Vaticaan trekt krachtig aan de remmen
Verontrusten vragen
maatregelen van synode
Bibliotheek Steenblok
nu gecatalogiseerd
Trouw
K war tot
Vertaalconsulent
M. P. v. d. Marei
terug uit Thailand
Consolidatie in
geref. zendingsbond
vandaag
Pater Krekelbergs
ontslag nietig
Beroepings-
werk
Boekenetalage
TIIOT'W "KW \RTF.T DONDERD \G 1 JUNI 1072
Binnenland ^Kerk T2/K2
door C. G. van Zweden
AMSTERDAM De benoeming van
de bisschoppen Simonis (Rotterdam)
en Gijsen (Roermond) zijn tekenend
voor de manier waarop Rome de vro
lijk experimenterende Nederlandse
kerkprovincie weer in liet vertrouw
de gareel tracht te krijgen. Er is spra
ke van een drievoudige machtsgreep,
die intussen zoveel onsteltenis heeft
teweeggebracht, dat de verwarring
moeilijk te taxeren is. Dat Rome mis
tast is duidelijk.
Dagboek van de
zaak Gijsen I
Het tweede Vaticaans concilie had hoop en
verwacht ng gewekt. Met name in ons land
openbaarde zich een nieuw elan. Daarvan is
weinig meer over. Cijfers zijn niet bekend,
maar de vrees bestaat dat de uittocht uit
het vertrouwde huis van de kerk thans
catastrofale vormen aanneemt. En wat in de
kerk achterblijft, vreest volgende bisschops
benoemingen, om te zwijgen van de opvol
ging van kardinaal Alfrink die toch niet ver
meer in het verschiet kan liggen. Zal de
greep van Rome onontkoombaar wurgend
worden en in de tijd van een generatie de
gehele Nederlandse kerkprovincie verwoes
ten?
Drievoudig
Rome wil terug naar het vertrouwde spoor
van vóór het concilie en trekt daartoe (in
hoofdzaak) op dr e gebieden keihard aan de
rem. Die drievoudige machtsgreep heeft be
trekking op:
a. de democratisering van de kerk.
b. de hedendaagse theologische ontwikke
ling.
c. de pluriformiteitsgedachte.
De korte, tragische en heftige geschieden s
van het bewind van bisschop Gijsen, is een
getrouwe weerspiegeling van dit Romeinse
streven, want Gijsen ls eerst en vooral de
loyale serveerder van gerechten die in de
Romeinse keuken zijn bereid.
Tegen advies
22 januari 1972 Met voorbijzien van een
zorgvuldig voorbereide voordracht, en uit
drukkelijk tegen het advies van de Neder
landse bisschoppen in, wordt de benoeming
van dr. J. M. Gijsen tot bisschop van
Roermond wereldkundig gemaakt. De benoe
ming schokt de gemoederen.
23 januari 1972 Vijftig Limburgse pries
ters vragen Gijsen de benoeming niet te
aanvaarden. Vergeefs.
29 januari 1972 Mgr. P. J. van Odijk,
voorzitter van het kathedraal kapittel (advi
serend college van wijze mannen) geeft op
een vergadering van de diocesane pastorale
raad van Roermond een toelichting en een
terugblik. Hij memoreert de zorgvuldige
procedure die het bisdom heeft gevolgd en
de ontzaggelijke arbeid die is verricht. Er is
bijvoorbeeld een commissie geweest die een
profielschets voor de bisschop heeft opge
steld. Een aantal vragen werd opgesteld
waarop Limburgse kerkleden konden ant
woorden (Respons: 12.500 ingevulde formu
lieren plus honderden andere schriftelijke
en mondelinge reacties. Het profiel van de
bisschop die Roermond begeert, blijkt uit
eindelijk betrekking te hebben op een
gematigde, voorzichtige en wijze man.
Roermond streeft niet naar een koploper of
een wilde vernieuwer. De profielschets
wordt begin februari 1971 verzonden (in
maart 1971 sloot de termijn).
I mei 1971 Gegevens plus toelichting
aangeboden aan kathedraal kapittel en aan
de centrale commissie van de diocesane
pastorale raad (dpr).
8 mei 1971 officiële voordracht aan
kardinaal Alfrink.
II mei 1971 Nederlandse episcopaat ver
gadert om kennis te nemen van de voor
dracht. Na advies gaat de voordracht via de
pronuntius, mgr. Felid, naar Rome.
