Jean Piaget:
in betekenis
met Freud te
vergelijken
dichtbij
I
[in
ÜDlHJ
rpfin™
.djiI
inunentaar
&cht maar
ij ontvingen
«•«ontwerp over
er collegegeld
uni in Kamer
ra
Blij en boos om 'blote' koeien
(f1>
- [IW/KWARTET WOENSDAG 7 JUNI 1972
Binnenland Tï K7
TT
|rie confessionele partijen zijn vo-
iar met een gemeenschappelijk
ieprogramma de verkiezingen in-
De uitslag van die verkiezin-
ituigde in het geheel niet van
enthousiasme voor de politieke
•uwing die in de confessionele
iwerking vorm had gekregen,
hebben de drie nieuw gekozen
kie-Kamerfracttes terecht op zich
%en. het gemeenschappelijk ur-
fliprogramma in onderlinge samen-
ng uit te voeren,
teiegelmatige overleg tussen de drie
s sleidcrs en ook in de gemeen
st pelijke commissies van deskundi-
loeit logisch voort uit het stern-
koord dat de drie partijen had-
i esloten.
"O^ie fracties zijn nu ook begonnen,
n :nschappelijke vergaderingen tc
Z De logica van dit initiatief is
rerder te zoeken.
irgadering van maandag in Soes-
g en die van september waar-
oonrede en miljoenennota zullen
n besproken lopen ver vooruit
besluitvorming van de partijen.
i bekend, dat het succes van het
g in de contactraad geenszins
erd is. Voorts houdt met name
e*porzitter van de ARP, dr. A.
ieian, niet op, zijn partijgenoten te
&teren dat ter zake van de toe-
ige samenwerking van de drie
n er niers over hun hoofden heen
irden beslist. De gemeenschappe-
5fl ractievergaderingen vallen bijzon-
introeilijk met deze gegevens in
kinstemming te brengen.
'"heeft cr de schijn van, dat de
5C's bezig zijn een voldongen feit te
•n pen. waar de partij-organen niet
ienlomheen zullen kunnen, wanneer
j can toe zijn, een besluit te nemen.
junnen dat niet bewonderen. De
fa^en 'Stil maar. wacht maar' die de
tfaf vormen van het lied dat de
gr* na afloop van hun samenzijn in
rberg hebben gezongen, zijn in
~.jcrband van de confessionele
>uu
jwwerking een passend motto,
ik i
k
1
^arte kmisvaarder, door Alistair
.nan. Joha Bentall, dodelijk ver-
iten na de ene actie meteen midden
'■J. volgende. Zij aan zij met de op
met hem getrouwde Marie Ho-
uj Een paperback van Elsevier,
'rat vers<^enen bij uitg. Bruna
jnJe grore Maclean zich nog Ian
Kik noemde. Enkele uren gefasci-
°PB thrilBen voor 9.90 op 256
S? |1en.
,K' (ingsbeleid in verleden en he
ioor drs. G. ter Veer. Opmerkin
g/er het beleggingsbeleid op lan-
Atinijn (10 jaar en meer) in het
2-Wen het verleden (1871 tot 1971)
imaf're® laatste jaren toege-
(jop Nederlandse pensioenfond-
aai7ersehenen bij uitgeverij Klu-
rj^Jeveater. Prijs 16,50.
fni.il in oude ansichten door dr. H.
ela'a Graaf. Uitg. Europese Biblio-
30°*Zaitbommel. Prijs 14,90.
Gids bij geldzaken (huurkoop,
s «ngsmoeilijkheden, hypotheek,
tht, surseance van betaling
"5 ^ement etc. door mr. C. W. Star
lua.nn. Uitg. Bekking, Amsterdam.
Keïï 5,75.
ot bezielt ons (essays over
Itie en maatschappij onder re-
jvan P J. Roscam Abbing). De
c zijn: M. van Beugen, W. K.
Uk, W. K. B. Hofstee. G. Hui-
G. Mik, P. J. Roscam Abbing,
an Strien en R. Veldhuis. Uitg.
Meppel. 146 blz - 9,90.
en geweld. Brochure in de
;eestelijke volkrgezondheid nr.
Iteurs: prof. dr. F. J. Buyten-
Sj1rof. G. P. Hoefnagels en prof.
