Voortgezet gesprek met
prof. Kuitert in discussie
Herstrukturering of réveil?
Geref. synode neemt nog geen beslissing
Kritiek op vredesberaad
in gereformeerde synode
Nieuwe vertaling
psalmen op komst
Trouw
Kwartet
Alfrink schrijft Leiden:
beleid verandert niet
Drs. F. Segmeijer
(herv.) benoemd
in Kampen
Tweede toogdag
'Israël en de bijbel'
vandaag
Beroepings*
werk S
J
Boekenetalagt
TROW/KWARTET DONDERDAG 27 APRIL 1972
W Kork Binnenland T2J
Van een onzer redacteuren
LUNTEREN Heeft het zin, het gesprek met prof. dr. H. M. Kuitert
voort te zetten? Voor deze vraag stond gisteren de gereformeerde sy
node en als discussiemateriaal had zij voor zich: een 'nader uitge
werkt' rapport van de deputaten voor dat voortgezet gesprek, waarin
de gestelde vraag bevestigend werd beantwoord; een minderheids
nota aan de deputaten drs. A. W. Meeder en drs. J. Schelhaas, die in
een verder gesprek geen heil zien; en een rapport van de synodale
commissie ad hoc, die adviseerde: zet het gesprek voort, het is zin
vol en gewenst.
We hébben destijds vrij uitvoerig be
richt over de beide rapporten uit de
kring der deputaten (nL vóór de
aanvang van de februari-ritting, waar
in overigens als gevolg van een wijzi
ging in de agenda de zaak-Kuitert
niet aan de orde ds gekomen).
Het commissierapport citeert wat als
resultaat van de vele nota's en ge
sprekken in het 'nader uitgewerkt'
rapport der deputaten staat vermeld:
fdat ieder van de deputaten en
een goede schepping maakte, en dat
BOXTEL (KNP) In september zal
do Katholieke Bijbelstichting een
nieuwe vertaling van de psalmen pu
bliceren. Deze vertaling, uit heft he
breeuws, is van de hand van de
auteurs Ida Gerilardt en Marie van
der Zeyde (beiden protestant).
Vele jaren hebben de dichteres Ida
Gertiardt en de neerlandica Marie van
der Zeyde aan deze vertaling gewerkt,
op exegetisch gebied bijgestaan door
de voorzitter van de KBS, prof. J. T.
Nelis.
De uitgave van deze psalmvertaling
zal ook voorzien worden van een
uitgebreid aantekeningenapparaat.
In enkele kloosters in Nederland won
den gedeelten van deze nieuwe psalm
vertaling reeds gébruikt
gesprekspartners aanvaardt dat God
niemand van hen de zondeval wil
loochenen in de zin dat het kwaad
door een natuurlijke ontwikkeling en
buiten de menselijke verantwoordelijk
om in de wereld gekomen zou zijn.
Ieder van hen onderschrijft: de zonde
val is geschiedenis, geen louter na
tuurgebeuren; dat wil zeggen, dat de
zondeval niet een noodzakelijke fase
in de ontwikkeling van de levende
wezens, met name van de mens is,
maar zedelijk religieus te kwalificeren
is a als iets dat niet zo van Godswege
had mogen zijn en b. als iets waar
voor de mens, niet God, de volle
aansprakelijkheid draagt'.
Volgens het oordeel van de meerder
heid van deputaten is het gesprek
niet tot een eindpunt gekomen, omdat
er nog allerlei vragen zijn die behan
deld zouden kunnen worden, ook is
het in de besprekingen duidelijk ge
worden dat de vragen rondom Genesis
1-3 en Romeinen 5 moeilijk geïso
leerd kunnen worden behandeld, alles
hangt met alles samen; het net goed
op gang gekomen gesprek dient te
worden voortgezet
Een tweetal deputaten is evenwel van
oordeel dat het voortzetten van het
gesprek, althans door dit deputaat-
schap, geen zin heeft, zij geloven niet
aan de "constructieve denkwijze* van
prof. Kuitert; huns inziens staan hier
standpunten tegenover elkaar die zich
niet laten verenigen; althans zolang
het bestaande confessionele akkoord
De redactie behoudt slcb bet recht voor om
ter opname ln deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ
publlkatle wordt met de naam van do
Inzender ondertekend. Brtcven kunnen wor-
den gezonden aan de lieer Job. C. Francken,
•ecretarls van do hoofdredactie van Trouw-
Kwartet, Postbus 859. Amsterdam.
Gezangen (2)
Met verbijstering las lk (22/4) het
stukje van de heer J. Tipker over de
gezangen. Je wrijft je ogen uit, als je
leest: "Wij hebben aan psalmen e
dan nog liefst in de oude berijming
genoeg, 't Is schoner toch wat God
ons geeft dan wat de mens geknutseld
heeft'. Zijn de psalmen ln de oude
berijming een geschenk van de Here
God? Als er ooit sprake geweest is
van 'geknutsel' van mensen' dan geldt
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Dagelijks bestuurt 6. Bol, Den
Haag; dr. E. Bleuminlc, Polers-
woldei mr. G. C. vort Dom,
Nootdorp; W. A. Ftbbe, Rotter
dam; J. lanter. Utrecht; drs. J.
