Halverwege het festival
Berio geen trekpleister
Ligeti, Nono, Berio
Korenconcert was
gewijd aan Schütz
Van Schayks 'Feest'
verdeeld ontvangen
Bisschop wil contact met
IJmondgemeente houder
Boekenetalage
PEN-club beraadt zich
over huiszoekingen
Zwevend Pond doet
koersen duikelen
op beurs in Tokio
'Geen visumplicht
voor Surinamers'
vandaag K
Beroepings-
werk
Collegegeldverhoging |m
passeert Kamercommissii
fROUW/KWARTET MAANDAG 26 JUNI 1972
KI .V S T K K11K
T2W/1
crp
door R. N. Degens
AMSTERDAM We kunnen nu met z'n allen wel opgewekt doen over de interessante veelzijdige
opzet van de jubileum-Holland Festival, en we willen best allemaal liet verstandig progressieve mu
ziekbeleid loven van een festival dat zoveel Berio in zijn programma's doet, maar we moeten nu, bij
na halverwege de drie weken die het duurt, wel vaststellen dat 'het publiek' daar kennelijk anders
over denkt
Het exclusieve Berio-programma dat
het Rotterdams Philharmonisch Or
kest vorige week gaf, met nota bene
zijn befaamde 'Sinfonia' (met Swingle
Singers) tot slot was slecht bezocht
Men kon dat toeschrijven aan de
bekende schroom van de Rotterdam
mers voor alles wat op muzikaal ge
bied verder gaat dan Ravel en Bartók.
Maar toen zaterdagavond het Concert
gebouworkest in Amsterdam een ei
gentijds programma met ook een stuk
van Berio als pièce de resistance
speelde (u leest daarover elders op
deze pagina) was daar ook maar een
handvol publiek bij. Diezelfde avond
zaten wij in een afschuwelijk leeg
Carré te veronderstellen dat de echte
liefhebbers misschien in massa naar
het Concertgebouw getogen waren, en
dat het daardoor in Carré.
Niet geschikt
In dat Carré dirigeerde Berio toen
twee eigen werken, te weten 'Recital',
kersvers uit de pen gevloeid voor
Cathy Berberian. en Laborintus II,
een stuk muziektheater uit 1965.
Daarvoor had de 37-jarige Engelse
componist Harrison Birtwistle zijn ei
gen. van 1971 daterende Cantata voor
zangstem en zeven instrumenten gedi
rigeerd. Deze Cantata, een nauwelijks
merkbaar uit de stilte opkomend stuk
Weberniaanse muziek op teksten van
grafschriften en zinnen uit de Griekse
mythologie, bleek allerminst geschikt
om in de holle leegte van dit Carré
tot zijn recht te komen; een kuch van
de portier achter de klapdeuren was
ad voldoende om de sfeer te verstoren,
zo brekelijk is deze muziek. Die.
dacht ik. ook niet van zóveel impor
tantie is. dat zij nodig het eigentijdse
karakter van het Holland Festival me
de moet bepalen.
Dat kan wel gezegd worden van de
muziek van Berio omdat die èn volle
dig eigentijds, maar toch niet esote
risch is dat zij niet door een 'breder
publiek' verstaan zou kunnen worden.
Als je dat verstaan letterlijk neemt
hebben zelfs de ingewijden zaterdaga
vond weinig aan de uitvoering van
'Recital' gehad. Want de hiervoor
toch wel zeer belangrijke teksten die
Berio ook zelf schreef of uitzocht,
waren onverstaanbaar door ten eerste
de enorme afstand die Cathy Berberi
an over de lege piste van Carré heen
naar het publiek moest overbruggen
en ten tweede door de wel versterken
de maar niet verduidelijkende wer
king van de contactmicrofoon die ze
haar daarvoor opgeprikt hadden. Zo
kwam er weinig over van de ongetwij
feld aangrijpende presentatie van de
door en in haar 'carrière' geïsoleerde
concertzangeres, wier mentale ziekte
beeld in een 'krankzinnig' recital
wordt getypeerd.