15.21 van Beugen. Uitg. Spectrum,
Jby|t. 43 blz - 2,75.
Hen wij met de toekomst
i (cultuurpsychologische be-
?»nTngen ronc® 1101 lbema mens en
•haul) door Weima. Uitg. Ambo.
f. tien-Deze uitgave bevat de tekst
openbare les door dr J.
uitgesproken bij de aanvaar-
het ambt van lector aan de
Universiteit 54 blz -
hejehiedenis van Rusland, door J.
rbkar, Uitg. Van Dishoeck, Bus-
ifi7|e druk. 235 blz - ƒ9.90.
iele stoornissen (behandeling
ideren met onaangepast gedrag
wsjool) door 7. M. Hewett. Ver-
bewerkt door dr. J. Val.
mniscaat, Rotterdam. 274 blz -
idr|.
(de kunst en de wetenschap
'uj| rusten) door M. Kohier. Uitg.
"1 de Brouwer, Utrecht. 127 blz -
Tg 5i
i-cieZe parlementsredactie
AAG De Tweede Kamer zal
lontwerpen voor de verhoging
collegegeld en voor de moge
een studentenstop per facul-
te kondigen, op dinsdag 27
handelen. Dit althans als de
I riding voor het wetsontwerp
studentenbeperking klaar is.
de van 27 juni zal het nog
t zijn dat beide wetsontwer-
>r het komende collegejaar van
worden.
Zwitsers psycholoog krijgt vandaag
Erasmusprijs van prins Bernhard
door drs. K. B. Koster
Vandaag ontvangt de Zwitserse psycholoog Jean Piaget uit handen
van prins Bernhard in Amsterdam de Erasmusprijs 1972. Deze be
langrijke culturele prijs van honderdduizend gulden is Piaget toege
kend door de Nederlandse stichting Praemium Erasmianum als onder
scheiding voor zijn wetenschappelijk werk op het gebied van de ont
wikkelingspsychologie.
Behalve binnen de psychologie, heeft de naam van Piaget de laatste
jaren ook binnen de onderwijswereld furore gemaakt, maar buiten
deze kringen heeft Piaget weinig bekendheid. Die onbekendheid met
Piaget van het grote publiek is enigszins vreemd, omdat zijn beteke
nis binnen de psychologie te vergelijken valt met de invloed die
Freud in het begin van deze eeuw op de psychologie heeft uitge
oefend.
Piaget's theorie over de verstandelijke
ontwikkeling vormt sinds een tiental
jaren de basis van veel psychologisch
onderzoek. Over de hiele wereld zijn
psychologen bezig de theorie en d®
onderzoeken van Piaget aan te vullen
met gegevens uit nieuwe onderzoeken.
Afgezien van iedere nadere beoorde
ling van het werk van Piaget kan
worden vastgesteld dat zijn theorie
een bizonder stimulerende werking op
het psychologisch onderzoek heeft uit
geoefend.
Piaget is op 9 augustus 1896 geboren
in Neuchatel. Zwitserland. Hij is van
huis uit bioloog, met een sterke be
langstelling voor filosofie en wiskun
de. Tussen 1911 en 1925 publiceerde
hij naast zijn proefschrift nog onge
veer 25 studies over de manieren
waarop land- en waterslakken zich
aanpasten aan de omgeving waarin ze
leefden.
Bioloog
Sinds 1921 heeft Piaget regelmatig
geschreven over de ontwikkeling van
het denken bij kinderen, maar zijn
afkomst als bioloog heeft hij niet
verloochend. Zo verscheen van hem in
1967 npg een boek waarin hij een
synthese geeft van zijn psychologische
en latere biologische studies. In dat
boek, getiteld 'Biologie et Connaissan-
ce' (Biologie en Kennis), benadrukt
Piaget dat dc menselijke kennis zich
ontwikkelt in een voortdurende wis
selwerking met het omringende mi
lieu. De basisbegrippen van Piaget's
theorie over de ontwikkeling van het
menselijk denken, hebben dan ook
een biologische achtergrond. Het be
langrijkste kenmerk in de ontwikke
ling van het denken vormt voor hem
de gang naar steeds hogere vormen
van 'evenwicht'.
