'Eigen kerkelijk leven
nog steeds
nodig'
Kussen in de kerk van Oldebroek
Griekse protestantse
uitgever aangeklaagd
wegens proselitisme
Trouw
Kwartet
V c
vandaag
Ds. Ulrich Fick nieuwe
secretaris bijbelgenootschappen
Bantoes in de
'blanke' kerken?
Dr. Masquardt nu
toch hoogleraar
Overleg in Roermonds
kathedraal kapittel
Beroepings-
werk
Boekenetalagi
Huisontvangsten tijdens
vergadering wereldraad
TROUW/KWARTET DONDERDAG 18 MEI 1972
Kerk/Binnenland K
-TK
Chr. geref. kerken tachtig na 1892
Zij waren naar Utrecht gekomen na
een oproep van ds. F. P. L. C. van
Lingen in 'Het Wekkertje'. Hun be
sluit was het begin van de voortzet
ting van de christelijke gereformeerde
kerk, die enkele weken eerder nage
noeg geheel was verenigd met de
nederduitse gereformeerde kerken tot
de gereformeerde kerken in Nederlan-
d.
Op 17 juni 1892 was in een verenigde
zitting van de synoden van beide
kerken, respectievelijk uit Afschei
ding en Doleantie voortgekomen, in
de Keizersgrachtkerk te Amsterdam
tot vereniging besloten.
In het zojuist verschenen Jaarboek
1972 van de christelijke gereformeerde
kerken (uitgave D. J. van Brummen
te Dordrecht; 236 blz. 4.90) schrijft
ds. J. H. Velema een schets over
tachtig jaar christelijke gereformeerde
kerken.
Diepste drijfveer
'De diepste drijfveer om neen te zeg
gen tegen de Vereniging en niet in te
stemmen met de feestjubel is geweest
het eenvoudige geloof dat Gods
Woord en de gereformeerde belijdenis
bepalend zijn voor het kerkelijke le
ven en geen knap theologisch
systeem dal op gespannen voet staat
met de belijdenis De liefde tot
de Waarheid Gods karakteriseerde
hen, die christelijk gereformeerd wil
den blijven. Ze waren niet in de ban
van de geweldige Kuyper en werden
niet geïmponeerd door zijn grote ken
nis. Schrift en belijdenis waren het
kompas, waarop zij voeren'.
De rednctlc behoudt zich het recht voor om
ter opname ln deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ
publlkatie wordt met dc naam van dc
Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan de lieer Joh. C. Francken.
secretaris van dc hoofdredactie van Trouw-
Kwartet, Postbus 859. Amsterdam.
Roscam Abbing (10)
Men schrijft ons
Weet prof. Roscam Abbing niet dat
men door abortus te plegen een daad
van onrechtvaardigheid doet tegeno
ver Gods Woord. Waar is dit voor
nodig? Is het niet schandalig dat
zulke gebeurtenissen toegelaten wor
den? De regering zou beter doen om
deze gruwelen te verbieden in plaats
van deze zonde in de hand te werken.
De bevolking neemt in het buitenland
veel meer toe dan in Holland. Neem
China en India enz. Hier is nog eten
genoeg voor kinderen die geboren
worden. En waarom dan deze kinde
ren door abortus uit te roeien of weg
te nemen. Laat de regering niet de
oren laten hangen naar de dolle Mi-
na's. Maar laat ze handelen naar het
gebod des Heren en Zijn Woord.
Den Bommel
C. Snijder
Roscam Abbing (11)
Mij bedroeft de houding van prof.
Roscam Abbing ten opzichte van zijn
stelling inzake abortus. Als hij eerlijk
wil zijn en de bijbel voor waar houdt,
zal hij moeten erkennen dat hij vol
komen fout is. Ontleent hij deze visie
uit eigen wijsheid, buiten de H.
Schrift om? Zo ja, dat is dat m.i. geen
wijsheid met een 'erfdeel' (Pred. 7
11) waar vandaag de dag gelukkig
toch nog verschillende theologen in
geloven.
Wemeldinge
J. M. v. d. Hiete
Roscam Abbing (12)
Het is voor mij een onbegrijpelijke
zaak dat de briefschrijvers anti-Ro-
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Dogelijks bestuurt B. Bol. Den
Hoog; dr. E. Bleumink, Potert-
wolde; mr. G. C. van Dam,
Nootdorp; W. A. Fibbe, Rotter
dam; J. Lomer, Utrecht; dn. J.
W. de Pous, Den Hoog; J. Smal-
lenbroek, Wouenoot.
