I
Deo
lilieu-atlas kan
rote steun zijn
oor planologen
Jubilerende
huisvrouwen
spraken over
de reclame
-lende verzilverde
estolen cheques
Aantjes niet gelukkig
mét brief van Berger
Prof. Jan Bronner (90)
in Laren overleden
Tien jaar realisme
in Galerie Mokum
Luchtbel tegen de vervuiling
Pax Christi
veroordeelt
offensief
Noord-Vietnam
Man steekt
echtgenote en
zichzelf dood
Universiteitsraad
collaboreert, zegt
prof. Delfgaauw
- JW /KWARTET VRIJDAG 19 MEI 1972
Itlniirnlaiifl Kunst TI'VOI'S 9/K11
|een onzer verslaggevers
ORN 'Het zou natuur-
■langrijk zijn als je prinses
kon laten zeggen dat een
produkt goed is, maar nóg
ijker is wat de buurvrouw
zegt, de vriendin of moe-
Dit zei marketingadviseur
locent Stichting Reclame On-
ijs) mr. Joh. Knecht, die op
isteren in het Apeldoornse
eus gehouden algemene ver-
ring van de 60-jarige Neder-
;e Vereniging van Huisvrou-
over vrij weergegevende re-
e en de vrouw.
nderwerp heeft tal van maat-
pelijke kanten (daarvan kwamen
jdens een korte forum-discussie
Bk enige naar voren). Jonkheer
dringa de Kempenaer (van de
commissie voor de reclame)
ie in dit verband op: 'Zo lang de
rlandse huisvrouwen in één jaar
oor 50 miljoen gulden aan haar-
erspuiten, komt u niet van dit
«m af'.
ilieuproblemen zitten de dames
wel hoog. Mede in verband met het
jubileum van de vereniging is een
gids voor een milieubewust leven ver
schenen, een boek dat in samenwer
king met de Raad voor Milieudefensie
uitkwam. Het boek, geschreven door
Paul Swatek, is uit het Engels ver
taald door Jo Fiedeldij Dop-Phaff en
het werd bovendien aangepast aan
onze omstandigheden. Presidente me
vrouw M. C. Laan-Benders bood het
Prinses Beatrix tijdens de rondgang over de tentoonstel
ling van creativiteitsresultaten in schouwburg Orpheus
eerste exemplaar van het boek aan
prinses Beatrix aan, die een deel van
de vergadering bijwoonde.
Twee vrouwen, zelf niet in de eerste
plaats huisvrouw, hebben de Neder
landse Vereniging van Huisvrouwen
opgericht: Anna Polak en Marie Hei-
nen, resp. directrice en adjunct-direc
trice van het Nationaal Bureau voor
Vrouwenarbeid. De bedoeling was een
soort vakvereniging te stichten en een
van de punten, die meteen de aan
dacht vroegen, betrof het dienstboden-
vraagstuk. Er is een gestadige leden
groei geweest (nu zijn er 62.000).
De kleinste afdeling van de Neder
landse Vereniging van Huisvrouwen
is Ezinge in Groningen. Zij zond gis
teren een berijmd telegram: 'Ezinge,
de kleinste afdeling van het land
wenst u geluk met deze diamant'.
De nadruk valt de laatste tijd steeds
meer op het geven van voorlichting
bij het besteden van het gezinsbudget.
De Nederlandse Vereniging van Huis
vrouwen zit in tal van instellingen,
onder meer het Consumentencontact
Orgaan. Zeer belangrijk is het van
haar uitgaande instituut voor Huis-
houdtechnisch Advies, dat tal van ar
tikelen op kwaliteit test.
Over 'Vrouw en reclame' zei mr. Joh.
Knecht interessante dingen. Een
greep: 'Wij praten wel veel over re
clame, maar wetenschappelijk wordt
zij nog maar zwak begeleid'. 'Wat ons
frustreert, is de onmacht van de re
clame, daardoor mislukken zeven van
de tien produkten op alle markten'.
'Reclame speculeert bewust op het
egoïsme in de mens', zei een mevrouw
uit de zaal bij de forumbespreking.
