Comité op zoek naar
betere psalmberijming
De Navigators en de bijbel
Trouw
Kwartet
5000 geref.
vrouwen in
Leeuwarden
DE STANDAARD herdrukt
'Ruimtelijk beleid
overheid faalt'
vandaag
Beroepings-
werk
Vrijgemaakten
herzien kerkorde
Tsjechische nonnen in
concentratiekloosters
Boekenetalage
TROUW/KWARTET WOENSDAG 3 MEI 1972
Kerk/Binnenland TR2/K2
In gesprek met Jac. Polak
door A. J. Klei
De heer Jac. Polak is zo vriendelijk mij van het station te halen. In de auto, op weg naar zijn Vlaar-
dingse woning, neemt hij liet onderwerp dat ons zal bezighouden, al te pakken: 'We kwamen terug
van een reis door Amerika en thuis vertelde mijn zoon dat de nieuwe psalmberijming door de synode
aanvaard was. Een historische dag, had dominee Kunst gezegd. Nou ja, 10 mei 1940 was ook een
historische dag
De heer Polak ls een gereformeerd
man (hetgeen kenners al gesnapt heb
ben vanwege 't noemen van de naam
van oud-synodevoorzitter dr. P. G.
Kunst), hij telt 73 jaren (je geeft
hem gauw tien jaar minder met z'n
tengere figuur) en hij was directeur
van een industriële onderneming.
Ons eerste contact was in begin '69:
een langdurige telefonade naar aanlei
ding van een paar opmerkingen die ik
gemaakt had over zijn boekje 'On
kruid tussen de tarwe'; ondertitel:
enkele kritische beschouwingen over
de nieuwe interkerkelijke psalmberij
ming. De heer Polak wekt daarin de
gereformeerde synode zeer nadrukke
lijk ('Let op uw zaak! Het is nog niet
te laat!') op, terug te komen op het
besluit, de nieuwe berijming te accep
teren. Ik vond dit een volstrekt on
haalbare kaart, enfin, we hadden
er een plezierige telefonische discussie
over.
Veel voeten aan de grond kreeg de
heer Polak niet met zijn voorstel, de
nieuwe berijming op z'n best te zien
als een voorlopige proefbundel. Kerk
bod escri benten deden vriendelijk, ze
hadden het over 'deze zoon van het
oude volk* (de auteur had zijn boekje
opgedragen 'aan de nagedachtenis van
mijn vader, die de synagogale zang
van de psalmen van Israël kende en
mij de liefde voor deze liederen heeft
bijgebracht*), maar voorzover ik weet
is nergens een kerkeraad of synodelid
in 't publiek serieus op de gedachten
van de heer Polak ingegaan. En ik
zette 'Onkruid tussen de tarwe' in
mijn kast bij een paar andere brochu
res over de psalmberijming.
Maar verleden jaar augustus kreeg ik
een gestencild bundeltje psalmberij
mingen toegestuurd en onlangs nog
een. De afzender was in belde geval
len het Comité Psalmberijming, cor
respondentie-adres: Jac. Polak, Prins
Bernhardlaan 41, Vlaardingen (rijn
gironummer is 65.193, dit ten gerieve
De redactie behoudt xlch het recht voor om
ter opname In doe rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ
publlkatie wordt met de naam van de
Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan de heer Joh. C. Franeken.
secretaris van de honfdredacUe vat: Trouw-
Kwartet, Postbus 839. Amsterdam.
Israël
In Trouw/Kwartet van 28 april kriti
seerde ds. Gerssen een IKOR-televi-
sieuitzending over Israël. Met name
zijn opmerkingen dat de joodse lei
ding de Arabieren uitnodigde te blij
ven, maar dat het Hoge Arabische
Comité hen preste tot vluchten, no
pen tot de volgende aantekeningen: a.
een belangrijke oorzaak van de Arabi
sche vlucht was de paniek zaaiende
psychologische oorlogvoering van de
Haganah. De Zionistische troepen de
den waarschuwingen aan de Arabische
bevolking via luidsprekerwagens en
pamfletten, beloofden vrijgeleide naar
Arabisch gebied en 'hinted at terrible
consequences if their warnings were
disregarded' (A. Koestier: Promise
and Fulfilment, pag. 207). Zodoende
'the flight from the town assumed
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Dagtl>jk* b«Miu
Hoog. dr. t.
wolde. mi. G
Nootdorp. W.
dam: J. lomer,
8. Bol, Den
leumink, Poter»-
C. van Dom,
Fibbe, Roller-
Utrecht; dn. J.