Overige leden van h
bestuur; K. Abmo, Amiterdom;
H. A. de Boer. IJmuideni Th.
Brouwer, Assem m». dr. J. Don
net, Den Hoog; J. von Eibergen,
Schaorsbeigem mt. K. von
Houten, Wogeningen: ds. O. T.
Hylkemo. B'lthoven; Joc. Hui|sen,
Delll; meviouw M. C. E. Kloosier-
mon Fortgem. Voorschoten; me
vrouw J. G. Krooyevtld-Wouters,
Heerhugowoord; prol. dr. G. N.
Lommens, Noorden; ds. F. H.
landsman. Den Hoog; H. de
Mooij. Rijnsburg; prol. dr. G. C.
von Niflrik, Amsterdam; H. Olte-
vonger. Buitenpost; mr. dr. J.
Ozingo, lunleren; dr. A. Veermon,
Riliwijk (Z-H); H. H. Wemmen,
Den Hoog; drs. R. Zijlstro, Ooster-
lond (Zld).
Directiei
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J.de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro 26 92 74. Bonk:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Oem.giro
X 500.
scam Abbing alle eigen verantwoorde
lijkheid afwijzen en blijkbaar ook
geen waarde hechten aan het gezond
verstand. Overigens doen ze zich voor
als vrome Christenen maar schromen
niet, onchristelijke opmerkingen te
maken aan het adres van prof. Ro
scam Abbing. In elk geval volstaan
deze 'christenen' er mee om eenvou
digweg 'Gods wate rover Gods akker
te laten lopen', inplaats van zich te
verdiepen in de uitermate moeilijke
en ernstige problematiek van de drei
gende overbevolking. Dat een man als
prof. Roscam Abbing dit wèl doet is
niet alleen zeer te prijzen maar te
vens het bewijs dat het wel en wee
van zijn medeschepselen hem ter har
te gaat. En dat is, naast God lief te
hebben, het allereerste wat God van
ons vraagt.
Leiden
Kerk en kroeg
In het artikel 'De kerken doen kroeg
bazen concurrentie aan' (T.K. 294)
bepleitte W. Gravestein de belangen
der kroegbazen. Volkomen zijn recht.
Van harte gun ik ook deze mensen
een belegde boterham. Sommige ker
ken zijn daarin te ver gegaan. Hun
bezorgdheid, vooral voor hun minder
jarige leden, kinderen soms vanaf 14
jaar, deed hen grijpen naar de zgn.
concurrentie. In de café's waren nl.
diverse uitwassen ontstaan. Tussen
een scala van kleuren en beatmuziek,
plaatste men vreet- sex- en boemel
hokjes tot grote ergernis der ouders.
De kerk, als drager van Gods op
dracht, op de kinderen toe te zien,
moest wel ingrijpen. Vele ouders ble
ken onmachtig hun kinderen uit die
café's te weren. Jammer, dat juist die
ondernemers uit het horecabedrijf,
die hun zaken voor uitwassen bewaar
den, vaak de dupe werden. Zo kreeg
deze medaille twee zijden. Het zoeken
naar de juiste weg zal wel offers
vragen. Het welzijn van onze kinde
ren moet daarin domineren. Met toe
geven, toegeven en nog eens toegeven
maken wij de samenleving kapot.
Stedum
H. Mars
Schmelzer
De heer Schmelzer heeft (kamerdebat
9 mei Vietnam) o.m. betoogd dat het
merkwaardig was, dat zovele Vietna
mese burgers in de omgeving van
Hoeé naar het zuiden vluchten en
niet naar het noorden, vanwaar hun
bevrijding zou komen. Een verklaring
hiervoor liet hij graag aan de goege
meente over. Nu is niet oedere Neder
lander zo goed op de hoogte van de
Vietnamese kwestie als de heer
Schemlzer, daarom is misschien de
volgende proeve van verklaring niet
helemaal overbodig. Het lijkt' niet
onaannemelijk te stellen, dat als oor
logsgeweld uit een bepaalde richting
Vier fasen
Confrontratie
dingsbeweging, dit door de Amerika
nen tot schietvrije zone wordt verkl
aard. Dit is met name voor de noorde
lijke provincie, waarin Hoeé ligt, nog
eens nadrukkelijk door het Ameri
kaanse opperbevel uitgesproken. Het
betekent dat in dit gebied alles wat
leeft en groeit de Amerikanen altijd
weer boeit in die zin dat ze aan die
verschijnselen zo gauw mogelijk een
eind maken. Tijdens het TET-offen-
sief (maart 1968) werd in Hoeé bin
nen 6 uur het bestuur door de bevrij
dingsbewegingen en de bevolking
overgenomen. Daarop volgde een bom
bardement vanuit zee en uit de lucht
dat 26 dagen duurde en de stad voor
90 pet verwoestte. Na de verzadigings-
bombardementen werden de overle
venden met napalm 'gebarbecued'. Al
met al dus geen aanlokkelijk vooruit
zicht, hoewel er toch nog velen schij
nen te zijn die momenteel bovenge
noemde gevaren trotseren en als bur
gers blijven zitten of als soldaat over
lopen. Dit is eigenlijk een merkwaar
dig menselijk fenomeen, of misschien
ook niet: het zijn natuurlijk geïnfil
treerde communisten aan wie al het
menselijke vreemd is.