Virtuositeit
Wat wél over kwam, was de onge
hoorde virtuositeit waarmee Berio
met fragmenten uit stukken van Mon
teverdi en Delibes tot Strawinsky en
Schönberg een stylistlsch gaaf geheel
door Jac. Kort
AMSTERDAM Hoewel er over de
wenselijkheid van het herhalen van
een compositie op hetzelfde concert
zeer verschillend wordt gedacht, was
er ditmaal voor een herhaling van
Ligetl's Melodieën een goede reden.
De componist heeft namelijk zelf uit
gesproken dat zijn werk bij het eerste
horen een chaotische indruk maakt,
maar dat de tweede auditie de gewen-
Howard Carter en A.C. Mace, Het
graf van Tut-anch-amon. Paperback.
359 blz. 19,50. Uitgave van Fibula -
Van Dishoeck, Bussum.
De ontdekking, vijftig jaar geleden,
van heit prachtige koningsgraf van
Toetanchamon in Egypte, is mede door
de tentoonstelling van de gevonden
schatten in Londen opnieuw in de aan
dacht en de publiciteit. Daarom is het
een goed idee van de uitgever om het
eeste verslag dat de ontdekker van
het graf, Carter, in 1923 liet verschij
nen en dat in 1927 in Nederlandse
vertaling uitkwam, nog eens beschik
baar te stellen. Dat gebeurt in een on
gewijzigde herdruk, inclusief de oude
spelling, de oude typografie en de
fraaie oude band. Inlichtingen en be
schrijvingen uit de eerste hand dus,
verlucht met tientallen opnamen-van-
het-eerste uur. Naast het recente,
prachtige boek van de Franse egypto-
loge Christiane Desroches-Noblecourt
is deze heruitgaaf van Carters verslag
een historisch document
W.F.S.
ste duidelijkheid verschaft
Wat mij betreft maakte de tweede
uitvoering niets duidelijk. Ligeti
werkt sinds jaren met een procédé
dat hij als 'onhoorbare pollfonie' beti
telt en dat op de luisteraar overkomt
als het abrupt of geleidelijk verschui
ven van klankvlakken. In Melodieën
was deze werkwijze bijzonder goed te
volgen doordat behalve de hoorns alle
Instrumentengroepen (dus ook de
strijkers) met slechts één instrument
vertegenwoordigd waren hetgeen ten
gevolge had dat er van onhoorbaar
heid nauwelijks sprake was.
Persoonlijk had ik Luciano Berio's
Allelujah II liever tweemaal gehoord
ais er dan toch iets herhaald moest
worden. Want ten eerste wordt er in
dit uit 1958 daterend werk veel meer
overhoop gehaald dan in Ligeti's Me
lodieën en ten tweede was de opstel
ling van dit voor vijf instrumentale
groepen geschreven werk zodanig dat
men de groepen moeilijk uit elkaar
kon houden. Vier op het podium en
één achter in de zaal is in dit geval
een allesbehalve ideale opstelling, al
deed Hans Vonk al het mogelijke om
het spel van deze laatste groep
synchroon te laten verlopen met wat
er onder Michael Gielens leiding op
het podium gebeurde.
Luigi Nono's Canti di vita e d'amore,
voor sopraan, tenor en orkest heeft
men reeds eerder in dit seizoen kun
nen horen. Ook thans waren Halina
Lucomska en Lode Devos de eminente
vertolkers van deze liederenserie, die
mede door de zo voortreffelijke bege
leiding van het Concertgebouworkest
een grote indruk maakte op het gerin
ge aantal toehoorders dat naar de Van
Baerlestraat was gekomen.
heeft gecomponeerd, dat in zijn enor
me technische eisen op vocaal en
mimische gebied helemaal op Cathy
Berberian is afgestemd, zonder wie
het ook nooit geschreven zou zijn en
zonder wie het ook nooit werkelijk
goed uitgevoerd zal kunnen worden.
Wat niet wegneemt dat het nu alle
maal een beetje ongrijpbaar in de
veel te grote ruimte bleef hangen.
Die grote ruimte hadden de mensen
van de Experimental Theatre Group
en de leden van de Mime-opleiding
van de Theaterschool Amsterdam wel
nodig voor de bewegingen die David
Pountney verzonnen had bij 'Laborin
tus II', een meeslepend stuk muziek,
geëngageerd zoals zo vaak bij Berio
met het veelzijdige leven zelf, met de
mens. en daardoor en daarom geba
seerd op de menselijke stem als cen
traal leven- en klankgevend element.