W. de Pou», Den Hoog; J. Smol-
lenbroek, Wotienaor.
Overige leden von het olgemeen
bestuur; K. Abmo, Amsrerdom;
H. A. de Boer. IJmuiden: Th.
Brouwer. Assen; mr. dr. J. Don
net, Den Hoog; J. von Eibergen,
Schoorsbe'gen mr. K. von
Houten. Wogeningen; ds. O. T.
Hylkemo. B'iihoven. Joc. Huijsen,
Deltt; mevrouw M. C E. Kloosler-
mon-Fotioens. Voorscholen; me
vrouw J. G. Krooyeveld-Wouien,
Heerhugowoatd: prol. dr. G. N.
lammens. Noorden; ds. F. H.
landsmon. Den Hoog; H. de
Mooij. Riinsburg: prof. dr. G. C
von N'flrik. Amsterdam; H. Olie-
vanger. Bu'tenposi; mr. dr. J.
Ozmgo. lunleren. dr. A. Veerman,
Ri|swi,k IZ-HI; H. H. WemmeC,
Den Hoag. dn. R. Zi|litio. Ooster-
land (Zld).
Directie:
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J.de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro 26 92 74. Banki
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Uem.giro
X 500.
panic proportions even before general
fighting had started' (J. Kimche: Se
ven fallen pillars, pag. 219); 2. dat het
Hoge Arabische Comité de vlucht
wenste is twijfelachtig, althans onbe
wezen. Deze verklaring riekt overi
gens naar de al te lang geloofde fixie,
dat de tragische Palestijnse exodus
door de Arabische leiders werd gelast;
3. inderdaad werden naderhand in
Haifa toch nog pogingen van joodse
zijde gedaan, de Arabieren tot blijven
te bewegen; weliswaar een uitzonde
ring op de regel in de gehele Pales
tijnse oorlog (E. ODalance: the Arab-
Israeli War 1948, pag. 171-172).
Utrecht
A. W. d. Kooij
Het mes erin
Hoewel geen specialist in geldzaken
voelen we toch dat het niet goed gaat
in ons land. Ieder vraagt meer en
m e er, terwijl we weten dat dit onmo
gelijk is. De oppositie wil enkel op
militaire uitgaven besnoeien, en voor
de rest schijnt het dat die schatkist
onuitputtelijk is. Ook de regeringspar
tijen vragen steeds meer, ook nog
meer sociale voorzieningen etc. Maar
ik meen dat we aan het eind zijn en
waarschijnlijk er al overheen. Een
gevolg is dat we ons uit de markt
prijzen en denk dan maar niet aan de
ramp van de werkloosheid. En dan
roepen om regeringsmaatregelen.
Maar volgens mij kan de regering
daar maar heel weinig aan doen. Of
dat nu een regering Biesheuvel is of
een regering Den Uyl is dat maakt
niets uit. Ik als plattelandbetwoner zie
al dat geen boer meer een knecht
heeft mede door die sociale lasten.
Bedrijfsinkrimpingen zijn aan de orde
van de dag. om maar niet te spreken
van de bedrijven die moeten sluiten.
Ik hoop dat de regering en de partij
en die haar steunen, de moed en de
durf hebben om ons bestwil het mee
er in te zetten.
't Noorden Texel
Joh. Daalder
Benauwing
In de krant van 28 april stond boven
de aanvaarding ln Duitsland van het
'Vriendschaps'-verdrag met het com
munistische Rusland als kop; Opluch
ting in Europa na triomf voor
Brandt'. Inplaata van 'opluchting' had
ik liever gelezen: 'ontsteltenis* of 'be
nauwing' in Europa door dit verdrag.
