Ik ben met een priester gehuwd
Bonders getuigen van
liefde voor geheel
van de hervormde kerk
c
J
Minder klachten
over het IKOR
Getuigenis verschijnt
in verschillende talen
Opwinding rondom
aanstaande zendelingen
Trouw
K wartet
Dr. C. Graafland
hoogleraar
Bromfietser omgekomen
Joden protesteren
vandaag
Boekenetalage
I TROUW/KWARTET WOENSDAG 24 MEI 1972
Van een onzer verslagevers
UTRECHT De liefde tot en de solidariteit met het geheel van de hervormde kerk kenmerkte gis
teren de jaarvergadering van de gereformeerde bond.
Kork binnenland T2
Onze liefde tot de kerk, waarin we
geboren zijn, blijft door alle stormen
en moeilijkheden heen, zei voorzitter
ds. W. L. Tukker (Groot-Ammers) in
zijn openingswoord. Zelfs de zonden
van de kerk verbinden ons des te
meer aan haar, zoals ouders des te
meer bewogen zijn over een kind, dat
de verkeerde kant op gaat, maar ook
omdat wij niet blind zijn voor onze
eigen zonden als hervormd-gerefor
meerden.
De solidariteit met het geheel van de
kerk kwam tot uiting in nieuwe acti
viteiten, waarvan gisteren mededeling
werd gedaan. Zo vertelde ds. Jac Ver
maas (Huizen), de penning9meester
van de gereformeerde bond, dat vol
gende week een circulaire uitgaat
naar 'onze' kerkvoogdijen, waarin hen
wordt gevraagd, steun te verlenen aan
grote-stadsgemeenten, waardoor deze
in staat zullen zijn, predikanten van
hervormd-gereformeerde signatuur te
beroepen. Het is de bedoeling, dat
deze gelden zullen worden gestort in
een in te stellen fonds 'Stichting
hervormd-gereformeerde predikants
plaatsen'. Namen werdén genoemd
van enkele gote-stadsgemeenten, die
al belangstelling hebben getoond. Het
is nu al zo, dat de gemeente Huizen
(NH) voor vier jaar een subsidie
beschikbaar heeft gesteld, waardoor
het mede mogelijk werd, om in Am
sterdam een tweede predikant van
deze signatuur te beroepen.
Ds. Tukker zei, dat dit project mede
is gestimuleerd door het synodemo-
deramen in de gesprekken, die het
hoofdbestuur van de gereformeerde
bond het afgelopen jaar met het mo-
deramen heeft gevoerd. Aanstaande
maandag zal er weer een gesprek
plaats vinden.
Generale kas
De kwestie van de generale kas na
dert ook haar oplossing. Zoals bekend
leven er in de kring van de gerefor-
meerde bond ernstige bezwaren tegen Soberheid
de nieuwe regeling, waarbij de ge
meenten verplicht zijn gesteld, om
mee te werken aan de inning van het
verplichte tientje per lidmaat per jaar
voor de generale kas. Secretaris dr. H.
Bout (De Bilt) vertelde, dat het over
leg met de generale financiële raad
vrij waarschijnlijk nog deze week zal
resulteren in een 'alleszins acceptabe
le' regeling, volgens welke de her
vormd-gereformeerde gemeenten be
paalde projecten zullen subsidiëren.
Eigen academie
Uit het jaarverslag van dr. Bout me
moreren we verder, dat een commis
sie uit hervormd-gereformeerde kring
voor 1 september rapport hoopt uit te
brengen voor de oprichting van een
eigen sociale academie (gezien de be
zwaren tegen De Horst), waarin men
dan de gehele gereformeerde gezindte
wil betrekken.
De rcdnctlc behoudt iich het recht voor om
ter opname In deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BI}
publikatlc wordt met de naam van dc
Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan dc lieer Joh. C. Francken.
secretaris van de hoofdredactie van Trouw-
Kwartet, Postbus 859. Amsterdam.
Krijgsdienst (11)
Ik ben blij, dat wij over zulke vredes-
instellingen als onze krijgsmacht en
het politieapparaat beschikken. Wie
daar tegenaan 'schopt' pleegt geraffi
neerd geweld. Daartegen komen reële
voorstanders van vrede en gerechtig
heid in het geweer. Helaas blijven wij
blijkbaar altijd mensen houden die
zelfs door schade en schande de les
der geschiedenis niet willen leren.
