Arbeidsvoorwaarden
moeten bij de tijd zijn
fa. JESS
OVER MENSEN EN HUN WERK
BIJ HOOGOVENS (6)
Maar dat is niet zo'n eenvoudige zaak
Andere tijden,
andere eisen
Vakvolwassen
leeftijd
Periodieke
salarisverhogingen
Duizenden maken
promotie
Pensioenen
Werktijden
Ploegentoeslag
Het inkomen van 'Jan Willemse'
1
Vakantietoeslag
Huisvestingsbeleid
Aan woningen
geholpen
personeelsleden
Wenckebachfonds
HOOGOVENS
In de CAO is vastgelegd dat de indeling van de 1500 verschil
lende functies bij Hoogovens moet geschieden aan de hand van
functie-beschrijvingen. Een commissie uit de ondernemingsraad
heeft de beschikking over alle functie-beschrijvingen van werk
nemers die onder de CAO vallen zodat zij inzicht heeft in de
waardering en de indeling van deze functies. Zo'n functie
beschrijving geeft een compleet beeld van het werk en van de
omstandigheden waaronder het moet worden verricht.
Functies van overeenkomstig niveau
worden ingedeeld in dezelfde functie
groep. De CAO bij Hoogovens kent 14
functiegroepen. Elke functiegroep heeft
een eigen salarisschaal.
Het functie-niveau wordt bepaald met
behulp van een waarderingssystecm dat
in overeenstemming met de vakvereni
gingen is vastgesteld. Het juiste be
schrijven en indelen van een functie
vraagt een grondige vergelijkende studie
xn een zorgvuldig afwegen.
De waardering van de functie hangt af
van:
- de vaardigheid die de functie vraagt
- de kennis die nodig is om de functie
goed te vervullen
- de betekenis van fouten die men in
die functie kan maken.
Hoe ernstiger de gevolgen van moge
lijke fouten, hoe groter iemands verant
woordelijkheid. En dat vinden we dan
terug in zijn beloning;
- bijzondere werkomstandigheden zo
als bijvoorbeeld bukken, tillen of wer
ken in een omgeving met wisselende
temperatuur.
De indeling van een functie in een be
paalde functiegroep wordt praktisch he
lemaal bepaald door de bovengenoem
de punten. De salarisschaal van een
functiegroep vormt de basis voor de
salarisberekening van alle functies die
zijn ingedeeld in die functiegroep. Wat
men in het algemeen op grond van ons
salarissysteem krijgt, hangt dus voor
namelijk af van de functie die men
vervult.
Hoewel het salarissysteem met veel zorg
is opgezet en uitgewerkt, kan het eigen
lijk nooit helemaal 'af' zijn. In de prak
tijk blijkt er altijd wel iets aan te gaan
ontbreken. Zo is het mogelijk dat men
in de loop van de tijd over bepaalde
soorten werk en bepaalde werkomstan
digheden anders gaat oordelen. Bij
voorbeeld over lastig of vuil werk. In
een tijd waarin de welvaart stijgt, daalt
in het algemeen de bereidheid om werk
te aanvaarden dat men minder prettig
\indt. Wil men dat wel doen dan ver
wacht men dat daar ook iets extra's
tegenover staat.
Een stadhuiswoord voor het aangeven
van een bepaalde leeftijdsgrens. Voor
hen die deze leeftijd nog niet hebben be
reikt, gelden namelijk jeugdlonen. In de
nieuwe CAO is de vakvolwassen leeftijd
verlaagd van 23 tot 22 jaar, zodat ook
de 22-jarigen voortaan op het volle
salaris komen. De jeugdsalarissen heb
ben we aan deze nieuwe situatie aange
past.
De salarisschaal van elke functiegroep
begint met een minimum salaris dat per
dienstjaar opklimt met een bepaald be
drag. Het maximum wordt bereikt bij 7
dienstjaren. Dat wil zeggen voor ieder
dienstjaar dat men in een bepaalde
functiegroep doorbrengt, wordt het sa
laris telkens verhoogd met bijvoorbeeld
f 250,- tot het maximum van de schaal
is bereikt. In dit geval ligt het maximum
7 x f250,- f1750,- boven het mini
mum van de schaal. Deze stijging van
het inkomen staat los van de verhoging
van de salarisschaal door een nieuwe
CAO.
In december van hel vorig jaar werden
vertegenwoordigers van de vakorganisa
ties en van Hoogovens het weer eens over
een nieuwe collectieve arbeidsovereen
komst.