Zou er werkelijk tevredenheid of in
stemming bestaan met deze verdrags
sluiting bij christenen, bij families die
gescheiden in West en Oost Duitsland
moeten leven, en bij de volkren ach
ter het ijzeren gordijn die geen volle
dige onafhankelijkheid kunnen verkrij
gen, maar als 'vazalstaten' in 'slaver
nij' van Rusland verkeren? Hoe kan
nu een waarlijk democratisch land
een verdrag aangaan met een staat
waar geen burgerlijke vrijheden be
staan en de godsdienstloosheid wordt
gepropageerd? Door haar vriend
schapsverdrag met Rusland baant
Duitsland de weg voor het imperialis
tische, militairistische Rusland, zijnde
het meest koloniserende land in Euro
pa, de weg voor haar communistische
22greSS" I. d. Tombe
Leiden
Gezangen
Het stukje van de heer J. Lankester is
mij uit het hart gegrepen. Dat er
anno 1972 nog zulke naïeve mensen in
ons land zijn, die blijkbaar overtuigd
zijn dat de psalmen in de zg. 'oude
berijming' zo maar kant en klaar uit
de hemel zijn komen vallen. Wellicht
dat er door de reacties op de geplaat
ste stukken in de krant wat minder
nonsens in de hoofden en/of harten
blijft zitten.
Rotterdam
J. van Dorp Jr
Oude stijl (slot)
De meeste kerkdiensten zeggen Je
maar weinig meer, je komt er uit
zoals je er ingekomen bent, leeg. Ik
verlang echt niet meer naar een
preek van een uur, maar zoals nu. is
het de moeite niet meer om te gaan-
zitten. De dienst begint om vijf uur
en om half zes sta je alweer op de
stoep, heb je ook nog negen verzen
gezongen plus de zo langzamerhand
afgezaagde geloofsbelijdenis. Voor mij
hoeft het niet meer. Terug tot de wet
en tot de getuigenis en anders zal
onze kerk geen dageraad meer heb
ben.
H. Swager
van hen die bij hem een of beide
bundeltjes willen bestellen voor één
gulden per exemplaar). Blijkens de
begeleidende brieven werkt het comité
aan een psamberijming die beter
moet zijn dan de bestaande berijmin
gen; beter ook dan het blauwe boekje:
de in blauw omslag gestoken interker
kelijke psalmberijming die sinds een
paar jaar in de meeste protestantse
kerken en op de meeste christelijke
scholen in gebruik is.
Waarom
De heer Polak zet de strijd dus voort.
Waarom eigenlijk?' De gereformeerde
synode (om van andere synodes maar
te zwijgen) heeft hem laten praten en
er blijkbaar niet tegenop gezien 'een
zwarte bladzijde in de geschiedenis
van de gereformeerde kerken' te
schrijven (want zo zag en ziet de heer
Polak de aanvaarding van het blauwe
boekje). Waarom dan doorgaan?
We rullen de heer Polak niet horen
zeggen dat de nieuwe berijming com
pleet ondeugdelijk is. Hij zegt: 'Er
staan prachtige dingen in en daar heb
ik groot respect voor. Het zijn trou
wens geen kwajongens die met deze
berijming bezig zijn geweest. Maar
ons uitgangspunt is dat voor de
dienst des Heren het beste nauwelijks
goed genoeg is. Natuurlijk zullen wij
ln dit leven de volmaaktheid niet
bereiken, maar de zaak is dat je van
dat blauwe boekje met de beste wil
van de wereld niet kunt zeggen dat het
't best denkbare of 't best mogelijke
is. Het lijkt eT niet op. Maar wat
heeft men gedaan? Men is op een
gegeven moment gewoon opgehouden W6rKWIJZ6
De heer Jac. Polak aan zijn huisorgel
betrokkenen zijn buiten verbanders
geworden. Het zijn: mevrouw E. IJs-
kes-Kooger uit Heemskerk, D. W. L.