Pijnacker
G. Bakker
Visvangst-Peru
In Trouw-Kwartet van 3 mei j.l. las ik
onder het hoofd 'Visvangst in. 1970
fors toegenomen' o.a. het volgende:
Dit land (Peru) ving altijd al meer
vis dan andere landen.en verder:
Peru vangt vrijwel uitsluitend ansjo
vis. Deze wordt tot vismeel verwerkt.
In 1970 bedroeg de vangst 12.6 min.
ton. Terzelfde tijd las ik in het geref.
Weekblad van 28 april j.l. onder het
hoofd 'Het geweld van de geweldlozen'
het volgende: 'Wanneer de rijke wa
teren van Peru leeggevist worden
door Amerikaanse vissersschepen ten
behoeve van veevoeder in de Vere
nigde Staten, terwijl de kinderen van
Peru een chronisch proteïnetekort
vertonen, dan is dat geweld'.
Mijn vraag is: hoe is het een met het
ander te rijmen.
Rotterdam
P. Wilschut
Voor meer brieven zie ook pag.
20.
Vleugels
Ds. F. P. L. C. van Lingen
Ds. Velema onderscheidt in deze tach
tig jaar vier fasen, waarvan de laatste
pas begonnen is. De eerste dertig jaar
stonden in het teken van de opbouw
van een eigen kerkelijk leven.
De tweede periode (1922-1945) duidt
ds. Velema aan met het woord conso
lidatie. Deze werd gekenmerkt door
positiebepaling tegenover de gerefor
meerde kerken en de gereformeerde
gemeenten met soms felle polemie
ken, zoals tussen Schilder en Van der
Schuit, om zaken als de veronderstel
de wedergeboorte. Centraal stond in
deze periode de figuur van prof. J. J.
van der Schuit.
Nog steeds
Na 1945 volgt de periode der confron
tatie. Het isolement waarin men no
lens volens terecht gekomen was.
werd doorbroken, mede als gevolg van
het schisma in de gereformeerde ker
ken. Met andere kerken wordt gepraat
en de christelijke gereformeerden
doen actief mee in de internationale
raad van christelijke kerken (ICCC),
de gereformeerde oecumenische syno
de (GOS) en het contactorgaan van
de gereformeerde gezindte (COGG).
Waren de christelijke gereformeerde
kerken eerst veracht, daarna per gra
tie geduld, nu werden zij erkend,
schrijft ds. Velema.
De na-oorlogse tijd betekende ook
confrontatie met allerlei vernieuwin
gen in het kerkelijk leven. 'Op voor
zichtige wijze is geprobeerd de juiste
houding te vinden en de rechte lijn
te trekken. Gemakkelijk is dat niet
gegaan Wat voor de een een
acceptabele verschuiving was, werd
door de ander als een principiële
verandering gezien'.
Concentratie
In het midden van de jaren zestig
zijn de christelijke gereformeerden de
vierde periode van hun geschiedenis
volgens ds. Velema ingegaan: die van
de concentratie. 'De tijd voor de con
centratie is gekomen tegen de achter
grond van de hele kerkelijke situatie
in Nederland en niet minder in het
theologisch klimaat van deze tijd. Als
de Apeldoornse hogeschool in 1962
werd de school hogeschool in het
spoor van Kampen en Amsterdam
gaat of als de kerken de gereformeer
de kerken achterna lopen op enige
passen of zelfs kilometers afstand, dan
concentreren we ons niet en gaat de
bestaansreden voor eigen kerkelijk le
ven beslist verloren. Concentratie is
daarom geboden zowel voor de hoge
school als voor de kerken in het
algemeen. Voor de hogeschool het
zou een bijzondere zegen zijn wanneer
onze hogeschool zich concentreerde op
het bewaren van de gereformeerde
theologie in deze tijd. En bewaren
betekent niet: herhalen of wegstop
hen, maar het betekent er mee wer
ken en er zo mee werken dat in een
andere tijd nieuwe schatten worden
nadert, de burgerbevolking de legend opgedolven en antwoord wordt gege-
vergestelde richting op vlicht Iedere ven °p n,euwe ïr,8en A1(l115 Velema'
Vietnamees weer, dat zodra een ge
bied in handen valt van de bevrij-
Ook voor de kerken acht ds. Velema
concentratie geboden: 'We spreken
ook in onze kerken reeds van vleu
gels. Het is begrijpelijk. Een blad als
'Bewaar het pand' brengt in een ande
re sfeer dan de Amersfoortse nota.