Doek valt
Dan valt het doek over de inspraakprocedu
re. Het kathedraal kapittel van het bisdom
Roermond staat vanaf dit moment buiten
spel. Er bestaat zelfs een recent officieel
schrijven van Rome aan de bisschoppen in
de hele wereld, waarin staat dat de uitein
delijke verantwoordelijkheid bij de bis
schoppen ligt en dat zij zich niet al te veel
gelegen moeten laten liggen aan de diocesa
ne pastorale raden. Het staat wel vast dat
Rome zelf het voorbeeld heeft gegeven door
de met grote zorg tot stand gekomen voor
dracht naast zich neer te leggen. Het cynis
me waarmee zoveel zorgvuldige arbeid, en
zoveel medeleven met het wel en wee van
de kerk. achteloos aan de kant werd gescho
ven, is tekenend voor het verloop van de
hele procedure Gijsen. Mgr. Van Odijk zegt
in zijn toelichting tot de dpr:
Slechts eenmaal heb ik bij een toevallige
ontmoeting met de pro-nuntius uit een
gezegde van hem begrepen dat onze kandi
daten niet 'in' waren, namelijk toen hij zei:
'Wat hebt u me nu voor kandidaten naar
voren gebracht'. Ik kreeg toen praktisch
geen gelegenheid iets ter verdediging in te
brengen.
5 juli 1971: Dabladen berichten over onge
rustheid in bisdom Roermond, omdat dr. A.
Simonis, bisschop van Rotterdam, samen
met zijn vriend dr. J. M. Gijsen, rector van
het St. Elisabethrusth'iis in Halen, bij Roer
mond. Rome bezoeken. Simonis zou zijn
vriend Gijsen hebben geïntroduceerd als de
beste kandidaat.
Autoritair
Het is vreest men al te duidelijk dat
Rome een autoritaire kerkstructuur blijft
voorstaan, ook na Vaticanum II. De wereld
kerk ontziet zich niet het patroon van
Informaties, en vooral de informanten, in
de schaduw te houden. De procedure, vol
gens welke dr. Gijsen naar voren werd
geschoven, onttrekt zich aan elke redelijke
verificatie.
Wat bijvoorbeeld te denken van de mer
kwaardige rol die de oud-industrieel F. van
Dooren te Den Haag heeft gespeeld. Het
kathedraal kapittel heeft in de loop van '71
de pronuntius schriftelijk gewezen op de rol
die mijnheer Van Dooren blijkbaar speelde.
Deze mijnheer Van Dooren heeft het kapit
tel op 6 juli '71 al laten weten dat dr.
Gijsen bisschop van Roermond zou worden,
en dat niets deze benoeming in de weg zou
staan, wèt men ook mocht doen. Hij (mijn
heer Van Dooren) kon en zou daar voor
zorgen. Hij was het ook —zo zegt hij zelf
die dr. Simonis bisschop van Rotterdam
heeft gemaakt.
Volgens de pronuntius waren deze bewerin
gen uitsluitend en totaal vrucht van 's he
ren Van Doorens fantasie.
Nog meer
Maar het kapittel heeft nog meer moeiten
moeten doorstaan. De drie kandidaten van
de eigen voordracht werden schriftelijk en
mondeling verdacht gemaakt. Zo schreef
bijvoorbeeld dr. Gerhard Fittkau in het
septembernummer ('71) van 'Theologisches'
onder de titel 'Die neue Kirche' een artikel
met tendentieuze gegevens over de officiële
kandidaten. Vooral dr. W. van Kempen
(toen nog het hoofd van de personeelsdienst
van het bisdom Roermond en nummer 1
van de voordracht) moest het ontgelden.
Het weerwoord van het bisdom Roermond,
met objectieve gegevens, ging via mgr
Moors (de voorganger van mgr. Gijsen)
naar dr. Fittkau, naar kardinaal Alfrink,
naar kardinaal Höffner (zeer conservatief)
en naar de Duitse bisschoppen. Mgr. Moors
heeft noch van Fittkau, noch van de Duitse
bisschoppen ook maar enige reactie ontvan
gen. Een rectificatie is nimmer geplaatst.
Wèl bestaat gegronde aanleiding te vermoe
den dat het artikel van Fittkau in het
De wijding van mgr. Gijsen in Rome.
Links kardinaal Alfrink, rechts paus
Paulus.
Vaticaan is vertaald en als gezaghebbend is
beschouwd.
In de maak
Intussen moest het kapittel langzamerhand
vrezen dat een uiterst conservatieve kandi
daat in de maak was. Weliswaar hebben
Romeinse instanties de toezegging gedaan
dat overleg zou worden gevoerd met de
Nederlandse bisschoppen als de officiële
voordracht niet zou worden gevolgd, maar
dat bleek een loos gebaar. Niets v an die
toezegging is waargemaakt.