W. de Pous, Den Haag; J. Smal-
lenbroek, Wassenoor.
Overige leden van hel olgemeen
bestuurt K. Abma, Amsterdam;
H. A. de Boer, IJmuiden; Th.
Brouwer, Assen; ir.r. dr. J. Don
nar, Den Hoog; J. van Eibergen,
Schaarsbergen; mr. K. van
Houten, Wagenlngen; ds. O. T.
Hylkemo, Bilthoven,- Jac. Huijsen,
Delft; mevrouw M. C E. Klooster-
man-Forlgens, Voorschoten; me
vrouw J. G. Kraoyeveld-Wouteri,
Heerhugowoardi prof. dr. G. N.
lommens, Noorden; ds. F. H.
landsman. Den Haag; H. de
Mooij, Rijnsburg; prof. dr. G. C
von Niftrik, Amsterdam; H. Olte-
vanger. Buitenpost; mr. dr. J.
Ozingo, lunteren; dr. A. Veerman,
Rijswijk (Z-H)j H. H. Wemmen
Den Hoog; dn. R. Zijlstra, Ooster-
lond (Zld).
Directie:
Ing. O. Posfma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J.de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro 26 92 74. Bankt
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768)Gem.giro
X 500.
dat de oude psalmberijming, welke
nota bene nooit door een synode ge
keurd en gefiatteerd is. Dat Is vanzelf
wel gebeurd met de nieuwe psalmberij
ming. Nó een zeer strenge keuring
en een uitvoerige besprekingen op de
synodes van de Ned. Herv. Kerk en
van de Geref. Kerken.
"Bij de Woordbediening alleen het
Woord. Dat Is echt reformatorisch',
roept de heer Tipker uit Een 'vrome'
kreet, maar die absoluut niet gereali
seerd is door de berijming van 1773,
een produkt o.m. van remonstrantse
en niet-gereformeerde 'dichters'. Wie
uitroept: 'bij de Woordbediening al
léén het Woord' moet alles in het
werk stellen, dat in de eredienst van
onze kerken zo spoedig mogelijk ge
zongen kan worden niet-berijmde
psalmen naar de minst onzuivere ver
taling. Dan wordt het 'geknutsel van
mensen' tot een minimum beperkt
Wil de heer Tipker zich eens serieus
op de hoogte stellen van de wijze
waarop de psalmen ln de oude berij
ming ontstaan zijn? Hij zal dan tot de
conclusie komen dat zijn stukje de
kwalificatie nonsens verdient, op
grond van echte feiten. Of zal hij
bevestigen dat de onovertuigbaarheid
een virus is, welke het vooral gemunt
heeft op mensen, die willen buigen
voor en luisteren naar het woord van
God?
Amsterdam-O
Joh. Lankester
Preek
Journalistieke speurzin bracht (ont
leend aan het studentenblad Ad Val-
vas) mijn verhaaltje in de krant, en
daarmee is me een slechte dienst
bewezen. Mag ik een paar dingen
recht zetten? Wees zo sportlef s.v.p.
dat in de krant op te nemen, liefst
zonder flauwe commentaartjes. 1.
Youth for Christ-Nederland houdt
ziéh verre van allerlei kerkelijke twis
ten, en wist niets van dit gebeuren af;
2. Het gebeuren rond mijn examen
was bedoeld voor studenten en docen
ten in de theologie aan de VU. Een
intern gebeuren dat aan de openbaar
heid wordt prijs gegeven verliest zijn
functie, niet waar? 3. de indruk wordt
gewekt dat ik een of andere fanatieke
ling ben, onmogelijk in de omgang en
anti-theologisch gestemd. Fout! Jaren
lang heb ik met veel plezier gestu
deerd, waarvan ik nu de vruchten
pluk. Maar dat ik vind dat de theolo
gische faculteit aan de VU theolo
gisch naar de haaien gaat is voor mij
een bittere zaak, die me veel, erg veel
pijn doet!; 4. van meerdere studenten
en docenten kreeg ik op mijn gesten
cilde 'preek' positieve of begrijpende
reacties; 5. met het faculteitsbureau
en prof. Augustijn heb ik contact
opgenomen over de pijnlijke maar
m.i. onjuiste beschuldigingen van
'pertinente onwaarheden' en 'laster'.
Santpoort.
Bram Krol
Krijgsdienst
ln onze kerken van kracht blijft, zien
zij geen ruimte die beide standpunten
toelaatbaar maakt
Tot zover nog eens kort over de
standpunten der deputaten. Om ons
nu verder te bepalen tot het rapport
der synodale commissie, waarvan ds.