Dat kun je allemaal bedenken en
beamen als je alleen de muziek hoort
Maar daarin werden we zaterdagavond
danig gehinderd door de even preten
tieuze als onmachtige scenische ver
beelding die Pountney en Fielding er
bij verzonnen hadden, en tengevolge
waarvan een zestal verklede mensen
onder wisselende belichting met auto
buitenbanden liepen te sjouwen en er
een grote rooie plastic-pop opgeblazen
in de nok van het theater gehesen
werd. Een en ander om de teksten uit
o.a. Dante's inferno te visualiseren.
Bij dergelijke pijnlijke onmachtighe
den krijg je neiging de thuisblijvers
gelijk te geven. Maar omdat er on
danks alles toch altijd wel wat van de
grootheid van deze muziek doordringt
hadden ze in dit geval weer geen
gelijk.
Frustraties
Dat lag anders bij 'Live Music Now'
die de dag ervoor in het Scheveningse
Circustheater werd gepresenteerd als
'een gezamenlijk project van het Mo
biel Ensemble Nederland, Holland
Festival en NOS'. In tegenstelling tot
de Birtwistle-Berio avond, die door de
Nederlandse Operastichting wordt ge
presenteerd en die men vanavond
(maandag) nog in Carré en 28 juni in
Scheveningen kan bijwonen, was Live
Music Now eenmalig. De publieke
belangstelling was ook bijzonder ge
ring, maar de gapende leegte in de
zaal werd levensgroot opgevuld door
het kabaal dat er vanaf het podium
tienvoudig elektronisch versterkt over
uitgestort werd. Bij het stuk van
David Porcelijn, die in opdracht van
het ministerie van erm in 1971 zijn
'Confrontations and Indoctrianations'
had geschreven, kon je nog voorstel
len dat iemand met deze agressieve
muzikale hardhandigheid op een be
vrijdende manier zijn minderwaardig
heidscomplex wil afreageren. Maar
dan is het nog voor de toehoorders
geen lolletje naar zoveel luidkeels
verkondigde frustraties met pijn in de
oren te moeten luisteren.
Bij 'Live Music Now' van Chris Hin-
ze, waaraan het hele programma zijn
titel ontleende, vierde de onoorspron
kelijkheid, tot enorme proporties op
geblazen, hoogtij. Voor dit werk was
opdracht gegeven door het Holland
Festival en de Joh. Wagenaarstich-
ting, die natuurlijk ook niet wisten
wat het zou worden, maar die wel wat
hadden kunnen vermoeden. Het dui
delijkst valt het nog te omschrijven
met; een potpourri van stukjes geba
seerd op verschillende (o.a. Latijns-
amerikaanse) dansritmen. De muzika
le potentie ervan ligt in de buurt van
Albert (Persian Market) Ketelby.
Hinze melkt de exotische ritmische
patronen echter veel verder uit en hij
gebruikt daarbij de uitermate goedko
pe effect-formule van het alsmaar har
der; tot oorverscheurens toe. Daarmee
doet hij aan een muzikale milieuver
ontreiniging die met name voor de
trommelvliezen van de toehoorders
schadelijk is, en die je alleen maar
kunt ontlopen door er niet naar te
gaan luisteren (wat velen dan ook
door Adr. Hagen
DEIN HAAG He ui rich Schtltz was
een ernstig componist Wellicht is dat
een van de redenen, dat zijn muziek
tot aan de dag van vandaag voor
velen een gesloten boek is gebleven.
Het is dan ook een goede gedachte
geweest in het Holland Festival een
concert aan hem te wijden. Gelukkig
was daartoe een aanleiding, in Neder
land herdenkt men graag; de sterfdag
van Schütz op 6 november 1672 heeft
men dankbaar aangegrepen.