Een tegenstelling behoeft dit nog niet
te zijn, als ieder zich maar wil con
centreren op het eigenlijke en het
wezenlijke. Dat betekent ook dat we
niet lonken naar links of rechts; dat
we er niet op uit zijn ons kerkelijk
leven zo spoedig mogelijk prijs te
geven of in te ruilen voor welke kerk
dan ook, maar dat we ons werkelijk
Sterkere groei
chr. geref. kerken
Van een onzer
redacteuren
De christelijke gereformeerde
kerken telden per 1 januari j.l.
70.920 zielen, dat is 794 (1.14
procent) méér dan vorig jaar.
Deze kerken zijn daarmee ster
ker gegroeid dan in voorgaande
jaren, toen de groei respectieve
lijk 709 en 410 bedroeg.
Er werden 1457 kinderen ge
doopt en er overleden 550 chris
telijke gereformeerden. Tegeno
ver 1448 mensen, die zich ont
trokken, traden er 1343 toe.
Dit jaar traden opmerkelijk
meer gereformeerden toe,
dan in voorgaande jaren (530,
terwijl 252 een overstap in om
gekeerde richting maakten). De
christelijke gereformeerden
winnen verder in het grensver
keer met de vrij gemaakt-gere
formeerden (plus 202, min 39),
maar verliezen aan de hervorm
de kerk (plus 304, min 400) en
aan de gereformeerde gemeen
ten (plus 104, min 176). Het
verlies aan de hervormde kerk
was groter, dat aan de gerefor
meerde gemeenten kleiner dan
in voorgaande jaren. Opmerke
lijk is, dat 26 rooms-katholieken
toetraden tot de christelijke ge
reformeerde kerken en 50 men
sen, die voorheen tot geen kerk
behoorden.
Van een onzer redacteuren
ATHENE George Constantinides, een bekend protestants uitgever
en publicist in Griekenland, moet zich dezer dagen tweemaal voor
de rechtbank verantwoorden op beschuldiging van proselitisme.
concentreren op Gods Woord en de
belijdenis, waarin we met een schok
dezelfde strijd herkennen, die wij
vandaag hebben te voeren'.
Ds. Velema vervolgt: 'De situatie ln
andere kerken; de verwarring ener
zijds en de verstarring anderzijds ma
ken een eigen kerkelijk leven nog
steeds nodig. Als we ons tenminste
concentreren op de roeping van de
kerk het Woord Gods te bewaren en
pijler en fundament der Waarheid te
zijn. Er zijn nog vage, maar toch
reeds te signaleren symptomen dat
ook in de christelijke gereformeerde
kerken niet meer gezien wordt waar
het om gaat. Dat is bv. het geval, als
de nieuwere theologie in de praktijk
gaat boeien: als de klemtoon valt op
de het leven vernieuwende kracht van
het evangelie ten koste van het per
soonlijk geloof; als niet scherp meer
onderscheiden wordt in de prediking;
als een automatisme wordt veronder
steld waar we vroeger zelf tegen stre
den; als de veralgemening onder jon
geren en ouderen doordringt en het
persoonlijk element gaat verdwijnen;
als feitelijk na tachtig jaar gevraagd
wordt: was het allemaal wel nodig en
heeft het wat uitgehaald? We zouden
nog wel een poos door kunnen gaan'.
Ds. Velema merkt dan nog op: 'Con
centratie is nodig, opdat we niet uit
elkaar groeien, zo niet uit elkaar
spatten. Middelpuntvliedende krach
ten zijn er genoeg. Middelpuntzoeken
de krachten te weinig. Daarom noe
men we deze nu ingetreden periode
de periode van de concentratie. Al
leen zo is er toekomst voor ons kerke
lijke leven'.