W. Wiersma uit Rinsumageest de
woordvoerder was, daarin staat opge
merkt: 'Dat de beide broeders, die de
mindertieid van deputaten vormen,
voor handhaving van het bestaande
confessionele akkoord pleiten is op
zichzelf volkomen terecht. Evenwel,
prof. Kuitert Is van oordeel, dat hij
met zijn ontkenning van de historici
teit van de zondeval als de afwending
van de mens van zijn God aan de aan
vang van de menselijke geschiedenis,
niet in strijd ds met Zondag 3 van de
Heidelbergse Catechnismus, omdat
zijns Inziens Zondag 3 niet bedoelt
een historische Adam te belijden. In
derdaad, de vraag of de zondeval al of
niet een historisch gebeuren was be
stond voor de opstellers van de Cate
chismus niet, en het staat ons niet
vrij de vragen van nu in te lezen in
een belijdenisgeschrift uit de zestien
de eeuw*.
De commissie voegt hieraan toe dat,
al is er altijd beroep mogelijk van de
belijdenis op de Schrift, hiermee niet
gezegd is dat iedereen geheel vrij van
de belijdenis der kerk kan geloven en
belijden wat hij voor zichzelf als de
waarheid conform de Heilige Schrift
houdt
'Historiciteit'
Wat nu het beroep op de Heilige
Schrift betreft, de commissie releveert
in haar rapport dat volgens prof.
Kuitert de vorige synode (van Sneek)
met haar spreken over de 'historici
teit van de zondeval* uitgaat van de
opvatting dat Genesis 1-3 een
soort van historische reportage
vormen. Prof. Kuitert meent 'dui
delijk gemaakt te hebben dat noch
voor het belijden der kerk, noch voor
het inzichtelijk maken van de zaak
het historisch model noodzakelijke
voorwaarde is' en hij heeft de indruk
dat de synode bij de beoordeling van
zijn standpunt toch nog te véél de
historische voorstelling van zaken tot
criterium heeft gemaakt'.
Het commissierapport vervolgt:
"De vraag is nu deze: is deze indruk
juist? Uw commissie is van mening,
dat de synode van Sneek 1969/70 noch
gezegd noch bedoeld heeft, dat Gene
sis 1-3 als 'historische reportage' moet
worden opgevat, c.q. het historisch
model' als criterium heeft gebruikt
Het ds volgens het oordeel van de
commissie duidelijk, dat zij met het
woord historiciteit' in de uitdruk
king, historiciteit van de zondeval'
niet anders bedoeld heeft dan dat het
gaat om een werkelijk gebeuren ln de
aanvang van de geschiedenis van de
mens. De synode van Sneek 1969-70
heeft hier niet gezien een historische
reportage*, maar wel een beschrijving
op eigen wijze van het komen van de
zonde ln de wereld. Uw commissie is
van oordeel, dat hiermee een misver
stand, waartoe het woord historici-
teit* klaarblijkelijk aanleiding heeft
gegeven, is weggenomen'.
Zinvol
De oommissie vindt voortzetting van
het gesprek met prof. Kuitert te meer
gewenst en zinvol, omdat gebleken is
dat prof. Kuitert niet alleen instemt
met wat in Sneek Is uitgesproken (nl.
dat in deze situatie, hoe onbevredi
gend deze ook zij ten aanzien van de
onderlinge eenheid, toch met blijd
schap mag worden geconstateerd, dat
alle leden van de synode vasthouden
aan het belijden, dat God de mens
goed geschapen heeft tot de liefdesge
meenschap met Hem, maar dat de
mens in moedwillige ongehoorzaam
heid geweigerd heeft en weigert in
deze gemeenschap te leven, dat heel
de mensheid van God is vervreemd,
aan de slavernij der zonde is verval
len en slechts gered kan worden door
Gods genadig ingrijpen), maar blij
kens het rapport van deputaten ook
verklaard heeft, dat hij de intrede
van de zonde in de weréld niet be
schouwt als deed van een 'natuurlijk
proces' maar als behorende tot de
'geschiedenis'.
Voortzetting van het gesprek is ook
nodig, aldus de commissie, omdat al
lerlei kwesties, die nauw verband
houden met het onderwerp van het
"voortgezet gesprek', om indringende
behandeling vragen, zoals: valt uit de
hoofdstukken Genesis 1-3 In geen en
kel opzicht de vraag te beantwoorden,
wat zich in het verre verleden heeft
afgespeeld?; en: in welke relatie staat
wat deze hoofdstukken Ieren tot de
toekomst?
