nvilende's slalom naar het
locialisme verloopt moeizaam
FAMILIEBERICHTEN
Afeem vnJw/ mto.
Vensterruit shirt
in de kleuren olijf,
bruinen maririe.
Polyester/ katoen.
Stiksel shirt, een sportief
model van Diolen Garant.
Geel, bruin, rose,
beige en grijs
Zelfstrijkend.19.-
Driemaal das
Duizend-en-een- nachtclub-das
met fraaie oosterse motieven
en een pochet 7.-
Gehaakten acht cm breed In 8 kleuren. 9.
Zuiver wollen das In zeven
gedistingeerde kleuren, waaronder
woestijnzand. 5.-
Shirt met rijk
geborduurd voorpand,
slim fit en in bruin,
roest, taupe, blue en wit.
Polyester/katoen. 22.-
Blouson shirt met twee
borstzakken in denim-
kleuren: rose, beige en blue.
Polyester/katoen. 15.-
Seersucker is'n
met kleine bobbeltjes,
slim fit model
met korte mouw.
Jet shirt met twee borst
zakken en een korte
mouw. Wit, blue, rose, beige.
Polyester/katoen.12.-
I/KMI W/KWARTET WOENSDAG 10 MEI 1972
T13/K15
eer te\
in aar oor Ferry Versteeg
g veel
en ge-socialistische 'revolutie in legaliteit' van Salvador Allende's Chi-
in- Er ense Volksfront duurt nu ruim anderhalf jaar. En ondanks talrijke
it gcw heiïsProfetieën is de Chileense economie niet ingestort, verkeert
echter niet °P de rand van de burgeroorlog en vertonen de demo-
i met atische vrijheden nog een kwaliteit, die in verscheidene Westeuro-
juist se landen onbekend is. Wat niet wegneemt, dat de barrières, die
weten rmidabel zijn. Een korte opsomming van de belangrijkste recente
loeten apenfeiten' in de maatschappelijke worsteling, die Chili thans in
jn greep heeft, zal dat duidelijk maken.
id februari nam het Congres
ar de centrum-rechtse oppositie van
roting rjsten-democraten en nationalen do-
I neert een grondwetswijziging
ae n, die Allende gebiedt alle nationa
ls, ts atjes voortaan via het vijandige
n? a ingres te laten lopen en die alle
zaken [jonalisaties sinds Allende's amtots-
ar de - -
d van
n het socialistische experiment in
nel ili zou betekenen.
hei esident Allende heeft deze frontale
5e_ nval voorlopig gepareerd met een
vorm to. De regering is van opvatting,
i ant-
latie-
at ir
ovaarding als president ongeldig
jklaart. Wat ongetwijfeld het einde
t het Congres dit veto alleen onge-
soortan ^an maken me* een tweederde
,i om eerderheid (waarover de oppositie
welke beschikt), terwijl de oppositie
voora gewone meerderheid voldoende
jn jj ht. Allende: 'Omdat ik alleen maar
koU. grondwet kan respecteren, heb ik
elJing1 geschil tussen regering en Congres
i vanD bet Constitutionele Tribunaal
koude orgelegd, dat bestaat uit vijf leden,
e door de vorige regering zijn be-
naon.iemd'. Het is bekend, dat drie van
vast- vijf leden Allende welgezind zijn,
s De^r bet is niet uitgesloten, dat het
ibunaal zich in deze explosieve zaak
<eibevoegd zal verklaren. Allende in
n recent interview: 'Ik weiger deze
der. pothese op dit moment onder ogen
z'en'.
uit
t fteieruggestoken
•attenimiddels heeft de Volksfrontcoalitie
e 7io-p hetzelfde niveau teruggestoken met
itting ft plan om bij de belangrijke parle-
n hel entsverkiezingen van maart volgend
PSV ar met een eenheidslijst te komen.
heb' aar in Chili sinds 1962 verkiezings
van. spraken verboden zijn, kan dit plan
d^leen maar gerealiseerd worden door
nlam (richting van één nieuwe partij,
vceffaarin de vijf Volksfrontpartners zich
rhoal.renigen en die dan na de verkiezin-
!n weer uit elkaar kan vallen.
Wl "it plan brengt de oppositie en voor
de christen-democraten in grote
erlegen'heid. Want een fusie van
iristen-democraten met de rechtse
'kkeIftionalen l°g*scbe antwoord
Allende's plan zou de partij van
duardo Frei, die graag een onafhan-
l 'lijk en progressief imago koestert,
zJn<3er grote druk zetten. De Christen-
n jQfemocraten hebben dan ook tegen het
istel- an geprotesteerd en beloofd het via
voet^n grondwetswijziging te zullen tor-
ej ^ederen. Maar de christen-democraten
Qr lunnen in tijdnood raken, omdat de
ijker !£er'n& °ver de middelen beschikt
ootf?. tijd te winnen en een grondwets-
ette. ijziging uit te stellen.
at de verscherping van de tegenstel-
itatie ngen tussen Allende-supporters en
zijn.
