Kunststoffen huis
trekt veel bekijks
|Nog zeker 15 jaar werk
oor Stichting 1940-1945
Vijf kruisjes voor NCR(eis)V
(TROUW/KWARTET ZATERDAG 6 MEI 1972
BINNENLAND T11/K17
ln de tuin voor het oorlogs- en verzetsmuseum in Overloon zal van
daag koningin Juliana een beeldhouwwerk onthullen, dat het verzet
in de jaren 19401945 uitbeeldt. De beeldengroep, een bronzen
skulptuur gemaakt door de beeldhouwer J. Jorna, drukt uit 'de be
scherming van de lichamelijke en geestelijke vrijheid van anderen',
zoals vandaag de algemeen voorzitter van de stichting 19401945,
mr. A. H. van Namen, het zal omschrijven. Het beeld is aan de stich
ting geschonken door de verzetsgepensioneerden, die als bewijs van
dankbaarheid voor wat de stichting voor hen gedaan heeft, bijna
dertig duizend gulden bijeenbrachten. Koningin Juliana zal het beeld an een onzer verslagge\ ers
om drie uur vanmiddag onthullen.
|Mr. Van Namen verwacht uit stijgend aantal aanvragen om hulp:
kor Rudie van Meurs
IMSTELVEEN Het is een
pen merkwaardige als droevige
jealiteit, dat vrijwel niemand di
eet na de oorlog besefte hoe
ang en hoe intensief de pijn en
iet verdriet van de bezetting zou
ten nawerken. Het beste voor-
eeld van de vergissing van toen
misschien wel de stichting 1940
•1945, die er vijftien jaar gele-
>n hard over dacht zichzelf op
ijvofc heffen en de zaken te liquide-
b r% maar die nu, anno 1972, voor
dln nieuwe periode staat.
3°1
k laatste jaren blijkt het aantal
ragen voor een buitengewoon
ioen (dat volgens de wet uit 1947
it toegekend aan hen die 'tijdens
bezetting door daad of houding
>ben deelgenomen aan het verzet'
al of niet gevangen hebben geze-
i) nog steeds toe te nemen. Schom-
1de het aantal een kleine tien jaar
leden om de 200 en 250, in 1971 is
opgelopen tot 612 en het ziet er
uit dat dit jaar de aanvragen om
en bijstand nog talrijker zullen
algemeen voorzitter van de stich-
1940-1945 mr. A. H. van Namen
er intussen een vraagteken achter
jjde top bereikt is. Mr. Van Namen
>komP i" de oorlogsjaren een belangrijk
in de Vrij Nederland-groep. In
merj ober 1944 richtte hij de stichting
eki n^l945 op, de latere stichting '40-
kW' januan 1945 werd hij door de
itse bezetters opgepakt nadat hij
cele malen daarvoor via gedurfde
(snappingen uit de handen van de
nd had weten te blijven,
zegt, over de stijging van aanvra-
voor een buitengewoon pensioen:
persoonlijk dacht dat we in 1970,
er over de 400 aanvragen waren,
hoogtepunt bereikt hadden. Maar
aantal stijgt nog steeds en over-
t voortdurend de verwachtingen.
:t op de leeftijdsopbouw van de
/ragers, betekent die ontwikkeling
de stichting zeker nog wel vijftien
twintig jaar werkzaam zal moeten
groot Is het aantal verzetsgepen-
lerden nu?
Van Namen: 'Vijftien jaar gele-
I bedroeg hun aantal 6000. Dat
tand is op dit ogenblik, ondanks
afneming door sterfte, gelijk geble-
Het is eigenlijk heel merkwaar-
J dat we ons deze ontwikkeling niet
Ier gerealiseerd hebben. Niemand
voorzien dat alles veel langer
I gaan duren. Toen in 1947 de wet
'ngewoon pensioen van kracht
[d, was daar aanvankelijk de voor-
rde in opgenomen dat binnen één
de aanvrage voor een uitkering
t worden gedaan. Die termijn is
heel snel verlengd tot vijf jaar
Hl is nu onbeperkt geworden. Wij
i pal na de oorlog niet voldoen-
jordrongen -'an de ernst van het
II dat de bezetting veroorzaakt had
[dat de slachtoffers nog steeds on-
Vinden'.
b zijn het vooral die nu een aan-
Bg doen?