Milo uit Vierhouten en mevrouw M.
J. Bakker-Van der Schoor uit Zaan
dijk. Samen met de gereformeerde P.
Mijderwijk uit Haarlem (voorzitter,
herstellende van een langdurige ziek
te) en de heer Polak vormen zij het
Comité Psalmberijming.
met verbeteren, men heeft de deur
voor verdere kritiek gesloten, want de
heren hadden er genoeg van. En toen
is de zaak doorgedreven. Daér zit de
fout. De berijming van 1773 is een
kleine tweehonderd jaar meegegaan,
en nu vragen wijwat was er op
tegen om die twee eeuwen vol te
maken en er desnoods nog tien jaar
bij te doen en dan met een berijming
te komen waarvan je kunt zeggen:
kijk, dit is op het ogenblik het beste
van wat wij, mensen, te bieden heb
ben Maar néé, de synodes waren moe,
de kerkmensen waren het gezeur zat,
en zo kwam het blauwe boekje er met
vlag en wimpel door
De heer Polak kent meer verzen van
de nieuwe berijming uit zijn hoofd
dan menig voorstander. Hij zingt me
een paar coupletten voor ter illustra
tie van In het ooglopende fouten en
gebreken'. De aangehaalde woorden
zijn vilt de brief, die het tweede
bundeltje van het comité vergezelde
en waarin staat wat het comité voor
ogen staat: het tot stand brengen
van een psalter dat hoewel niet
volmaakt in elk geval vrij dient te
zijn van in het oog lopende fouten en
gebreken'.
Kring Haarlem
Waar komen de psalmberijmingen
van het comité vandaan? Waar komt
het comité zelf vandaan?
De heer Polak verhaalt dat na de
verschijning van zijn boekje de zgn.
kring Haarlem contact met hem had
gesocht. Deze kring bestaat uit een
aantal vrijgemaakte gereformeerden
die al langer met een nieuwe berij
ming doende waren. Zoals men mis
schien weet, staan de vrijgemaakten
zacht gezegd nogal aarzelend tegeno
ver het blauwe boekje en op de tafel
van de nu in Hattem vergaderende
vrijgemaakte synode ligt een deputa-
tenrapport, waarin de nieuwe berij
ming afgewezen wordt Waar men in
de vrijgemaakte kerken op lijkt te
mikken, is een berijming uit eigen
kring.
Intussen vraag ik nu af of men de
Haarlemse kring nog wel tot de eigen
kring zal willen rekenen, want de
Het comité heeft een aantal van de in
loop der jaren tot stand gekomen
psalmberijmingen bekeken ('getoetst'
is het officiële woord), met elkaar
vergeleken, ze verbeterd of door nieu
we berijmingen vervangen. Als verge
lijkingsmateriaal gebruikt men: het
psalter van ds. H. Hasper (ooit aan
vaard door de gereformeerde kerken,
die er later weer van afzagen; het
heeft de nodige trammelant opgele
verd), de bundel van wijlen ds. L. W.
Muns, de berijming van drs. Joh.
Luykenaar Francken (die ten gerie
ve van het comité steeds bereid is
eigen werk te herzien), de (gedeelte
lijk) bundel van Adriaan van Boven
(schuilnaam van de inmiddels naar
Canada geëmigreerde vrijgemaakte
Willem v. d. Kamp), berijmingen van
psalmen van J. Klein Fzn. en Joh. de
Weve (buiten verbanders en beiden
lid van de Haarlemse kring) en dan
nog een enkele berijming van recente
datum.
