Roscam Abbing wil vechten
voor 'heilige gewoonte'
van de zondagse kerkgang
Via 'evangelisatie-beurs'
op zoek naar nieuwe wegen
Nieuwe bijbelscholen
starten in september
Trouw
K wartet
Conflict in Bolivia
kerk en staat
Oostduitse kerk
minder, maar
actievere leden
Mattheus: Anti-joodse
opvattingen in christendom
Tachtig jaar
chr. geref. kerken
Deense theologen
anti Euromarkt
Moordenaar wordt priester
vandaal 1
Beroepings-
werk
Boekenetalagh
Voormalig primaat
van Zweden overleden
TROUW/KWARTET VRIJD AG 19 MEI 1972
Kerk Binnenland
Van een onzer redacteuren
KAMPEN De (theologische hoge) schooldag van de 'gewone' gereformeerden moge dan in de
verste verte niet de uitbundige belangstelling krijgen welke de vrijgemaakte schooldag elk jaar ten
deel valt, de traditionele vergadering in de* Kamper Burgwalkerk is toch een bijeenkomst die we niet
moeten wegvlakken. Vooral niet vanwege het feit dal; daarop altijd een actueel thema op een onmo
dieuze manier aangepakt pleegt te worden. Op de gisteren gehouden schooldag was het onderwerp:
de spiritualiteit.
Anders gezegd, ditmaal kwam de
vraag naar het persoonlijk geloofsle
ven. naar de geloofsbeléving aan de
orde. Een vraag die, als we ons niet
vergissen, steeds meer gaat klinken
en die gevoed wordt uit een zeker
onbehagen over het niet altijd duide-
lijk-zijn van de impulsen achter al
ons. al dan niet kerkelijk, geredder
(de omschrijving komt voor rekening
van uw berichtgever).
Dat de organisatoren van de Kamper
schooldag de Groningse ethicus prof.
dr. P. J. Roscam Abbing als inleider
uitgenodigd hadden was niet dat
durven we veilig stellen gevolg
van het feit dat deze de laatste tijd
nogal in het nieuws was: minderheids-
nota inzake nieuwe moraal op de
hervormde synode, euthanasierapport,
en dan natuurlijk zijn hardop gestel
de vraag of de overheid grote gezin
nen soms niet zou moeten verbieden
Nee, prof. Roscam Abbing was hieT
duidelijk als een van de mensen die
aan de wieg stonden van een recent
boek uit de kring van de hervormde
raad voor kerk en theologie, dat on
der de titel 'Luisterend leven' zich
bezighoudt met wat genoemd wordt
'evangelische spiritualiteit'. En de
Kamper prof. dr. Herman N. Ridder
bos heeft zich indertijd waarderend
uitgelaten over dit geschrift, opmer
kend dat de hervormde raad voor
kerk en theologie een fijne neus heeft
voor wat geestelijk in de lucht hangt.
Oorzaken
Allerwege dus klachten over een ta
nend geloofsleven. Nee, niet allerwe
ge. Sommigen maken, aldus prof. Ros
cam Abbing, van de nood een deugd
door vroomheid verdacht te maken
terwille van een of ander zogenaamd
De redactie behoudt nch het recht voor om
ter opname In deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ
publlkatic wordt met dc naam van de.
Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan de lieer Joh. C. Francken.
secretaris van de hoofdredactie van Trouw-
Kwartet, Postbus 859. Amsterdam.
Protest
Straffen moeten nut hebben en men
selijk zijn. Het is niet aanvaardbaar
mensen definitief tot afval te verkla
ren, en dat is wat de doodstraf doet.
Of de doodstraf nut heeft? In het
geval van de geweldgebruikende Tur
ken moest deze dienen om het geweld
van hun guerrillabeweging tegen te
gaan. Wat gebeurde? Vantevoren
werd een vliegtuig weggekaapt, naar
Bulgarije, en na de voltrekking vond
als wraak een serie bomaanslagen
plaats. Amnesty heeft een dergelijke
reactie verwacht, dit is in een brief
aan minister Schmelzer vantevoren
uitgesproken. Doodstraffen bevorde
ren een klimaat van geweld. Het is
maar helemaal de vraag of de Turkse
guerrillabeweging wel zo ongelukkig
is met dit verlies van drie leden: er
zijn drie martelaren voor in de plaats
gekomen! Misschien had men omzet
ting in levenslang wel beschouwd als
repressieve tolerantie, om de tegen
stellingen te sussen. De heer van
Bree (15 mei) vindt het maar beden
kelijk dat Amnesty niets aan de
moordpartijen in Boeroendi doet. Am-
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Dagelijks bestuur; B. Bol. Den
Hoog; dr. E. Bleumink, Poteri-
wolde; mr. G. C. von Dom,
Nootdorp; W. A. Fibbe, Rotter
dam; J. Lanter, Utrecht; drs. J.