1 Van Namen: 'In 1971 behoorde
l meerderheid tot hen, die in de
logsjaren in concentratiekampen
[gevangenissen zaten of tijdens de
Me og intensief aan het verzet deelna-
km. Vooral die laatste groep, die aan
nische eind van de oorlog zo'n 25 jaar
Per was en nu dus ruim 50 is, heeft
n geel moeilijk. Sommigen van hen zijn
resp jaren in geslaagd gewoon in het
acceleijrtschappelijke proces te functione-
maar nu zie je ze in elkaar
mode ;en. In lekentaal zou je kunnen
oo;en dat hun reserves voortijdig
280 uitgeput'.
0 C
directeur van de stichting 1940-
mr. H. J. P. van de Meerendonk,
-int dat de stijging van het aantal
vragen voor een buitengewoon
Mr. A. H. van Namen
Omdat ze medisch begeleid worden,
hebben ze zelf de beste idee wat de
oorzaak van hun handicap is. Daarom
komen ze met een aanvrage voor een
buitengewoon pensioen'.
Worden vrijwel alle aanvragen geho
noreerd?
Uit het antwoord van de heer Van de
Meerendonk blijkt dat slechts een
klein percentage afvalt. Mr. Van Na
men: 'Als de medische causaliteit dui
delijk is, gaat de stichting meteen tot
uitkering over. Later wordt dat dan
verrekend met het buitengewoon pen
sioen. De taak van de stichting is om
vast te stellen of iemand deelgenomen
heeft aan het verzet. We kunnen vrij
snel vaststellen of iemand intensief
heeft deelgenomen aan het verzet en
of die activiteiten van toen de oor
zaak zijn van de spanningen van nu'.
Gaan deze nieuwe uitkeringen, waar
mee vijftien jaar geleden op geen
enkele wijze rekening werd gehouden,
de kas van de stichting niet zodanig
belasten dat tekorten dreigen?
Mr. Van Namen: 'Over het uitkerings
fonds zijn geen problemen. Dat is
veilig gesteld. Dat betekent ook dat
de nieuwe aanvragen voor buitenge
woon pensioen gehonoreerd kunnen
worden. Ook de suppleties voor die
gevallen waarin de wet niet voorziet,
zoals studiekosten voor de kinderen
en kosten van buitengewone voorzie
ningen, kunnen door de stichting
worden opgebracht. Dat is allemaal
dankzij de wettelijke regeling in 1970.
waardoor er een belangrijke verbete
ring is opgetreden.
Maar er is wel een ander probleem.
De stichting 1940-1945 heeft 24 maat
schappelijk werkers in dienst en alles
bij elkaar een staf van ongeveer hon
derd mensen. We hebben een hoofd
bureau in Amsterdam en zes districts
bureaus in het land. Om dat hele
apparaat gaande te houden is veel
geld nodig.
In 1955 is de stichting uit de inzame-
lingsmarkt verdwenen. We meenden
ons toen wel te kunnen redden met
een kapitaal van tussen de dertig en
veertig miljoen gulden. Maar de toene
mende geldontwaarding en de sterk
gestegen kosten van lonen en sociale
Tasten betekenen dat we nu aan het
interen zijn op ons kapitaal. Wij over
wegen dan ook om in toenemende
mate samen met de overheid het
kostenvraagstuk op te lossen'.
Dus geen landelijke inzamelingsacties
meer?
Mr. Van Namen: 'Onze mening is dat
het niet past om op de openbare
inzamelingsmarkt te komen voor deze
problematiek. Wij hebben onze vaste
contribuanten die jaarlijks enkele
honderdduizenden guldens bijeen
brengen en wij hopen die te houden
en nog uit te breiden. Want dat is
wel nodig'.
De voorzijde van de kunststoffen woningen in Vianen
VIANEN Wat de vliegtuigfabriek Fokker na ettelijke jaren experimenteren en ettelijke miljoe
nen spenderen niet gelukt is, denkt het scheepsbouwbedrijf Le Comte Holland NV in Vianen bereikt
te hebbende bouw van een huis uit kunststof.
Op het industrieterrein in Vianen
staat het eer,te exemplaar, sinds 23
maart bewoond door de heer A. Le
Comte zelf en intussen bezocht door
honderden nieuwsgierigen en een
Duits zakenman die er meteen vijftig
van bestelde. Dat zegt tenminste een
woordvoerder van Le Comte en aan
de activiteit in de werkplaats van de
fabrikant te merken waar op dit
ogenblik de segmenten voor bijna
twee woningen per week worden ge
maakt wijst er niets op dat hij te
optimistisch spreekt. Maar voor de
gèmdddelde Nederlander zal de aan
schaf van een kunststof woning nog
een hele onderneming blijven.