UTRECHT (KNP) Kardinaal Al
frink heeft de Leidse studentenekkle-
sei in een uitvoerige brief geschreven
dat de Nederlandse bisschoppen niet
anders kunnen dan het beleid dat zij
de laatste twee jaar gevoerd sebben
inzake (de werkzaamheden van) ge
huwde priesters, voort te zetten. 'De
bisschoppen hebben mij daarom ge
vraagd u met grote aandrang te vra
gen, te willen afzien van de bediening
van de h. eucharistie door gedispen
seerde of niet-gedispenseerde ghuwde
priesters', aldus de kardinaal. De bis-
schoppn willen graag vóór hun bij
eenkomst van 9 mei antwoord van
Leiden hebbe
Van een onzer verslaggevers
LUNTEREN Onverwacht veel kri
tiek kwam gistermorgen in de gere
formeerde synode los op het werk van
het Interkerkelijk vredesberaad
(IKV). 'Allerlei acties voor de vrede
van het IKV veroorzaken in de ker
ken de meeste onvrede,' aldus drs. G.
Y. Vellenga uit Apeldoorn, die sprak
van een links-politieke koers, waarvan
hij veronderstelde, dat 'de nieuwe
tsaren van het Kremlin' er blij mee
zouden zijn. 'Aan deze dingen wens lk
niet meer mee te doen.' Ouderling N.
J. de Koning, eveneens uit Apel
doorn, meende, dat de gereformeerde
kerken nu gevoeglijk de band met het
IKV konden verbreken, omdat ze toch
ook al zitten ln de sectie ter bestude
ring van het oorlogsvraagstuk van de
raad van kerken.
De kritiek spitste zich toe op de
jaarlijks verschijnende vredeskrant
Ouderllnge mevrouw M. Korthals-Pas
uit Baarn, die niet sprak van uittre
den uit het IKV, diende wel een
amendement ln, volgens welke de ge
reformeerde afgevaardigden ln het
IKV dienden 'te waken voor een een
zijd ig-polltleke benadering' van het
thema van dit jaar ("Brengen NAVO
en EEG meer veiligheid, meer wel
vaart voor héél de wereld?'). Heeft
het IKV het recht, zich het monopolie
toe te meten van de inzet voor 'het
vredeswerk'? vroeg ds. W. Wiersma
uit Rinsumageest
Kritiek was er ook op het voorstel
van het IKV om de wet gewetensbe
zwaren te wijzigen in die zin, dat
voortaan ook rekening wordt gehou
den met bezwaren tegen (o.m.) 'per
soonlijke deelneming ln een bepaald
leger of tegen bepaald gebruik van
dat leger'. De hervormde synode en
de r.k. bisschoppen hebben reeds
hun adhesie aan dit voorstel betuigd.
Van een onzer verslaggevers
LUNTEREN Aan de gereformeer
de theologische hogeschool te Kampen
is een lid van de Nederlandse Her
vormde Kerk benoemd tot weten
schappelijk medewerker. Het is de 29-
jarige drs. F. Sepmeijer. Hij zal colle
ge geven in de Semitische taal en
letterkunde o.a. het hebreeuws.
De benoeming geschiedde door de
generale synode van de gereformeerde
kerken. De praeses van de synode, dr.
A. Kruyswijk zei dat het hier gaat om
een beslissing met een exceptioneel
karakter omdat de opdracht uitslui
tend betrekking heeft op de taalkun
de.
Tot gewoon hoogleraar in de zen
dingswetenschappen aan de Kamper
hogeschool benoemde de synode dr.
A. G. Honing die reeds enige jaren
aan de hogeschool verbonden was als
Oud. mr. U. Strikwerda uit Overveen
('Men wil zelf bepalen tegen welke
vijand men wil vechten en welke
maatschappelijke orde men wil verde
digen.') achtte bezwaren vanuit maat
schappijkritische of partijpolitieke
overwegingen van fundamenteel ande
re aard dan de consciëntiebezwaren
van principiële pacifisten. Oud. T.
Biesma (Breda) vond het niet tot de
competentie van een synode horen,
zich over dit wetsvoorstel uit te spre
ken.
Deputaten kregen vervolgens gelegen
heid, om op de kritiek in te gaan.
Drs. W. F. Bolt was het beslist niet
eens met hen, die vonden dat de
theologische aspecten ln de vredes
krant te weinig aandacht krijgen. In
de Vredeskrant 1972 zal prof. dr. H.
Berkhof een artikel schrijven. Drs. D.
M. Schut zette uiteen, dat politieke
bezwaren zich kunnen verdichten tot
werkelijke gewetensbezwaren. Dat zal
altijd getoetst moeten worden en er
zal zich op dit gebied een jurispru
dentie vormen. Dr. J. J. Verdonk
maakte duidelijk, dat de vredeskrant
geen meningen oplegt. Het is niet
meer dan een instituut tot menings
vorming met soms onderling tegen
strijdige artikelen. De bespreking
werd verdaagd.