W. de Pout, Den Haag; J. Smol-
lenbroek, Wossenoor.
Overige leden von het olgemeen
bestuur; K. Abma, Amsterdam;
H. A. de Boer, IJmuiden; Th.
Brouwer, Assen; mr. dr. J. Don-
ner. Den Haagi J. van Eibergen,
Schoorsbergen; mr. K. van
Houten, Wageningen; ds. O. T.
Hylkema, Bilfhoven; Jac. Huijsen,
Delft; mevrouw M. C. E. Klooster-
mon-Forfgens, Voorscholen; me
vrouw J. G. Krooyeveld-Woutert,
Heerhugowoord; prof. dr. G. N.
Lommens, Noorden; ds. F. H.
Londsmon, Den Hoog; H. de
Mooij, Rijnsburg: prof. dr. G. C.
von Niftrik, Amslerdom: H. Olte-
vonger, Buitenpost; mr. dr. J.
Oz'ngo, Lunteren; dr. A. Veermon,
Rijswijk (Z-H); H. H. Wemmarc,
Den Hoog; drs. R. Zijlstra, Ooiter-
land (Zld).
Directies
Ing. O. Posfma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J.de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Poslgiro 26 92 74. Bankt
Ned. Midd. Bonk (rek.nr.
69.73.60.768). Gem.giro
X 500.
nesty is maar klein en niet zo mach
tig. Amnesty kan alleen door overtui
gingskracht invloed proberen uit te
oefenen. Er zijn situaties waarin dat
niet gaat, waarin het geweld te sterk is
losgebarsten. Protesten hebben dan
geen effect en kunnen beter achterwe
ge gelaten worden. Amnesty is geen
protestenfabriek, we proberen een
beetje praktisch te zijn.
Den Haag
H. E. Ruitenberg
Secretaris Amnesty International Ne
derland
Vietnam
De redactie van Trouw/Kwartet werd
door de heer J. H. v. d. Veen te
Amsterdan als 'meer dan misdadig'
gekwalificeerd, omdat zij 10 mei
schreef: het antwoord van Nixon
op de provocatie waaraan Noord-Viet-
nam met zijn waanzinnig offensief
Amerika heeft blootgesteld'. Genoem
de heer vindt, dat 'het zo langzamer
hand aan iedereen toch wel duidelijk
moet zijn, dat de misdaden van Ame
rika in Vietnam zo groot zijn. dat je
niet anders kunt doen dan solidair
zijn met het bevrijdingsfront, onge
acht de manier waarop zij hun land
bevrijden'. Een -ongenuanceerder ge
luid heb ik zelden gehoord. Hoe zit
het ook al weer? Sinds de conventie
van Genève was er een gedemilitari
seerde zone tussen Noord- en Zuid-
Vietnam. Ik wil de regering van
Thieu niet als de gelukkigste oplos
sing beschouwen maar een feit is
toch, dat de Zuidvietnamezen niets
voor de zegeningen van het noordelij
ke regime voelen. Mogen ze zich dan
soms verdedigen als de noordelijken
en guerrilla's met schending van de
conventie van Genève de gedemilitari
seerde zone overschrijden ?Wat heb
ben de noordelijken en guerrilla's in
Laos en Cambodja gedaan? Met hulp
van usland. Door de staking der bom
bardementen op Noord-Vietnam was
dit een schotvrije basis geworden
voor Hanoi ten bate van de voorberei
ding van zijn offensief. Dit laatste
was dus het loon voor de staking der
bombardementen! Wie is nu de agres
sor?
Amerika heeft Europa tweemaal van
een Duitse overheersing afgeholpen
(1918, 1945). Als he tin Vietnam de
rol van het daar verslagen Frankrijk
heeft overgenomen om een Russisch-
Chinese overheersing af te wenden,
dan moet men daar waardering voor
hebben, al keur ik niet alles wat
Amerika doet goed. Het is te hopen,
dat het niet ook in hoger hand nog
eens een middel zal moeten zijn om
de heer v. d. Veen van een Russische
overheersing over West-Europa af te
helpen. Want de beslissing over de
krachtsverhouding Amerika-Rusland
ligt niet alleen in Vietnam. Laten we
maar bidden dat de leiders dier lan
den elkaar weten te vinden, maar
onderhand nuchter genoeg zijn, om
onze deur op slot te houden voor
inbrekers, ook op geestelijk terrein,
en niet doen als de struisvogel die
zijn kop in het zand stak toen hij de
hyena zag aankomen.