Het eerste proces wordt gehouden in
Pyrgos in de Pelopponnesos. De aan
klacht luidt, dat Constantinides in
november 1968 aan studenten een
nieuw testament in modern Grieks,
een boekje met toespraken van de
predikant Spiros Zodhiates en nog
enkele geschriften gratis heeft toege
zonden. Dit wordt genoemd een
'schending van de gewetens van deze
studenten met als doel hen over te
halen om over te gaan naar de evan
gelische kerk.'
De Griekse orthodoxe kerk is staats
kerk. Acht en negentig procent van
de bevolking wordt ertoe gerekend.
Op proselitisme staat maximaal vijf
jaar gevangenisstraf. De openbare
aanklager stelt.dat het nieuwe testa
ment in modern Grieks en de andere
literatuur, die Constantinides rond
stuurde, vanuit het standpunt van de
orthodoxe kerk ketters zijn. Het nieu
we testament in modern Grieks is
zelfs lange tijd in Griekenland verbo
den. Constantinides stelt, dat de in
houd van zijn pakketten algemeen
christelijk is, dat de verspreiding al
jarenlang ongestoord geschiedt en dat
de toespraken van Zodhiates in bijna
alle Griekse kranten hebben gestaan.
Het tweede proces is gebaseerd op de
aanklacht, dat hij dergelijke litera
tuur heeft toegezonden aan jongelui,
die gereageerd hadden op een adver
tentie. Constantinides en Zodhiates
benadrukken, dat noch de regering,
noch de staatskerk als geheel verant
woordelijk moeten worden gesteld
voor dergelijke acties. Van tijd tot
tijd zien openbare aanklagers zich
genoodzaakt tot dergelijke stappen on
der druk van plaatselijke fanatici. Zij
betreuren het, als de indruk gewekt
zou worden, als zouden regering en
kerk als geheel onverdraagzaam zijn
jegens godsdienstige minderheden.
Wekelijks worden al jarenlang in bij
na alle Griekse kranten toespraken
van Zodhiates geplaatst als betaalde
advertenties
O Logos, de protestantse uitgeverij in
Athene, die door Constantinides ge
leid wordt, is bijna even groot als
orthodoxe uitgeverijen. O Logos publi
ceert naast protestantse lectuur ook
Griekse klassieken, zoals de werken
van de kerkvader Joannes Chrysosto-
mos, in de originele tekst met mo-
dern-griekse vertaling, waaraan nog
nimmer een orthodoxe uitgever zich
waagde. Dit bezorgde O Logos de
complimenten van het patriarchaat
van Constantinopel en van vele Griek
se bisschoppen.
DEZE DAG KA'
Fet eerste geluid dat tot mij j'10'5
drong Hat
was het luiden van een onbefc te I
klok
van ver kwamen de tonen »«r
daken
van de slapende stad
toen hoorde ik ook de vogels
bedrijvig omdat het daglicht dat
nu nog alleen van hen en vac
bomen was E: J
daarna begon het
Het
duu
een eerste bromfietser in de buur
een snelle wagen op de boulevar late
LONDEN Tot nieuwe algeme
ne secretaris van de Wereldbond
van bijbelgenootschappen (UBS)
is ds. Ulrich Fick benoemd, thans
nog Oberkirchenrat van de luther
se kerk in Wiirttemberg. Hij is
de opvolger van dr. Oliver Be-
guin, die 25 jaar deze hoge post
bekleedde en in april van dit jaar
overleed.
De wereldbond omvat vijftig bijbelge
nootschappen, die in meer dan hon
derd landen werken. De bond is ver
antwoordelijk voor de coördinatie van
het vertalen, uitgeven en verspreiden
van de bijbel over de gehele wereld;
zijn vertaalstaf is direct betrokken bij
vertaalprojecten in zo'n 240 talen.
Aan het wereldbudget stellen zijn le
den jaarlijks bijna acht miljoen dollar
beschikbaar ten behoeve van een we
reldwijde bijbelvoorziening (vorig
jaar 171 miljoen bijbels en bijbelge
deelten).
Verwacht wordt, dat ds. Fick in no
vember zijn nieuwe functie zal aan
vaarden. Hij is al geruime tijd bij het
werk van bijbelgenootschappen be
trokken, sinds 1967 als voorzitter van
het Wurttembergse bijbelgenootschap
en later als voorzitter van het Euro
pese vertaalcomité.
Aanvankelijk was Ulrich Fick verslag
gever voor radio en tv. In 1952 werd
PRETORIA (EPD) In de Neder
duitse gereformeerde kerk blijft de
beslissing, of bantoes deel mogen rie
men aan de godsdienstoefening in
'blanke' kerken, vooralsnog aan de
plaatselijke gemeenten overgelaten.