Van een onzer verslaggevers
OUDEWATER Voor de tweede
kee rhoudt de stichting 'Israël en de
bijbel' een Israël-landdag: op hemel
vaartsdag op het conferentiecentrum
'De Bron' bij Dalfsen (Ov.). Verleden
jaar trok deze manifestatie ruim twee
duizend bezoekers, nu is er voor de
11e mei een tent neergezet met plaats
voor ruim drieduizend belangstellen
den.
Deze stichting is van mening dat de
kerken over het algemeen te weinig
aandacht schenken aan de gebeurte
nissen in het midden-oosten, althans
de ontwikkelingen daar niet in ver
band brengen met de bijbelse profe
tieën, welke op het ogenblik zeer con
creet in vervulling- gaan, aldus be
stuurslid W. A. Griffioen ln Oudewa
ter. In de kringen van 'Israël en de
bijbel' meent men dat alle problemen
ln het midden-oosten van geestelijke
aard zijn. Evangelist Jb. Klein Hane-
veld, een van de sprekers op de
landdag, vindt dat de christenen de
bijbel moeten onderzoeken en die ver
gelijken met wat ze op hun tv zien
uit het midden-oosten. 'Ze komen dan
tot verrassende ontdekkingen en de
belangrijkste daarvan is dat Jezus
Christus nu heel gauw zal terugko
men', aldus de heer Klein Haneveld.
Overige inleiders op de landdag zijn
o.a. ds. W. Sloot (gereformeerd) en
ds. W. Harkema (baptist). Opgave
voor deelname bij het secretariaat van
'Israël en de bijbel', postbus 6. Oude
water.
HUIZEN
Ons eerste huis bevond zich inf
brede straat, in een lange rij.
reeksen bomen op enkele metersf!
de stoeprand gaven de straat
deftiger aanzien dan hem toekj
Later verdwenen de bomen en we?"
er tramrails gelegd. Met negen ki
ren bewoonden mijn ouders een?,
ste verdieping. Om allen te kuf
bergen had mijn vader van de h,
een extra Zolderkamer gehuurd, f
de ruimte waar de kleine steenf
kerij zich bevond, 's Avonds tror
de grote broers en zusters metr
kaarslamp naar boven. Nog hoef
mijn broer van de bovenste trap
beneden storten, met kaars er*
omdat hij meende iemand tej
bewegen in de schimmig-doj
ruimte tussen de zolderkamers. F
keer werd er ingebroken, op"
avond dat wij vrijwel met z'n t
naar de gouden koets waren P
kijken. Nog zie ik de stad meP
verlichting voor mij. Het moet il'
twintiger jaren geweest zijn. Dep
van de inbreker was niet groot,
toch kwamen de mannen van dejj
tie voor de vingerafdrukken eri
pas. Het waren de jaren
kleuterschool, waar ze je tromi
met brood afnamen en je nota
een in het strijdgewoel van de
bak overdwars gebroken houten
lieten repareren; een zaakje wai
grootste vakman z'n handen aai
gehad zou hebben. Ik doorwor^
er de lagere school, liep tegerie
fiets op, brak mijn been, zodf
bovenmeester met boekjes op b$
kwam. 't Was een goed thuis,
twee alkoven, zoals ze toen de ti"
kamers nog noemden. In de v<
mer stond het mahoniehouten
blement, met rood pluche, het I
met de tirelantijnen en de na
waarop mijn vader les gaf. Somsfs
men er solisten ik herinner n
Vincent en Helène Cals om teil
teren voor een uitvoering. Wew(
gepokt en gemazeld met de Jahri
ten van Haydn en de psalmen!'
Mendelssohn, 't Was het huis"'
mijn jeugd, vertrouwd en vol jf
men. Een tijd van opstandigheir
geborgenheid, waarvan nu nogn
beelden glashelder voor mij ver"
nen. L
LUNTEREN Het (opnieuw uitvoe
rige) synodale debat over de op tafel
liggende stukken in de zaak Kuitert
cirkelde voor een deel rondom deze
vraag: kan men nu zeggen: we zijn
het in de hoofdzaak eens? Met andere
woorden: kunnen we nu geen punt
zetten achter dit 'voortgezet gesprek'
met prof. Kuitert en de vragen die
nog overgebleven zijn, overlaten aan
bestaande Instanties, bijv. de deputa
ten voor het verband met de theologi
sche faculteit van de Vrije Universi
teit?
Dr. F. L. Bos uit Vlaardingen stelde
voor dat de synode zou besluiten het
'voortgezet gesprek' te beëindigen.
Het mag, zo poneerde hij, voor de
kerk en haar roeping, haar belijden te
handhaven, voldoende geacht worden,
dat prof. Kuitert 'bereid is, wanneer
men uitgaat van een bepaald geschie
denisbegrip namelijk 'geschiede
nis' als tegenstelling tot 'natuur"
de uitspraak te aanvaarden, dat de
intrede van de zonde in het menselijk
geslacht zich afspeelde op het vlak
van de geschiedenis'.