In de eerste plaats is er de prijs. De
woning, zoals die in Vianen staat
opgesteld, kost 52 mille, zonder de
kosten van de grond.
Dan is er de inhoud van de woning
die eufemistisch uitgedrukt niet bijs
ter groot is. Het kunsbstofhuis bestaat
uit twee half ronde koepels en een
tussenstuk, alles bij elkaar een opper
vlakte van 90 vierkante meter. Dat
betekent twee kleine slaapkamertjes,
een badcel, een ruime keuken en een
niet al te grote woonkamer.
Bovendien is er de vormgeving. Het
ontwerp van de hand van de heer
Le Comte is nogal futuristisch en
breekt rigoureus met de opvattingen
die in Nederland over wonen bestaan.
De tyee buitenste koepels hebben
veel weg van scheepsrompen, wat niet
zo verwonderlijk is omdat ze uit een
scheepsbouwbedrijf komen.
De witte kleur die de polyester seg
menten in Vianen hebben, kan desge
wenst veranderd worden in elke ande
re kleur. De gemeente Vianen heeft
zonder meer een vergunning voor het
neerzetten van het kunststofhuis gege
ven voor permanente bewoning. Maar
dat zegt natuurlijk niet zo erg veel
over wat andere gemeenten gaan doen
(Vianen is zelf gebaat bij een flore
rende lokale industrie).
Zaak ds dat er onder de kuststofwo-
ning niet geheid behoeft te worden.
Vorstvrije betonblokken als onder
grond is voldoende. Het huis is uitge
rust met vijfcentimeter dikke wanden,
polyester met isolatieateriaal, en is
gemaakt van zelfdovende lamineer-
hars. Dat betekent dat het spul niet
brandgevaarlijker is dan een 'alledaag
se' woning.
De belangstellenden die tot dusver
Vianen aandeden, zijn niet alleen as
pirant huisbezitters. Er zijn, volgens
de woordvoerder van Le Comte ook
mensen geweest die de polyester seg
menten willen gebruiken om er kleu
terscholen uit op te bouwen of clublo
kalen van te maken.
Intussen heeft liet huis in Vianen ook
z'n eerste fikse voorjaarsstorm meege
maakt en is het zonder pijn blijven
staan. Directeur Le Comte overlegt op
dit ogenblik met de schoonheidscom
missie in Nederland, die met het niet
alledaagse model enige moeite heeft.
De bouwtijd van de kunststofwoning
is, zoals gezegd, bij de huidige beman
ning van het fabriekje in Vianen, één
tot twee woningen per week maar dit
aantal zou opgevoerd kunnen worden
tot tien. Voor het installeren van de
polyester woning is zo ongeveer ander
halve maand nodig. Le Comte verwacht
zelf veel van het project Hij zegt:
'Toen Fokker acht jaar geleden met
de kunststofwoningen begon was de
markt er nog niet rijp voor. Boven
dien werd toen uitgegaan van rechte
kunststofsegmenten. Wij hebben het
hier in koepelvormige elementen ge
zocht, die veel sterker zijn'. Hij denkt
ook dat de markt voor de kunststof
woning nu wel willig is. Maar de
prijs van ruim vijftig mille (met de
grond mee zeventig tot tachtig mille)
zal, zo lijkt het althans, veel mensen
ervoor terug doen deinzen de kunst
stofwoning als eerste woning aan te
schaffen, laat staan als tweede.
Reizen tot in Bosland van Suriname
door Ton van der Hammen
sioen te maken heeft met de dis-
Bies en publikaties die met name
laatste tijd zijn losgemaakt over
iyndroom. de naweeën van het
ilijf in het concentratiekamp die
i zoveel jaren na de oorlog licha-
slagers en geestelijk uiten. Hij zegt
ford-itw d'e discussies de slachtoffers
Mon npelvrees heeft doen overwinnen
)mpany Voor zichzelf te erkennen dat hun
43< üdlteit, hun 'uitgeblust' zijn, een
ns móti€ h€eft met de oorlog en het
°da ^an Namen daarover: 'De mensen
arjjZ'ch nu melden zijn steeds in het
aü tschai
Ford-rijf
ippelijk leven bezig geweest
constateren nu dat ze hun werk
meer aankunnen. Ze vallen terug
s lf Hhet bedrijfspensioen, op de bij-
reel krijdswet of op de WAO-verzekering.
nog I
xtra inL.