Rotterdam
F. L. Stolk
Krijgsdienst (12)
In antwoord op wat de heer Rusten
burg in Krijgsdienst (7) zegt met
betrekking tot mijn zin 'Gaf in feite
Christus zelf niet Zijn leven voor die
gerechtigheid' moge ik hem toch wij
zen op het aanbod van satan dat
Christus alle koninkrijken der aarde
zou kunnen krijgen, Indien Hij hem
te voet viel. Dat betekende toch al
leen, dat Christus Zijn leven voor de
gerechtigheid niet zou hebben behoe
ven te offeren.
De heer Winter haalt in Krijgsdienst
(8) mijn stukje en dat van de heer
Stolk wat door elkaar. Ik spreek daar
in alleen over hetgeen er met betrek
king tot het zwaard staat in Rom. 13.
M. i. draagt de overheid dat zwaard
ook tegen ongerechtigheid van buiten
af.
En wat in Krijgsdienst (9) de heer
Brinksma zegt met verwijzing naar
het boekje van prof dr. Strijd, moge
ik er op attent maken dat hij ook
spreekt van onrecht bestrijden, maar
direct daarop: bewapening en bewape
ningswedloop hebben in de geschiede
nis steeds tot oorlog geleid. Met even
veel klem vraag ik: hoeveel oorlogen
en ellende 'binnenskamers' zal het
zwaard van de overheid, waar dan
ook, niet hebben voorkomen in de
geschiedenis?
Zal de heer Brinkman, wanneer een
dief of moordenaar zijn huis binnen
sluipt, deze alleen maar de linker
wang toekeren? Is hij in feite zelfs
niet verplicht door daden eventueel
zijn leven en dat der zijnen in stand
te houden?
Bussum P. H. M. Brons
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
log. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J.de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bonk (rek.nr.
69.73.60.768tiem.giro
X 500.
Roscam Abbing (13)
Laten de critici de gedachten van
prof. Roscam Abbing niet verdraaien:
hij heeft niet gezegd, dat grote gezin
nen asociaal zijn; alleen, als het
straks een vrij algemeen aanvaarde
opvatting is dat de bevolking niet
verder moet toenemen, en sommige
mensen gaan dan toch nog een groot
gezin opzetten, die mensen noemde
hij asociaal. Roscam Abbing wil de
mensen niet 'minder kinderen toe
staan dan ze zelf nodig vinden', maar
wil graag dat de mensen zelf minder
kinderen nodig vinden.
Dat God de hele wereld bestuurt,
geeft ons geen vrijbrief om maar
rustig af te wachten. Wij treffen toch
allerlei maatregelen (denk b.v. aan
verplichte verzekeringen, polio-inen
ting) en we laten toch soms al de
overheid ingrijpen in het privédomein
van een echtpaar, b.v. als ouders hele
maal niet in staat blijken om hun
kinderen op te voeden, kunnen ze door
de rechter uit de ouderlijke macht
gezet worden.
Als we inzien dat het soms al tot de
taak van de overheid behoort om in
te grijpen in het privé-domein van
burgers, vinden we het voorstel van
Roscam Abbing misschien niet meer
zo vreemd. Hiermee wil ik niet zeg
gen, dat de overheid straks bepaalde
sancties op grote gezinnen moet gaan
toepassen, overheidsinstanties kunnen
ook ten onrechte menen dat iets hun
taak is (als bioloog denk ik dan
direct aan de fluoriderin-g van drink
water) commentaar Trouw/Kwartet
van 6 mei).
Utrecht
Gea Zijlstra
Roscam Abbing (14)
Prof. Roscam Abbing heeft zich. blij
kens de ingezonden brieven, voor de
leeuwen gegooid. Ik geloof echter, dat
hij niet goed begrepen wordt Jaren
lang zijn uitlatingen van prof. Roscam
Abbing graag gebruikt, omdat hij bin
nen de kerk als een vooraanstaand
ethicus werd beschouwd. Deze man
zou plotseling van zijn geloof afgeval
len zijn? Door de eeuwen heen is de
bijbel door mensen geïnterpreteerd,
alsmede de interpretaties zelf. Veel
van wat als waarheid in vroeger tij
den gold, is achterhaald.
We moeten dan ook voorzichtig zijn
met «het claimen van de waarheid,
want een ieder van ons bezit hooguit
maar een deeltje van De Waarheid.
En op het moment dat we dat besef
fen, zullen we minder moeite hebben
om de dialoog te zoeken en minder de
drang gevoelen op te treden als de
'zekere Farizeër.'
Niet dat we dan elkaar geen verwij
ten meer mogen maken, maar dat
gebeurt dan wel op een positievere
basis.