Doorwerth
mr. N. Groenewcg
Gelukkig
Het wès opmerkelijk, dat in de tv-
uitzending 'Bent u gelukkig' niemands
eerste reactie was: ik ben gelukkig,
omdat ik een gelovig mens ben. Zelfs
werd er met geen enkel woord over
gerept Niet-gelovigen hebben dan wel
gelijk, als ze denken: 't draait bij hen
ook al niet als bij ons primair toch
ook alleen maar om geld, vrije tijd.
gezondheid, prettige werkkring, inte
ressante contacten, er vul maar in.
en terecht beschouwen we de rest als
franje. Ik had op een gegeven mo
ment wel eens een ander geluid ver
wacht.
Abcoude
J. C. Janssen
Joodse volk
In de brief van dominee Krop
(Trouw/Kwartet 13 mei) staat: 'Tot
nu toe hebben de kerken de joden
altijd gezien en behandeld als de
vijandige minderheid,. Toen ik dit las
werd ik er mij van bewust dat ik deze
vijandige gesteldheid vanaf mijn kin
derjaren nooit heb waargenomen in
onze vrije Evangelische Gemeente. In
tegendeel, van kindsaf werd mij bijge
bracht een diepe liefde voor het volk
van God en dit is met het klimmen
van de jaren eer vermeerderd dan
verminderd. Ons werd geleerd en
a.h.w. met de paplepel ingegoten, dat
het Joodse volk van God is en blijft:
'het uitverkoren volk'. In onderwijs
en prediking is hierop altijd de volle
nadruk gelegd.
Groningen
J. Strating
religieloos christendom. Maar de
hoogleraar vond aanleiding genoeg
om te vragen naar de oorzaken van
tanend geloofsleven.
Hij somde op: 1. er is in brede
kringen sprake van een algemene ge
loofscrisis; 2. er is onzekerheid bij
hen die menen dat bepaalde geloofs
waarheden niet te combineren zijn
met moderne wetenschappelijke in
zichten; 3. er is onzekerheid in mo
reel opzicht; gaat het wel aan, vroom
te zijn, verraden wij dan de aarde
niet?; 4. er is onzekerheid over het
gehalte van ons eigen innerlijk reage
ren op het evangelie, we praten er
maar niet over; 5. we dekken de zaak
toe door bijv. zózeer de nadruk te
leggen op Gods verlossend handelen
dat het onbelangrijk schijnt hoe wij
nu precies persoonlijk op die bood
schap reageren; 6. als kinderen van
onze tijd en onze cultuur hebben wij
het moeilijk met het leven aan de
hand van de Heer.
Verzoekingen
Vervolgens wilde prof. Roscam Ab
bing bepaalde verzoekingen onder
scheiden. Ten eerste worden we van
daag via krant, radio en tv zó met de
neus gedrukt op wat in de wereld
gebeurt dat we erg extravert zijn
gaan leven, en intussen de wereld van
ons innerlijk .steeds minder kennen.
Ten tweede zijn wij vaak erg zakelijk
en funktioneel ingesteld, de verwon
dering en verbazing over de geheimen
van de schepping lijken door weten
schap en techniek teruggedrongen.
Ten derde heeft de wetenschappelijke
en technische beheersing een grote
voorspoed voor ons opgeroepen en
wat er nog aan nood overgebleven is
(ongeneeslijke ziekten, eenzaamheid)
wordt naar de rand van de samenle
ving geschoven. Wij laten ons de
welvaart goed smaken en krijgen be
wust of onbewust het idee dat we
God niet meer nodig hebben. Aldus
prof. Roscam Abbing.
Therapie
Vier dingen
Prof. Roscam Abbing noemde vervol
gens vier dingen, nodig voor de bepa
ling van het karakter van onze spiri
tualiteit: 1. streven naar integratie,
christenen uit één stuk willen zijn; 2.
gToeien naar een leven van luisteren
en bidden; 3. de 'heiliging' en dat kan
vandaag vooral betekenen: het niet
breed laten hangen, sober leven; 4. de
concrete daad, waarin wij telkens
weer ons christen-zijn realiseren.
Terzijde merkte de hoogleraar nog op
dat het belangrijker is te vragen naar
Gods gebod dan zich af te vragen wat
Gods 'leiding' in ons leven is.
Uit de laatste opmerkingen van prof.