De regionale synode van Zuid-Trans
vaal besloot in een deze geen beslis
sing te nemen, maar de generale
synode om een principiële uitspraak
te vragen.
Het voorstel, om synodaal uit te spre
ken dat alle kerkdiensten in 'blanke'
kerken voor bantoes toegankelijk zijn,
is gedaan in het offioiële orgaan van
de NGkerk, 'Die Kerkbode*. Op de
Zuidtransvaalse synode werd de vrees
uitgesproken, dat aanvaarding van het
voorstel tot integratie zou kunnen
leiden. Anderzijds werd gezegd, dat
afwijzing van het voorstel van Die
Kerkbode de indruk zou wekken, dat
de politiek van de NG kerk gebaseerd
is op onchristelijke en onrechtvaardi
ge rassenvooroordelen.
hij predikant, vier jaar later radiopas
tor van de Lutherse kerk in Wiirttem
berg. In 1961 ging hij naar Addis
Abbeba als programmaleider voor 'Ra
dio Voice of the Gospel', een zender,
die door de Lutherse wereldfederatie
wordt geëxploiteerd. Zijn verantwoor
delijkheden als oberkirchenrat zijn
vooral missionair, oecumenisch, kerke-
lijk-maatschappelijk en bewegen zich
voorts in de public relationssfeer.
Sinds 1960 is ds. Fick ook voorzi\ter
van de service-afdeling voor. het werk
overzee van de Evangelische Kirche
in Duitsland. Op de komende eerste
wereldassemblee van de wereldbond,
die in september in Addis Abbeba
plaats heeft, zal hij officieel aan de
vertegenwoordigers van de bijbelge
nootschappen worden voorgesteld.
BERLIJN (EPD) De omstreden
jonge Berlijnse t'.eoloog dr. Frie-
drich-Wilhelm Marquardt is aan de
vrije universiteit van Berlijn be
noemd tot hoogleraar in de faculteit
der geestes- en sociale wetenschap
pen. Marquardt was tot nu toe al aan
het seminarie voor protestantse theo
logie binnen deze faculteit werkzaam.
Vorig jaar werd Marquardt een be
noeming aan de kerkelijke hogeschool
in Berlijn onthouden, nadat het colle
ge van de hogeschool zijn 'habilitati-
onsschrift' met een kleine meerder
heid had afgekeurd. Daarop legde
prof. Helmut Gollwitzer zijn leerop
dracht aan deze hogeschool neer. Het
omstreden werk van Marquardt is in
middels in de boekhandel verschenen.
Het is getiteld 'Theologie und Sozia-
lismus das Beispiel Karl Barths'.
Marquardt betoogt erin, dat Barth in
zijn denken beïnvloed is door het
socialisme.
ROERMOND —(KNP) Het kathe
draal kapittel -van het bisdom Roer
mond heeft overleg gepleegd in ver
band met de bisschoppelijke maatre
gel inzake het personeelsbeleid in het
bisdom. Het kathedraal kapittel heeft
echter ervan afgezien 'om in dit stadi
um een mededeling over het overleg
te doen'. Er zal niet eerder een
communiqué van de kant van het
kapittel worden verstrekt dan na het
overleg met de andere kaders van het
bisdom, dat voor morgen gepland is.
Huisontvangsten tijdens
een dichtslaande deur
van iemand voor dag en dauw
langzaam kwam het op gang
na het gieren van de eerste tram
versnelde het proces zich duidelijl
nu kwamen er meer geluiden
het verkeer meldde zich luidrucht|het,
claxons en een sirene
het werd tot één zwaar gonzen
de stad was opgestaan
maar ik bleef mij afvragen
welke klok het was geweest
die in alle vroegte begonnen wa:
deze dag aan te kondigen
en ik wist dat hij er morgen
niet meer zou zijn
dit klokgelui
droeg deze ene dag.
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen: te Bolsward: A. Griff
te Heeg.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Rotterdam West:
Lamain te Grand Rapids.
dra
Har
lie
;el(
|38(
OLDEBROEK Ooit zal een Oldebroekse tegen
haar man geklaagd hebben dat de banken in de
kerk zo hard waren. Ze kon af en toe een beetje
gaan verzitten, maar dat hielp weinig en op die
manier had ze ook niet veel aan de zondagse
preek. Als we eens een kussen meenamen, opper
de ze. Goed meid, zal haar man hartelijk geant
woord hebben, ik zal meteen aan het gemeentebe
stuur vragen of het goed is.Want zo was dat
nog in 1875 in Oldebroek: een verzoek om een
kussen op een kerkbank te mogen leggen, moest
via de burgerlijke machthebbers lopen. Over de
verhouding tussen kerk en overheid gesproken.