Het concert in de Haagse Lutherse
kerk werd gegeven door het Neder
lands Kamerkoor, dirigent Fehx de
Nobel, en het NCRV-vocaal Ensemble,
dirigent Marinus Voorberg. Een ver
antwoorde keuze uit het oeuvre van
deze componist is geen eenvoudige
opgave, omdat Schütz op 87-jarige
leeftijd een groot oeuvre heeft nagela
ten
Nu kan men bij deve componist moei
lijk spreken van een ontwikkeling, hij
was geen volbloed hervormer, doch
baak te veelvuldig gebruik van oude
en nieuwe stijlelementen. Het pro
gramma bood door de uitstekende
samenstelling een goede en veelzijdige
indruk.
In het Deutsche* Magnificat bedient
Schütz zich van een dubbelkorige zet
ting en dit, op 86-jarige leeftijd ge
schreven werk, ia toch wel een van de
hoogtepunten van rijn schepping. De
direct aansprekende eenvoud is de
grote kracht van de motetten, waar
van een zestal door telde koren werd
uitgevoerd. Het zesstemmige Se hg
sind die Toten uit Geistliche Kormu-
sik bijvoorbeeld tekent de componist
in al zijn schoonheid.
Ter afsluiting van dit goed beeochte
concert werd met medewerking van
een instrumentaal ensemble het Mag
nificat uitgevoerd. Een dergelijke
compositie geeft toch wel de overtui
ging hoezeer de muziek van voor
Bach eenwenlang verwaarloosd is.
Schütz werd honderd Jaar voor Bach
geboren en Bach is van zulk een
invloed op het gehele muzikale leven
geweest, dat men somtijds de indruk
krijgt, dat de muziekgeschiedenis
eerst in 1685 is begonnen. Voorberg
en De Nobel hebben op wel zeer
overtuigende wijze bewezen. dat
Schütz een componist is die meer
waard is dan alleen een herdenking
ter gelegenheid van zijn sterfdag.
Weer naar huis
De zangeres Liesbeth List. die begin
juni gewond raakte bij een ernstig
auto-ongeluk, heejt eind vorige week
het Amsterdamse Wilhelmmagasthuis
verlaten. Op de foto Liesbeth met
haar nieuwe elpee 'Die Blauwe Blu-
mc'. Vanaf vandaag is deze plaat in
de handel verkrijgbaar.
Chris Hinze: .muziek van de decibelt
kennelijk gedaan hadden) of door te
verhuizen.
Teleurstellend
Bovendien werd deze muziek van de
decibelt ons deze avond aangedaan
door de gemeente Den Haag (die met
een extra bijdrage het concert moge
lijk had gemaakt) en door Dolf van
der Linden, zo'n aardige man. die
waarschijnlijk nok liever zijn eigen
Metro's midnight music hoort. Wie er
verder nog allemaal aan te pas kwa
men is niet zomaar verteld; in elk
geval het Metropole Orkest, een speci
aal geformeerde big-band van 17 man
en de 'Chris Hinze Combination' met
Chris Hinze zelf die heel knap allerlei
versterkte fluiten bespeelde. Dat er
op een avond als deze weinig publiek
is kan ik nauwelijks jammer vinden.
Maar dat Berio nog zo weinig aan
trekkingskracht blijkt uit te oefenen,
vind ik teleurstellend. Ook al was
niet te verwachten dat hij een echte
trekpleister voor een festival als dit
zou zijn
door Hans W. Ledeboer
AMSTERDAM Zaterdagavond heeft het Nationale Ballet zijn drie
Hollandfestivai-premières 'Après visage' van Rudi van Dantzig, 'Twi
light' van Hans van Manen en Voor, tijdens en na het feest' van Toer
van Schayk in een'programma bijeengebracht. De bomvolle Amster
damse stadsschouwburg ontving Van Schayks 'feest' bijzonder ver
deeld: er waren toejuichingen en bloemen maar er was ook 'boe
geroep.
Het 'feest' was Van Schayks tweede
ballet als choreograaf. Zijn eerste was
'onvoltooid verleden tijd' dat al enige
tijd op het repertoire van het Natio
nale Ballet prijkt.
Het 'boe'-geroep kwam waarschijnlijk
omdat de choreografie van Van
Schayk en de toegepaste dans nogal
conventioneel zijn. zij het met goed
en interessant danswerk. En met en
kele niet onaardige choreografische
grapjes.