Prof. dr. C. Augustijn uit Amsterdam
had wat tégen woorden tussen aanha
lingstekens, zoals hij die in het com
missierapport (en ook in het voorstel-
Bos) tegenkwam. Als er met aanha
lingstekens gewerkt moet worden, weet
ik niet waar ik aan toe ben, zei hij.
Wat wil de commissie, die 'geschiede
nis' en 'natuurlijk proces' tussen aan
halingstekens zet, en deze woorden
dus niet in hun eerste betekenis ge
bruikt, wat wil de commissie nu?
Het historisch model hanteren, ja of
nee? Hij ried aan het te houden bij
waar het om gaat, nL om 's mensen
verantwoordelijkheid, om het feit dat
de zonde geen lot is dat de mens
overkómt Blijkens het commissierap
port is men het hierover eens. Welnu,
aldus prof. Augustijn, als we het
daarover eens zijn, kan dit gesprek
ophouden. Daarmee hoeven de over
blijvende vragen niet van de tafel
geveegd te worden, maar ze hoeven
niet op en door een synode beant
woord te worden.
Ja maar, wierp deputaat prof. dr. N.
H. Ridderbos uit Amsterdam tegen,
kunnen we zeggen dat gebleken is dat
wij het in de hoofdzaak eens zijn en
alleen in de bijzaken niet? Deze hoog
leraar dacht dat je wél kon zeggen
dat er meer inzicht gekomen is in de
vraag hoe je wat 'Sneek* uitsprak.
kunt combineren met het afwijzen
van de historiciteit van de zondeval.
Maar om dit nu te omschrijven als:
het eens zijn in de hoofdzaak, daar
zag prof. Ridderbos toch wel tegen
op.
Sommige synodeleden, zoals dr. O. C.
Broek Roelofs uit Zuidlaren en ouder
ling C. A. van Oord uit Haamstede,
steunden het vorstel-Bos: er thans een
punt achter zetten. Anderen wilden
liever de commissie volgen: verder
praten en proberen vóór 1 oktober
a.s. met een rapport te komen, opdat
de synode ln haar slotzittingen tot
een afrondende beoordeling kan ko
men.
Drs. A. M. van der Zanden uit
Emlichheim wenste dat in het depu-
taatschap voor het 'voortgezet ge-
sprek' alleen diegenen zitting zouden
kunnen hebben, die volledig instem
men met die punten der belijdenis,
waarmee prof. Kuitert in conflict
komt. Hij kreeg o.m. steun van ds. A.
J. de Bakker uit Zuidland, ds. P.
Riemersma uit Rotterdam en ds. P.
van Til uit Middelburg. Maar diaken
G. van Galen uit Zwijndrecht was
verbijsterd over dit voorstel. Zo blijft
er helemaal geen ruimte voor gesprek
over, zei hij. Prof. N. H. Ridderbos
begreep het voorstel-v. d. Zanden niet:
'Sneek' had het erover dat de eenheid
van het kerkelijk belijden 'niet op
zodanige wijze in het geding was' enz.
Vanuit die gedachte kwam het
voortgezet gesprek, en wil ds. v. d.
Zanden nu bepaalde gesprekspartners
uitsluiten?
In de avondvergadering gaf prof. Kui
tert te kennen dat hij nu toch wel
eens wilde weten of hij én degenen,
van wie de synode van Sneek gecon
stateerd had at zij van eenzelfde ge
voelen waren als hij, volwaardige le
den van de gereformeerde kerken
kunnen zijn. Prof. Kuitert stelde nog
eens met nadruk vast, volledig in te
stemmen met de concensus van
Sneek, maar tegelijk de historiciteit
van Genesis 1 tot 3 en van de zonde
val te ontkennen
De synode is niet tot een beslissing
gekomen. Op voorstel van prof. Au
gustijn is de kwestie terugverwezen
naar deputaten en commissie: de
synode was het met deze hoogleraar
eens dat de zaak niet rijp was voor
een beslissing. Intussen was nl. ook
mèt de rij sprekers het aantal amen
dementen groter geworden.
Met dr. Gijsen ben ik het eens inzake
het abortus-vraagstuk. Waar moet het
heen, wanneer de mensheid wel de
lusten en niet de lasten meer wil
dragen. Voortijdige vruchtafdrijving
op medische gronden is uiteraard iets
anders. Want in tegenstelling tot de
nog geldende 'wet' van de r.k. kerk:
eerst het kind en dan de vrouw ben
ik van mening, dat dat nu juist
eventueel moord is.