Den Helder Ad van de Haar
Mosselensoep
Doe de mosselen in een grote pan en
zet deze met ruim water op het vuur
met zout, de halve ui, de prei en
selderij. Kook de mosselen in onge
veer tien minuten gaar. Dat zijn ze
wanneer alle schelpen zijn openge
gaan. Dus: wanneer de spieren het
begeven en de dieren sterven. In
water dat aan de kook wordt ge
bracht.
Wat hebben de dieren, speciaal de
waterdieren, ons gedaan? Als de die
ren ons kenden, zouden zij spreken
van misbruik van macht en van dom
me wreedheid. Het vertroetelen van
een hond kan het niet goedmaken.
Amerongen
EO (4)
Het zal nu ieder wel duidelijk zijn,
dat het systeem waarbij de zendtijd
afhankelijk wordt gesteld van het aan
tal luisterbijdrage betalende leden der
omroepverengingen faalt. Iedereen
kan zich, als hij daar enig geld voor
over heeft, van dubbele of driedubbe
le invloed verzekeren, door lid te
worden van meer dan één omroepver
eniging.
Dit is niet eerlijk. Mijn oplossing is
de volgende. De luisterbijdrage wordt
per acceptgirokaart voldaan. Het is
niet moeilijk, deze kaart te voorzien
van een verlengstuk, dat als een soort
stembiljet kan gelden. Naar rato van
deze stemmen wordt de zendtijd voor
een jaar verdeeld. Al de subjectieve
overwegingen die nu gelden vervallen
dan en op dit gebied zullen democra
tie en recht zonder het gebruikelijke
touwtrekken zegevieren. Wie kan hier
tegen zijn? Misschien de dubbelstem-
mors van nu?
Ds. Tukker hield 's morgens een inlei
ding over de orde der kerk aan de
hand van artikel 32 van de Neder
landse geloofsbelijdenis. Hij legde de
nadruk op de soberheid, die de bijbel
kent ten aanzien van de regels voor
de inrichting van de nieuwtestamenti
sche kerk. Alle afwijking van deze
soberheid heeft de kerk geen goed
gedaan. De Schrift noemt zelfs geen
meerdere vergaderingen.
Het eigenlijke leven van de kerk
bloeit op het grondvlak: in Woord
gebed en sacrament. Natuurlijk zijn
er dan regels nodig voor het onder
ling verkeer, maar hoe kleiner de
noemer van de voorschriften, hoe gro
ter de eenheid. Het leven van de kerk
zou veel eenvoudiger en meer in
vrede zijn, als men zich hield aan de
regels des He,ren. Ds. Tukker had nu
de ervaring, dat vaak juist voor het
handhaven van menselijke inzettingen
het meest geijverd wordt.
'Laten wij ons in kerkorde, prediking
en liturgie houden aan de soberheid,
die de Schrift ons biedt en geen
dwang opleggen, die strijdt tegen de
vrijheid van het geloof', zei hij.
Dr. C. Graafland
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Hoewel de zaak nog
niet helemaal rond is, vond dr. H.
Bout gisteren op de jaarvergadering
van de gereformeerde bond in de
hervormde kerk voldoende aanleiding
om mee te delen, dat het hoofdbe
stuur van de bond de Amsterdamse
predikant dr. C. Graafland aangezocht
en benoemd heeft tot bijzonder hoog
leraar aan de rijksuniversiteit te
Utrecht voor het onderwijs in de
gereformeerde godgeleerdheid.
Dr. Graafland zal de leerstoel bezet
ten, welke de bond sinds 1914 be
voegd is te vestigen aan de rijksuni
versiteit te Utrecht en welke vakant
is sinds het heengaan van prof. dr. J.
Severijn (in 1966) overleed hij op 83-
jarige leeftijd.
Vóór prof. Severijn was het prof. dr.
H. Visscher die deze leerstoel bezette.
Prof. Visscher heeft ook nog enige
tijd de leerstoel van de bond aan de
rijksuniversiteit te Leiden (waar de
bond sinds 1932 een leerstoel mag
vestigen) vervuld. Een opvolger is
daar nooit benoemd.
Men hoopt dat dr. Graafland (geb. in
1928) in oktober zijn werkzaamheden
te Utrecht zal kunnen aanvangen. Dr.
Graafland, die sinds 1968 in Amster
dam staat, promoveerde in 1961 te
Utrecht bij prof. dr. S. van der Linde
tot doctor in de godgeleerdheid op
een proefschrift, getiteld: 'De zeker
heid des geloofs', een studie die als
ondertitel droeg: 'Een onderzoek naar
de geloofsbeschouwing van enige ver
tegenwoordigers van reformatie en
nadere reformatie'.