CA O-onderhandeljngen komen tegen
woordig nogal eens in het nieuws. Zij
brengen immers Voor velen de nieuwe
arbeidsvoorwaarden voor één of meer
jaar: salarissen, toeslagen, werktijden,
vakantie, pensioenen en wat al meer.
Zo"n moderne CAO krijgt al gauw de
omvang van een pocketboekje. Uitwer
king en uitvoering daarvan vragen in een
groot bedrijf een omvangrijk stuk werk
door verschillende gespecialiseerde afde
lingen. Werk waarvan men bovendien
eist dat het snel en nauwkeurig wordt
uitgevoerd.
Vandaag is het woord aan
drs. M. Davidse,
hoofd Personeelszaken.
Maar voor menigeen begint dat allemaal
pas te tellen en te leven als de nieuwe
salarisverhoging voor hel eerst op de
bank- of girorekening verschijnt.
Belangrijker dan de jaarlijkse periodic-
ke verhoging is de groei van het salaris
door het maken van promotie. Men
komt dan in een hogere salarisschaal.
De promotiemogelijkheden zijn aan
grenzen gebonden en afhankelijkvan ver
schillende omstandigheden. Dat neemt
niet weg dat er in de functiegroepen
1 t/m 14 in 1970 rond 6150 en in 1971
rond 6400 mensen werden ingedeeld in
een hogere functiegroep. Er is dus een
behoorlijke doorstroming. En dat iso.a.
mogelijk omdat Hoogovens - dat circa
23000 personeelsleden telt - uit zo'n
groot aantal kleinere afdelingen bestaat.
De werktijden zijn op het ogenblik bij Vakantie
Hoogovens 421 uur in dagdienst. Voor
de ploegendienst is dat wat lager.
Ploegendiensten hebben een werkroos-
ter van 8 uur per dienst. Voor een aantal
ploegendiensten betekent dat voor som
mige weken een 40-urige werkweek en
voor andere weken een 48-urige werk
week. Wat men in bepaalde weken
boven het voorgeschreven gemiddelde
van het rooster werkt, wordt gecom
penseerd met extra vrije dagen, de zo
genaamde 'roostervrije' dagen.
Voor de ploegendienst wordt zoals al
gemeen gebruikelijk een ploegentoeslag
gegeven afhankelijk van het type ploe
gendienst. De percentages van die toe
slag zijn in de nieuwe CAO verhoogd,
bijvoorbeeld voor de 4-ploegendicnst
van 18 fx tot 21 VS %-
Bovendien geldt ook een minimum
ploegentoeslag gebaseerd op het mini
mum salaris van functiegroep 5. Hier
door wordt het bedrag van deze toeslag
in de lagere functiegroepen wat meer
gelijkgetrokken met dat in de hogere
functiegroepen.
Iedere werknemer in vaste dienst van
Hoogovens is automatisch lid van het
pensioenfonds. De pensioenuitkeringen
vormen een aanvulling op de uitkerin
gen krachtens de AOW of de AWW.
Zij worden berekend volgens vrij inge
wikkelde formules en zijn o.a. afhanke
lijk van het in de laatste jaren genoten
salaris, van het aantal dienstjaren bij
Hoogovens en van de hoogte van de
AOW-uitkeringen.
Bij ieder overleg over een nieuwe CAO
wordt ook de pensioenregeling met de
vakbonden besproken. De belangrijkste
maatregelen die bij het laatste overleg
tot stand kwamen zijn de volgende:
Bij het ouderdomspensioen wordt ge
streefd naar hel bereiken van een totaal
pensioeninkomen (dat is de uitkering
AOW-gehuwden -f het Hoogovens-
pensioen) van tenminste 70% van het
gemiddelde salaris over de laatste jaren
na 40 dienstjaren.
De ingegane pensioenen krijgen een
waardevastheid die voor 1972 op ten
minste 3% 's gesteld. Op den duur wil
men komen tot een volledige waarde
vastheid. Waardevastheid wil zeggen
dat de algemene jaarlijkse prijsstijging
volledig in de pcnsiocnvcrhogingen
wordt verrekend, zoals bij de overheids-
salarissen en -pensioenen.
Het weduwenpensioen wordt verhoogd
van 65 tot 75 van het ouderdoms
pensioen: bovendien wordt het wel-
vaartvast tot aan het tijdstip waarop de
overleden echtgenoot 65 jaar zou zijn
geworden. Welvaarlvast wil zeggen dat
het pensioen de CAO verhogingen
volgt.