De benoeming van dr Gijsen (22 jan jl
kwam geheel onverwachts, op een tijdstip
dat vanuit Rome nog geruchten kwamen
volgens welke de congregatie van de bis
schoppen aan de benoemingsprocedure nog
niet toewas omdat alle gegevens nog niet
binnen waren. Achteraf beschouwd kan men
zich afvragen of gegevens er überhaupt iets
toe hebben gedaan. Het vermoeden bestaal
dat de hele inspraakprocedure slechts als
zoethoudertje heeft gefungeerd. Intussen
waren er geruchten dat kardinaal Alfrink in
Rome met zijn portefeuille zou hebben
gezwaaid, maar deze berichten zijn nooit
bevestigd.
Vergeefs
24 jan 72: Dekens, dekenale secretarissen
en aalmoezeniers geven een verklaring uit
met de wens dat het beleid van mgr. Moors
zal worden voortgezet. Vergeefs.
8 februari 1972 De Nederlandse bisschop
pen geven de paus in overweging af te zien
van de wijding. De paus laat via kardinaal
Villot weten dat de wijding doorgaat en dat
hij het op hoge prijs zal stellen als kardi
naal Alfrink hoogstpersoonlijk tegenwoordig
zal zijn.
13 febr. 1972 Wijding van dr. J. A. M.
Gijsen in de St. Pieter te Rome, door paus
Paulus zelf.
4 m aart 1972 Mgr. Gijsen neemt het
bestuur van het bisdom over. In zijn inau
gureel preek zegt hij: Daarom durf ik hen
die zich verontrust voelen en die meestal
tot de dragers van die ontwikkeling beho
ren, te vragen erop te vertrouwen dat ik
hun visie graag wil steunen, voor zover
deze juist te achten zijn'. De toevoeging
'voor zover juist' is onthullend, en kon wel
eens de sleutel van het gehele optreden van
dr. Gijsen bevatten.
6 maart 1972 Dr. Gijsen is van mening
de leiding van het bisdom een nieuwe
samenstelling te moeten geven om zijn
bestuur een duidelijk gezicht te verlenen en
een zo groot moglijke homogeniteit van
denken en handelen te bereiken. De kerklei
ding van Limburg, totaal en onvoorwaarde
lijk onderworpen aan de heilige stoel als
een monoliet blok, dat lijkt de bedoeling te
zijn. Dr. Gijsen ontslaat de vicarissen van
zijn voorganger, mgr. H. Th. Beel (ex-
hulpbisschop) en drs. P. J. van Odijk. Hij
motiveert het ontslag met de mening dat
hij wilde vermijden dat door eventueel te
nemen beleidsbslissingen de scheidende vi
carissen in gewetensnood zouden geraken.
Rector A. M. H. A. Castermans van het
Sittardse ziekenhuis 'De Goddelijke Voorzi-
nigheid', wordt de nieuwe vicaris-generaal.
8 maart 1972 Pater A. Gevonden (van de
paters Maristen) wordt particulier secretaris
van bisschop Gijsen. Pater Gevonden staat
bekend als een erg conservatieve figuur.
9 maart 192 Bisschop Gijsen verwekt
deining door de cursussen op te vragen van
de Heerlense hogeschool voor theologie en
pastoraat Schoolbestuurders reageren met
termen als 'ongebruikelijke procedure' en
'bevreemding'. Men vreest een koerswijzi
ging van het theologische onderricht.
Vlorgen: Bisschop strandt in spraakverwarring
sische soldaat in Vietnam. Tot nu toe
is Vietnam alleen nog maar slachtof
fer van Amerikaans barbarisme; en
zijn China en Rusland de twee landen
die, ondanks de voordelen van betere
verstandhouding met Amerika, dit
kleine, dappere volk blijven steunen.
Als het bevrijdingsleger een offensief
begint, omdat duidelijk is. dat de
agressor, ondanks alle vredesbespre
kingen, niet van plan is met marionet
en al te verdwijnen, dan is het misda
dig dit offensief waanzinnig en een
provokatie voor Amerika te noemen.
Amsterdam
J. H. van der Veen
Vietnam (8)
De reductie behoudt *lch het recht voor om
ter opname I» dere rubriek ontvanRcn Jnr-
ninoultlngcu verkort weer te ïcvhi, BI)
Submotle wordt met de naam van de
mndcr ondertekend. Brieven kunnen wor
den Rfzondeu non dc lieer Joh. C. Francken.
«oereiarls van dc honldrednctle van Trouw-
Kwnriet, PoMbu* «39. Amsterdam.