De werkelijk geraffineerde verrassen
de elementen zaten niet in de dans,
maar in de aankleding en in de
verhouding tussen ballet en muziek.
Dat is niet zo heel verwonderlijk,
want Van Schayk is tenslotte in le
eerste plaats decorontwerper.
Als 'taal' van zijn ballet heeft Van
Schayk een etude of liever een les
gebruikt, compleet met piano, die
Russische balletlesmuziek speelt, en
met dansers In witte oefenmaillots.
Als decor een balletstudio met een
groot raam, daarachter 'n landschap
met een maan. die langzamerhand
ondergaat, nogal romantisch.
Het 'feest' is zeker geen fraai geslaagd
feest en met die wat harde, satirische
en vooral pessimistische schildering
sluit Van Schayk volkomen aan bij de
geest van dc fcstivalballcttcn cn Van
Manen en Van Dantzig. Voor het
Nationale Ballet ditmaal dus zeker
geen 'vrolijk' Hollandfestival.
Dwars door de simpele les-pianomu-
ziek heen speelt het orkest 'opwaartse
wegen' van Gilius van Bergeyk, speci
aal gecomponeerd voor dit ballet: een
opeenvolging van dissonant-akkoor
den. eerst pianissimo en aarzelend,
later forto en de pianomuziek ver
dringend. uitsterst schril de valse
voosheid van het 'feest' accentuerend.
Tenslotte de gastvrouw 'op wieletjes',
een bekende uitdrukking in beeld
brengend om de situatie nog venijni
ger te maken.
Als theaterstuk en ballet is uitein
delijk ten volle theater verdiende
Van een onzer verslaggevrs
DEN HAAG De PEN-club Neder
land zal zich vandaag beraden op
eventuele stappen tegen huiszoeking
van de Nederlandse politie bij twee
Nederlandse letterkundigen. De aan
dacht van de politie voor de twee
schrijvers houdt verband met de acti
viteiten van de Baader-Meinhof-groep
in West-Duitsland. De huiszoeking
zou zijn verricht op verzoek van In
terpol.
De namen van de Nederlanders zijn
op hun verzoek niet bekend gemaakt.
Ze namen contact op met de letter
kundige Gans van de Waarsenburg uit
Maastricht, die secretaris is van de
PEN-club Nederland. Zoals bekend
raakte de voorzitter van de internatio
nale PEN-club, de Duitse schrijver
Heinrich Böll, betrokken bij de affai
re. na zijn waarschuwingen tegen de
in West-Duitsland ontstane hetze rond
om het optreden van de Baader-
Meinhof-groep.
dit 'feest' geen boe, al was. als het om
de dans gaat. de ovatie, die het echt
paar Ebbelaar-Radius verwierf met
het aan het 'feest' voorafgaande 'twi
light' een even goede waarderingsme
ter.
Van Dantzig's 'Après visage' kreeg
weinig bijval.
Van Schayk heeft met zijn 'feest' een
groter opgezet ballet gemaakt dan met
zijn 'verleden tijd'. Hij heeft het
toneel volgezet met meer dan twintig
dansers, er is heel veel beweging, er
is helaas ook veel geroffel van ballet
schoentjes door pianissimo muziek
heen. Maar daaraan kon Van Schayk
weinig doen, dat is een kwestie van
techniek van de dansers. Alexandra
Radius daarentegen slaagde er zelfs ln
op hooggehakte schoenen geluidloos
te dansen.
TOKIO De koersen op de Tokiose
effectenbeurs zijn zaterdag sterker
omlaag gegaan dan ooit tevoren. Als
gevolg van het zweven van het Engel
se pond was er een enorm aanbod. Bij
het slot stond het gemiddelde op
3.421, een daling van 242. Slechts van
enkele aandelen gingen de koersen iets
omhoog.
Beleggers verdrongen zich om hun
aandelen te verkopen als gevolg van
een toenemende speculatie dat de yen
gerevalueerd zal kunnen worden of
dat deze zal aiogen gaan zweven. Zij
vreesden dat dit niet alleen van in
vloed zal zijn op de toekomstige uit
voer var. Japan, maar ook een domper
zal zijn op het economische herstel
dat zich juist had ingezet.