Een psychologisch antwoord: 'De
mens is nu eenmaal egoïstisch, hij is
uit op zelfbehoud'. Kritiek uitte een
mevrouw op bewuste veroudering van
modellen' (auto's bijvoorbeeld). Uit
putting van grondstoffen noemde zij
het.
Het forum: 'Het ligt aan de mens zelf.
Men wil het nieuwste model al is het
maar voor de buren. Overigens, in het
oerwoud heeft de een ook graag een
mooiere Kraal dan de andere'.
leze conclusie komt de gisteren
hene milieu-atlas 'De Kleuren
uidwest Nederland', een publika-
an de Contact-Commissie voor
r- en Landachapsbescherming.
genstelling tot alle voorgaande
en en schetsen die over zuidwest
irt la°d zijn verschenen, en waarbij
jnomische groei en de werkgele-
id als uitgangspunt dienden,
)e Kleuren van zuidwest Neder-
het milieu voorop en stemt de
nisehe en planologische ontwik-
en daarop af. Een groep van
ntwintig hoogleraren en weten-
medewerkers heeft ruim
aar nodig gehad om de natuur-
•ijkdommen in het delat-gebied
irt te brengen. Het resultaat is
h<
sen onzer verslaggevers
HAAG 'Er zijn mogelijkheden voor een ruimtelijke ontwik
van zuidwest Nederland, die de economische potenties van de
benutten, zonder dat de kwaliteit van het milieu behoeft tv
en aangetast'.
een kleurige atlas, waar dertig kaar
ten een uitstekende indruk geven van
de waardevolle natuurgebieden in
zuidwest Nederland.
'Het voordeel van deze milieukarte-
ring is, dat we 9e bestuurders nu iets
tastbaars geven,' zegt de voorzitter
van de werkgroep, prof. dr. J. W.
Tesch. De samenstellers van streek
plannen en structuurschetsen kunnen
in de atlas gemakkelijk nagaan, of
hun plannen geen afbreuk doen aan
belangrijke flora en fauna in een
streek. 'Op deze manier gaan we van
een coorrigerend- naar een preventief
milieubeleid,' zegt prof. Tesch.
In de atlas noemt de Contact-Commis
sie vier natuurgebieden, die van zeer
grote waarde zijn, en die te allen
tijde behouden moeten blijven: de
duinen van Voorne, de Kwade Hoek
op Goeree, de Biesbosch en het Land
van Saeftinge. In de Delta komen nog
een groot aantal gebieden voor, die
biologisch waardevol zijn. Door de
Delta-werken en door de industrialisa
tie ondergaat het milieu in de Delta
echter een radicale verandering. De
Delta-werken hoeven op zichzelf het
milieu niet te verarmen. Voor de
dammen, die de grote zeearmen af
sluiten, kan een nieuw zoutwater mi
lieu ontstaan en in de zoetwatermeren
kan een rijke flora en fauna tot
ontwikkeling worden gebracht, mits
het beleid daar optimaal op gericht is
De industrialisatie in zuidwest Neder
land, en met name in het Europoort-
gebied, kan echter niet teruggedraaid
worden. Wel pleit de Contact-Commis
sie voor een sanering van het Botlek-
gebied (waar de Shell raffinaderijen
staan).
Op de Maasvlakte mag in geen geval
een Hoogoven-bedrijf worden geves
tigd, mede met het oog op de krappe
arbeidsmarkt in het Riinmond-gebied.
In een toelichting op de atlas noemt
dp planoloog ir. Roorda van Eysinga
de aanleg van een industrieterrein
aan de Moerdijk de grootste planolo
gische vergissing in zuidwest-Neder
land. 'Aan een levensader van de
nieuwe Delta-mereb. het Hollands
Diep, gaat men een industrieterrein
tot ontwikkeling brengen.' Ir. Roorda
van Eisinga pleit daarom voor een
afremming van de industrialisatie bij
Moerdijk. 'Wij zouden het prettig vin
den, wanneer Shell niet wordt afge
bouwd.'