Met de heer J. Wezenaar kan ik
niet meegaan wanneer deze een verge
lijking wil trekken tussen het doden
van een nog niet geboren menselijke
vrucht en het ln de krijgsdienst, dus
van overheidswege, laten doden van
ook nog onvolwassenen. M.i. is dat
weer een geheel ander chapiter. In
een conflict tussen volkeren of liever
nog tussen Ideologieën, zoals deze zich
vandaag de dag manifesteren, waarbij
de een wil gaan heersen over de ziel
van de ander, kan het geboden zijn,
of liever plicht worden, zich met
inzet van het leven daartegen te ke
ren. Daarom zie ik het nog altijd als
een plicht van onze wettige, op demo
cratische gronden gekozen regering er
een leger op na te houden, dat ons
eventueel voor erger kan behoeden.
Bussum P. H. M. Brons
Van een onzer redacteuren
LUNTEREN In de hervormde kerk heb je de
commissie gemeentevormen en gemeente-opbouw,
in de gereformeerde kerken kom je de commissie
gemeentestruktuur tegen, - en in de discussies
over wat deze commissies op respectievelijk de
hervormde en de gereformeerde synodetafel neer
leggen, kun je nogal eens dit geluid vernemen:
alles goed en wel en niks geen bezwaar als ze de
boel hier en daar eens wat anders willen opzetten,
maar het zal op z'n hoogst tijdelijk wat leven in
de kerkelijke brouwerij brengen, want de ware
oplossing voor de problemen van de kerk krijg je
heus niet door een verandering zus of een plan
zo, nee, dóórvoor is een réveil, een geestelijke
opwekking nodig.
Om ons nu tot het gereformeerde erf te bepalen,
op de gereformeerde synode kwam deze week het
rapport 'Kerk in zuiver perspectief?' van de
commissie gemeentestruktuur ter sprake, een in
groen omslag gestoken vervolg op wat in de
gereformeerde wereld het rode boekje heette, nl.
het rapport 'Kerk ln perspectief'. Welnu, ln het
groene boekje stond een paragraaf onder de titel:
herstrukturering of réveil? Daarin wordt door de
commissie gemeentestruktuur bezwaar gemaakt te
gen deze tegenstelling.
'Het gaat', aldus de commissie, 'bij herstructure
ring van het kerkelijk leven niet om een aantal
zakelijk organisatorische maatregelen, die niets
met wezen en roeping van de kerk te maken
hebben, maar om hernieuwde bezinning en zicht
op de inhoud en betekenis van het kerk-zijn, van
het samen van de Heer zijn en om het vinden van
de vormen die daarbij in deze tijd passen. Met
andere woorden, echte herstrukturering is geen
tegenstelling tot een réveil, maar echte herstruk
turering, 're-formatie', her-vorming, ls een
symptoom, een vrucht van een réveil'.
Nog een citaat het het rapport: 'Een reveil heeft
altijd te maken met het feit, dat men een tijdlang
he gevoel heeft gehad, dat er vanuit de verhou
ding tot God geen kracht, geen vreugde, geen
visie en geen élan doorstroomde naar het dage
lijks leven waaraan men deelnam, zowel in de
kerk als in de samenleving(.In een situatie
waarin de verhouding tot God, het geloof, z'n
relevantie (z'n ervaren, beleefde en gevoelde bete
kenis) voor het leven verloren heeft, betekent een
réveil een herleving, die de verhouding tot God
en de opdracht ten opzichte van het dagelijks
leven weer met elkaar in verbinding brengt
Een dergelijke réveil staat dan ook niet in
tegenstelling tot het vinden van nieuwe vormen
voor het leven met God en met elkaar, maar leidt
juist tot het vinden van die vormen, terwijl die
vormen op hun beurt ook een kanaal kunnen zijn
waardoor het reveil verder gaat'.
Tot zover uit het groene boekje. Overigens kwa
men deze woorden niet ln het synodale debat aan
de orde, wat kan betekenen dat ze door niemand
bestreden werden. Wij wilden ze hier, onomstre
den en wel, doorgeven.
Intussen houdt het feit dat deze èn andere paragra
fen uit 't groene boekje niet aangevochten werden,
niet in dat de synode de suggesties van zowel dit
rapport als van het oudere rode boekje geestdrif
tig omhelsde. De belde rapporten worden niet
zonder meer in de belangstelling van de kerken
aanbevolen, zoals prof. dr. J. Firet als woordvoer
der van de synodale commissie van rapport voor
stelde, nee, ze worden in de kritische belangstel
ling aanbevolen, en dat woord 'krltish' kwam er
bij via een amendement van dr. H. B. Weijland uit
Arnhem. Niet, dat deze met alle vijven en zessen
uit rood en groen boekje moeite had, maar als je
zegt 'aanbevolen' geef je ze wel bijna een syno
daal ijk, vond hij.
Trouwens: ls de belangstelling voor deze dingen
wel zo groot?, vroeg ds. P. van Til uit Middel
burg. Van alle gereformeerde kerkeraden heeft
maar ruim 4,5 pet gereageerd op het rode boekje:
welgeteld 38 stuks, en van die 38 waren er nog 7
negatief. 'Ik zou maar niet zo suggestief praten
over in hoofdzaak instemmende reacties', zei ds.