Tegelijk wordt onderzocht in hoeverre
sommigen psalmen van 1773 nog
bruikbaar zijn, al dan niet gewijzigd,
en hiermee houdt vooral de heer
Mijderwijk zich bezdg. Het comité
streeft met een en ander naar 'een zo
getrouw mogelijke weergave van de
onberijmde (grond) tekst, met daarbij
een zo nauw mogelijke aansluiting bij
de melodische en ritmische zinsbouw*.
mijn opsomming, en hij wil er nog
wel aan toevoegen dat hij en zijn
medestanders nog ln ander opzicht de
wind tegen hebben: over van alles
wordt gediscussieerd, over oecumene,
rassenvraagstuk, euthanasiemaar
weinigen tonen interesse voor de zaak
psalmberijming. Man. hou er toch
mee op, zeggen vrienden van de heer
Polak tegen hem. Maar dat doet hij
niet, zéker niet zolang de zaak in
vrijgemaakte kring nog open ligt. En
als dat op niks uitloopt? Hij zegt:
*Misschien dat we het dan voorlopig
maar afschrijven'. En: 'U hebt toch
goed opgeschreven wat ons beweegt?
Dat het beste voor de dienst des
heren nog niet genoeg is. Vandaar!'
Later belt de heer Polak me op. Er
ritselt toch meer leven rondom de
voortgaande psalmberijmers dan we
op 't eerste horen zouden denken: een
paar predikanten, o.a. een gerefor
meerde bonder en een christelijk ge
reformeerde, hebben hun medewer
king aan het comité toegezegd, zo
verneem ik van hem.
LEEUWARDEN Er bestaan in ker
kelijk Nederland twee bonden waaro
ver altijd op opgewekte toon bericht
kan worden omdat het ze goed gaat.
Dit zijn: de gereformeerde vrouwen
bond en de hervormde mannenbond
op gereformeerde grondslag.
De overige bonden en groepen lijden
misschien niet zozeer een kwijnend
bsetaan als wel een stil en gerust
leven. Maar de gereformeerde vrou
wenbond (en dSSrover gaat het nu)
moet voor zijn jaarlijkse ontmoetings
dag (vroeger bondsdag genaamd) vijf
kerken en lokalen afhuren en dan op
de dag zelve gisteren in Leeuwar
den merken dat de ruimte te klein
is. Zo geviel het dat, terwijl gisteren
vijfduizend gereformeerde vrouwen
van alle kant aangereisd kwamen, de
organisatoren druk achter een zesde
vergaderruimte aan waren (niet tever
geefs) en dat een drukker doende was
een kleine duizend programma's extra
te drukken.
Nu was het onderwerp dat men voor
deze dag uitgekozen had, actueel ge
noeg: volwassen geloven. Hoe geloven
wij, als we nog geloven (en dat
proberen we) in een wereld, waarvan
de cultuurpatronen niet meer te ver
gelijken zijn met die uit de tijd
waarin we grootgebracht werden; hoe
beleven we ons geloof met elkaar, in
ons gezin, ten opzichte van de ande
ren; en vooral ook: hoe geef je het
dóór aan de jeugd, aan je kinderen.
Het bondsblad De Gereformeerde
Vrouw had de deelneemsters niet on
voorbereid naar Leeuwarden ge
stuurd, waar een keur van spreeksters
en sprekers aangetreden stond: men
sen van de theorie en mensen van de
praktijk (waarbij vaststaat dat de the
oretici de praktijk niet uit het oog
verliezen en dat de mensen van de
praktijk niet denken, zonder theorie
te kunnen). Om twee namen te noe
men: Kampens wetenschappelijke
ambtenaar drs. K. A. Schippers en
luitenant-kolonel Bosschardt van het
Leger des Heils.
Ook ditmaal eindigde de ontmoetings
dag met een publieke manifestatie:
indrukwekkende samenzang in het
centrum van de stad. 't Zaailand.
Wind tegen
Alles goed en wel, maar ik vraag
weer: wat wil het comité? De her
vormden, de gereformeerden, de lu
theranen noem ze maar op heb
ben eindelijk hun nieuwe berijming
en geen sterveling hoeft te verwach
ten dat zij de pas ingeburgerde blau
we boekjes weer aan de kant zullen
zetten. Bij de christelijke gerefor
meerden zingen ze ook uit dat boekje,
en van hun synode mag het. Wat
rechts van de christelijke gerefor-
eerden zit is niet aan enige nieuwe
berijming toe, en zo blijven alleen de
vrijgemaakte gereformeerden over, en
zullen die met het comité willen sa
menwerken?