Aanvankelijk zijn de 'evenwichtsvor-
men' Ln de kennis en het denken van
kinderen weinig gedifferentieerd; pas
rond het 14e/15e jaar zijn de kinde
ren in staat logisch-wiskundige rede-
neervormen tc hanteren en wordt een
meer volledige evenwichtstoestand in
het denken bereikt. Op dat moment is
het mogelijk het denken van kinderen
te beschrijven in termen van allerlei
door Piaget ontwikkelde logisch-wis
kundige structuren. Zonder dat de 13-
en 14-jarige proefpersonen van Piaget
er zelf weet van hebben, maken ze bij
hun redeneren dan gebruik van deze
logische wetmatigheden.
Het uitgangspunt van Piaget's ontwik
kelingspsychologische studies ligt in
zijn belangstelling voor de kennisleer
en de logica. Door middel van onder
zoek wil hij empirisch vaststellen hoe
de kennis en het logisch denken zien
bij kinderen ontwikkelt. Hij bestu-
deert het gedrag van kinderen vooral
om meer van het volwassen denken te
begrijpen. Zijm onderzoek richt zich
dus op de ontwikkeling of de genese
van de kennis, vandaar dat Piaget zijn
werk ook wel omschrijft als geneti
sche kennisleer (genetische epistemo
logie).
Stadia
In de ontwikkeling van het logisch
denken onderscheidt Piaget vier stadia.
Ieder stadium vertegenwoordigd een
stapje op weg naar de logische eind-
structuren. Het eerste stadium loopt
vanaf de geboorte tot ongeveer het
tweede jaar. Dit is de periode van het
SENSO-MOTORI SC H DENKEN, on
derverdeeld in zes substadia. Het be
langrijkste in deze periode is dat een
kind in dc gaten krijgt dat voorwer
pen blijven bestaan, ook als je iets
niet meer ziet of hoort.
Denken bestaat in het senso-motori-
sche stadium vooral uit dingen
DOEN. Zeer gedetailleerde gegevens
over het verloop van de verstandelij
ke ontwikkeling in de eerste levensja
ren, heeft Piaget verkregen door in
het begin van de dertiger jaren zijn
eigen drie kinderen nauwkeurig te
observeren en er kleine proefjes mee
te doen (zoals bijvoorbeeld speelgoed
onder een kussen verstoppen en kij
ken wanneer een kind het erzelf on
der vandaan haalt).
Van ongeveer 18 maanden tot onge
veer zeven jaar loopt het PRE-OPE-
RATOIRE (tot 4 jaar) en het INTUÏ
TIEVE STADIUM (vier tot zeven
jaar). Kenmerkend vor dit stadium
is dat een kind gaat beschikken over
'voorstellingen'. Door middel van
spel, imitatie en taal kunnen kinde
ren nu allerlei verdere ervaringen
uitbeelden. De kinderen leren nu hun
handelingen en aktiviteiten te 'overin-
nerlijken'.
Ten opzichte van het derde stadium
van de CONCRETE DENKOPERATIE
(ongeveer zeven tot 12 jaar) vertoont
het denken in het pre-operatoire sta
dium nogal wat tekorten: zo blijft het
denken egocentrisch, de vier- tot ze
ven-jarigen zijn niet in staat een
situatie vanuit het gezichtspunt van
een ander waar tc nemen; verder
blijft het redeneren beperkt tot één
factor (tegelijk letten op twee aspec
ten in le waarneming, bijvoorbeell
lengte cn hoogte, breedte en hoogte
mislukt): tenslotte is typerend dat de
kinderen in deze leeftijdsgroep in
hun denken zo sterk afgaan op de
waarneming en zich daardoor ook la
ten misleiden. Ze moeten nog leren tc
onderscheiden tussen hoe de dingen
lijken en hoe zc zijn.
Het meeste onderzoek is verricht over
Jean Piaget
het stadium van de concrete denkope
raties. Het denken van het kind is
dan nog gebonden aan concrete ge
beurtenissen en waarnemingen, maar
lan^amerhand leert het de wereld
om zich heen te structureren.
Behoudsbegrippen
Belangrijk daarbij is dat een kind de
zogenaamde behoudsbegrippen leert.