UTRECHT Het getuigenis van prof. Van Niftrik c.s. is vertaald in
het Engels. Een Spaanse vertaling volgt en zelfs heeft de r.k. bis
schop van Hasselt (België) het stuk aangevraagd ter verspreiding
onder zijn pastoors.
Dit werd bekend op de in Utrecht
gehouden jaarvergadering van de ge
reformeerde bond in de Hervormde
kerk. In de middagbijeenkomst sprak
ir. J. van der Graaf uit Huizen (N.H.)
over het getuigenis, waarvan hij me
de-oprichter is. Volgens hem heeft de
synode een kans gemist, toen zij het
getuigenis niet overnam, maar besloot
met een andere boodschap ter voor
lichting en bemoediging te komen.
Hij verwachtte, dat deze boodschap
als ze nog zal komen op een
andere leest geschoeid zal zijn dan
het getuigenis, of in dermate algeme
ne bewoordingen zal zijn, dat ze 'niet
verkwikt en niet verschrikt'.
Ir. Van der Graaf toonde zich erover
verblijd, dat er de laatste maanden
iets is doorgebroken van een elkaar
vinden rond het hart van het belij
den. 'Ik ervaar dat als een geschenk
van de Heilige Geest. We zullen dat
in toenemende mate nodig hebben. Er
is in de kerken een gemeenschappelij
ke nood, die ook een gemeenschappe
lijke schuld is, namelijk 'n secularisa-
schappelijke nood kunnen wij elkaar
niet missen, maar zullen er verbindin
gen gelegd moeten worden tussen al
len, die uit hetzelfde belijden willen
leven. We kunnen ons allerlei splin
terkwesties niet meer permitteren. De
gescheurdheid van de gereformeerde
gezindte is een anti-getuigenis'.
Wat dit laatste betreft, meegedeeld
werd, dat er dit najaar een conferen
tie zal worden belegd voor predikan
ten uit de gehele gereformeerde ge
zindte met als bedoeling, wat op gang
gekomen is als gevolg van het getui
genis vast te houden; waarschijnlijk
komt er ook een dergelijke conferentie
voor ambtsdragers. Het hoofdbestuur
speelt met de gedachte, de dan te
houden referaten te bundelen en toe
te sturen aan alle' kerkeraden,
opdat ook plaatselijk interkerkelijke
gesprekken op gang komen,
tie van het evangelie, hetzij in theolo
gisch opzicht en derhalve in de predi
king, hetzij ook in de praktijk van
het gemeenteleven. In deze gemeen-
ROERMOND Op de rijksweg ""oer-
mond-Sittard is ter hoogte van Herten
de tachtigjarige heer P. J. H. Hecker
uit Montfort verongelukt. Toen hij
per bromfiets de weg wilde overste
ken, werd hij aangereden door een
personenauto uit Venlo.
Confessionelen op Woud schoten
Van een onzer verslaggevers
ZEIST Het IKOR krijgt het laatste
jaar beduidend minder klachten over
zijn programma's. Dit zei IKOR-be-
stuurslid ds. L. H. Ruitenberg giste
ren op de jaarvergadering van de
confessionele vereniging. De hervorm
de synode heeft vorig jaar de wense
lijkheid uitgesproken van een gods
dienstige heroriëntering bij het IKOR.
Dit heeft ertoe geleid, zo vertelde ds.
Ruitenberg, dat de IKOR-staf alle pro
gramma's grondig is gaan bekijken en
dat zou een reden kunnen zijn voor
de daling van het aantal klachten.
Maar ds. Ruitenberg achtte het ook
mogelijk dat de reden gelegen is in
een ongemeen snelle verandering in
de wijze waarop in het algemeen
radio en televisie v/orden ontvangen.
Zaken die tien jaar geleden nog een
storm van Verontwaardiging veroor
zaakten, worden nu met een schouder
ophalen voorbijgegaan.
Duidelijk was in ieder geval wel dat
het ook op de jaarvergadering van de
confessionele vereniging waar in vroe
ger jaren het vuur hoog placht op te
laaien als het IKOR ter sprake kwam,
dit jaar heel wat rustiger was. En dat
terwijl dit maal. vier IKOR-mensen als
gast de vergadering bijwoonden: naast
ds. Ruitenberg prof. dr. J. P. Boen
dermaker, de heer A. de Haan, direc
teur van IKOR-radio en ds C. M.
Boerma, adjunct-directeur van IKOR-
televisie.