De heer Polak knikt instemmend bij
Honderd jaar geleden verscheen het eerste nummer van Dr. Abr.
Kuyper's DE STANDAARD.
Vijf nummers uit die eeuw zijn facsimile herdrukt. Met hoofdar
tikel, familie-advertenties, gemengde berichten, Kamerverslagen
enz.
1 april 1872 Het eerste nummer
3 april 1903 De spoorwegstaking
Troelstra in de 2e Kamer.
-A- 9 november 1920
met o.a. overlijden van Dr. A. Kuyper.
-A- 15 mei 1940 'Het einde'
Dr. H. Colljn over het vertrek van de regering
naar Engeland.
15 december 1944 Het laatste nummer
Men leze tussen de regels door!
Bestel deze facsimile uitgave door overschrijving van ƒ3,90 plus
ƒ0,60 porto ƒ4,50 op postrekeningnummer 269274, Chr. Pers te
A'dam onder vermelding 'DE STANDAARD'.
Van een medewerker
Het rumoer rond de bijbel is niet nieuw. Reeds in
600 voor Christus verscheurde koning Jojakim de
bijbel en wierp de snippers in het vuur. In de
veertiende eeuw werd het stoffelijk overschot van
John Wycliffe 40 jaar na zijn dood opgegraven,
verbrand en in een rivier geworpen. Zijn gedach
tenis werd publiekelijk verdoemd verklaard. De
reden? Hij had de bijbel in het Engels vertaald.
William Tyndale liet zijn leven op de brandstapel
in 1536 voor hetzelfde 'vergrijp'. In Saoedi Arabië
werpt men iemand vandaag de dag in de gevange
nis als hij een bijbel doorgeeft.
Zo begon de heer Gert Doornenbal, direkteur van
De Navigators in Nederland, zijn toespraak tot
meer dan 1600 aanwezigen die vanuit het hele
land naar het restaurant van de Utrechtse vee
markthallen waren gestroomd voor een halvedag-
konferentie.
Waarom
Waarom die eeuwenlange strijd om de bijbel?
Omdat hij ln een geestelijke strijd wordt betrok
ken. Via de bijbel kan een mens deel krijgen
aan de goddelijke natuur, zegt Petrus. En dat
tracht satan voor alles te verhinderen. Onze tijd
kenmerkt zich door het opwerpen van zoveel
vragen en problemen rondom de bijbel dat we
zijn beloften krachteloos maken. Aldus de heer
Doornenbal, uit wiens toespraak we ook het
volgende doorgeven:
De bijbel is niet verouderd. Zijn boodschap is
relevant, wérkt. Maar alleen als hij toegepast
wordt. Als we de bijbel niet toepassen dan
verdwalen we en verliezen we de zekerheid van
het geloof. Niet toepassen van de bijbel leidt tot
dode orthodoxie en die leidt op haar beurt tot
vrijzinnigheid. In onze tijd zijn we in omgekeerde
volgorde gaan redeneren en trachten we vanuit
wereldhervorming en liefde tot de medemens ons
geloof te bewijzen. De bijbel leert het tegendeel.
De liefde voor de naaste is niet het uitgangspunt
maar het resultaat van het geloof.
We moeten de bijbel niet benaderen met de vraag
wat deze of gene theologische hoogleraar daarover
zegt. maar of zijn boodschap klopt of niet. Is de
bijbel empirisch (proefondervindelijk) juist? De
bijbel wil zich bewijzen in de ervaring. Als ons
karakter wordt veranderd, ons huwelijk hechter
en de relatie tussen ouders en kinderen beter
wordt, als er mensen tot geloof komen, dan
hebben we de bewijzen dat de bijbel waar is.
Door de leer van het relativisme en de synthese
kunnen we boven deze tijd schrijven: zo niet
ook goed. Regelmatige kerkgang, reinheid vóór en
in het huwelijk? Prachtig. Maar zo niet, ook goed.