Toch zien de samenstellers van de
milieu-atlas nog wel mogelijkheden
voor een zekere industriële ontplooi
ing in het Delta-gebied. Zij denken
dan aan de ontwikkeling van het
containervervoer in het Rijnmondge
bied en aan industrieterreinen langs
de Westerschelde. In de ruim hon
derd pagina's tellende toelichting,
komt ook de stedelijke ontwikkeling
in zuidwest Nederland ter sprake. De
samenstellers van de atlas menen dat
'de doorsnijding van het midden Del
ta-gebied tot elke prijs moet worden
voorkomen.'
Het ministerie van CRM heeft de
uitgave van de milieu-atlas gesubsidie
erd 100.000). Het Tweede Kamerlid
Van der Spek (PSP) heeft minister
Engels inmiddels gevraagd of het
boek geen 'buiten proportioneel kost
bare uitvoering heeft gekregen'.
mt-aal: 1 richting, 5 kleur, 10
jkskundige aanduiding, 11 voor-
13 meisjesnaam, 15 scheik.
nt, 16 toelating, 20 Europeaan,
ient Pacific Line (afk.23
25 keur, 26 boom, 27 kippen-
boom, 30 loot, 31 bergstreek,
ilièlid, 35 meisjesnaam, 37 niet
js 41 voegwoord, 42 houding,
iktenetend zoogdier (meerv.),
tl: 1 ijlbode, 2 boom, 3 voor-
lg, 4 scheik,. element, 5 per ex-
(afk.), 6 oorlogsgod, 7 traaglo-
ronddraaien, 9 geest van de
Ituur, 12 uitstap, 14 zeemacht,
rmoeid, 18 reptiel, 19 denkbeel-
sierlijk, 24 in elk geval, 29 dus
2 lichaamsdeel, 33 werktuig,
dekt bloeiende plant, 36 laag-
38 bevel, 39 waarnemend
40 Orient Express (afk.).
SSING
in taal: 1 port, 4 deel, 7 dal, 8
10 eg, 12 idee, 14 aker, 16 lama,
e, 20 el, 21 nare, 23 lom, 25 gist,
ke, 29 ree, 30 Ossa, 32 la, 34
36 meel, 38 eden 40, Adam 42
kilo 45 ore 47 maté 48 stee
aal 1 pa 2 olim 3 toe, 4, de 5
6 lee 7 dole 9 peer 11 gram
ns 15 kelk 17 alge 19 lens 22
!4 oele 26 ieme 28 iama 29
31 stal 33 aloë 35 inkt 37
39 dam 41 dos 44 ie 46 re
onze correspondent
3EM Een speciaal rechercheteam in Arnhem legt op het
blik de laatste hand aan een onderzoek naar een bende die de
[g#e maanden voor ettelijke tonnen gestolen cheques verzilverde.
olitie heeft inmiddels diverse
aties verricht: de kern van de
ligt in het Arnhemse Spijker
ier, waar behalve voor giro- en
heques werd gezorgd voor pas-
in om als legitimatie te dienen.
eider van de groep wordt de
week in Velp gearresteerde
lammer C. T. aangemerkt. Hij
jr zijn keurige uiterlijk vol-
en' e vertrouwen bij de Nederland
tra inkinstellingen hebben kunnen
n om vlot onder diverse namen
bedragen te innen. Hij heeft
rbeeld bij de Gennepse notaris
aemarts voor zestigduizend gul
den aan cheques weggehaald en in
geld omgezet.
De chequediefstallen speelden zich al
lemaal buiten Arnhem af. Op zeker
twintig plaatsen overal in het land
sloeg de bende toe. In veel gevallen
ontdekten de eigenaars van de che
ques pas bestolen te zijn als de af
schrijvingen bij tienduizenden gul
dens tegelijk binnenstroomden. De
bende werkte zo voorzichtig dat spo
ren van de kraak nimmer te vinden
waren. Ze zochten ook steeds als be
middeld bekend staande mensen uit.
Nog deze week zal de Arnhemse poli
tie de zaak volledig ontvouwen.