Overigens hadden kerkvoogden en notabelen ook
het nodige te vertellen in dergelijke zaken en er
werd veel en druk vergaderd. Iedereen zorgde wel
op tijd aanwezig te zijn, want er was bepaald, dat
je wanneer je pas een kwartier na de aanvang der
vergadering verscheen, een dubbeltje voor de
armen moest afstaan.
Deze gegevens zijn te halen uit een boekje 'De
geschiedenis van een Veluwse dorpskerk', dat Gé
Wentzel schreef over de hervormde Lambertuskerk
in Oldebroek. Er staan we zouden zeggen:
uiteraard meer aardige dingen in. We hebben
hier en daar wat aangestreept.
Met de predikanten was de jonge reformatorische
gemeente van Oldebroek in het begin niet al te
gelukkig. De eerste predikant, Timanus Alberti
stond hier van 1592 tot 1594. Men liet hem 'uut
wichtigen orsacken' vertrekken en dat was mis
schien het beste voor beide partijen, want ds.
Alberti was direct al 'swack in syn examen
bevonden' en moest vermaand worden 'tot neer-
stich lesen in sonderheit des Catechismi'. Omge
keerd had ds. Alberti klachten over zijn trak
tement. In de 17e eeuw stond een vrijgezel ln
Oldebroek: ds Assueros Florentii Serris, die een
standje kreeg omdat zijn liefdesbrieven aan een
zekere Hendrikje 'al te vry ende familiaer' waren
en die later berispt werd omdat hij tijdens een
classisvergadering 'boven behoren brandewijn be
geert en de gedroncken' heeft.
Klachten over slecht bezoek aan de middagdienst
zijn niet van vandaag of gisteren. Op 23 februari
1766 werd er 's morgens 9 gulden en 12 stuiver
gecollecteerd en in de middagbeurt maar één
gulden en 2 penningen. Iets anders was het
natuurlijk, wanneer er geen dienst was, zoals op
zondag 14 februari 1807 vanwege de 'hooge sneeuw'.
De predikanten moesten vroeger enorme wandel
tochten maken om bij hun gemeenteleden te
komen. Vandaar dat er een 'kerekenwagen' werd
aangeschaft, waarmee de dominee zelf reed of zich
liet rijden. In 't laatste geval hield dat in dat de
predikant geen paard had. Hij kreeg dan éen
toelage van vijftig gulden (dit was in 1855) 'ten
einde met het kerekenrijtuig ln zijn herderlijk
werk de gemeente te bezoeken'. In 1868 werd de
weduwe H. Meester officieel tot 'wagenschoon-
houdster' benoemd.
In 1898, op de avond van de kroningsdag van de
jonge koningin Wilhelmina, begaven zich zo'n
driehonderd Oldebroekers naar de woning van een
plaatsgenoot die geweigerd had de vlag uit te
steken: ruiten sneuvelden en alles wat los en vast
zat werd aan diggelen gegooid. De kerkeraad, die
overigens het niet-vlaggen meer betreurde dan de
geweldpleging, zat ermee: kon nu het avondmaal
op zondag 11 september wel doorgaan? Men
besloot het avondmaal uit te stellen, wegens
gebrek aan tijd om de schuldigen te censureren.
In 1785 gaf de kerkvoogdij 12 gulden uit aan:
'klokkesmeer en brood Avondmaal', in 1811 moest
de diakonie de begrafenis bekostigen van Aaltje
Aarte, die al haar bezittingen aan de diakonie
vermaakt had. Aan wittebrood werd 38 gulden
uitgegeven, aan bier ruim 12 gulden en aan
jenever nog eens een tientje! Begrafenismaaltij
den waren wat je noemt 'in' en al in de
achttiende eeuw moest men goed opletten dat
'inheemse schooyers of bedelaars' niet probeerden
zich bij zo'n gelegenheid gratis goed te doen.
Tot zover wat willekeurige verhalen uit dit
pretentieloos geschreven boekje, waarmee de heer
Wentzel Oldebroekers, oud-Oldebroekers, mensen
die uit hun vakantie Oldebroek kennen èn dege
nen die in lokale kerkhistorie aardigheid hebben,
deugd gedaan heeft. Belangwekkend zijn ook de
bijlagen, die o.m. de disposities van de orgels
welke achtereenvolgens in de Lambertuskerk ge
staan hebben, geven, en bijv. ook de instructie
voor de stovenzetster uit 1900.