We willen vooral niet discrimineren. De leer van
de synthese sluit afvalligheid uit en maakt oproep
tot bekering krachteloos. Nutteloos. Maar als we
geen noodzaak tot bekering meer prediken dan
verzaken we Jezus* opdracht en belanden we in
het moeras.
Reformatie
Het eerste wat onze tijd nodig heeft is reformatie,
dat wil zeggen: hervorming tot de ware leer. Het
tweede, het gevolg van de reformatie, is het reveil.
Dat betekent vernieuwing van het praktische
leven. Reformatie en reveil moeten samen gaan
functioneren in ons leven. Als er in onze dagen
een burgemeester of een bisschop moet worden
benoemd dan wordt er een profiel opgesteld, een
lijst van punten die de kandidaat zo dicht moge
lijk moet benaderen.
De bijbel toont ook een profiel. Het profiel van
de christen. Dat is een mens die wedergeboren is
en vervuld wordt met Gods Geest. Opmerkelijk is
dat er binnen het christendom weinig zaken
Een bewijs
V.an een verslaggever
DEN HAAG De ingrepen van de
rijksoverheid in de ruimtelijke orde
ning zijn veelal ongecoördineerd, wil
lekeurig en ondoorzichtig. Ze geschie
den vaak met een minimum aan voor
overleg, openbaarheid en rechtsmid
delen. Deze stellingen zal mevrouw
mr. Chr. A. de Ruyter-De Zeeuw, oud-
gedeputeerdde van Zuid-Holland, za
terdag verdedigen op een conferentie
van de Wiardi Beekman-stichting (we
tenschappelijk centrum van de PvdA).
wie A zegt
hoeft niet altijd
B te zeggen
hij kan ook anders
ivie rijk is
hoeft van niemand
nog rijker te worden
hij kan ook anders
wie zich verhardde
tegen zijn broeder
hoeft geen steen te worden
hij kan ook anders
tot wie nog nooit
een roep om hulp
een schreeuw om gerechtigheid
doordrong
hoeft niet doof te blijven
en in te slapen iji de dood
hij mag wakker worden
zoals de Heer opstond
om te roepen
tot verandering
een stem
die niemand stuit.
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Sneek: J. Lugtigheid te
Hem-iVenhuizen; te Utrecht: B. J.
Wiegeraad te Amersfoort; te 's-Hee-
renhoek-Nieuiwdorp: C. Haas te Lei
den; te Zuidland: kand. C. v. Andel te
Utrecht.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Bedankt: voor Mariënberg: R. te Velde
te Hat/tem.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Wildervank-Veendam:
kand. A. Bijkerk te Zaandam.
Aangenomen: naar Den Haag-Rijswijk:
W. J. Quist te Opperdoes; naar Erme-
lo: J. Kievit te AJmelo.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Utrecht: J. van Haaren
te Amersfoort.
HATTEM De generale synode van
de gereformeerde kerken (vrijge
maakt) heeft uitgesproken dat revisie
van de Dordtse Kerkenordening nood
zakelijk is. De synode besloot deputa-
ten te benoemen met de opdracht, de
volgende generale synode van advies
té d'ienen inzake de vraag in welke
opzichten en in welke zin de huidige
kerkorde materieel veranderd, ver
meerderd of verminderd behoort te
worden en nodig geachte Wijzigingen
en toevoegingen zoveel mogelijk con
creet te formuleren.
Aanleiding tot dit besluit was onder
meer een brief van de hoogleraar in
het kerkrecht prof. J. Kamphuis waar
in hij betoogde, dat de kerkorde 'een
ingrijpende redactionele en op
sommige punten ook een materiële
revisie' nodig had.
Als voorbeelden werden genoemd de
verder gekomen praktijk inzake de
verkiezing van ambtsdragers, een ze
ker clericalisme in de kerkorde (wel
handoplegging bij predikanten, niet
bij andere ambtsdragers; niet-af ge-
vaardigde predikanten hebben op de
classis een adviserende stem), terwijl
de kerkorde niets zegt over de zen
ding.