Roscam Abbing (en één ervan staat
boven dit overzicht): spiritualiteit is
gediend met gewoontevorming en
'persoonlijk zou ik met u willen vech
ten voor de heilige gewoonte van de
zondagse kerkgang'. En: 'Ik zou een
goed woordje willen doen voor de
huiselijke erediensten. Het lijkt me
goud waard dat in een gezin op
regelmatige tijden een gezamenlijk
bezig-zijn met de dingen des Heren
plaats vindt'.
Studenten
Onze uitvoerige aandacht voor het
betoog van prof. Roscam Abbing
brengt, we stemmen het toe, andere
zaken flink in de verdrukking: de
rede van ds. Kruyswijk (terloops al
genoemd), de forumdiscussie van
's middags en ook de toespraak van
rector prof. dr. J. Plomp. Deze laatste
vertelde o.m. dat aan het begin van
de nieuwe cursus zich 37 dames en
heren voor de eerste maal als student
lieten inschrijven. Mét de 12 die zich
voor het eerst voor de doctorale stu
die lieten inschrijven, brachten zij
het totale studentenbestand op rond
360. Niet meegeteld zijn dan de 130
predikanten die intekenden op een
van de werkgroepen waaruit de posta-
kademiale cursus is opgebouwd.
Kerkgangers gaan aan boord van het pas in gebruik genomen (via het lulden
van de scheepsbel door de Aaltense gereformeerde predikant C. Gros) kerk
schip de Quo Vadis: een oude tjalk die een passend interieur aangemeten
kreeg en als ligplaats heeft een grintgat bij het Duitse Haffenmehr. een ne
derzetting tussen Rees en Wezel. De Quo Vadis is het tweede kerkschip ten
gerieve van het schipperswerk, dat wordt gedaan door evangelist J. Treffers
uit Lobith-Tolkamer.
Reformatorisch en evangelisch
Wat is de therapie, wat kan tot
genezing bijdragen? Prof. Roscam Ab
bing: 1. fundamenteel is het geloofs
besef dat wij van Godswege in een ik-
Gij-relatie tot God gesteld zijn; 2.
fundamenteel is ook het geloofsweten
dat wij God in Jezus Christus ontmoe
ten als degene die onze schuld heeft
verzoend, die ons bevrijdt en in Zijn
dienst neemt; 3. fundamenteel is ten
slotte ook dat wij door God in Chris
tus uiterst persoonlijk worden aange
sproken; de Heilige Geest werkt indi
vidueel (al wordt de enkeling als
gemeentelid aangesproken en gaat het
niet alleen om persoonlijk zieleheil
maar ook om de komst van het rijk
Gods).
Medemens
Onlosmakelijk hiermee is er de naas
te, de medemens, vervolgde prof. Ros
cam Abbing, tot wie wij van Godswe
ge in een persoonlijke relatie staan.
Daarbij hebben we eerst te denken
aan de wereld, die wij in Gods naam
hebben te dienen. En die zorg voor
de wereld hebben wij vanuit de ge
meente van Jezus Christus. Zonder
verbondenheid met die gemeente zal
de echte bezieling ontbreken.
Met andere woorden, prof. Roscam
Abbing wilde van een tegenstelling
tussen vroomheidsleven en sociaal
ethische geëngageerdheid absoluut
niet weten. En hiermee was hij op
dezelfde golflengte als de andere spre
ker op deze schooldag, de bekende
emeritus predikant P. N. Kruyswijk
uit Haarlem die uiteenzette dat het in
de bijbel bij spiritualiteit niet gaat
om pure innerlijkheid, om het alleen
met jezelf bezig zijn. Geloofspraktijk
leeft van genade, aldus ds. Kruyswijk,
en heeft dan een actief karakter: het
is praktijk!.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Onafhankelijk van
elkaar zijn er dezer dagen twee bijbel-
scholen opgericht, die zich beiden ten
doel stellen een opleiding te geven
tot geestelijke arbeid in bijbelgetrou-
we zin. De 'stichting reformatorische
bijbelschool' komt voort uit de gere
formeerde gezindte. De 'stichting
evangelische bijbelschool' is gesticht
op initiatief van 'Het Zoeklicht', het
blad van wijlen Johannes de Heer.
Beiden willen 1 september starten.
De reformatorische bijbelschool wil
een opleiding geven aan jeugdleiders,
katecheten, godsdienstleraars, evange
listen, mensen die in enig ambt of
functie in de kerk werkzaam zijn. De
leerlingen hebben de keus uit een één-,
twee-, of driejarige opleiding. Men is
nog- in onderhandeling over een ge
bouw in de omgeving Utrecht-Zeist.