Een hoge Japanse monetaire functio
naris zei dat Japan mogelijk het zwe
ven van de yen zal toestaan, indien de
Westeuropese landen ook besluiten
hun munteenheden ten opzichte van
de dollar te laten zweven. Op een
persconferentie zei de president van
de centrale bank, dat Japan zal door
gaan met interventie op de wissel
markt om te voorkomen dat de waar
de van de yen sterk omhoog gaat
UTRECHT De christelijke gerefor
meerde deputaten voor hulpverlening
in pinnen- en buitenland hoopt bin
nenkort ir. J. de Vries uit te zenden
naar Celebes. Hij zal er een land-
bouwpraktijkcursus opzetten voor de
Toradja's. Ir. De Vries heeft zich
gespecialiseerd in de tropische land-
bouwhuishoudkunde. Hij deed prakti
sche ervaring op in Suriname en
werkte als teamleider bij een ontwik
kelingsproject in Zambia.
Mej. F. T. Brouwer, die vorig jaar
werd uitgezonden om als onderwijze
res te werken onder de Indianen van
de Trio-stam in Suriname, heeft haar
werk tijdelijk moeten onderbreken als
gevolg van een malariaa-epidemie,
waardoor zij ook zelf is getroffen.
Bernard Winsemius
beste beiaardier
door Piet Visser
HILVERSUM Helemaal zonder
regen kon ook nu weer het Hilver-
sumse BeiaardCouncours niet dqpr-
gaan: de concerten in de iddag kwa
men er nog droog af; bij de improvi
satie-wedstrijd tussen 7 en 8 uur
druilde er een mieserig motregentje
over de klokkentoren, het raadhuis en
do bomen eromheen. Onder die bo
men bleef het net zowat droog, maar
koud was het wel.
Het heeft geen afbreuk gedaan aan dé
prestaties op de klokken. In dit veer
tiende concours concerteerden resp.
Michel Gottmer, stadsbeiaardicr van
Roosendaal en Etten-Leur, Albert
Boon uit Waver bij Mechelen), He-
leen v. d. Weel, beiaardierster van de
Haagse St. Jacobstoren. Constant
Versichel uit Zottegem (België) en
Bernard Winsemius, cantor-organist
te Amsterdam
Alle vijf kwamen ze met een interes
sant en gevarieerd programma voor
de dag. de een wat meer afgestemd op
de studierichting van Amersfoort, de
ander naar de Mechelse smaak, maar
allen degelijke klokkenspelers, die uit
hun repertoire een smaakvolle keuze
hadden gemaakt.
Prijswinnaar was de laatste speler,
Bernard Winsemius, die èn de (nieu-
we( wisselprljs van 'Hilversum' (de
Stichting Cultureel centrum 'Konin
gin Wilnelmina', de gemeente Hilver
sum. de Nederlandse Klokkenspelvere
niging onder auspiciën van het Hol
land Festival) èn de Improvisatleprijs
van het Holland Festival volgens het
snel besliste oordeel van de jury (Pe
ter Bakker, Piet van den Broek en
Willem Vogel) verdiend heeft gewon
nen.
Deze prijzen werden hem uitgereikt
ln de burgerzaal van het raadhuis
door burgemeester Platteel, die in
zijn dankwoord de vervaardigers van
de prijzen Chris Steenbergen van
de wisselprljs en mevrouw Hil An-
drlnga van de improvisatie-prijs
en ook spelers en organisatoren met
hartelijke woorden toeprak.
DEN HAAG 'Er is geen sprake
geweest van maatregelen om een vi
sumplicht voor rijksgenoten in te voe
ren, zo heeft minister Engels mij in
een onderhoud de verzekering gege
ven.' Dit verklaarde vrijdagavond de
gevolmachtigd minister van Suriname,
dr. J. D. V. Polane. 'Wel is', zo
voegde hij er aan toe, 'door minister
Engels ln een discussie met de desbe
treffende vaste commissie van de
Tweede Kamer over de migratie van
Surinamers naar Nederland de vraag
onder ogen gezien of het wenselijk is,
dat een regeling in het leven wordt
geroepen.'