De klachten betreffen nu vooral de
totaalprogramma's op zondagmorgen
zei ds. Ruitenberg. Hij dacht dat de
irritatie niet zozeer door de vorm van
de programma's als wel door bepaalde
onderwerpen gewekt werd. Hij vroeg
begrip: wie stapt in de wereld van
Hilversum komt in de voorste linie
waar kerk en wereld met elkaar in
contact komen. Ja, ja, zei prof. dr. G.
P. van Itterzon, altijd maar die ver
houding kerk en wereld. Maar wilt u
op de zondagmorgen ook eens denken
om service aan de kerk zelf? Aan de
zieken en bejaarden die een gewone
kerkdienst willen horen? Ds. Ruiten
berg benadrukte echter dat hun aantal
gering is vergeleken bij de buitenker
kelijken die blijken mee te luisteren
in hun auto's of op de campings.
Kunt u dan geen predikanten vinden,
vroeg prof. Van Itterzon, die ook voor
campings en dergelijke kunnen pre
ken? De Roomse kerk lukt dat toch
ook.
Prof. Boendermaker benadrukte dat
het IKOR in een zendingssituatie
staat. Men zou eens kennis moeten
nemen van de reacties die ds. Klamer
krijgt. Maar de eerlijkheid gebiedt
dan wel te zeggen dat die reacties
bijna nooit komen op uitzending van
gewone kerkdiensten.
Uiteraard werd op de jaarvergadering
van de confessionele vereniging uitge
breid aandacht besteed aan het getui
genis. Betekent het de inleiding op
een duurzame samenwerking van con
fessionelen en gereformeerde-bonders?
Ir. J. van der Graaf, hoofdbestuurslid
van de gereformeerde bond, zei dat
het getuigenis dingen heeft losge
maakt die de opstellers niet voor
mogelijk hadden gehouden. Hij vond
het dan ook geen dincident dat hij nu
in een vergadering van confessionelen
zat. Wat plaatselijke situaties betreft
(de buitengewone wijkgemeente wer
den genoemd), hier kunnen we niets
delegeren, zei ir. Van der Graaf. Ook
het getuigenis is niet gemaakt, maar
geboren.
Voorzitter ds. C. H. van Harten uit
Rotterdam deelde mee dat de confessi
onele vereniging thans 1.330 leden
telt, onder wie 2(1/ predikanten. In
het bestuur werden vier nieuwe leden
gekozen: de heer G. de Klerk uit
Woerden, ds. Th. P. Bol uit Musselka-
naal, mevrouw mr. J. A. van Ruler-
Hamelink uit Utrecht en ds. S. van
Sinderen uit Rotterdam. Drs. C. M.
Lutijen en dr. L. D. Terlaak Poot
hadden zich niet herkiesbaar gesteld.
Dr. Terlaak Poot sprak een kort
woord, mede namens ds. Lutijen,
waarin hij memoreerde hoe zij in
1912 tegelijk lid waren geworden van
de confessionele vereniging.
AMSTERDAM Het solidariteitsco-
mité voor de Russische joden heeft in
een telegram aan de Russische minis
ter van defensie, maarschalk Gretsjko,
geprotesteerd tegen het voor de
dienst oproepen van joden die om een
uitreisvisum hebben gevraagd.
Uit het feit dat vele van deze mensen
onder normale omstandigheden niet
zouden zijn opgeroepen concludeert
het comité: 'dit misbruik maken van
het rode leger voor *KGB-doeleinden
is een methode om de joden te onder
drukken en hun de aanspraak on de
elementaire mensenrechten te ontne-
Van een onzer redacteuren
STAVANGER (Noorwegen)
De opwinding, twee jaar gele
den in de gereformeerde ker
ken, over theologisch student
Kees Bakker, die in Kampen bij
de gemeenteraadsverkiezingen
als lijsttrekker van de CPN op
trad, is niets vergeleken bij de
rel, die een soortgelijke kwestie
in Noorwegen veroorzaakt
heeft.
Na een half jaar zijn de drie
studenten, die aan het zendings-
seminario te Stavanger een op
leiding tot zendeling volgen,
thans door de knieën gegaan,
Zij hebben beloofd, hun politie
ke activiteiten te staken 'om
hun toekomst als zendeling niet
In gevaar te brengen'.
De drie zijn lid van de chrlste-
lijk-socialistische partij. Deze
groep werkt met twee andere
uiterst linkse splinterpartijen,
de communistische partij en de
socialistische volkspartij, plaat
selijk in Stavanger samen onder
de naam 'socialistische kiezers-
bond'. Op de gecombineerde
lijst bij de gemeenteraadsver
kiezingen, vorig najaar, prijkten
ook de namen van de drie semi
naristen.