Piaget heeft ontdekt dat het voor
kinderen niet vanzelfsprekend is dat
een hoeveelheid hetzelfde blijft, als er
vormveranderingen worden aange
bracht. Een bekend experiment om
begrip van behoud aan te tonen is
een proefje met twee ballen klei. Het
kind krijgt een balletje klei en mag
zelf ook een balletje maken, dat pre
cies even groot en zwaar is als het
eerste balletje. Vervolgens wordt één
van de twee kleiballetjcs uitgerold tot
een worst of wordt er een pannekoek
van gemaakt. Daarna wordt aan het
kind gevraagd of er nu nog evenveel
klei is, of dat er meer klei in de bal
of meer in de pannekoek zit"
Kinderen van ongeveer vier of vijf
laar menen dat de hoeveelheid van
het balletje dat tot worst is uitgerold,
toeneemt omdat de worst langer is.
De volgende stap is dat de kinderen,
behalve op de verandering in lengte,
ook letten op het dunner worden van
de ene bal. Maar op het moment dat
zc dat laatste opmerken, vergeten ze
het langer worden. Tenslotte krijgen
de kinderen omstreeks het zevende of
achtste jaar in de gaten dat dunner
en langer worden elkaar compenseren
en dat de hoeveelheid behouden
blijft.
Vanzelfsprekend
Soortgelijke proefjes heeft Piaget ook
ontwikkeld voor behoud van getal,
gewicht en volume. En evenals bij
het behoud van hoeveelheid blijkt dat
elementaire zaken, die voor volwasse
nen vanzelfsprekend zijn, door kinde
ren nog verworven moeten worden.
Zo is voor kinderen van een jaar of
zes bijvoorbeeld nog niet duidelijk
dat, wanneer Jan groter is dan Anne
ke, en Anneke groter is dan Marijke.
Jan op zijn beurt ook groter is dan
Marijke.
Het denken in het concrete stadium
is nog sterk gebonden aan de inhoud
van een probleem, pas in het stadium
van de formele operaties is het
mogelijk te denken in veronderstellin
gen en verwachtingen. Het redeneren
volgens logische vormen en over uit
spraken als zodanig, veronderstelt
niet meer noodzakelijkerwijs dat het
redeneren betrekking heeft op het
feitelijk handelen of op een stuk
werkelijkheid. Een conclusie is dan
niet waar. omdat het overeenstemt
met de werkelijkheid, maar omdat de
conclusie volgens de regels van het
logisch redeneren noodzakelijk is.
Naast instemming is er ook veel kri-
Grijsdruk (2)
Tegen de Blauwdruk voor overleving
hebben wij vorige week een paar van
de vele inhoudelijke bezwaren op een
rijtje gezet. Maar het is misschien wel
zo belangrijk om je af te vragen wat
voor nut zo'n denkoefening als de
blauwdruk heeft. Wat bereik jc nu
eigenlijk door een 'stabiele
maatschappij' te ontwerpen (in dit
geval een maatschappij met half
zoveel mensen als tegenwoordig, die
gespreid wonen in kleine boerendor
pen met kleine industrietjes)? Wei
nig, ben ik bang.
De overgang van de huidige onhoud
bare situatie naar die blauwdruk
maatschappij is zo ingrijpend dat
daar vele tientallen jaren voor nodig
zijn. Het tijdschema van de blauw
druk beslaat dan ook een eeuw.
En dat is eigenlijk mijn voornaamste
reden om deze blauwdruk tot grijs-
druk om te dopen. Want het einddoel
van de ontwikkeling is naar mijn
smaak zo afdoende verborgen in de
grijze nevels van de toekomst, dat ik
mensen die het wèl scherp zien, ver
denk van blindheid voor het ongewis
se.
Het is eenvoudig niet zinvol om in
enig detail een samenleving te schet
sen zoals die er over honderd jaar uit
zou zien. Er is maar één ding zeker te
zeggen: het zal er heel anders uitzien
dan je gedacht had. Een klein ge-
dachtenexperimevt kan op dit punt
tot bescheidenheid voeren. Wie te
ruggaat in de tijd, tot 1870 of mij
nentwege alleen maar tot 1920, en
vanuit dat standpunt probeert een
grijsdruk te maken voor de samenle
ving van 1970, zal zeker tot een
boeiend geschrift komen maar dat zal
weinig van doen hebben met de wer
kelijkheid van vandaag.