Vietnam (6)
Het artikel van Ferry Versteeg over
Vietnam in Trouw/Kwartet van 20-5 is
de heer Geurts waarschijnlijk (nog)
onbekend. Het was verstandig geweest
om alvorens een dergelijk kortzichtig
betoog te schrijven, bovengenoemd ar
tikel te lezen. Dergelijke opvattingen
verwacht men eerder van een 'Te-
legraaf-lezer', maar niet van iemand
die geabonneerd is op Trouw-Kwartet.
Amsterdam
Jelte van der Veen
Vietnam (7)
Als mr. N. Groeneweg (19-5-72) het
over de conventie van Genève en de
gedemilitariseerde zóne tussen Noord
en Zuld-Vietnam heeft zou hij er goed
aan doen om het besluit om in 1956
vrije verkiezingen in geheel Vietnam
te laten plaatsvinden, er ook bij te
betrekken. Amerika en zijn marionet
ten hebben deze geboykot, omdat ze
bang waren dat Ho Tsji Minh zou
winnen. Dat de heer Groeneweg het
over Russisch-Chinese overheersing
heeft is helemaal onbegrijpelijk. Er is
namelijk geen enkele Chinese of Rus-
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactiei
J.de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 22 03 83.
Postgiro 26 92 74. Banki
Ned. Midd. Bank (rek nr.
69.73.60.768). uem.guo
X 500.
De onzin van mr. N. Groeneweg over
Vietnam (Trouw/Kwartet 19-5) noopt
deze te weerleggen. De suggestie als
zou de regering van Noord-Vietnam
haar regeringsvorm dwingend willen
opleggen aan Zuid-Vietnam is geba
seerd op een der grote Amerikaanse
leugens daarover. Bij herhalingen zelfs
nog 'n week geleden heeft N.-Vietnam
verklaard dat het samen met het
bevrijdingsfront de Zuidvietnamezen
zelf uit wil laten maken welke reee-
ringsvorm en nolitieke keuze zij wen
sen door verkiezingen. Hier komt
men aan het kernpunt van de Ame
rikaanse redenen om agrpssie te ple
gen. In 1954 (na Dien Bien Phoe)
verklaarde Eisenhouwer dat deze vrije
verkiezingen de partij van Ho Tsji
Minh 80% van de stemmen zou bren
gen. Tegen deze vrije verkiezingen
waren de Amerikaanse plannen ge
richt. Bij het begin van de Geneefse
conferentie beheersten de Vietnamese
autoriteiten (Vietminh) ca. 2/3 van
heel Vietnam. Zij hebben terwille van
het slagen van de conferentie conces
sies gedaan door de troepen terug te
trekken achter de 17e breedtegraad in
ruil voor de beDaling in de akkoorden
dat vóór eind 1956 in geheel Vietnam
verkiezingen zouden plaatsvinden
voor de hereniging daarvan. Volgens
de akkoorden was deze scheiding dus
voor maximaal 2 jaar en mocht de
demarcatielijn nooit beschouwd wor
den als een politieke of territoriale
grens! Echter nadat Foster Dulles al
eerder kwaad was weggelopen
verklaarde Eisenhower aan het slot
van de conferentie. 'De V.S. zijn geen
deel in de overeenkomst en zijn ook
niet door de besluiten, die op de
conferentie genomen zijn. gebonden.
Daarna 'benoemde' Amerika eigen
machtig de rebellpnregering van Diem
die een ongelofelijke terreur begon
hetgeen in dec. 1955 resulteerde in
een rapport van de internationale
controlecommissie waarin Diem be
schuldigd werd van 4584 terreuracties
waarbij 31.176 mensen waren gefol
terd. Diem verklaarde op 13 mei 1957
in New York: 'De grenzen van de V.S.
strekken zich uit tot de zevendiende
breedtegraad'. En dit verklaart Thieu
nu nog! Wie dus nu verklaart dat
Noordvietnam de Geneefse akkoorden
schendt en/of agressie pleegt (in ei
gen land) is hypocriet of heeft geen
kennis van feiten.
Amsterdam
A. J. M. v. Schoonhoven
Fred Haché-show (3)
De heer Schipper uit Vught meent
dat de VPRO iets te maken heeft met
het vrijzinnig-protestantisme. Dat is
al vier jaren niet meer waar. Genoem
de progressieve stroming heeft he
lemaal niets te maken met de met
Blokken!r) spelende VPRO-kleuters.
De ANWB is niet meer de wielrijders-
bond; de VPRO is niet meer het
kanaal van dynamiek en maatschappe
lijk engagement het vrijzinnig-pro-
testantisme.
Utrecht
A. Koke
Bisschop Gijsen (3)
Met stomme verbazing las ik als ka
tholieke abonnee het ingezonden stuk
van de heer A. P. J. Esveldt, Ter Aar.