Naar aanleiding hiervan besloot
het bestuur van het Noors zen
dingsgenootschap, dat studenten
aan het zendingsseminarie zich
van elke politieke activiteit
hadden te onthouden. Het be
stuur sprak tevens uit, dat
christendom en communisme
onverenigbaar zijn.
Het bestuursingrijpen trok
sterk de aandacht. Brede krin
gen eisten volle vrijheid van
handelen voor de zendingsstu
denten. Er werden zelfs vragen
gesteld in de Storting, het
Noorse parlement. De (sociaal-
demokratische) minister van
kerkelijke zaken onderstreepte
het recht van coalitievrijheid
van alle burgers en deed een
beroep op het zendingsbestuur,
om op zijn besluit terug te
komen. Tevergeefs echter.
De drie hebben het bestuur nu
een brief geschreven, waarin zij
beloven van verdere activiteiten
in de socialistische kiezersbond
af te zullen zien. Zij schrijven,
dat hun politieke inzichten be
slist niet veranderd zijn en dat
zij geen 'ideologisch conflict'
zien in de combinatie christen
en communist, maar dat zij hun
roeping als zendeling belangrij
ker achten dan 'een korte, maar
legitieme plaatselijke politieke
activiteit'. Het bestuur be
schouwt de zaak nu als gesloten.
HUIS EN KERK
Mijn relaas over ons eerste huis i
nu toe verre van volledig gewees
moet het dit keer over de kerk
ben. Niet dat er een kerk in
straat stond, er was wel een geb
van de lutheranen, met een
gelen gevel. Onze kerk heetti
Raamkerk en stond op een kade.
gebouw heeft intussen al plaats
ten maken voor een bejaarden
Het was in onze ogen een indruk
kende kerk. De voorgevel had
niet al te hoge torens, een stads
voor ons besef. Er waren twee
derijen. Een paar honderd meter
der stond de Bloemgrachtkerk, ki
lijk een schepping van de afschei
terwijl de 'Raam' van de doleantie
De 'Bloemgracht' was kleiner en
slechts één gaanderij; daardoor
warmer en gezelliger, 's Zondags
onze hele buurt ter kerk. Ik zi j
nog gaan, de gezinnen, de stan
mag ik wel zeggen. Dat herkende
in psalm 68. De buren naast on
boven ons, de drogist aan de
kant, die als 't mooi weer was i
in de hoekdeur van z'n winkel stB
mei achter zich die penetrante B
petroleum en boenwas. Sommigen!?
de ouderen droegen hoge hoede#
zwarte handschoenen; dat warenlg
mannen die ik dan even later iol
kerk zag collecteren, met lange al
ken zwaaiend over het kerkvolk.®
het vol was werden ze door de dl
sen doorgegeven en soms over||
hoofden heen naar een bank i
voren. Een enkele keer sneuv
een lamp. Er zat ook een zeik
spanning in de diensten, vooral e
ook de tweede gaanderij open gin| e
de mensen daar uitzwermden on e:
spoedig mogelijk vooraan te ko e
zitten. Begrijpelijk, want anders e
je niets en 't oog wil ook wat. Afn
toe was er rumoer en hoorden wi si
de eerste gaanderij gestommel, b c'
angstwekkend, boven ons. Ik hebie
veel gerenommeerde predikers bel e
terd; de nieuwelingen die althans H
eerste half jaar op een volle I,e
konden rekenen en, niet te vergee
die in het land een naam hadden™
ons soms versteld deden staan u
hun stemgeluid of door hun 'tak Vl
Toch verbaas ik me er altijd over lIs
ik me slechts een enkele preek he a'
ner en dan vaak nog van een vanc'
'kleine profeten' onder de domin 'a!
Veel is anders geworden, teveel 11
op te noemen, maar de herinnerin u
goed. En waarom zou dat niet zo i 01
want wij zijn niet de eersten die lc
'goed' willen doen. et
Ie
do-
NED. HERV KERK
Beroepen: te Boven-Betuwe: P. S. e
Lefeber. kand. te Leiden.
Aangenomen: naar Dordrecht: G. ^ii
Estrik te Genemuiden.
Bedankt: voor Utrecht: B. J. Wiefoa
raat, dir. van de herv. bond v iai
inwendige zending te Amersfoort.