Nee, het ontwerpen van de samenle
vingsvorm van het jaar 2075 kan
weinig met wetenschap te maken heb
ben. Het is een (overigens alleraar
digste) vorm van literatuur, die sinds
jaar en dag wordt aangeduid als
science fiction
Waarom de Britse makers van de
blauwdruk behoefte hadden aan deze
literaire oefening is heel goed te
begrijpen. Zij wisten dat de samenle
ving zoals die zich nu ontwikkelt,
binnen afzienbare tijd letterlijk uit
haar voegen zou barsten. Er moet dus
inderdaad een stabiele maatschappij
komen, waarin de bevolking niet meer
groeit en de natuurlijke hulpbronnen
verstandig worden beheerd.
Maar hoe zo'n stabiele maatschappij
er uit zou moeten zien, daar had nog
niemand een helder idee over. Alleen
waren er in het rapport van de Club
van Rome en de daarmee samenhan
gende literatuur wat grafiekjes
waarin dankzij ingrijpende maatrege
len een paar economische basisgrooi-
heden op de lange duur redelijk sta
biel werden. Wat je je daarbij op het
menselijke vlak moest voorstellen wist
nog niemand.
Dat ervoeren de blauwdruk-mensen
als een t losoltsch genus, en zij mei
alleen. Maar zij hebben de daad bij
het woord gevoegd, en als eersten
geprobeerd dat gal op een redelijke
manier op te vullen Voor die activi
teit verdienen zij alle waardering. Nu
we de materiële grenzen van de wereld
een beetje in het oog beginnen le
krijgen zal er inderdaad hard gedacht
moeten worden over de maatschappe
lijke en menselijke consequenties van
die grenzen.
Maar voor zover die denkarbeid prak
tische betekenis ivil hebben, zal hij
zich moeten afspelen op een tijdschaal
die door mensen kan worden overzien.
De blauwdruk voor overleving grijpt
hoger en verder, en komt daarmee
misschien evenver naast de tastbare
werkelijkheid te staan als dc abstrac
te grafiekjes die de schrijvers nu
juist wilden 'aankleden'.
Hoewel sommige voorgestelde maatre
gelen zeker juist en nodig zijn, slaagt
de blauwdruk er niet in, aan te geven
hoe de samenleving zal moeten veran
deren. Wèl wordt duidelijk hoe onvoor
stelbaar groot die veranderingen zul
len moeten zijn. Als denkoefening, om
de geesten voor die veranderingen
lenig te maken, heeft het stuk zeker
zijn functie. Maar een blauwdruk is
het niet.
Einde van een
tijdperk
Met ingang van volgende maand raakt
dc Amerikaanse ruimtevaart rijn va
der kwijt Dr Wem her wn Broun
hecjt zijn ontslag ingediend als
plaatsvervangend onderdirecteur van
het Nationale bureau voor lucht- en
ruimtevaart NASA.
Raketspecialist ion Broun begon zijn
carrière in Duitsland, waarhij een
belangrijk aandeel had in de ontwik
keling van de eerste militaire raket
ten voor middelbare afstanden, de VI
en de V2, waarmee tijdens de tweede
wereldoorlog doelen in Engeland wer
den bestookt.
Na de oorlog kwamen von Braun en
een aanzienlijk deel van zijn staf in
Amerikapnse dienst, waar zij de tech
niek van de rakettenbouw aanzienlijk
verbeterden, met als hoogtepunt de
Satumus V. die de eerste Amerikanen
(en in december van dit jaar voorlo
pig ook de laatstenaar de maan
vervoerden.
Nadat hij meer dan een kwart eeuw
als 'de 'vader van het Amerikaanse
ruimteprogramma' aan de NASA ver
bonden is geweest, heeft hij nu een
directiefunctie aanvaard bij een van
de ruimtevaartindustrieën.
Ook toen de laatste jaren de Ameri
kaanse budgetten voor ruimtevaart
steeds sterker werden besnoeid, bleef
von Braun hardnekkig geloven in een
grootse toekomst op dit terrein, en
van dat geloof placht hij in schilder
achtige Voorspellingen te getuigen.