De schilder-beeldhouwer Doraenico Albion uit Florence toont de vrouw met de
'luchtbel om te overleven'. Dit is de manier om de luchtvervuiling in de ste
den te bevechten, zegt hij. Mannen en vrouwen moeten volgens hem in leer
gekleed gaan en op hun schouders een bel met schone lucht dragen, met daar
aan bevestigd een slangetje om door te ademen.
Van een verslaggever
DEN HAAG De fractieleider van de ARP, mr. W. Aantjes, ziet in
de brief van fractievoorzitter J. Berger van DS'70 aan premier Bies
heuvel geen aanleiding tot een crisis binnen het regeringskamp. Wél
meent hij dat tegen het zenden van die brief, waarin grote bezorgd
heid over de financieel-economische ontwikkeling tot uitdrukking
komt, bedenkingen zijn aan te voeren.
In het AR-orgaan 'Nederlandse ge
dachten' schrijft mr. Aantjes deze
week dat er vooraf overleg gepleegd
zou moeten zijn met de andere vier
regeringspartners indien de brief
slechts beschouwd moest worden als
bevestiging van het gesprek van de
premier met de 'vijf'. Het gesprek is
immers met vijf partners gevoerd en
het had voor de hand gelegen dat
over een eventuele bevestiging van
een deel van het gesprokene de apde-
re gespreksdeelnemers vooraf geraad
pleegd zouden zijn. 'Dat zij er achter
af van in kennis werden gesteld is
natuurlijk wel correct en hoffelijk,
maar dat is geen vorm van overleg'.
CH-fractievoorzitter drs. Tilanus
heeft, volgens de heer Aantjes, on
langs niet zonder reden met nadruk
op de wenselijkheid van zulk overleg
gewezen. Als dit niet gebeurt is dat
niet zonder betekenis.
Ook premier Biesheuvel zag het blijk
baar zo, want anders was er voor hem
geen reden geweest na ontvangst van
de brief een gesprek met Berger en
de ministers Drees en de Brauw (bei
den DS'70) te beleggen. Ook daarvan
warende vier andere fractievoorzitters
overigens niet op de hoogte.
Als het slechts ging om de bevesti
ging van het gesprek, had een ont
moeting van Biesheuvel met de vijf
meer voor de hand gelegen, zo meent
Aantjes, volgens wie het gesprek ook
niet over de bezorgdheid van Berger
gehandeld moet hebben, omdat die
bezorgdheid geen specifiek privilege
Mr, Aantjes
van DS'70 is. 'Die wordt door mij en
ook door de andere regeringsfracties
en het kabinet gedeeld'. Het moet dus
wel over de politieke implicaties ge
gaan zijn, zo constateert hij.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Pax Christi veroor
deelt het offensief van Noord-Vietnam
in Indo China als 'een vorm van
agressief geweld'. In een verklaring
zegt Pax Christi dat de huidige escala
tie van het oorlogsgeweld mede te
verklaren is uit ongeduld wegens het
uitblijven van een democratische
grondslag voor zelfbeschikking van
het volk in Zuid-Vietnam.
De tegenmaatregelen van Amerikaan
se en Zuidvietnamese zijde moeten
volgens Pax Christi aangemerkt wor
den als een militaire reactie op dit
offensief, maar zullen in feite begrij
pen hoe deze verbijsterende maatrege
len kunnen worden gezien als een
bijdrage aan de vrede'.
In de gisteren uitgegeven verklaring
doet Pax Christi een dringend beroep
op alle betrokken partijen om daad
werkelijke bereidheid te tonen voor
een politieke oplossing waardoor een
einde kan komen aan de keten van
geweld en tegengeweld. 'Omdat de
ongekend hevige bombardementen
een ontstellende schade veroorzaken
aan dit geteisterde land en veel slacht-
offera onder de bevolking maken,
moet alles worden gedaan om te ko
men tot een onmiddellijk staakt het
vuren. Op deze wijze kan bereikt
worden dat zo spoedig mogelijk alle
vreemde strijdkrachten teruggetrok
ken worden'.