Er wordt ook een internaat aan ver
bonden. Over de docenten wordt al
leen gemeld, dat 'enige bröeders, pre
dikanten, doctorandi en doctores in
de Theologie' hun medewerking heb
ben toegezegd.
Deze bijbelschool is blijkens het bul
letin, waarin de oprichting wordt aan
gekondigd, in het leven geroepen van
wege 'een groeiende nood' in de chris
telijke kerken in ons land. 'Deze nood
kan worden aangewezen als: een niet
leven bij de Schrift. In de gerefor
meerde gezindte bestaat de begeerte,
de trouw aan de Heilige Schrift en de
belijdenis te willen bewaren. Daartoe
is nodig, dat gelovig bij de Schrift
wordt geleefd en dat de leden der
kerken in de Schriften worden onder
wezen. Om dat mogelijk te maken, is
het noodzakelijk dat er kerkleden
zijn, die tot het geven van dit onder
wijs zich geroepen weten'.
De grondslag van deze stichting is 'de
Heilige Schrift, als het onfeilbaar
Woord van God, zoals beleden in de
drie formulieren van enigheid'. Voor
zitter is de heer G. van Oord te Zeist
(vrijgemaakt-gereformeerd) en secre
taris ds. W. C. van den Brink, Tjalk
11, N ieuw-Loosdrecht gerefor
meerd). In het bestuur zitten verder
ook christelijke gereformeerden, her
vormden (gereformeerde bond) en
vrije evangelischen. De raad van ad
vies bestaat uit prof. dr. M. van
Riessen, prof. dr. W. van 't Spijker,
prof. C. Veenhof en drs. A. Noorde-
graaf.
Naast de dagopleiding organiseert
deze reformatorische bijbelschool ook
een zaterdagopleiding. Deze is reeds
gestart in Zwolle op initiatief van de
gereformeerde predikant J. B. van
Mechelen te Urk en zal binnenkort
ook in Rotterdam beginnen.
De evangelische bijbelschool begint in
september haar eerste jaarcursus in
het conferentie-oord Het Brandpunt
te Doorn, dat daartoe door Het oZek-
licht is aangekocht De oprichters
van deze bijbelschool zijn J. J. van
der Gauw te Odijk, C. van de Geer te
Doorn, ds. W. Harkema te Musselka-
naal, J. A. de Heer te Rotterdam, J.
Kits sr. te Zeist, Jb. Klein Haneveld
te Bodegraven, mevr. L. Kools-Warris
te Amersfoort en ds. P. J. Mietes te
Zeist.
Zij hebben deze bijbelschool opge
richt. 'aangezien er een nieuw ontwa
ken valt te bespeuren en jonge
mensen gelegenheid zoeken voor het
ontvangen van een bijibelse training
die hen bekwamen kan geestelijke
arbeid te verrichten en gezien de vele
bezwaren die een grote groep evange
lische christenen koesteren tegen de
bestaande opleidingsinstituten voor
theologische vorming'.
Deze bijbelschool gaat uit van de
belijdenis, 'dat de gehele bijbel het
geïnspireerd Woord van God is, de
wederkomst van Jezus Christus aan
staande en daarmee de oprichting van
zijn Koninkrijk op aarde, uitmondend
in een nieuwe hemel en een nieuwe
aarde, waarin gerechtigheid woont'.
Zowel studenten als docenten zijn ver
plicht de beginselverklaring van de
school te ondertekenen. Deze cursus
duurt drie jaar.
LA PAZ (Reuter) Drie Boliviaanse
militairen zijd om het leven gekomen
in een vuurgevecht met guerrillastrij
der.1?, die hun toevlucht hadden ge
zocht in een klooster, zo heeft de
minister van binnenlandse zaken
Adett Zamora bekend gemaakt. Op
een persconferentie zei hij. dat de
rooms-katholieke kerk in dit incident
is betrokken.
Door deze beschuldiging aan het
adres van de kerk is de verhouding
tussen de kerk en de rechtse regering-
Banzer op een nieuw dieptepunt geko
men. Volgens de minister zijn er bij
het gevecht aan beide talrijke gewon
den gevallen. Tien mensen zijn gear
resteerd. nadat de regeringstroepen
erin geslaagd waren het klooster bin
nen te dringen. Onder de arrestanten
zijn verscheidene buitenlanders.
De minister zei, dat hij de aartsbis
schop van La Paz had uitgenodigd, de
regeringstroepen bij de inval te verge
zellen om te zien, dat zij zich correct
gedroegen en tot welke politieke ac
ties de kloosterlingen waren overge
gaan. maar de aartsbisschop wees de
uitnodiging af.