Zijn laatste uitspraak van dit type
viel te noteren op 28 april op een
congres in Tullsahoma, Tennessee,
waar hij voorspelde dat vóór het jaar
2000 op de maan het eerste kind zal
worden geboren in de nederzetting
die daar tegen die tijd zal zijn geves
tigd.
tiek op het werk van Piaget. In de
eerste plaats zijn veel psychologen en
onderwijskundigen het niet eens met
Piaget's sceptische houding tegenover
de pogingen om de verstandelijke ont
wikkeling door doelgerichte training
te bevorderen. De tegenstanders me
nen dat Piaget de mogelij Wieden on
derschat om kinderen logische struc
turen te leren. In Nederland heeft
prof. dr. M. J. Lange veld dit aspect
van Piaget's werk al vroeg becriti-
seerd, terwijl dr. G. A. Kohnstamm in
zijn proefschrift van 1967 empirisch
heeft aangetoond dat kleuterschool
kinderen logische structuren kunnen
léren, die volgens Piaget's theorie pas
later moeizaam worden verworven.
Een tweede kritiek op Piaget betreft
de rol. die hij toekent aan de taalont
wikkelingen. Volgens velen onder
waardeert hij de betekenis van de taal
binnen het geheel van de verstandelij
ke ontwikkeling. Voor Piaget speelt
de taalontwikkeling alleen een onder
steunende rol bij de verwerving van
allerlei denkstructuren. Een derde
kritiekpunt heeft te maken met Pia
get's gebruik van logische modellen
bij "foe beschrijving van de ontwikke
ling van het denken.
Kritiek
Vaak is niet duidelijk waar de psycho
logische beschrijving ophoudt en waar
de logica begint. Van de zijde van
wiskundigen is er vroeger wel kritiek
geweest op de zuiverheid van de logi
sche modellen, maar sinds de oprich
ting van het Internationale Centrum
voor Genetische Epistemologie in
1955, is door de inbreng van wiskun
digen.'-waaronder bijvoorbeeld de Ne
derlandse logicus E. W. Beth, wat dat
betreft' het één en ander verbeterd.
Veel kritiek tenslotte heeft Piaget's
'evenwichtsmodel' opgeroepen. Tal
van auteurs menen dat liet begrip
'evenwicht' niet geschikt is om de
verstandelijke ontwikkeling te verkla
ren, zonder dat zij overigens in staat
zijn edn duidelijk alternatief te bie
den. En in ieder geval slagen de
critici er niet in een even systemati
sche en omvattende theorie over de
verstandelijke ontwikkeling te con
strueren als Piaget de afgelopen vijf
tig jaar heeft gedaan. Trouwens, ook
Piaget's theorie is nog niet af. want
in januari 1972 verscheen van hem
nog een tijdschriftartikel, waarin hij
de ontwikkeling van het denken na
het formele stadium beschrijft Het
beste bewijs voor de vitaliteit van
zijn theorie vormt een bundel artike
len van veertien Amerikaanse psycho
logen, die ter gelegenheid van Pia
get's 75e verjaardag verschenen en
waarvoor het werk van dc Zwitserse
'patron' als uitgangspunt heeft ge
diend.
Drs Koster is wetenschappelijk mede
werker bij het instituut voor pedago
gische en andragogische wetenschap
pen van de universiteit van Utrecht.
'M'n koeien zijn er stikgoed over
tevreden', zegt een niet minder volda
ne boer Van Dinter uit Val-
kenswaard. Een tijdje geleden liet hij
een dierenarts dc staarten van zijn
veertig koeien afsnijden terwille van
de melk, waar via diezelfde staarten
te veel viezigheid in terecht zou ko
men. En sindsdien lopen in de Val-
kenswaardse wei veertig vrolijke, zij
het schaars geklede koeien rond, die
onomwonden hun ontblote achterwerk
tonen tot ergernis van volgens hun
baas slechts een enkeling
Geven ze nu meer melk? 'Zeker niet
minder. Er blijft in elk geval meer
van over, omdat de melk brandschoon
blijft'. En waar zijn die veertig
staarten gebleven'In een zak, in dc
grond. Wat dacht je dan? Opgegeten
soms?' Nee, het bevalt mens en dier
zo goed, dat de koeien die er later bij
gekomen zijn. hun staart binnenkort
ook wel kwijt zullen raken. Want
last, zegt nog altijd de eigenaar, heb
ben ze er niet van. Geen vlieg raakt
ze meer aan, zegt hij, doordat hij ze
bespuit met een anti-vliegenvloeistof.