Wat in het Limburgse bisdom gebeurt
heeft niets te maken met rechtzinnig
heid of vrijzinnigheid in onze kerk.
Het is in eerste instantie een be-
stuurskwestie die Nederlandse r.k.-
kerkleiders met een gezond stel herse
nen zelfstandig kunnn oplossen' zon
der de supervisie vai Vaticaanse spag-
hetti-eters waarvan Mgr. Gijsen een
Nederlands verlengstuk is. Als de Ne
derlandse kerkprovincie over tien jaar
een episcopaat heeft met bisschop Gij
sen in zevenvoud dan is het met de
godsdienstvrijheid in ons land gauw
gedaan. Daar bent u net als ik sterk
tegen neem ik aan
Amsterdam
Mevr. V. A. L. Lasslng-Munnik
Adoptie (8)
Er is de laatste tijd heel wat af
gepraat en geschreven over het abor
tus-probleem. Ik vraag mij echter af:
Heeft men nu nog nooit gedacht aan
de mogelijkheid van adoptie? Want
voor mij is en blijft elke afdrijving
van een nog ongeboren vrucht strijdig
met het 6e gebod. Maar zelfs als de
Wet der 10 Geboden niet als de wil
van Got' wordt erkend en aanvaard,
dan nog meen ik dat men toch wel
een hoogst ontaarde (a.s.) moeder
moet zijn om abortus te prefereren
boven de afstand doen van een (onge
wenste) baby. Alleen maar: er wordt
algemeen over geklaagd, dat het in
ons land zo moeilijk is om een adop
tie-kind toegewezen te krijgen. In een
land als Canada gaat dit heel wat
eenvoudiger, hoewel men lk weet
dit uit ervaring ook daar aller
minst over ijs van één nacht gaat.
Waarom nu zou ook hier de weg tot
adoptie niet eens behoorlijk vereen
voudigd kunnen worden? Dit zou er
stellig toe kunnen bijdragen dat al
thans het aantal abortus-verzoeken tot
minder grote proporties wordt gere
duceerd.
Voorburg
Krijgsdienst (13)
Uit 'Krijgdienst' 4 en 11 blijkt dat de
heer Stolk een nogal fatalistisch ge
loof heeft in de onmisbaarheid van
een weermacht. Hij gebruikt termen
als 'met beide benen op de grond
staan' en 'de les der geschiedenis'.
Welnu, de bijbel constateert realis
tisch dat er oorlogs-geweld is. maar
niet dat wij bereid moeten zijn
daaraan mee te doen. De bijbel leert
ons in het leven en sterven van Jezus
Christus hoe wij moeten antwoorden
op geweld en vijandschap. Dat geldt
niet alleen voor individuen, maar ook
voor staten onderling. Waarom anders
spreken over 'christelijke' politiek?
Wie realist is. d.i. wie zich reken
schap geeft van de omvang en kwali
teit van de bewapening anno 1972,
kan uit de geschiedenis slechts dit
leren: onze bewapening heeft zichzelf
onmogelijk gemaakt. Daarom is
Nixon, bepaald geen pacifist, naar
Peking en Moskou We leven niet
meer in de tijd van het grote-mensen-
spel: 'landje-veroveren'. Het is veront
rustend dat veel christenen slechts
verontrust zijn over kritiek op onze
bewapening, maar niet over de funda
menteel inhumane aard ervan.
Amsterdam
Mr. M. C. Kroon
(Discussie gesloten red.)
Van.een onzer redacteuren
AMSTERDAM Verontruste gerefor
meerden hebben in een open brief
aan de generale synode van de gere
formeerde kerken als hun mening
gegeven dat het gesprek met 'mensen
die afwijkende meningen voorstaan'
niet eindeloos kan worden voortgezet.
'Het zal nodig zijn', aldus deze open
brief, 'in geval van ernstige afwijking
van Schrift en Belijdenis overeenkom
stig uw roeping maatregelen te ne
men die voorko ïen dat onschriftuur
lijke leringen worden gedoceerd en
gepropageerd en de gemeente in ver
warring wordt gebracht'.