De Surinaamse minister zei verder,
dat een speciale commissie, bestaande
uit Nederlanders, Surinamers en An-
tillianen, het migratieprobleem bestu
deert. Op 13 april verklaarde minister
Engels (CRM): 'Het instellen van een
visumplicht voor de rijksgenoten
heeft de hoogste urgentie.' Dit staat
te lezen in het verslag van een mon
deling overleg van de vaste commissie
voor cultuur, recreatie en maatschap
pelijk werk met minister Éngels, dat
vorige week dinsdag verscheen. De
Nederlandse minister verduidelijkte
toen ook: 'Aangezien Nederlanders
een visum nodig hebben om zich in
de andere landen van het koninkrijk
te vestigen, is bij de regeringen van
die landen de vraag opgekomen, waar
om Nederland niet eveneens visum
plicht zou kennen voor rijksgenoten.'
Ere-doctoraat voor
prof. Van der Woude
GRONINGEN De evangelisch-theo-
logische faculteit van de universiteit
van München heeft prof. dr. A. S. van
der Woude, verbonden aan de rijksuni
versiteit van Groningen, een ere-docto
raat toegekend. Prof. Van der Woude
is sinds 1960 gewoon hoogleraar in de
Israëlische letterkunde, uitlegging van
het oude testament en inter-testamen-
tairo letterkunde.
Het ere-doctoraat wordt hem verleend
op grond van het door hem verrichte
onderzoek op het gebied van de inter-
testamelitaire letterkunde en de Dode
Zee-rollen. De universiteit van Mün
chen kent aan een aantal geleerden
ere-doctoraten toe ter gelegenheid van
het 500-jarig bestaan van de-universi
teit. Prof. Van der Woude zal de bul
en de bijbehorende onderscheidings
tekenen op woensdag 28 juni in Mün
chen in ontvangst nemen.
'VERONTSCHULDIGINGEN'
In het verhoor waaraan de lei tijd'
God de mens na zijn eten va per
vrucht van de verboden boom a i
werpt, want zoiets is dit toch, wi P«K
de dingen nu steeds duidelijker,
vorige uitspraken komen bij j-;
voortschrijden van het gesprek i
helderder licht. De laatste vraat
de HERE God was: Hebt gij vf
boom gegeten? Daarmee is 7*"
eerste die concreet wordt in
loog. die de zaken bij hun Jr|Q
noemt. De mens heeft 't nog i %Cl
maar gehad over vrees en naak
maar nu moet de zaak waaronfQy
gaat aan het licht komen. Maar d,J[
baar niet door de mens. God r
de overtreding. En wat doet de i|Mqn
Hij vlucht in de verontschuldigi week
beweringen die hem van te vor ma g
een minder ongunstig daglicht 4
ten stellen. De mens blijkt wer! Jj
gevallen te zijn. Uit zijn staa
oprechtheid en fierheid is hij y rQn
len in een benauwde kleinzeestii
Bij vlucht verder weg. 'De vrouv
Gij aan mijn zijde gesteld hebt'
klint ongelofelijk. Dit wordt ons
teld onder de ogen van HeiligeR
kan wat hebben. Zijn trouw ver
eeuwigheid van onwaarheic
klint in het antwoord van de
iets van een
nwovru van uc
terugkaatsen val*1®1"
beschufdiging. Een mooie hulp.® ger
vrouw, die Gij mij gegeven hebt
heeft gegeven en ik heb gei ,rekk
igsscl
tiet p
■den
C. In
Achter twee verklaringen aan
de mens uiteindelijk tot een nei
mededeling: ik heb gegeten. Op
vraag aan de vrouw blijkt zij dez
spoedig geleerd te hebben. Oo
heeft iemand op wie ze de schuh J
overladen: de slang. Dit alles gaa
de HERE God niet voorbij. Het r""
woord komt straks. Eerst de sr.
dan de vrouw en de man, in ol
keerde volgorde dus. Ook hierF
licht. Niet uit de woorden vaifP
mens en zijn vrouw, maar uit
handelwijze. Het kwade, de zonde,
begin van alle ellende is vreemdPr™
diepste vreemd aan de mens. Hof
bij hem aanhaakt, zal nooit geP® 1
kunnen worden, maar het komt'yp
buiten, zelfs nog aan de slang voCs""e
zullen we later lezen. (Genesis r
13).
t in
Jl Bie
Dc
[rooi
[eer
NED. HERVORMDE KERK. Berocfen i
te Maarssen, drs. A. Noordegraactie
Ede. Bedankt: voor Heemstede, M^ro
Boogert te Hellendoorn.