Is het droog, dan houdt het spul wel
vier weken, maar bij nat weer regent
het er af en dan moet het over. Niet
alleen hun staartloze edele delen wor
den bewerkt, maar het hele lijf. 'De
koeien zijn nog nooit zo blij geweest
Zo gauw als er een vlieg op zit. gaat
ie kapot. Hij valt er gewoon af. En
het spul is niet duur. Voor een tien
tje kan ik de beesten een heel jaar
bespuiten'.
De dierenbescherming is niet zo geluk-
pardon
De door de Dordrechtenaar Jan
Hoornweg ontketende actie om de nu
veertienjarige Timothy Davey eerder
uit de Turkse gevangenis te krijgen
waar zijn rechters hem voor zes
jaar ingestopt hebben loopt goed.
Hoornweg heeft drie maanden gele
den al een privé-gratieverzoek op de
Turkse ambassade overhandigd, maar
vond dat er meer gedaan moest wor
den. Met een paai sympathisanten
benaderde hij vooral veel scholen,
niet alleen in ons land. maar ook in
België. Frankrijk. Engeland en Duits
land. waarvan de leerlingen druk aan
de gang zijn gegaan om adhesiebetui
gingen te verzamelen. Binnenkort wor
den al die persoonlijke brieven, brief
kaarten met 'gratie voor Tim Davey'
en andere verzoeken om pardon voor
het Engelse jongetje dat op z'n der
tiende al do gevangenis in moest
omdat hij hasjiesj bij zich had. aan
de Turkse autoriteiten overhandigd.
Misschien gebeurt dat in Turkije zelf.
rechtstreeks aan dc heren die over
een stafvermindering moeten beslis
sen. Zaterdag sluit dc actio, maar wie
alsnog wil meedoen, kan zijn adhesie
betuiging deze week nog sturen naar:
Aktie Tim Davey. p/a J Hoornweg,
Waterhoenstraat 32. Dordrecht.
premiere
kig als de boer. De heer M. Boelce,
het hoofd van de algemene inspectie
van de Nederlandse vereniging tot
bescherming van dieren, die alle rap
porten van zijn met de zaak belaste
inspecteur ontvangt, zegt: 'Ik ben
echt niet sentimenteel, maar die boer
heeft zijn dieren hun enige middel om
zich tegen vliegen te beschermen, af
genomen. Als die man een keer ziek
wordt, kan hij ze niet bespuiten. Dat
is indirecte kwelling van dieren. In
de wet wordt dat voorwaardelijke op
zet genoemd, omdat hij van tevoren
kan weten wat er mis kan gaan. Ik
zie het nut er ook niet van in. Elke
jonge boer leert dat staarten en poten
moeten worden vastgebonden om te
voorkomen dat er vuil in de melk
komt Bovendien wordt 95 procent
van alle koeien elektrisch gemolken.
Het eind is op deze manier zoek. We
hebben al het geval gehad van de
onthorende koeien, pas heb ik ge
hoord dal zc in Amerika dc kalkoe
nen de vleugels afhakken cn nu die
koeien zonder staarten weer. Ik weel
niet meer wat er zo nog ran de diren
overblijft'.
De zaak is nog in onderzoek, want
men wil beslagen ten ijs komen, voor
dat de rechter eventueel zal beslissen
of boer cn dierenarts die volgens
de heer Boelee beiden geen instem
ming en medewerking van hun colle
ga's hebben al of niet in overtre
ding zijn In elk geval ziet het cr
naar uit dat ondanks alles deze koei
en nog een flinke staart krijgen.
Hemert, die allemaal een circusnum
mer zullen aankondigen. Wie meent be
kend te zijn en door Karei vergeten
is. mag zich alsnog melden voor ook
een nummertje.