Pax Christi vindt het noodzakelijk de
gevoelens van machteloosheid en ont
moediging, die bij velen over de her
nieuwde strijd in Indo-China over
heersen, doorbroken worden. Er zul
len gezamenlijk nieuwe initiatieven
genomen moeten worden voor hulp
verlening op grote schaal. Pax Christi
vraagt reeds nu met de voorbereiding
van deze herstel-campagne een begin
te maken.
Van onze correspondent
MEPPEL De 60-jarige E. B. uit
Meppel heeft in de nacht van woens
dag op donderdag zijn vrouw (68)
met messteken om het leven gebracht.
De man, die in een vlaag van ver
standsverbijstering heeft gehandeld,
heeft daarna de hand aan zichzelf
geslagen. Het drama werd omstreeks
twee uur ontdekt. De vrouw lag in de
slaapkamer naast het bed en haar
man werd aangetroffen op de over
loop. Bij beiden was de halsslagader
doorgesneden.
Aan de moord is waarschijnlijk een
worsteling vooraf gegaan. Het is niet
bekend wat de man tot zijn gruwelij
ke daad heeft gedreven. Hij stond al
jaren onder behandeling van een
psychiater en werd ook eniige tijd
verpleegd in een inrichting.
Dertien jaar geleden trachtte hij ook
al zijn vrouw, met wie hij 42 jaar
getrouwd is geweest, te vermoorden.
Daarna ging het een tijd lang goed.
De laatste weken echter boterde het
niet zo erg goed. Mevrouw B. moest
donderdag voor een kleine operatie
naar het ziekenhuis en vermoedelijk
heeft ook dit een rol gespeeld in de
ruzie die aan de moord is voorafge
gaan.
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN Professor dr. B.
Delfgaauw heeft de Groningse univer
siteitsraad voor collaborateurs uitge
scholden. De Groningse filosoof ge
bruikte deze kwalificatie omdat de
universiteitsraad heeft geweigerd een
verklaring van de brede Vietnambe-
weging in behandeling te nemen. Als
het nu eens niet om bombardementen
van Amerikanen van Vietnam, maar
om bombardementen van Russen op
Nederland zou gaan, zou u dan de
verklaring ook niet in behandeling
nemen?, aldus de hoogleraar in een
brief aan de 'rompraad'.
Prof. Delfgaauw stelt in zijn brief
tevens de verantwoordelijkheid van
de unversiteit aan de orde: of de
universiteit alleen maar wetenschap
bedrijft of ook maatschappelijke ver
antwoordelijkheid heeft. Door niets te
doen maken de leden van de universi
teitsraad zich volgens prof. Delfgaauw
tot stilzwijgende collaborateurs van
een regiem dat even misdadig is als
het Duitse uit de vorige oorlog.
Prof. Jan Bronner
juiste plaats. Toen die gevonden was,
waren al weer 14 jaren verstreken.
Tijdens zijn leraarschap aan de Acade
mie in Amsterdam heeft hij daar op
zijn wijze de wat verschaalde sfeer in
de beeldhouwklasse helpen verfrissen.
Merkwaardig genoeg door het weer
doen herleven van een traditie, die in
Nederland verloren was gegaan. Hij
begon zijn leerlingen nl. de figuur
geheel vrijstand te laten modelleren
zodat alle facetten van het beeld van
gelijke importantie werden en boven
dien leerde hij hun direct hakken in
steen en hout.
Deze 'revolutionaire' werkwijze
men vergete niet dat hier over de
jaren rondom 1920 gesproken wordt
had grote aantrekkingskracht op
de jonge generatie beeldhouwers en
zijn lessen werden van jaar tot jaar
drukker bezocht. Bij zijn afscheid van
de Academie in 1947 werd hij onder
meer de grondlegger van de huidige
beeldhouwkunst in ons land genoemd.
De waardering die hij in binnen- en
buitenland genoot uitte zich o.m. in
zijn lidmaatschap van de internationa
le jury voor de beeldhouwkunst op de
Parijse«wereldtentoonstelling in 1937,
zijn erelidmaatschap van de Neder
landse Kring van Beeldhouwers en de
benoeming tot Ridder in de Orde van
de Nederlandse Leeuw.