Van Til aan het adres van de commissie gemeen
testruktuur. Hij voegde eraan toe: 'Dit alles vindt
blijkbaar geen weerklank'. Commissievoorzitter ds.
L. Zwanenburg uit Groningen wees er op dat er
bij de niet ongewichtige kwestie van de vrouw-in-
het-ambt indertijd niet meer reacties van kerkera
den waren geweest dan nu op het rode boekje;
toch kon je niet beweren dat de zaak van de
vrouwelijke ambtsdragers niemands belangstelling
had. Bovendien ls het rode boekje geweldig ge
gaan, er waren vier drukken nodig, en de commis
sie heeft uitgerekend dat op één van de twintig
gereformeerde adressen van 'Kerk en perspectief
kennis is genomen.
Inmiddels heeft de synode met de door haar
begeerde kritische belangstelling de zaak van het
zoeken naar nieuwe vormen van gemeente-zijn,
naar optimale deelname van alle gemeenteleden
aan de funkties van de kerk, naar betere werkver
deling voor de ambtsdragers enz. enz., Inmiddels
heeft de synode deze zaak geenszins op een dood
spoor willen zetten. Integendeel, zij overwoog dat
de struktuur-vragen voor het kerkelijk leven van
wézenlijke betekenis zijn en dat de beide rappor
ten 'Kerk in perspectief' en 'Kerk in zuiver
perspectief?' (resp. dus het rode en het groene
boekje) verschillende gedachten, aanwijzingen en
suggesties bevatten, die voor de bezinning op deze
vragen van betekenis zijn. Zij besloot dan ook de
bezinning op deze hele problematiek grondig
voort te zetten. Maar zij wilde wel dat de kerken de
concrete suggesties van de commissie gemeente
struktuur met de nodige distantie bekijken, om
met dr. Weijland te spreken.
NED. HERV. KERK 1
Beroepen: te Oudorp, Mej. M. W. vg(
num vic. te Amsterdam; te Aalst|j-
van Loon kand. te Groeneka&y
's Heerenhoek-Nieuwdorp C.
kand. te Leiden.
Aangenomen: naar Oostvoorne r
Verstoep te Haarlem.
Bedankt: voor Usselmuiden H.B=
gerden te Veenendaal; voor Sctf1
nisse R. W. Steur te Garderen. 'F
d
Beroepbaar: kand. G. A. Schoorii
Tulpstraat 32 te Utrecht (reet.).li
GEREF. GEMEENTEN JJ
Beroepen: te Genemuiden M*v
Mouw te Oudemirdum. ai
VRIJ EVANG. GEMEENTEN
Benoemd: tot godsdienstleraar aÉu
chr. pedagogische academie te Uto
H. Hommes, kand. te Arnhem. o
Geslaagd: voor het aanvullend es.
voor zendingspredikant J. M. U
ma, die voor de gemeente Rotte|
uitgezonden wordt naar Surinam»
Donald Braider El Greco, de I
ten Griek. Uitgave: Z.H Uitgeve
Den Haag. Prijs: 18,60.
De Amerikaanse auteur Braider
na jarenlange studie een monunf
le roman geschreven over het W
de leven van de Kretenser Domei
Theotokopoulos, die onder zijd
naam 'El Greco', niet alleen f
heeft gegeven aan de laatste fasj
de middeleeuwen, maar als scl
legendarisch is geworden. Hij
als zoon van een middenstandJ
eerste beginselen van het schildef
ln een kunstzinnig klooster
geboorte-eiland, waarna hij naar T
tië vertrok, toen het even rott.
sche als turbulente centrum van r'
Europa. Het was de ongenaakbaiT
tiaan, die de jongen als leerlind
vaardde en weigerde diens moell
Griekse naam te bezigen. Tfl 1
noemde hem 'El Greco', de Grielty
De schrijver behandelt de drie
episodes uit het leven van de sï
volle schilder: Venetië (met boei
contacten met Tintoretto), z'n vcT"
ln Rome (eigenlijk een tussenspel
de apotheose in Spanje, waai
Greco' in Toledo zich een toonai
vende positie verschafte, tem^
van het Spaanse kunstleven, met
tacten met Philips II en waar h!
z'n grootste meesterwerken kj
Het romantisch element in r
kleurrijke roman, die een fasting
sfeerbeeld van de 16de eeuw opkr;
vormen de drie grote liefdes vafo
Greco', van wie er twee tragiscbei
digen. Hij is een keer getrouwtg,
weest, met Maria, een schone
aanse, die haar leven als een waati,
nlge eindigt. L j
Braider heeft een 'turf geschri^
die zich soms ademloos laat lezer
zijdelings herinneringen oproept'
het onstuimige leven van een a#'1,
meester, Rembrandt '0'