Benoemd: tot bijstand in het paina
raat te 's-Gravenzande: L. Lagerw ikl
em. pred. te Den Haag, die cl in
benoeming heeft aangenomen: tot lixj
stand in het past. te-Rotterdam: M Ie
G. Visser, em. pred. te Rotterdam, Sri
deze benoeming heeft aangenomen
GEREF. KERKEN
Benoemd: tot bijstand in het past
Haarlem: L. Diepersloot, em. pred.
IJmuiden, die deze benoeming he
aangenomen.
Beroepen: te Purmerend: kand. A.
Marais te Landsmeer.
CHR. GEREF. KERKEN
Bedabkt; voor Gorinchem en vo
Wildervank-Veendam: A. Bijkei
kand te Zaandam
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt: voor Gorinchem en vo
Boer te Ridderkerk; voor Poortvll
P. Blok te Dirksland.
Beroepen: te Veen en te Benthuize
A. Vergunst te Rotterdam.
P. Verburg
Amsterdam
In het r.k. weekblad De Bazuin roept mevrouw
Truus Burger-Diekmeijer uit Leeuwarden de vrou
wen van gehuwde priesters op, om samen te gaan
in de r.k. kerk. Hier is het begin van haar oproep:
'Wat mankeert er in Godsnaam aan de vrouw
Deze zin is niet af. maar is het begin van een
vraag die ik mij telkens weer stel, zolang als ik
gehuwd ben. Ja, nogmaals, wat mankeert er aan
de vrouw, dat zij door een priester te huwen
hem onwaardig maakt om zijn ambt uit te
oefenen. Ik ben zo'n vrouw, met een priester
gehuwd, en heel gelukkig, mag ik wel zeggen.
Mijn man heeft er veel voor over gehad. Hij was
heel gelukkig als priester, maar hij moet het nu
doen met een kantoorbaan, maar ik weet. dat hij
in zijn hart priester blijft en geëngageerd met de
kerk aan wie wij beiden veel dank verschuldigd
zijn voor het vele waardevolle, dat wij er voor
ons hele leven mochten vinden. Maar de vraag
blijft en er komen meer vragen bij mij op. Wat
denkt de paus van de vrouw.
Hoe denkt de paus over het huwelijk? Is het niet
zo, dat hij te veel aan de seksualiteit denkt; op
zichzelf misschien niet eens zo erg, als hij er
maar over denkt zoals het werkelijk is, als hij
maar niet vergeet hoe vele andere banden van
feluk en samenzijn man en vrouw aan elkaar
linden. Ik vraag mij wel eens af of de paus in
dezen aan een bewustzijnsvernauwing lijdt. Natuur
lijk, een piester. die tevens kloosterling is, zoals
mijn man was. legt ook de geloften van armoede
en gehoorzaamheid af. Mag ik vragen: Hoe staat
het daarmee in deze tijd? Worden die nog onder
houden zoals ze oorspronkelijk bedoeld waren?
Maar dat is misschien niet zo erg in de ogen van
curie en paus, als er in Godsnaam maar geen
vrouw aan te pas komt, want daar mankeert
kennelijk het een en ander aan'.
In het maandblad Voorlopig (evangelisch com
mentaar bij de tijd) schrijft de dichter prof. dr. G.
A. J. de Bruin W. Schulte Nordholt over: de zekerheid van het
zingen. Wij citeren hier zijn situatietekening aan
het begin van zijn betoog:
'In de kerk doen wij de wonderlijkste dingen, die
wij daarbuiten ons nooit in het hoofd zouden
halen. Als nuchtere en gauw gegeneerde mensen
zijn wij in dit kleingeestige land van ons er voor
geen geld toe te brengen om in het openbaar
zulke bizarre handelingen te verrichten als daar
zijn het sluiten der ogen. het neerknielen in
banken, het drinken uit één beker en het geza
menlijk versjes zingen uit een boek. In de kerk
zijn wij meer of minder, al naar gelang de
traditie het ons geleerd heeft, bereid om zulke
dineen wel te doen. Het is niet dat wij ons daar
zoveel vrijer voelen, ook daar zijn wij bang
genoeg voor onszelf en de anderen, maar er is
Uit de kerkbladen
daar in het huis Gods nog iets over, iets, niet
zoveel meer, van een ruimte van leven die wij
verder verloren lijken te hebben. Iets over van een
eenheid des levens die ons tegenwoordig zo smar
telijk ontbreekt.
En ook die laatste resten worden nu bedreigd. En
dat nota bene vanuit een eenheidsgevoel, vanuit
een verlangen naar waarachtiger menselijkheid.
