis nadert, hoe navranter de vrijheidsbe neming voor de betrokkene wordt: de worst wordt hem eigenlijk nog nader tot de mond gebracht, zonder dat hij er bij kan. Steeds mèèr Het is nauwelijks verwonderlijk, dat de gedetineerden dan gelijk kinde ren steeds méér willen. De bewaar ders zijn de eersten, die hiermee te maken hebben: zij moeten zich vaak veel ongeduld, korzeligheid en grof heid van de kant van de gedetineer den laten welgevallen. Strubbelingen en zelfs geweld horen daarbij niet tot de uitzonderingen. In een huis van bewaring speelt de spanning in verband met de lengte van de voorlopige hechtenis, de on duidelijkheid van de noodzaak ervan en het wachtende proces een belang rijke rol. De directeur kan weliswaar wegens het begaan van feiten, 'die onverenigbaar zijn met een goede or de en tucht' disciplinaire sancties op leggen, zoals opsluiting in een straf- cel. inhouding van voorrechten, ont houding van bezoek, brieven, lectuur en dergelijke, maar ook hier geldt natuurlijk: voorkomen is beter dan genezen. Door een soepele houding zullen conflicten eerder worden opge lost dan door strafmaatregelen, mits daarover eensgezindheid tussen direc tie en bewaarders bestaat: sancties dienen vaak slechts tot instandhou ding van de schijnrust. Desalniettemin zijn ze onvermijdelijk als zich ernstige excessen voordoen. Doch de vraag rijst, of er dan alleen disciplinair, dus binnen het gesticht, dan wel strafrechtelijk, door openbaar ministerie en rechter, moet worden ingegrepen. In extreme situaties (men denke aan de moord op een medege vangene door dr. O., aan het zwaar verwonden van een bewaarder met een ijzeren staaf of met een fles) zal niemand zich verbazen over een straf rechtelijke vervolging van de dader en een nieuwe veroordeling door de rechtbank. Aan de andere kant moet men zoals gezegd niet vergeten, dat in de structuur van de meeste strafgestichten, met name v^n de hui zen van bewaring, talloze escalatiemo gelijkheden verankerd liggen. Klimaat In ons recht is het de officier van justitie gelukkig toegestaan om van vervolging af te zien op gronden aan het algemeen belang ontleend. Mij dunkt, dat dit algemeen belang alleen gebaat is bij vervolging in zaken be treffende detentie-problematiek, als het strafrecht in staat is bij te sturen, wat in de gevangenissituatie zelf op geen enkele manier lijkt te kunnen worden opgelost. Dit betekent, dat eerst alles moet zijn geprobeerd om een zo gunstig mogelijk gevangeniskli maat te creëren. In dit verband is dan ook essentiëler, wat de onderzoekscommissie-Woltman ter verbetering van de huizen van bewaring heeft voorgesteld. Nu een dergelijke opstand sterk symptoma tisch voor de aard van een huis van Een deel van de ravage na de opstand. bewaring blijkt te zijn, zou de recht vaardiging van een openbaar proces hebben kunnen liggen in het publie kelijk aan de orde stellen van de complexe situatie die daarin heerst. Merkwaardigerwijze is het rapport- Woltman nagenoeg buiten beschou wing gebleven, hoewel dat allicht een interessante aanvulling had kunnen geven op het op zichzelf veelzeg gende ontbreken van motieven. Vrijwel in ieder proces worden trou wens de werkelijke motieven tot de daad uit objectieve omstandigheden afgeleid, alleen al omdat de verdachte deze vaak zelf niet of nauwelijks kent. In eigen boezem Kan men zich dus al de vraag stellen, in hoeverre de justitie de hand in eigen boezem kan steken (het voorlo pige hechtenisbeleid!) ook anderszins is dc vervolging in deze zaak minder gelukkig geweest. Gelijktijdig met het onderzoek-Woltman vond het straf rechtelijk onderzoek plaats en nog wel in nabijgelegen, zo niet in aan grenzende ruimten. Zeer waarschijn lijk hebben dc gedetineerden zich daardoor bij het verhoor terughou dend opgesteld; er waren téveel asso ciaties met de justitiële buren dan om- al te vertrouwelijke mededelingen te kunnen doen. Sprekend is het percentage van de gedetineerden, dat zich door de com missie heeft laten horen: 19 van de 89. dat is 20 procent. Daarenboven zou hier een direct