SCHWERI N (LWI) De evange-
lisch-lutherse landskerk van Meckelen-
burg in Oost-Duitsland heeft cijfers
gepubliceerd, waaruit enerzijds een
sterke daling van het ledental blijkt,
maar anderzijds een actiever deelna
me aan het kerkelijk leven van de
overblijvenden.
In zes jaar tijd verloor deze Oostduit
se kerk twintig procent van haar
leden. Het antal doopbedieningen
liep bijna met de helft terug, en het
aantal kerkelijke huwelijksbevestigin
gen daalde met 17 procent.
Daar staat tegenover, dat het aantal
confirmaties (geloofsbelijdenis) steeg
met ruim elf procent, terwijl de col
lecte-opbrengst zelfs met een kwart
toenam. Terwijl het kerkbezoek een
daling met tien procent te zien gaf,
bleef het aantal avondmaalsgangers
ongeveer gelijk.
Van een verslaggever
NIJMEGEN Aan de evangelist
Mattheus is het te wijten dat het
christendom reeds van zijn ontstaan
af door een sterke anti-joodse opvat
tingen is ontsierd. Tot deze conclusie
komt de heer J. H. A. van Tilborg uit
Arnhem, die aan de r.k. universiteit
promoveerde tot doctor in de godge
leerdheid.
Mattheus heeft bewerkstelligd dat de
begrippen farizeër en huichelaar syno
niem zijn. Ook wijst ds. Van Tilborg'
Mattheus aan als degene door wie
binnen het evangelie de zin 'Zijn
bloed kome over ons en onze kinde
ren' is opgenomen. Evangelist Mat
theus heeft ook als eerste gesproken
over de joden als moordenaars van
Jezus, aldus de heer Van Tilborg in
zijn proefschrift 'the jewish leaders in
matthew'.
WOUDSCHOTEN Op ongebrui
kelijke wijze, namelijk met een
beurs is gisteravond de jaarlijkse
gereformeerde evangelisatiecon
ferentie, die drie dagen duurt, be
gonnen. Al ging het niet om geld
maar om achtergronden, moge
lijkheden en benaderingswijzen
van diverse in ons land opereren
de groepen, de beurswerkelijk-
heid werd toch wel zoveel moge
lijk geëvenaard door de aanwezig
heid van beurshoeken waar 'met
'vragen moest worden betaald om
antwoorden te kopen'.
In de verschillende hoeken, of ge
woon: stands, stonden vertegenwoordi
gers van Youth for Christ, Naviga
tors. Children of God (Jesus People),
Campus Crusade (een van oorsprong
Amerikaanse organisatie, die gemeen
teleden toerust tot evangelisatiewerk),
Septuagint, Evangelisch Herstel en
Opbouw, alsmede Kerk en Rekreatie.
Conferentiegangers wandelden van
stand naar stand om zich door het
stellen van vragen een beeld te vor
men van de benadering of werkwijze
dezer groepen.
Bonte geheel
Na aldus enig inzicht op dit bonte
geheel te hebben verkregen moesten
de deelnemers in een andere zaal op
even zovele flappen als er stands
waren samen inventariseren wat ze te
weten waren gekomen. Op die manier
kon iedereen een aardig afgerond
beeld krijgen van wat er op de beurs
'te koop was'. Achtergrond van alles:
'Over-wegen, langs welke wegen nu
verder?', wat dan ook het thema van
de conferentie is.
Een even indringende als originele
benaderingsmanier, waarbij de confe
rentie natuurlijk geen pas op de
plaats blijft maken. Vandaag begint
de dag, om het geheugen nog eens op
te frissen, met een samenvatting van
de 'beurs-noteringen' door Jan J. van
Capelleveen, stafunctionaris bij het
bijbelgenootschap en de Rotterdamse
predikant P. A. E. Sillevis Smitt,
waarna men zich gaat zetten aan een
intensieve bijbelstudie in acht groe
pen. Elke groep krijgt daarbij een
bijbelgedeelte of bijbelgedeelten op.
waarbij het de bedoeling is, dat ge
zocht wordt naar mogelijke evangeli
sche relevantie met hetgeen, waarvan
men heeft kennis genomen. Anders
gezegd: een eerlijk zoeken en luiste
ren naar bijbelse gegevens over de
dingen, die men in het vizier kreeg,
waardoor men hoopt de gewenste
diepgang aan de bezinnng te geven.
Behalve een gespreksleider is in elke
groep een theoloog aanwezig, die exe
gese en verdere theologische informa
tie kan invoeren in het gesprek,
waarvoor veel tijd is uitgetrokken.