Bovendien is bij de adressanten de
vraag gerezen 'of het nog zin heeft de
verder samen te spreken als men stelt
dat 'het kerkelijke christendom na
verloop van tijd te eng wordt om
voluit mens te zijn' -en dan
volgt, zonder dat diens naam genoemd
wordt, een verder citaat uit een re-
L
AMSTERDAM Na een verblijf van
bijna twee jaar is in ons land uit
Thailand (Bangkok) teruggekeerd drs
M. P. van der Marei (33), die daar het
grootste deel van zijn praktische oplei
ding tot vertaalconsulent heeft vol
tooid. De heer Van der Marei studeer
de theologie aan de Vrije Universiteit
te Amsterdam en was voor zijn uit
zending werkzaam als wetenschappe
lijk medewerker bij de afdeling verta
lingen van het Nederlands Bijbelge
nootschap
De figuur van vertaalconsulent stamt
uit Amerika en is na de oorlog over
de gehele wereld tot gelding geko
men. Hij is de man, die in een
bepaalde, vrij uitgestrekte regio de
vertaalteams begeleidt, cursussen geeft,
het werk controleert, budgetteert,
zorgt dat zoveel mogelijk binnen de
geplande tijd de bijbelvertalingen tot
stand komen en in druk kunnen ver
schijnen. kortom, het bijbelvertaal
werk in al zijn aspecten coördineert.
Drs. van der Marei is in dienst van
de United Bible Societies (UBS), het
overkoepelende lichaam van alle bij
belgenootschappen ter wereld, en zal
enkele jaren in ons land blijven om
zijn proefschrift te schrijven.
Daarna zal hij opnieuw een jaar wor
den uitgezonden om zijn opleiding te
kunnen afronden, waarna hij tot ver
taalconsulent kan worden aangesteld.
Met dr. J. de Waard (Kameroen) is
hij een van de twee Nederlanders, die
in het korps van ruim vijftig consu
lenten, die overal ter wereld werk
zaam zijn, arbeiden.
In Zwitserland woonde hij inmiddels
een wereldcongres bij voor het ver-
taalpersoneel in dienst van UBS. Deze
congressen worden om de drie jaar
gehouden om eikaars ervaringen op het
veld uit te kunnen wisselen. Deze
ontmoetingen, zijn daarom ook van
zoveel belang, omdat de z.g. vertaal- ScholenDOnd
theorie, een nieuwe wetenschap, op
het praktijkveld van bijbelverhalen is
geboren en in feite nog niet tot dc
universiteiten is doorgedrongen
cent artikel van prof. dr. H. M. Kui-
tert in 'Wending'.
Deze open brief is ondertekend door
ds. W. C. v.d. Brink namens de vere
niging van verontrusten 'Schrift en
Getuigenis'; door ds. M. Vreugdenhil
namens de persvereniging 'Waarheid
en Eenheid' en door ds. M. P. van
Dijk namens het confessioneel gere
formeerd beraad.
Wij Vroegen ds. Van Dijk, die deel
uitmaakt van het deputaatschap voor
het voortgezet gesprek met prof. Kui-
tert en in de april-zitting der synode
mèt de meerderheid van dit deputaat
schap voorstelde het gesprek met
prof. Kultert voort te zetten, wij
vroegen hem of bij hem, nu hij zijn
naam gaf aan deze brief, van verande
ring van standpunt sprake was. Ds.
Van Dijk zei ons, dat hij op het
moment niet van mening is dat het
gesprek niet moet worden voortgezet,
maar dat gezien latere publikaties wel
twijfel bij hem is gerezen omtrent de
zin van het deputaatschap voor het
voortgezet gesprek.
Ds. Van Dijk voegde hieraan toe, dat
hij van deze twijfel ook mededeling
had gedaan in de kring van zijn
deputaatschap. Voorts merkte ds. Van
Dijk op dat hij het gesprek niet zou
willen voortzetten tot nó de novem-
bervergadering van de synode; trou
wens verder gaat de opdracht aan dit
bestaande deputaatschap trouwens ook
niet.
Van een onzer verslaggevers
ZEIST De Gereformeerde Zendings
bond in de Hervormde Kerk heeft in
1971 voor het eerst 2,5 miljoen gulden
ontvangen. De uitgaven waren precies
even hoog. Dit werd meegedeeld op de
huishoudelijke vergadering die giste
ren in Zeist werd gehouden. Vijf jaar
geleden bedroeg het jaarlijks budget
nog maar één miljoen. Het jaarverslag
van secretaris ds. H. Harkema sprak
van consolidatie en overweging van
uitbouw. Tijdens deze vergadering
werd een nieuw huishoudelijk regle
ment vastgesteld. I". het bestuur werd
gekozen de heer M. Holleman te Zeist.
Ds. L. Blok te Aalburg en ds. J. H.
Cirkel te Bodegraven werden herkozen.
Deze bibliotheek van wijlen dr. C.
Steenblok te Gouda, die bijna 4.000
theologische werken, voornamelijk van
de periode der nadere reformatie om
vat, is gecatalogiseerd door de her
vormde predikant J. van der Haar te
Houten en staat thans onder beheer
van een stichting uitgaande van deze
gemeenten. De uitlening zal geschie
den via de kerkeraden. Tevens werd
de uitgave van twee werken van dr.