Volmaakt is deze uitgave niet, soms is de auteur
al te argeloos (is er, om iets te noemen, helemaal
geen discussie geweest romdom het waarschijnlijk
niet fraaie orgel dat in 1929 kwam?), hier en daar
is de stijl niet vlekkeloos (pag. 56: Men sloot zich
aan bij de gereformeerde bond in de hervormde
kerk, waartoe het tot vandaag behoort) en ondanks
de 'errata' zijn een paar correctiefouten blijven
staan, (pag. 41: muziekdonatie, i.p.v. notatie).
Maar hiertegenover staat, behalve de grote hoe
veelheid aardige bijzonderheden, de sympathieke
manier waarop de auteur-tot twee keer toe (op
pag. 27 en 61) de autochtone hervormden en de
nieuw-komers vertelt dat zij bij elkaar horen.
De oplage van Wentzel's op stevig papier gedrukte
boekje van 110 pagina's is beperkt, maar liefheb
bers kunnen 'De geschiedenis van een Veluwse
dorpskerk' (ja, er zijn véél illustraties) nog
bestellen bij kerkvoogd L .Boeve, Zuiderzeestraat
weg 121 te Oldebroek. De prijs is veertien gulden
(plus verzendkosten).
Fotogeniek Overijssel Lf
Overijssel, reeds veelvuldig op ds C.
voelige plaat vastgelegd (zoals Coi
heet) is opnieuw onderwerp van A
fotoboek geworden. En het kan Zoi
ontkend: Overijssel blijft fotoge: P-
Ditmaal was de aanleiding het
scheid van jhr. dr. O. F. A. H. der
Nispen tot Pannerden als commit Rij
der koningin. Hij ontving het ei m
exemplaar in leer. W-
Daarnaast is een aantal exempl Ws
van het nieuwste fotoboek 'Overij Ovi
in linnen band vervaardigd. Ze zu 189
de eerste jaren als voor deze sep
misschien wel een beetje duur, i 27
tevens heel zinvol relatiegeschenk get
de provincie dienen. Behalve get
luxueuze uitgave is er dan nog vat
populaire versie, die in de hal Ou
komt. Een pocket in offsetdruk w vai
waar, maar ook erg mooi van uil dei
ring en met dezelfde inhoud. me
Het zijn allen Overijsselaars, die Ge
de totstandkoming van het boek r va,
werkten: Ger Dekkers (foto's), Hb0
Wiersma (tekst), Chris Hein (lay-e jj
en J. M. W. Waanders (uitgever), jjè
hebben ons afgevraagd wat we jai
meest bewonderden: de schoont va,
van dit gewest of de wijze was j
deze door de fotograaf werd gen a
streerd. We kwamen tot de conclc j'
dat de overtreffende trap, hoe ot Vo
rijmd het taalkundig ook moge i
op beide gelijkelijk toepasbaar"is.
De tekstschrijver voorzag het
allereerst van een meer algemi i
nogal bespiegelende inleiding. Ver
gens schreef hij bij elke plaat ens
regels volgens de formule, die hier
daar ook wordt gehanteerd bij i
logsmonumenten en dergelijke, m
zonder het rijm. Een wat plech
dichterlijk proza. Persoonlijk preft
ren we wat zakelijker, nuchterder
derschriften, maar wie zijn wij?
Nee, Overijssel komt ons in d
uitgave toch allereerst uit de fo:
tegemoet. En wat een veelzijdige
vincie is het eigenlijk. Hoe groot ita
de verschillen tussen bijvoorbew';
Twente, de Heuvelrug en de kopIf
Overijssel. Grenzen ('De eenheid «2
Overijssel, die begon als een staati p
dige bij de vrede van MUnster, Is
nooit tot een volledige, in algemi y
zin culturele, uitgegroeid', lezen
blijven kunstmatige dingen.
Jac. U
UTRECHT De Utrechtse raad v
kerken heeft het initiatief genoffl
om tijdens de vergadering van b
centrale comité van de wereldr» £c
van kerken in augustus in Utr«
'home parties' te organiseren. De 1 Do
d. eling daarvan is, buitenlandse S v»
ten die dat wensen informeel D "JJ
Nederlanders en Nederlandse get si;
nen in aanraking te brengen. Dm
voor zal in de regel pas na half ti vb
s' avonds tijd beschikbaar zijn, m»
de organisatoren menen aat afsprabj*,
desondanks zin hebben.
Wie belangstelling heeft kan zich 0
vermelding van naam, beroep en
lcnvoorkeur opgeven: bij Home F ïii
ties-wereldraad Nieuwe Gracht fri
Utrecht
L