Elke groep krijgt een opdracht, bij
voorbeeld bij de geschiedenis van
Naöman (2 Koningen 5): Wat beteke
nen deze bijbelgedeelten voor de
evangelisatie? en bij de ontmoeting
met de Samaritaanse vrouw (Johan
nes 4): Wat is de gang van het
gesprek in dit gebeuren? Twee groe
pen krijgen een zeer speciale op
dracht, namelijk de gelijkenis van de
Door een storende technische fout
ontbrak in onze krant van gisteren
aan het artikel 'Eigen kerkelijk leven
nog steeds nódig' (over het tachtigja
rig bestaan van de christelijke gere
formeerde kerken) de inleiding.
Deze luidde: Op 20 juli 1892 kwamen
in het Militair Tehuis te Utrecht 54
mannenbroeders samen 'die door
handtekening verklaarden leden de
christelijke Gereformeerde Kerk te
zijn en besloten hebben in de kracht
des Heeren die kerk te doen blijven'.
Zij waren naar Utrecht gekomen na
een oproep van ds F. P. L. C. van
Lingen in 'Het Wekkertje'. Hun be
sluit was het begin van de voortzet
ting van de christelijke gereformeerde
kerken.
KOPENHAGEN Twintig docenten
en honderd studenten van de theolo
gische faculteit te Kopenhagen heb
ben een anti-Euromarktcomité van
theologen opgericht. Op gemeente
avonden in het gehele land willen de
theologen hun bezwaren tegen de Eu
romarkt uiteenzetten. Voornaamste
bezwaar: de Euromarkt houdt de ont
wikkelingslanden in afhankelijkheid.
PHILADELPHIA De moordenaar
Vaughan P. Booker, die in 1970 werd
veroordeeld tot levenslange gevange
nisstraf; zal geordend worden tot
priester in de episcopale kerk. Booker
werd veroordeeld wegens moord op
zijn vrouw. In de gevangenis ging hij
theologie studeren. Hij hoopt als ge
vangene aangesteld te worden tot ge
vangenispredikant.
WALLACE N
Zoals het zich laat aanziiHer'
moordaanslag op Goeverneui eeft g
één van Amerika's kandidi slagin
het Witte Huis, de daad ogden
gestoord mens. Dit vast te sl te
in de eerste plaats betekenei lemen
dus van geen uitbarsting vatte rk.
van de zijde van zijn tege f drit
gesproken kan worden. Niet gebri
van een nieuw-linkser en de 1
van een neger. Daarmee vei merker
een alle grond voor de A%a de
om uit een soort medelijden J vier
dan maar te stemmen. De aa fcerk
waarschijnlijk iedere andere jn ge
kunnen treffen. Wie zijn tijd
zoiets toevalligs laat afhange idelin
welijks waard dat hij een ,jt di<
brengt. Wel wordt deze d£ad o:
geweld algemeen ervaren al gebi
sen in het klimaat waarin rig js
om de presidentszetel woedt. en af:
hard tegen hard. Nu ik dijmiet
zijn de motieven van Bre .jd vi
onbekend of althans niet bel
maakt. Zijn daad is zonder m rtvoo
keuren, daarover behoeft gei Re
te bestaan. Toch houdt dat nfinmic
iedere moordaanslag van te v^dse
misdaad behoeft te zijn. Diet onmoi
hoeffer begaf zich na zware fcen
een complot dat erop gerichl )0gdi;
Hitier te doden. Karl Ba%mbtg
geschreven over de tyranneni aan
een wijze die er geen twijfel j Van
bestaan dat hij niet in alle ^en.
zo'n moord wilde veroordel heeft
kan men zich hierop naar i ,jj <ji
ning niet beroepen voor wa !Zull
Wallace gebeurde. Amerika m dt
zich in een enorme strijd der cn o
Die strijd moest eenmaal kon det 1
kan niet eeuwig doorgaan veï
bevolkingsgroepen te discri ,uegt
En, dat die strijd een harde ntral
behoeft niemand te verwonde mde
het geweld dat nu al zo lal ,neg,
allerlei soort mensen gepleeg je
bitter en hard. Maar juist dmmii
lijkheid van vrije verkiezing^k ti
ervoor pleiten dat die strijd ii ,nst
ka met argumenten en niet |evo
gels beslist moet worden. Dezijjet
aanslag, de zesde in succes oogd
zien in welke staat van ve)a )a
intussen die strijd is aangelan^an
lijk gaat het herstel van
gepaard met een genezing v
verwonding van een vol ki
heilzame rol in de wereld zou hu
spelen. En boven onze verok^
uit moet onze bezorgdheid
naar die verwonding.