Mn
rechtse opposanten behalve in de par
lementaire procedures ook op straat is
doorgedrongen, is duidelijk waar
neembaar voor de duizenden gedele
geerden naar de UNCTAD-3 conferen
tie. die het Chileense experiment ge
wild of ongewild de nodige glans
verlenen. Want de afgelopen weken
hebben oppositie en regering in af
zonderlijke betogingen in Santiago
respectievelijk drie- en vierhonderd
duizend betogers op de benen ge
bracht. In elk ander Latijnsameri-
kaansland zouden dergelijke massabe
togingen de regering ten val hebben
gebracht of zelfs bloedige incidenten
hebben ontketend, maar in Chili kwa
men geen noemenswaardige inciden
ten voor.
Maar de opkomst bij deze demonstra
ties wettigt zeker niet de conclusie,
dat de regering-Allende momenteel de
meerderheid van de Chilenen achter
zich weet. Allende, die in oktober
1970 met 36,9 procent van de stem
men president werd en vorig jaar
april met bijna de helft van de stem
men de gemeenteraadsverkiezingen
won, ziet zijn aanhang het laatste half
jaar weet wat teruglopen. December
vorig jaar verloor de regering reeds
controle over enkele studentenvereni
gingen, terwijl in januari bij tussen
tijdse verkiezingen twee vakante con
greszetels voor de Unidad Popular
verloren' gingen.
En anderhalve week geleden werd de
regering-Allende opnieuw onaange
naam verrast, toen bij verkiezingen
voor het rectoraat van de universiteit
van Chili de regeringskandidaat Feli
pe Herrera, oud-directeur van de Inter
amerikaanse Ontwikkelingsbank, het
moest afleggen tegen de huidige
christen-democratische rector Eduardo
Boeninger. Wat van groot belang is,
want de universiteit is een van de
machtigste instellingen van het land,
die bovendien de verhoudingen in het
hele Chileense politieke leven aardig
pleegt te weerspiegelen.
Nu is een zekere terugval in populari
teit van een enige tijd ambterende
president een traditioneel gegeven in
de Chileense politek. Maar in het
geval van Allende. die streeft naar
een radicale maatschappijhervorming
en die daardoor op een krachtige
eensgezinde oppositie kan rekenen,
komt zo'n terugval veel harder aan.
Zo kan hij de volksraadpleging
aanvankelijk door links bejubeld als
'dynamiet voor het burgerlijk-reactio
naire kader van een overleefde orde'
moeilijk gebruiken. Het is veelzeg
gend, dat nu juist de oppositie- zo'n
volksraadpleging eist.
Omdat Allende's 'revolutie in legali-
Heden nam God plotseling
uit ons midden weg onze
lieve Zuster
Gerritje Dekker
geb. Zaal
Alphen aan den Rijn,
S mei 1972.
Ridderbuurt 53.
Utrecht:
Jac. Zaal
G. Zaal-v.
Woerden:
A. Appeldoorn-Zaal
Lelmuiden:
D. Broere
G. Broere-Zaal
Nieuwkoop:
A. Cornelissen-Zaal
De begrafenis zal plaatsheb
ben op vrijdag 12 mei om
2.30 uur op de Ooster
begraafplaats.
Om 1.30 uur is er een rouw
dienst in de Goede Herder
kerk te Alphen a/d Rijn.
Na een nacht van bitter
lijden nam God haar in zijn
vader armen en bracht haar
thuis Zij juicht nu voor
Gods troon.
Zijn kind
Cornelia
Wijntje Spies
op de leeftijd van 59 jaar.
E. v.d. Vliet
Flip
Martin
Theo
Utrecht. 4 mei 1972.
Jaap Edendreef 168.
De begrafenis heeft, op uit
drukkelijk verzoek van de
overledene, in alle stilte
plaatsgehad op de algemene
begraafplaats ..Daelwijck"
te Utrecht.
Daar het ons onmogelijk Is om
ieder persoonlijk te bedanken
voor de zeer vele blijken van
medeleven tijdens de ziekte en
na het overlijden van onzo lieve
Man en Vader
Hendrik Dijkstra
teit' zich slechts kan handhaven door
overreding en verkiezingsoverwinnin
gen wordt hij gedwongen tenminste
een deel van de middenklasse voor
zich te winnen. De regering wordt
daarom niet moe de kleine en middel
grote boeren en zakenlieden te verze
keren. dat na de nationalisaties van
'big business' van de 'monopolies' hun
toekomst tijdens de verdere opmars
naar het socialisme gegarandeerd is.
Dit voorjaar liet Allende de gematig-
ste partner binnen de Unidad Popu-
lar-coalitie. de Linkse Radicale Partij,
zelfs met de christen-democraten on
derhandelen om tot een zekere mate
van coöperatie te komen. Maar tot
zijn woede liepen dezelfde radicalen
met hun middenklasse-aanhang vorige
maand over naar het christen-demo
cratische kamp.