DEN HAAG Al zo'n halve
eeuw is er verwarring mogelijk
tussen twee NCRV-en die protes
tants Nederland rijk is: de reis-
en de omroepvereniging. Kenne
lijk heeft dat nooit veel proble
men opgeroepen. Ook al niet, om
dat een van beiden in het spraak
gebruik als NCReisV wordt aan
geduid. Bij wijze van grapje is
wel eens aan de voorzitter van de
NCReisV, prof. dr. B. Meulen-
beld, gevraagd of niet beter an
dere initialen konden worden ge
kozen. Och, als daaraan behoefte
bestaat kan dat natuurlijk altijd,
zei hij toen. Maar dat lijkt me
voor de omroepmensen niet zo
leuk.
Eigen identiteit
wordt waargemaakt
Waarmee hij op vriendelijk-besliste
wijze te kennen gaf, dat een eventue
le naamswijziging van de omroepvere
niging zou moeten komen. Want die
is twee jaar jongerConcludeer
daaruit niet dat tussen de verenigin
gen ook maar het geringste spoor van
een controverse daarover bestaat.
Niets is minder waar dan dat. De
verhoudigen zijn altijd allerharte
lijkst tussen de naam- (beter: initiaal)-
genoten. Misschien wel mede uit
wederzijds respect voor het feit dat
beiden zich, deconfessionalisering of
niet, in blakende welstand blijven
verheugen. Het is daarom geen groot
spraak van de jubilerende NCReisV.
dat ze haar kleurige reisprogramma-
1972 en de afleveringen over dit jaar
van 'Ons Reisblad' met het jeugdige
motto '50 jaar jong' siert. Want deze
middelgrote reisorganisatie, zoals di
recteur C. L. J. Opperman hem kwali
ficeert, doet met zijn moderne cen
traal bureau (25 man personeel) aan
de Haagse Weteringkade behoorlijk
mee. De NCRV handhaaft zich ook dit
jaar keurig, terwijl anderen veren
moeten laten. De concurrentie in deze
branche is immers moordend.
Nu heeft de NCRV op de reismarkt
een behoorlijk pré. Dat is om te
beginnen de verenigingsband, die na
tuurlijk een heel andere binding
schept dan wanneer je je reisbelangen
puur zakelijk aan een reisbureau, hoe
bonafide ook, toevertrouwt. Bij de
NCRV gaat het niet om winst en ze
laat dan ook iedereen rustig in haar
boeken kijken. In concreto betekent
dat, dat elke reisgroep uit zijn mid
den een commissietje van twee kiest,
dat de financiën van de reis op de
voet volgt. Is er een overschot, dan
wordt dat terugbetaald, of bijvoor
beeld gestort in het potje van de
stichting 'De Naaste' die minder be
deelden in staat stelt gratis op reis te
gaan. Direoteur Opperman, die schat
dat er jaarlijks zo'n 12.000 reizen
worden verzorgd, maakt er geen ge
heim van dat de NCRV-reizen niet tot
de goedkoopste behoren. Maar dan wil
hij dat je ook wel even wat dieper
met hem gaat graven. Je moet dan
constateren, dat elke reis goed voorbe
reid en verzorgd is en geen onver
wachte extra's, bijvoorbeeld verzeke
ringen of maaltijden die je er nog
eens zou moeten bij-betalen, oplevert.
Voor de reissom ben je uit en thuis,
behalve je zakcentje, uiteraard. Som
migen zeggen wel eens: ja maar, bij
groepsreizen gaat de reisleider toch
maar voor 'niks' (alsof hij onderweg
geen werk heeft) mee. De andere
deelnemers van de reis moeten hem
vrijhouden. Een chronisch misver
stand, want de man met deze verant
woordelijkheid dat is gewoonte in
de reiswereld pleegt altijd voor
rekening van de vervoersonderneming
(spoorwegen, touringcarbedrijf) en de
hotellerie te worden genomen. Het is
nooit anders geweest.
Er is heel wat veranderd sinds het
eerste reisje in 1923, toen de NCRV
met twintig man een dagje van Den
Haag naar Rotterdam toog. De eerste
buitenlandse reis voerde (in hetzelfde
jaar nog) met een ongeveer even
grote groep naar Brussel. Tot 1938,
het laatste jaar voor de oorlog dat er
nog volop buitenlands gereisd kon
worden, breidden de activiteiten zich
regelmatig uit. Er werden in dat jaar
ruim 4100 reizen georganiseerd. Met
recht kan de NCRV zeggen dat zij
velen, die er anders niet zo gemakke
lijk toe gekomen waren, het buiten
land heeft leren proeven.