Een vakantietoeslag voor gepensioneer
den van 6,6% op de uit te keren pen
sioenen.
Eenvoudig voorbeeld van een loopbaan bij Hoogovens
Om het allemaal wat duidelijker te maken hier een voorbeeld van de positie van
een man die ik maar even 'Jan Willemse' noem. Hij werkt in 4-ploegcndienst in
een walscrij bij de verlading. De verlading omvat de registratie en het transport-
klaarmaken van de zendingen walserijprodukten, bijvoorbeeld schccpsplaat, over
eenkomstig de opgegeven bestelorders. Het gaat hier om een aantal verschillende
werkzaamheden die geleidelijk in opvolgende functies in de praktijk worden ge
leerd. In 1965 komt J. W. in dienst bij Hoogovens in de functie van hulpvcrladcr
ingedeeld in functiegroep 2. Hij leert het vak in de praktijk. Zijn loopbaan ziet
er in grote lijnen als volgt uit:
Functie
Jaar
groep
per jaar (afgerond)
1965
hulpverlader
2
f 5900,-
J966
idem
3
f 8550,-
1967
verlader
4
f 9100,-
1968
idem
4
f 9450,-
1969
le verlader
5
f 10500,-
1970
idem
f 11250,-
1971
alg. reserve*)
6
f 12650,-
De algemene resen e 2 heeft alle verschillende verladiiigswerkzaamheden goed onder dc knie-
Het totaal bruto inkomen is het basissalaris vermeerderd met diverse toeslagen
en eventuele winstuitkering Het bedroeg in 1971 f 17.100.-.
Dc toeslagen omvatten de gebruikelijke toeslagen voor ploegendienst en vakantie;
verder toeslagen voor bijzondere diensten ais overwerk, werk op feestdagen, tijde
lijk werk in een hogere functie. De eventuele winstuitkering is afhankelijk van de
in een jaar gemaakte bedrijfswinst en wordt uitgedrukt in een percentage van het
bruto-inkomen.
Opbouw bruto-inkomen van J. W. in 1971
basissalaris
toeslag 4-plocgcndicnst 181%
vakantietoeslag 6% met een minimum van
overige toeslagen
(afgerond)
f 12.650,-
f 2.350,-
totaal f 17.100,-
In 1972 wordt dc bruto-opbouw (afgerond)
basissalaris verhoogd volgens nieuwe CAD tot f 13.800,-
tocslag 4-ploegcndienst van 181 op 21£% f 2.950,-
vakantietocslag 6,6% met een minimum van f 1.125,-
overige toeslagen en winstdcling (aannemende dat deze samen gelijk
bleven aan 1971) f 1.175.-
totaal bruto inkomen f 19.050,-
Het aantal vakantiedagen wordt be
paald door de functiegroep, het aantal
dienstjaren en de leeftijd. Iemand van
24 jaar, in. functiegroep 4 met 2 dienst
jaren heeft recht op een vakantie van 17
werkdagen. Voor iemand van 44 jaar,
in functiegroep 10 met 20 dienstjaren
is dat 20 werkdagen. Het beginsel om
de oudste werknemers meer vakantie te
gunnen komt in de laatste CAO duide
lijk tot uitdrukking. Werknemers vanaf
60 jaar krijgen extra vakantiedagen, op
lopend van 9 dagen op 60-jarige leeftijd
tot 25 dagen op 64-jarige leeftijd. Hier
door ontstaat er dus een zekere geleide
lijke overgang naar de pensionering.
Het betekent namelijk totaal 45 vakan
tiedagen in het laatste jaar dat men
werkzaam is.
Hoogovens verleent bemiddeling bij het zoeken naar huisvesting
Op het ogenblik is dc vakantietoeslag
vastgesteld op 6,6% van het totale in
komen. Maar met een minimum van
f1124,-, waardoor dc mensen in dc
lagere functiegroepen een vakantietoe
slag krijgen uitbetaald alsof ze in
functiegroep 9 zijn ingedeeld.
Hoogovens kent verder ook dc moge
lijkheid waarbij in het belang van een
goede vakantiespreiding een extra sub
sidie wordt toegekend aan hen die
buiten het seizoen met vakantie gaan.
Daar maken tegenwoordig al enkele
duizenden mensen gebruik van. En dat
neemt steeds toe want die toeslag is
vooral erg aantrekkelijk bij een buiten
landse vakantiereis. Zo zijn er gesubsi
dieerde gezinsreizen naar -Frankrijk,
Italië, Oostenrijk, Spanje en Zwitser
land van 10 tot 17 dagen. Daarvan be
dragen de totale kosten niet meer dan 3
tot 4% van het jaarsalaris.