Het is duidelijk: Allende zal zijn
acties nog heel wat moeten matigen
om de gedeserteerde radicalen en een
deel van de christen-democraten tot
samenwerking te bewegen. Maar dat
zal vermoedelijk op onoverkomelijke
weerstanden stuiten bij de links van
de Unidad Popular opererende mili
tante Miristas en bij een deel van
Allende's eigen Socialistische Partij.
Hier valt te vernemen, dat de tot
dusver doorgevoerde veranderingen
slechts wijzigingen binnen het kapita
listische stelsel zijn en dat verminde
ring van het revolutionaire tempo
hoogstens 'n 'nationalistisch-kapitalisti
sche' maatschappij zal opleveren. Als
remedie wordt aanbevolen een opvoe
ring van het veranderingstempo, dat
zonodig de grenzen van de legaliteit
mag overschrijden. Maar binnen de
Unidad Popular bezweren bezadigde
communisten deze revolutionaire taal
met aan Lenin ontleende formules
over 'de overdrijving als grootste ge
vaar voor de authentieke revolutie'.
Economie
Toch lijkt het grootste gevaar voor
het Chileense experiment op korte
termijn niet de 'overdrijving' van
linkse ultra's, maar de alledaagse eco
nomische problematiek. Wie de gun
stige groeicijfers over 1971 bekijkt
industrie: 12 procent, mijnbouw: 5,7
pet cn landbouw: 2,7 pet zal dit
wellicht wat vreemd vinden. Deze
produktiestijgingen, die veroorzaakt
werden door de sterk gegroeide koop
kracht als gevolg van het regeringsbe
leid van sterke verhoging van de
laagste inkomens, konden het afgelo
pen jaar nog grotendeels worden op
gevangen door inschakeling van niet
benutte industriële capaciteit
Maar het industriële apparaat wordt
nu bijna helemaal benut, zodat nieu
we investeringen nodig zullen zijn om
in de toekomst extra koopkracht te
bevredigen. Maar daar blijken de par
ticuliere ondernemers onzeker over
de exacte afbakening van de diverse
eigendomsvormen nog niet veel
voor te voelen. Wel zal de sterk
uitgebreide overheidssector in de eco
nomie gebrek aan particulier initia
tief voor een deel kunnen opvangen.
Zo meldde de allesbehalve radicale
Financial Times dezer dagen uit San
tiago, dat zelfs enkele van Allende's
voornaamste tegenstanders dit jaar
een economische groei van minstens
vijf procent verwachten, terwijl de
regering het op zeven procent houdt.
Het blad meldt verder, dat de genatio
naliseerde 'kopermijnen eindelijk be
ginnen te reageren op de massieve
investeringen van de afgelopen jaren
en dat de grootste kopermijn, El
Teniente, thans produktierekords
haalt. Verder zal het landbouwareaal
dit jaar met tweehonderdduizend hec
tare worden vergroot, terwijl tiendui
zend tractoren zullen worden inge
voerd, ofwel drie keer zoveel als nor
maal.
Allende vindt zijn voornaamste steun onder de arbeiders. Maar wil
zijn experiment slagen, dan zal hij de hulp van tenminste een deel
van de middenklasse niet kunnen missen.
Toch blijft het zeer de vraag of dit
voldoende zal zijn om de schaarste
aan bepaalde, meest luxe levensmidde-
len, zoals die zich het afgelopen jaar Aü6mp3UZ6
al manifesteerde, op te heffen. Want
vele tienduizenden Chilenen zijn door
de regeringspolitiek nu pas tot het
consumentenlegioen toegetreden. Daar
komt nog een kunstmatige schaarste
bij, want er zijn de nodige tegenstan
ders van het regime, die voorraden
vasthouden in de hoop op prijsstijgin
gen en ontevredenheid. Dit schaarste
probleem heeft voor Allende politiek
zeer onprettige gevolgen, omdat het
vooral de middengroepen, wier steun
hij juist zoekt, kopschuw maakt voor
zijn experimenten.
Een waardevolle adempauze temidden
van alle economische zorgen kreeg de
regering-Allende enkele weken gele
den in Parijs in de vorm van een
herziening van de drukkende schul
denregeling. Tot einde volgend jaar
hoeft Chili de buitenlandse schuldei
sers aan rente en aflossing slechts
zestig miljoen dollar te betalen in
plaats van honderdzestig miljoen. Be
langrijk is, dat ook de VS als grootste
schuldeiser hun fiat aan deze herzie
ning hebben gegeven, ondanks de ge
voelige nationalisatie van Amerikaan
se kopermijnen en bedrijven in Chili,
Mogelijk wilde Washington wat goed
maken na de onthullingen over de
kwalijke rol van het Amerikaanse
ITT-bedrijf, dat Allende's ambtsaan
vaarding in 1970 wilde saboteren.