Na de oorlog werd die traditie in
stijgende lijn voortgezet: in 1947 on
geveer 1440 en nu gemiddeld zo'n
12000 reizen per jaar. Een omzet, die
de afgelopen jaren constant is geble
ven. Vanwaar die stilstand? Voor
zitter Meulenbeld en directeur Opper
man signaleren als voornaamste oor
zaak de auto en de camping. Verder
het feit, dat naar hun mening het
reizen naar het buitenland niet noe
menswaard toeneemt, al treden er wel
verschuivingen op (wintervakanties).
In meerderheid gaan ouderen (boven
de 40) met de NCRV op reis, maar
dat is geen teken van vergrijzing:
altijd is de leeftijdsopbouw ongeveer
35 procent tot 40 jaar en 65 procent
boven de 40 geweest. Juist ouderen
hebben blijkbaar ook behoefte aan
een zorgeloze vakantie in die zin, dat
ze zich niet over taalbarrières en
reisplan willen bekommeren.. Wel is
het zo, dat ze, eenmaal op de plaats
van bestemming aangekomen, in
meerderheid graag hun eigen zin wil
len doen om dan 's avonds weer in de
kring van het gezelschap te worden
opgenomen. Vandaar, dat de zoge
naamde prigro-reizen (privé en in
groepsverband) het meeste in trek
zijn. Belangrijke reisdoelen voor de
35000 leden zijn nog altijd Oostenrijk,
Zwitserland, Italië, Duitsland, Frank
rijk. Verder Israël (komt snel op),
Joegoslavië en Spanje. Maar ook voor
wereldreizen, zoals naar Indonesië
(dit jaar 40 man), Australië en
Nieuw/Zeeland is belangstelling. Suri
name begint al evenzeer aandacht te
krijgen (dit jaar 15 man), vooral na
de geestdriftige verhalen van hen, die
er eerder waren. In deze reis is een
tocht door Bosland opgenomen, die
aparte bekoring heeft: men is daar
zeer gastvrij, wacht de toeristen als ze
met korjalen arriveren op met zang
koortjes van schoolkinderen, die de
geloofsgenoten een zegenbede toezin
gen en betrekt de deelnemers in de
kerkdiensten, die voor een Hollandse
christen een belevenis op zichzelf
zijn. Zo'n rea's naar Surianme is in
feite uniek de NCRV bewijst er
tenvolle zijn eigen identiteit mee.
Mede daarom is het jubileumproject
misschien wel in Suriname gekozen.
De leden brengen thans gelden bijeen
om voor de Boslandjeugd in Posoe-
groenoe een school annex onderwij
zerswoning te bouwen, waarvoor 30
mille nodig is. Dat bedrag zal aan de
Evangelische Broedergemeente wor
den overgedragen. Daarvan is het be
stuur overtuigd. Andere jubileumacti
viteiten: een goedkope reis naar Israël
van tien dagen, die in maart is gehou
den met 385 deelnemers en tien reis
leiders. Voor nog geen duizend gul
den. Op de terugreis vervoerde een
KLM-Jumbo alle deelnemers tegelijk.
Wegens grote belangstelling zal dit
reisprogramma in november worden
herhaald. Ter oriëntatie heeft de
NCRV voor de Israël-reizigers de
uitstekende reisgids van A. Hoevers
laten herdrukken. Een informatief
werk van 200 bladzijden, opgedragen
aan de nagedachtenis van dr. A. van
Deursen, Palestinakenner bij uitstek,
die van de oprichting af tot 1963
voorzitter is geweest.
Dan zijn er in het seizoen enkele
jubileumreizen, ook voor jongeren,
voor wie de NCRV tussen haakjes elk
jaar veel in petto heeft. Voor hen
speciaal is er op vrijdag 27 oktober
een jubileumnachtfuif in Utrecht met
Ekseption. Sandra en Andres, Saskia
en Serge en vele anderen. Tenslotte
recipieert het bestuur eveneens in
Utrecht (Esplanade) eveneens op vrij
dag 27 oktober.
Het Bosianddorp, waar de vijftigjarige NCR(eis)V haar jubileumproject op
richt