Een kaartje voor deze aparte avond
gaat twintig gulden kosten. Dat blijft
natuurlijk niet zo. want Tony zit met
z'n hele hebben en houwen vier we
ken lang in Carré en is maar één
première', zodat de volgende voorstel
lingen zachtere toegangsprijsjes vra
gen Voorstellingen met bovendien de
enige echte spreekstalmeester in de
piste
iPr
Alles wat er aan entreegelden op de
première van Tony Boltini's Amster
damse circusvoorstellingen in Carré
binnenkomt, gaat in do pot van het
bijstandsfonds van de NVF de Neder
landse vereniging van fotojournalisten,
die haar veertigste verjaardag viert.
Die première valt op 4 juli en Karei
Prior, die de activiteiten rondom de
NVF-verjaardag leidt, wil er iets
aparts van maken. Daarom heeft hij
een groot aantal bekende Nederlan
ders gevraagd die avond als spreek-
stalmecster(es) op te treden, maar
een heleboel kunnen niet, omdat ze
dan met vakantie zijn. Gelukkig zijn
er zoveel bekende Nederlanders, dat
er altijd wel een paar overblijven,
van wie er ook een p3ar wel willen.
Terwille van de jarige fotografen en
Karei Prior- slechter wordende geheu
gen hij zelf zegt er van overtuigd
te zijn dat veel bekende namen hem
door het drukke hoofd zijn geschoten
noemen we de tot nu toe wel-
willenden op: Atje Keulen-Deelstra, Li
ane Engelman, Tros-mr Land ré. Joop
Geesink Henk van Ulsen. Joop Do-
derer. Simon Vinkenoog, Louis van
Gasteren. Eppo Docve en Willy van
Ökmi
fo.
vogelpaleis
Met zijn balkons, ultbouwtjes, toren
kamertjes, tinnen en kantelen kan
deze vogelwoning allerminst een een
voudig optrekje genoemd worden. Het
paleisje, opgetrokken in de trant van
een middeleeuwse vesting. Is van alle
gemakken voorzien, met hier en daar
een gat om een vogeltje tc kunnen
laten vliegen. Dit waarschijnlijk
meest exclusieve vogelhuisje ter we
reld staat uiteraard in Amerika, op
een stevige, hoge paal In een park in
Massachusetts.
LOWIETJE
Turks fruit Zaandams gemeente
raad is verrast met een zendrfig Turks
fruit hazelnoten en Turkse
sigaretten, een cadeautje van collega
bestuurders van het Zwarte Zeeplaats
je Ordu. die daarmee hun dankbaar
heid toonden voor de goede verzor
ging van dc Turkse gastarbeiders in
Zaandam. Die hadden zulke loftuitin
gen op Zaandam naar hun woonplaats
gestuur. dat de gemeente Ordu nu
vriendschapsbanden met Zaandam w il
en dat wil Zaandam ook wel. Wa-
terspel De stichting Stavboek ron
de- en platbodemjaehten houdt van 14
tot en met 16 juli in Zierikzee haar
zomerreünie, waarvan het hoogtepunt
een 'watergeuzenspel met schepen en
geschut i.n vijf taferelen is, dat 'd'
overgaing van Zierikzee' heet. Zierikzee
was in 1572 in zijn overgang
van Spaanse naar Oranjeprinselijke zij-
lc Veertig Ouwehands dieren
park in Rhenen nadert de middelbare
leeftijd. De 23ste wordt de veertigste
verjaardag gevierd, waarvoor een co
mité onder ere-voorzitterschap van
prins Bernhard geld aan het inza
melen is. Voor dat geld Wordt een
cadeautje gekocht voor het wereldna-
tuurfonds. waarin dc prins ook geen
onbekende is. En natuurlijk komt cr
feest in het park. Mini Volgende
week dinsdag gaat minister Engels
naar het Drentse dorp Schoonloo in
de gemeente Rolde, waar hij het mi-
nidorpshuis zal openen. Omdat het
maar zo'n klein dorpshuisje is, houdt
hij nog tijd over om er een tweedaags
werkbezoek aan de provincie aan vast
te knopen. Onder meer zal de minis
ter een gesprek hebben met de be
stuurscommissie Noorden des Lands.
Wereldconcert Van 5 tot en met
9 juli komen er in Den Bosch zo'n
4000 jongens, allemaal leden van ko
ren uit Europa, Afrika Amerika en
Azië. om het 14e internationale con
gres van de T>Ml CsStOTM* werel-
f.-drr p van jongenskoren op te
luisteren.