opgelegde discipli naire straf meer preventieve werking hebben gehad in plaats van afvoering naar politiebureau en cellengebouw in Veenhuizen met na acht maanden nog eens een berechting. Daarbij zou een plan tot bijdrage in de schadevergoe ding of tot hulp bij het herstel van de aangebrachte vernielingen van meer opvoedende waarde voor de op standelingen (ook wel 'raddraaiers' genoemd in een ambtelijk schrijven) zijn geweest. Het is duidelijk, dat het de hoogste tijd wordt om de conclusies van het rapport-Woltman in daden om te zet- tenJn een recente nota aan de Ka mers deelt dc staatssecretaris mede binnenkort een commissie in te zullen stellen, tot herbezinning op de functie en het doel van het huis van bewa ring. Hopenlijk zullen er te zijner tijd wél vpldoendc financiële middelen be schikbaar zijn om de eventuele aanbe velingen van die commissie te realise ren, zeker waar deze samenvallen met voorstellen van de commissie-Wolt- man. Anders blijft het allicht: van de lik in de nor. Het laatste werk van Hildo Krop, 'Zittend vrouwtje' (1967-1969) dag dia's te zien en teksten te horen over Krop's monumentale beelden. Boek over Bomans het meest verkocht Van onze kunstredactie AMSTERDAM Zowel boven- als onderaan de lijst van de tien meest- verkochte boeken staat deze maand een Bomans-boek. Op de eerste plaats staat 'HerinineriTigen aan Godfniod Bo mans' en als tiende komt Bomans' eigen 'Op reis rond de wereld en op Rottumerplaat'. Verder behoren tot de meest gevraagde boeken 'De vrouw als eunuch' van Germaine Greer,' het Rapport van de club van Rome en 'Do taal der liefde' van G. K. van het Reve. Orgelconcours voor amateurs in Elburg ELBURG Morgen zal in de Grote- of St. Nicolaaskerk in Elburg voor de tweede maal een nationaal orgelcon cours voor amateurorganisten worden gehouden. Er wordt door 32 deelne mers, variërend in leeftijd van 13 tot 53 jaar aan deelgenomen. De jury wordt gevormd door Feiko Asma, Jan J. van den Berg en W. P. Verheul. Het concours begint om 9.30 uur en eindigt om 17.00 uur. Na de prijsuit reiking 's avonds om 20.00 uur zullen Feike Asma en Jan J. van den Berg gezamenlijk het slotconcert verzorgen. Indiase muziek voor een groot publiek Van onze kunstredacteur AMSTERDAM Het grote succes van de Indiase musici Ustad Vilayat Khan en Zamir Ahmed Khan tijdens het Holland Festival heeft een lange reeks concerten met Indiase muziek ten gevolge gehad. Ahmed Khan, do tablaspeler, bleef nog in Nederland, waar momenteel ook een andere Indi ase virtuoos. Jamaluddin Bhartiya vertoeft. Samen met tampouraspeel- ster Kumari Darsan zullen zij concer teren in de Amsterdamse Moses en Aüronkerk bij het Waterloopleln. Dat gebeurt elke woensdag- en vrijdaga vond van 12 t.m. 11 augustus vanaf 22.00 uur. Om zoveel mogelijk mensen in de gelegenheid te stellen dit bij te wonen, is de toegangsprijs gesteld op 3.50. Horizontaal: 1. spierpijn, 5 latwerk, 7 zuiver, 8. mand, 10. Europeaan, 11. mak, 12. muzieknoot, 13. kosten ko per, 14, waterblaasje, 15, gesloten, 10. vangwerktuig, 17. wending, 18, wild zwijn, 20. huisdier, 21. dwaas, 22. edelgas, '24. pers. voornaamw., 25. deel van de dag. 26. water in Friesland, 27. rei van zangers, 28. buitenhaven, 29. deel, 30 water in N.Br. Verticaal: 1. hijswerktuig, 2. handeg- ge, 3. voorkomen, 4. afk. van Man gaan, 5. vertragiqgstocstel, 6. voeg woord, 8. danspartij, 9. natuurlijk wa terbekken, 11. achting, 12. lichte be dwelming, 14. erg, 15. twijg, 16 huid, 17. wang. 19. beroep, 20. vrucht. 22. steenvrucht. 23. snelstromcnd smal water. 25. gevangenis, 26. alvorens, 27. volksnaam van de kauw. 28. rondhout. Kruiswoord-puzzel Oplossing van gisteren. Horizontaal: 1. bes, 4. ark, 7. Epen. 8. O.E., 10. lama. 13 al. 14. N.T., 16. are. 17. staar, 19. aak. 20. kn. 21. da. 22. keen. 24 na. 26. edel. 27. sol. 28. rib Verticaal: 2. Eem, 3. spant, 4. An, 5. k.o., 6. plataan, 9. elegant, 11. al, 12. aar, 15. tak, 17. ski, 18. anker, 21. de, 23. Eli, 25. as, 26. el.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1972 | | pagina 13