LAREN Prof. Jan Bronner, oud-hoogleraar aan de Rijksacademie
voor beeldende kunsten in Amsterdam, is in Laren op 90-jarige leef
tijd overleden. Zijn Hildebrandmonument werd in 1962 in De Haar
lemmerhout in Haarlem onthuld.
Vorig jaar december vierde prof.
Bronner zijn 90ste verjaardag, ter ge
legenheid waarvan in de Vleeshal een
tentoonstelling van zijn werk en dat
van zijn leerlingen is gehouden. Prin
ses Beatrix opende toen de tentoon
stelling. De begrafenis vindt zaterdag
plaats op de begraafplaats Westerveld.
Het leven van Jan Bronner is voor
een groot deel beheerst door de zorg
om zijn Hildebrand-monument, het in
drukwekkende werkstuk in de Haar
lemmerhout te Haarlem dat hem zijn
grootste bekendheid heeft bezorgd.
'Dat Hildebrand monument' zei hij
eens in een interview, 'is de strijd
van mijn leven geweest. Dat gedonder
om die plaats..dat is een hele strijd
geweest'.
Hij was al met het ontwerpen ervan
bezig toen de eerste wereldoorlog uit
brak. Jan Bronner was toen 33 jaar.
Hij had de lessen aan de Kunstnijver
heidsschool in Haarlem gevolgd en
getekend bij het genootschap 'Kunst
zij ons Doel'. Met de later zeer be
kend geworden schilders Boot en
Kruyder richtte hij toen zelf een
tekencollege op waarvoor in de
Vijfhoek in Haarlem een atelier werd
gehuurd.
Zijn grote opleiding kreeg hij zelf aan
de Rijksacademie te Amsterdam, waar
hij van 1907 tot 1912 studeerde onder
leiding van Antoon der Kinderen en
Bart van Hove. Deze volgde hij in
1914 als hoogleraar op, en hij bleef
die functie waarnemen tot 1947.
In die tijd heeft hij daar meer dan
honderd beeldhouwers opgeleid. En
gedurende die gehele periode werd
zijn eigen werken en denken voorna
melijk beheerst door Hildebrand en
zijn Camera Obscura. Omdat hij door
het daartoe opgerichte Hildebrand-co-
mité als beste werd gekozen uit de 26
inzenders voor een monument ter ge
legenheid van het eeuwfeest van Nico-
laas Beets' geboortjaar.
48 jaar
Niemand kon toen vermoeden dat tus
sen de eerste ontwerpen en de uitein
delijke plaatsing van het monument
een tijd van meer dan 48 jaar zou
verlopen. Geen wonder dat, zoals de
inmiddels professor geworden Jan
Bronner zelf later constateerde, de
eindresultaten sterk van het begin
verschillen. Het Hildebrand-monu
ment bestaat uit negen beelden, voor
stellende figuren uit de Camera Ob
scura, maar Bronner heeft wel negen
tig beelden gemaakt voordat het mo
nument helemaal naar zijn zin was.
Dat was 'al' in 1948, maar toen begon
de ellende van het vinden van de
door G. KRUIS
Hoeveel kunstzalen en galeries er momenteel in ons land te vinden
zijn, zou ik werkelijk niet precies kunnen zeggen. In de tentoonstel
lingsagenda's vind je er zo bij elkaar tussen de honderd en honderd
vijftig. Maar er zijn er meer en ze zijn overal. Niet alleen zoals vlak
na de oorlog in de grote steden of zoals een jaar of tien geleden in
de belangrijkste provincieplaatsen, maar ook in Broek op Waterland,
De laatste tien jaar. Een periode,
waarin de galeries als paddestoelen
uit de grond schoten en soms net zo
snel weer verdwenen. Want het is
typisch een branche waarin alleen de
felste doorzetters het redden. Dieuw-
ke Bakker, de vrouw achter de Gale
rie Mokum in Amsterdam, is er zo
een.