Want dat is het wat wij nu horen, overal,
nadrukkelijk en ook wel wat modieus: er zou een
eenheid des levens zijn binnen ons bereik. In de
grote stormloop tegen het dualisme lijkt alles wel
samen te vloeien, hemel en aarde, geest en
lichaam, kunst en leven, gebed en daad. In de
naaste moeten wij God vinden, in de activiteit de
ware contemplatie, in het object de schoonheid, in
de geslachtsdaad de liefde. En zo n.aar voort, het
is een rage geworden, waar velen zich door laten
meeslepen. Natuurlijk, als zo de leidende geesten
spreken en schrijven ontsnappen de eenvoudigen
van gemoed in emotionele bewegingen en steriel
conservatisme. Het ziet er naar uit dat er geen
tussenweg meer is tussen de 'Entmythologisie-
rung' en het fundamentalisme, tussen het jargon
van de revoltuie (met al de modewoorden van
structuur en consumptiemaatschappij en wat niet
allemaal) en het versteende gezemel van de oude
orthodoxie'
In Waarheid en eenheid, het blad van de gerefor
meerde verontrusten, signaleert ds. M. Vreugden-
hil dat tegenwoordig alles mag in de gerefor
meerde kerken, en hij geeft voorbeelden: de
geloofsbelijdenis van Dorothee Sölle lezen in een
belijdenisdienst ;eigen gefabriceerde formulieren
gebruiken; liederen zingen die in geen psalm- of
gezangenboek te vinden zijn; het nalaten van de
catechismuspreek. meedoen aan acties voor de
Vietcong en Noord-Vietnam door het LCGJ (lan
delijk centrum voor geref. jeugdwerk); pre-advi-
seren op de synode als je vindt dat het goed gaat
als mensen de kerk verlaten of als je niets van
Kuitert veroordeelt maar wel 'zeer fanatiek
schrijft als iemand Kuitert naar de Schriften
tracht te beoordelen'. Ds. Vreugdenhil roept dan
op tot georganiseerd verzet:
'Waar niet naar het Woord Gods gepreekt en
gehandeld wordt, daar belegge men alternatieve
diensten. Er zijn veel predikanten, ik zelf ook, die
in die 'alternatieve' diensten willen voorgaan.
Misschien durven voorgaan? Als er geen goede
jeugdvereniging is, -tracht er zelf een op te
richten. Ze behoeft niet groot te zijn. Als ze maar
het Woord Gods bestudeert. We moeten helaas
hoe langer hoe meer nee gaan zeggen. Niet meer
iets geven voor het LCGJ. Zolang de Vrije
Universiteit niet verandert, zeker niets meer
geven voor de theologische faculteit. We moeten
niet meer denken: het komt van gereformeerde
zijde, het zal wel goed zijn, maar we moeten on9
afvragen: is het inderdaad goed, goed naar God9
wil. Georganiseerd verzet!'
Prisma'dctectives. Uitg. Spectru
Utrecht. Prijs per stuk 2,95
De omslagen van de Prisma-detectiv
moeten niet bloederiger en de teksti
er op niet onbenulliger worden, m»
voor het overige heb ik graag vre(
met de vier nieuwe nummers, die v
thuisgestuurd kregen. Om te beglnni
een oude, en deswege zeer charmant
Ellery Queen: 'Lijk aan de haal'. Ou
dat wil zeggen: daterend uit 104
maar voorzover ik weet nieuw vo<
de afnemers van deze recks, die i
kunnen meemaken hoe Nikki Porti
in Ellery's leven komt. Heel opmerk
lijk is 'Iemand, ergens' van Mal
Sadier, die zijn verhaal situeert in
wereld van studenten en zwarte pai
ters en die de spannende speurtoc!
naar een vermiste vrouw heel org
nlseh neerzet in een verhaal, d;
getuigt van grote betrokkenheid mi
dc strijd tegen racisme en gevestigd
toestanden. Je komt onder de indru
van bijv. een zin als deze (op pag. 41
'Ik had zelfs geen korte blik op straa
geworpen (in tegenstelling tot ee
neger, ajk, verdacht op vijanden. Hi
was een blanke straat, mijn straal
Julian Symo..s biedt in 'De alternate
ve moordenaar' een psychologisch
thriller met als hoofdfiguur een sclv
zofreen: boeiend opgezet en verwerkt
Tenslotte: 'Lief zijn voor Nanny' vai
Patrick Quentin. waarin de ervarei
auteur Peter Duluth laat ontdekkei
wie dat meisje, over wie hij ziel
(platonisch) ontfermd had, ophing ii
zijn slaapkamer.
AJf