Ieder jaar wordt een nummer van
'De Grijper', een van de 2 personeels
bladen van Hoogovens, geheel gewijd
aan de vakanties. 32 Pagina's met bun
galows, pensions, bus- en vliegreizen,
binnen- en buitenlandse vakantiebe
stemmingen en gesubsidieerde reizen
Yoor personeelsleden die buiten het
seizoen met vakantie gaan. De afdeling
vakantie-aangelegenheden van Hoog
ovens werkt op volle toeren als de jaar
lijkse stroom van aanvraagformulieren
weer binnenkomt.
Hoogovens gaat er van uit dat goede
huisvestingsmogelijkheden bijdragen
tot een goed personeelsbeleid.
Op grond van deze overweging ver
lenen wij bemiddeling bij het zoeken
naar passende huisvesting.
Zo moet men ook de bemoeienis van
Hoogovens met de woningbouw zien.
Ook treft Hoogovens maatregelen als
het nodig blijkt om de activiteiten van
particulieren en van de overheid op het
gebied van de woningbouw aan te vullen
Hoogovens heeft zich bereid verklaard
mee te werken aan dc financiering van
dergelijke maatregelen voor zover zij
tot een goede, zakelijk verantwoorde
woningvoorziening van het personeel
bijdragen.
Huur
Koop
Totaal
woningen
woningen
1960
1.078
1.078
1967
1.249
1.249
1968
847
847
1969
1.108
25S
1.366
1970
943
345
1.288
1971
864
559
1.423
Totaal
6.089
1.162
7.251
teneinde in dc huisvestingsbehoefte van
onze eigen mensen te voorzien.
Intussen hebben we in de loop der jaren
al heel wat medewerkers aan woon
ruimte kunnen helpen zoals uit het
staatje blijkt. In 1969 zijn er op verzoek
van de ondernemingsraad besprekingen
geopend over het huisvestingsbeleid in
de komende jaren.
Deze leidden tot de instelling van 2
commissies.
- de commissie 'Woningen' die zich
bezighoudt met vraagstukken van huis-
vestings- en bouwbeleid in het algemeen
- dc commissie 'Bevordering doorstro
ming' die meer in het bijzonder aan
dacht besteedt aan:
maatregelen ter bevordering van een
redelijke doorstroming van goedkope
naar duurdere huurwoningen;
maatregelen ter bevordering van eigen
woningbezit van personeelsleden.
Dit fonds, genoemd naar een van de
i oprichters van Hoogovens, werd ge-
slicht in 1926.
Het verleent in bijzondere gevallen
tijdelijke bijstand aan personeelsleden
of aan hun nabestaanden die in rnoci-
i lijke omstandigheden komen. Dat be
treft dus omstandigheden waarin de
j normale sociale voorzieningen geen
oplossing geven.
Begonnen met een klein kapitaal is het
fonds langzamerhand uitgegroeid tot
een instelling, van allen voor allen, met
i een flink budget. De beschikbare gelden
worden bijeengebracht door een jaar
lijkse bijdrage van alle personeelsleden
I die wordt verdubbeld door het bedrijf
zodat het totaal 0,4% van alle salaris-
j sen bedraagt. In 1971 was dat
f 1.493.000,-. Het fonds wordt beheerd
i door een raad van beheer van 9 leden
I waarvan 6 benoemd door de onder-
i nemingsraad.
j Ondanks de vele sociale voorzieningen
die ons land tegenwoordig kent, heeft
het Wenckebachfonds zijn bcstaans-
I recht nog verre van verloren. Dat mag
I blijken uit de bedragen van de ver
leende steun in:
1968 f 801.000,-
1969 f 884.000,-
1970 f 1.067.000,-
1971 f 1.513.000,-
De steun wordt gegeven in zeer ver
schillende gevallen, zoals
- bij noodgedwongen werkverzuim in
verband met bijzondere familieomstan
digheden, b.v. ziekte, overlijden
- noodzakelijke hulp in dc huishouding
- bevalling, bijzondere verpleging, ex
tra voeding
- bijzondere medische en tandheel
kundige behandelingen cn voorzie
ningen
- uitzending van kinderen
- bijzondere reizen, vakantie'
Een zestal maatschappelijke werksters,
ieder verantwoordelijk voor een deel
van het bedrijf, onderhoudt dc nodige
contacten met dc gezinnen van perso
neelsleden.