PRAAG (KNP) In Tsjechoslowa-
kije zijn sinds 13 april talrijke kloos
terzusters zonder opgaaf van redenen
afgevoerd naar concentratiekloosters.
Het betreft vooral zusters, die sinds
de 'Praagse lente' te werk waren
gesteld in parochies, waar geen pries
ters aanwezig was. Zij namen daar
pastorale zorg voor de gelovigen op
zich. Preciese aantallen van deze ge
dwongen overplaatsingen zijn nog
niet 'bekend.
zoveel verwarring hebben gesticht als de noodza
kelijke aanwezigheid tot en het werk van de
Heilige Geest. Hier is de antithese binnengeslo
pen. De ene groep verwart vervulling met emotio
nele gevoelens. De andere besteedt praktisch geen
aandacht aan dat werk en die vervulling.
Een ander probleem is dat men de gaven verwart
met de vrucht. De aanwezigheid van de Geest
bewijst zich in de vrucht, niet in de gave. Zoals
het bezitten van een auto mensen kan dienen of
doodrijden, zo kan een gave van de Heilige Geest
ten goede of ten kwade benut worden. Vervuld
zijn met de Heilige Geest is niet met een
kabelbaan naar boven zoeven. Het is het gevolg
van de bereidheid om zich te conformeren aan het
Woord van God. In elk aspect en elke fase .van
het leven. Dagelijks.
Een bewijs van deze vrucht achtte de heer
Doornenbal onder andere de grote opkomst, meer
dan een verdubbeling van de laatste soortelijke
konferentie. Studenten en andere jongelui hadden
zich ingezet om ouders en predikanten voor deze
bijeenkomst te interesseren en waren daarin
voortreffelijk geslaagd. De algehele leiding van
deze konferentie berustte bij ds. Jan Boeijenga,
staflid te Delft.
Het kantoor van De Navigators is deze maand
verhuisd naar het Service-centrum 'De Beuken
horst' te Driebergen (Postbus 18). Er werd verder
aangekondigd dat in 1973 het eerste Nederlandse
zendingsechtpaar zal worden uitgezonden en dat
de organisatie thans over voldoende mankracht
beschikt om kerken en andere organisaties, die
geïnteresseerd zijn in het opzetten van bijbelkrin
gen en het werken in kleine evangelisatieteams
met 'know-how' en materiaal te dienen. Verant
woordelijk voor de sektor dienstverlening is ir.
Kees Ton.
Michel de Saint Pierre De Miljar
dair. Uitgave: Elsevier - Nederland.
Prijs: ƒ17,50.
In deze roman ligt een deel van de
conflictstof van onze tijd opgehoopt.
De centrale figuur is de Franse groot
industrieel George Fabre-Simmons,
die fanatiek arbeidt om z'n macht en
invloed te vergroten. Zijn harde op
treden vervreemdt hem van z'n gezin,
van z'n vrienden. De schrijver schetst
even bekwaam als genadeloos een eco
nomische jungle, waarin resten van
menselijkheid overwoekerd worden
door winstbejag. Temidden van dit
alles is er een gefrustreerde echtgeno
te, die echter weet, dat er een beter
ik in haar man schuil gaat. Er zijn
een zoon en een dochter, die ieder op
hun wijze, de registers van het gene
ratieconflict opentrekken. In het bij
zonder de zoon Roland, die overtuigd
de wereld van de actiegroepen 1*
toegedaan.
Wat deze roman mede boeiend maakt,
zijn de dialogen tussen vader en zoon,
vader en dochter, maar ook het de
masqué, dat de magnaat ten overstaan
van z'n vrouw ondergaat. De trefzeke
re milieusitueringen van De Saint
Pierre verheffen deze schets van een
tijdbeeld mede tot een verontrustend
document.
De schrijver (53) was onder meer 6
jaar matroos, nam in 1940 deel aan
het Franse verzet (onderscheiding) en
kwam in de na-oorlogse jaren tot een
grote produktie van romans
Rfs