Tien jaar geleden begon ze, aan de
Amstel, in een wat onaanzienlijke
ruimte, waar ze na een aanvankelijk
nog gevarieerd expositieprogramma,
zich toch meer en meer ging toeleg
gen op surrealistisch georiënteerde
kunstenaars.
In 1963, herinner ik me, hield het
CIAFMA, het in 1958 opgerichte Cen
tre International de l'acqualité fantas-
tique et magique' er zijn eerste Ne
derlandse tentoonstelling. Johfra
kwam, maar ook de oudere 'magische'
realisten zoals Willink en Koch, ter
wijl er daarnaast ook steeds aandacht
besteed werd aan allerlei uiteenlopen
de maar zeer interessante figuren als
Leherb, Melle, Chabot en Ferdinand
Erfmann. Tussendoor onstond bijna
als vanzelf de 'stal' van Mokum, jonge
fijnschilders, die al gauw aangeduid
werden met termen als 'nieuwe' figu
ratieven, 'nieuwe' realisten.
'n Uniek verschijnsel in die tijd: jon
ge kunstenaars, die nog niet genoeg
bleken te hebben van de traditionele
(schilders-) materialen en methoden.
Mensen, die nog weken of zelfs maan
den achtereen met intense aandacht
bezig zijn aan één enkel schilderijtje.
Die, om maar wat te noemen, een
huis nog steen voor steen, gras spriet
je voor sprietje en een huid porie
voor porie schilderen.
Vandaar waarschijnlijk ook die term
'realistisch'. Maar dat 'nieuwe' staat
or voor het bijzondere. Geen 'gewone'
realisten, maar kunstenaars die facet
ten van het realisme gebruiken, die
de realiteitsuitbeelding (soms) tot het
uiterste opvoeren en daardoor juist tot
irreële, spook- of sprookjesachtige en
ronduit gruwelijke effecten komen. Ik
heb ze daarom wel 'spectaculaire' en
'sensationele' realisten genoemd.
Dieuwke Bakker hield ze overigens
niet thuis, aan de Amstel of, later, in
een veel fraaiere behuizing aan de
O.Z. Voorburgwal 334, maar stuurde
ze het land in. Grote tentoonstellin
gen stelde ze samen, die-in verschil
lende musea te zien waren. 'Jonge
realisten van Galerie Mokum' b.v. in
Arnhem, 'Vijftig jaar Nederlandse re
alistische kunst' die een grote toernee
Een voorbeeld van realisme in Gele-
rie Mokum.
maakte en de Sal Meijer-tentoonstel-
lingen in Laren, Antwerpen, Apel
doorn en Breda.
't Jubileum wordt gevierd: in de gale
rie zelf met de presentatie van nieuw
werk, van, laat ik maar zeggen, de
Mokum-groep (tot 7 juni) en in Arti
et Amicitiae, Rokin 112 waar een
expositie is ingericht, die een over
zicht geeft van de activiteiten gedu
rende de afgelopen tien jaar. En die
duurt tot 4 juni. Zeer de moeite
waard.
Kees de Jongen
DEN HAAG Na driemaal wegens
ziekte te zijn uitgesteld gaat de voor
stelling van Kees de jongen door
Toneelgroep Centrum nu toch naar
Joegoslavië. Zaterdag en zondag a.s.
worden voorstellingen gegeven in het
theater Ateljé 212 in Belgrado. Zon
dagmiddag wordt in hetzelfde theater
een extra voorstelling gegeven van
Hellinga's korte stuk Verschuivingen.
Maandag wordt Kees de jongen nog
gespeeld in Sombor, bij de Hongaarse
grens. Zoals reeds gemeld komt de
toneelgroep Ateljé tijdens het Hol
land Festival voorstellingen in Neder
land geven. Zowel bij de voorstelin
gen van Ateljé in Nederland als van
Centrum in Joegoslavië zal gebruik
worden gemaakt van een vertaalinstal-
latie die het het publiek mogelijk
maakt de stukken te volgen zonder
door de taalbarrière te worden gehin
derd.