Steenblok in het vooruitzicht gesteld:
'De bestaansgrond der gemeenten' en
zijn 'Dogmatiek' die eerder alleen ge
stencild in een zeer kleine oplage zijn
verschenen.
De Gereformeerde Gemeenten in Ne
derland omvatten ongeveer 15.000 zie
len in 51 gemeenten. Op deze synode,
die onder leiding stond van ds. M.
van Beek uit Opheusden werd mede
gedeeld dat voor het bejaardencen
trum dat deze gemeenen in Gouda
willen bouwen, in enkele maanden
reeds bijna 400.000 gulden aan giften
en leningen is binnengekomen. Zodra
het miljoen is bereikt wil men gaan
bouwen. De grond is al gekocht. Dit
centrum zal in eerste aanleg 112 wo
ningen omvatten.
Het aantal scholen dat van deze ge
meenten uitgaat is de laatste jaren zo
gegroeid dat het wettelijk voorge-
DELFT Het ambtenarengerecht
voor het voorbereidend wetenschappe
lijk onderwijs hee*t beslist dat .pater
Ed Krekelberg s.j. leraar mag blij
ven. De uitspraak van het ambtenaren
gerecht houdt een nietigverklaring in
van het ontslag dat ;'ater Krekelberg
per 1 september is aangezegd door het
Sint Stanislascollege in Delft. Een con
flict met de leiding van de school leid
de ertoe dat pater Krekelberg, die
sinds jaar en dag aan het college les
gaf, hiermee eind vorig jaar moest
stoppen.
ONZE BOMEN
Achter het raam met de blauwe gerui-
ten gordijntjes en de bloeiende gera
niums gaan mijn gedachten uit naar
de bomen in 'de hof'. We hebben er
nog tien. Juist dit voorjaar hebben
we de achterste kerseboom eruit moe
ten halen nadat hij al twee jaar zijn
blad had laten hangen. Nog twee
kersebomen zijn er over. Achterin,
tegen het weiland aan, staat ook nog
een appelboom, maar de appeltjes die
hij in grote menigte afwerpt zijn niet
goed eetbaar. De twee perelaars die
recht achter ons huis staan lijden
beide een armoedig bestaan. Vooral
de voorste is een echte sukkelaar, 't
Zal wel nooit meer wat met hem
worden, maar nog zit er kracht in
zijn stam en ik kan het niet over m'n
hart verkrijgen om hem te rooien.
Afgezien van nog een appel en twee
peren, de kleine berkjes maar niet
meegerekend, zijn de noteboom en de
perelaar met de grote bolle winterjan-
nen onze trots. De noteboom niet
vanwege zijn vruchten, want we heb
ben 't pas twee keer meegemaakt dat
we er een mandje noten op overhiel
den, maar vanwege de machtige scha
duw en zijn bewezen vermogen om
muggen en dergelijk lastig gedierte
uit onze omgeving te houden. Gewel
dig staat hij daar en we nemen hem
zijn overvloedig vallend blad in het
najaar niet kwalijk. Maar nog groter
is de pereboom met de winterjannen,
keihard en bijna stuk voor stuk goed
voor een maaltje roodgekookte peren.
We zijn zuinig op onze bomen. Er
staan er toch al niet teveel in dit
dorp. Wel daarbuiten in de bossen,
maar hier hebben ze iets tegen bo
men. En ik kan me dit landschap
toch niet indenken zonder de overda
dige bladertooi in de zomer en het
ragfijne viligrain van de takken in de
winter. Een eikenboom der gerechtig
heid is -er niet bij. Dat wordt aan mij,
aan ons, overgelaten. Die benaming
valt op ons terug. Een mens als een
boom, een bijbels beeld. Psalm 1
begint er al mee. Het beeld van de
'frisse boom, in vetten grond geplant
bij enen stroom1 is merkwaardigerwijs
alleen van toepassing op de mens die
niet in 's bozen raad wandelt. Doet hij
dat wel dan is hij niet meer te
vergelijken met een boom, maar met
kaf. Een veelzeggende bijzonderheid.
NED HERVORMDE KERK
Beroepen: te IJsselstein; (toez.), A- J.
Timmer te Woudenberg; te Oude Ton-
ge (toez.), A. van Brummelen te Hier-
den; te Katwijk aan Zee: J. Catsburg
te St. Maartensdijk; te Achterberg: B.
Havekamp te Nijkerkerveen.
Aangenomen: naar Scherpenzeel
(Friesl.) c.a.: kand. J. J. v. d. Heiden
te Zeist.