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te Veen: W. Verb(et
Benschop; te Wekerom: A. J.
Jic:n<
te Woudenberg.
Aangenomen naar Oudorp:
M. Van Beinum vic. te Amsterf'
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Lexmond/J
A. T. B. M. v.d. Kevie ka
Amsterdam, die bedankte vooi^
wijk.
Beroepen te Zaandam: R. PI
Coevorden; te Mijdrecht J. vai
gaarden te Tiel.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Lisse: C. v.d.
Yerseke.
OUD-GEREF. GEM. IN NED.
Beroepen te Utrecht: J. v. Prol
Stavenisse.
Gra
verontschuldigingen (Lucas 14 en
Matthelis 22), alsmede Paulus op de
Areopagus (Handelingen 17) uit te
spelen in een hedendaags gebeuren.
Een hoge greep, waarbij een zwaar
beroep wordt gedaan op de creativi
teit van deze groepen.
Samenvatten
Weer plenair bijeen zullen de groe
pen over de bestudeerde bijbelge
deelten rapporteren, ze samenvatten,
dan wel spelen en eigentijds vertalen,
waarna respectievelijk de socioloog J.
B. G. Jonkers en mej. E. G. van
Egmond twee twintigminuten toespra
ken houden en een gesprek, zo moge
lijk naar een conclusie toe, met de
zaal aangaan over: Welke wegen zet
het evangelisatecentrum? Op de slot
dag, morgen, zullen wegen worden
uitgezet in enkele praktijksituaties,
die, dat zal ter conferentie ongetwij
feld duidelijk tot uiting komen, met
nog veel meer kunnen worden uitge
breid, omdat ze zo veelkleurig als het
leven zelf zijn. Het wordt dan al
lemaal wel heel concreet, omdat de
conferentie advies zal aioeten geven
aan een jonge, ondernemende domi
nee, die met enkele gemeenteleden in
een bepaalde dorpssamenleving eigen
tijds evangelisatiewerk wil opzetten,
waarna iets soortgelijks zal moeten
gebeuren in een bepaalde stadssitua-
tie. Zoiets als droogzwemmen dus.
Op de conferentie, die onder leiding
staat van mej. G. M. R. Jonker en
met een agapèvering wordt besloten,
zal ds. J. M. Bloemkolk, voorzitter
van de evangelisatiedeputaten,
aandacht geven aan '25 jaar evangeli-
satiecentrum'.
Monica Dickens Ten einde./j«
Uitgave: Hollandia NV dd
Prijs: 18.90.
De schrijfster een achterkle
ter van Charles Dickens g(
dit boek een beeld van het we
de Samaritanen in Londen. He
over een vrijwillige hulporga
die tijdens de Duitse bombanr!0J
ten op de Britse hoofdstad i
staan. De poging tot hulpve
betreft in de eerste plaats ee
foondienst voor urgente noodge
Die werd in het leven geroepe
een predikant in verband mr
stijgend aantal zelfmoorden,
journaliste Dickens behandelt
thema in haar informatieve
die in het na-oorlogse Londen
Ze heeft getracht begrip op te
gen van een reeks tragische geeJ
(slachtoffers) en beschrijft de
lijkheden, waarvoor hulpverlen
geplaatst worden. Er is een
twee-luik ontstaan in die zin, i
tekortkomingen van twee giS(
mensen in het licht worden g T0,
lei
ST'
SCll
tu
«Im{
°Jvv
he
Dit maakt de compositie van
roman nogal moeizaam. Het hoo
ma is de geestelijke eenzaamhei jn*j
jongeren en ouderen, die ten
raad naar het telefoonnummt
de Samaritanen grijpen. Doelstf
van de EHBO-Samaritanengrot )f]
dat er niet wordt gepreekt, naui
advies wordt gegeven. De Samai
willen een klankbord zijn. Daallm
worden wel gevallen van persoo
begeleiding belicht. Al met
aangrijpend boek.
STOCKHOLM (EPD) Op 91-
leeftijd is overleden dr. Erllng I
van 1931 tot 1950 luthers aar
schop van Zweden. Hij volgde
tijd in deze functie dr.
Söderblom op. In 1947 leidde
Lund de oprichtingsvergadering
de lutherse wereldfederatie. Toeia
1948 in Amsterdam de wereldraai
kerken werd opgericht, behoordi^
dem tot de eerste presidenten
deze organisatie.
00(
hi
id<
rif
E
m,