GEREFORMEERDE KERKEN: Bt 13.:
pen: te Goes, kand. J. S. Ridderbdandi
Kampen. I-V- d
^20.1
Van een verslaggever Cl
DEN HAAG Onder protest Ll
leden van de oppositiepartijen iL^J
de Tweede Kamercommissie voorlCu
derwijs het mogelijk gemaakt, mh^p
ter De Brauws voorstel tot verho|j„e]
van het collegegeld in de Kamei"
behandelen.
Leden van de PvdA. D'66, PP
CPN hebben geweigerd het eim
slag te ondertekenen waarmee]
schriftelijke voorbereiding van di
handeling wordt afgesloten. Maai
meerderheid van de commissie oi
tekende wèl, en dus is het eindvei
officieel vastgesteld, zodat het
ontwerp nu naar de Kamer kan.
De commissieleden die niet
tekenen, konden zich verenigen
de gebruikelijke verklaring im
eindverslag, dat de commissie
dat de behandeling voldoende scl
telijk is voorbereid.
Zij vinden dat minister De Braun
zijn antwoord op de in het voorl
verslag door de commissie gest
vragen voor een belangrijk deel
is ingegaan. Bovendien kwam het
woord van de minister erg laat:
mige leden kregen het dondei
voor het eerst in handen.
C.
rde
BEVERWIJK (KNP) Overleg tussen de Kritische gemeente
mond (GKIJ) en bisschop Zwartkruis van Haarlem heeft geleid
de conclusie dat er gezocht moet worden naar 'wegen, waarlangs
in de toekomst met elkaar in contact kunnen blijven'. Dit is zon<
tijdens de viering van de KGIJ verklaard. De Kritische gemee r
moet buiten verantwoordelijkheid van de bisschop werken weg ksu
het huwelijk van voorganger Jan Ruyter.
dic-
llen
Van de kant van de KGIJ is tijdens
het beraad met de bisschop de sugges
tie gedaan, een commissie van des
kundigen van verschillende discipli
nes te vormen, die onder andere als
opdracht krijgt, te zoeken naar con
crete vormen, waarin het te onder
houden contact mogelijk zal zijn. Bis
schop Zwartkruis heeft toegezegd, dit
voorstel in de bisschoppenvergadering
in te brengen.
Verder zou de commissie volgens de
KGIJ in opdracht van het bisschop
pencollege eens moeten onderzoeken
wat er op theologisch, maatschappe
lijk, politiek en kerkelijk terrein bin
nen vernieuwingsgezinde groeperin
gen leeft aan legitieme en wellicht
inhoudsrijke visies en actiemodellen,
die voor de toekomst van kerk en
samenleving van belang kunnen zijn.
Als aanvulling op een eerder door
bisschop Zwartkruis uitgesproken
wenselijkheid, ook de leden van de
KGIJ in het overleg over de nu
bestaande situatie te betrekken, sug-
viel
gereerde de bisschop in het jon| TV
gesprek dit te doen in een gehe P
stemming.
:ut
ia?d
fdl
,r 2E
Wij menen dat dit voorstel afbi
doet aan de serieuze behandeling a.Jt
het punt van de gehuwde voorgan RT
tijdens de laatste algemene verg! r;
ring heeft gekregen, verklaarde "a
bestuur zondag.
Gistermiddag vertrok kardinaal de
frink van Schiphol naar Rome, v tnsi
gesprekken met paus Paulus en ai
lingen van de Romeinse curie. Aar
nomen wordt, dat de moeilijkhedei
het bisdom Roermond sedert de
noeming van mgr. Gijsen, in het
zonder onderwerp van overleg zul
zijn. Naar verluidt heeft kardir
Alfrink in verband hiermee paus P ad:
lus gevraagd, meer tijd voor het
sprek uit te trekken dan het hl
uur dat volgens de Romeinse etiqi «11
te normaal is voor een pauselijk
derhoud met een bezoekende ka
naai.