Bedankt: voor Driebergen: drs. S.
Meijers te Ermelo.
Van een onzer verslaggevers
GOUDA Binnenkort zal de uitlening uit de Dr. C. Steenblok-biblio
theek worden opengesteld. Dit werd gisteren medegedeeld op de sy
node van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland.
schreven minimum om een eigen
scholenbond te slichten (12) dit jaar
wordt bereikt. In verschillende plaat
sen wordt nog aan de oprichting van
scholen gewenu. l)m hei aan scnolen
die nog niet aan de bepalingen van de
wet voldoen mogelijk ie maken alvast
zonder overheidsfinanciering tt begin
nen, werd in 1969 besloten dat elke
gemeente een gulden per ziel per jaar
zal storten in een speciaal daarvoor
bestemd fonds. Het is vooral de wijze
waarop de bestaande chritelijke scno
len de bijbelse geschiedenis wordt
gegeven aismede de invoering van de
nieuwe bijbelvertaling en de nieuwe
psalmberijming die deze gemeenten
drijft tot het stichten van eigen scho
len onder toezicht van de kerkead.
Besloten werd dat een van de predi
kanten (waarschijnlijk ds. A. Wink te
Veenendaal of ds. A. van den Berg te
Bruinisse) in september de gemeen
ten in Canada zal bezoeken. De syno
de onderstreepte nog eens een eerder
genomen besluit, volgens welke alleen
predikanten van eigen kerkverband in
de gemeenten mogen voorgaan. Zen
ding! avonden, politieke tijdredes en
dergelijke mogen niet het karakter
van verkapte kerkdienst dragen. Aan
de synode ging een bidstond vooraf
waarin ds. F. Mallan voorging. Dit
was tevens zijn afscheidspreek uit
Gouda daar hij een beroep naar
Vlaardingen heeft aangenomen.
Simon Vinkenoog. Wonder boven
wonder. Gedichten 1965-1971. De Bezi
ge BIJ, 1972. LRP 399. Prijs: 9.50.
Verschillende gedichten uit Simon
Vinkenoogs jongste verzamelbundel
zijn getiteld: 'Leerdicht'. Vinkenoog
gaat, zo blijkt, van de veronderstel
ling uit dat zijn teksten een bood
schap brengen. De boodschap van
Vinkenoog —met een oprecht hart,
maar een verward hoofd verkondigd
moet op z'n zachtst gezegd een
vage genoemd worden. Het komt er
ongeveer op neer, dat we allemaal
maar écht léven moeten, van Geboor
te, door Orgasme, naar Dood. Dat is
Vinkenoogs GOD: het Leven. Welis
waar komen er nog allerlei Ingewik
kelde, en flink paradoxale, mystieke
elementen bij, zoals het Niets en het
Alles, maar wie ben ik om daar iets
zinnigs over te zeggen. Als de uitspra
ken in dit getuigenis-boek eens niet
vol duisternis zitten, zijn ze so simpel
als: 'Het is altijd anders dan je ge
dacht had'. Van Vinkenoogs poëzie
kun je zoiets niet zeggen; daarin
klinkt één hoogst vervelend gehamer
op steeds hetzelfde aambeeld. Wat
doen we ermee? We worden opgeroe
pen, dat valt niet te ontkennen, maar
waartoe? We moeten allemaal vrien
delijk voor elkaar wezen, geen oorlog
voeren, maar volop leven, en vooral
proberen diep in onszelf het Ant
woord te vinden etc. etc. Het pathos
van Vinkenoog bestaat voor mij he
laas Jitsluitend uit cliché's. Zijn pre
kenbundel, vol belering ('Wees...', of
'Laten wij...') handelend over 'de
mens' en zijn bestemming, bevat maar
weinig poëzie: van vormgeving ls nau
welijks sprake, van geconcentreerd of
verbijzonderd taalgebruik (in goede
zin) nog minder. Toch roept Vinken
oog iedereen op een dichter te wor
den, want een dichter (als hijzelf)
schouwt 'een wereld van liefde'. Hoe
suggestief Vinkenoog schrijft, beoor-
dele de lezer ten slotte zelf; 'Niet
voor niets leeft de mens voor niets-/
Hij zal het met Alles en nog wat
moeten maken./ Hij zal het in de
eerste plaats met zich zelf moeten
maken./ Met zijn eigen toppunten,
diepten, afgronden en stroomversnel
lingen./ Wie niet vlug genoeg is
wordt voorbij geschoten./ Veel men
sen levende lijken al afscheid van het
leven genomen./ Niet voor niets. Ik
niets. Jij niets. Tussen ons Alles*.
T. v. D.
