iiberaal trekt van leer Jegen critici van leger soeo voor een eigen huis. rüpnsje van vijf Kamer krijgt inzicht in beleid bejaardentehuizen Pleidooi voor samengaan van commissarissen en ondernemingsraad 'r. Van Riel: kennis is gevaarlijk >1 3« b0C]: Opzienbarend transport te water Bosbranden aan de Belgische grens Gefluorideerd water voor 3.8 miljoen mensen Overeenstemming over landbouw-cao Kritiek van Drees op rapport Mansholt Nederlandse graven in Bandoeng verplaatst Algemene Bank Nederland Comité wil deelname DDR in Stockholm personalia Bockcncialage NVV-bouwbond: 'Stoppen met tv-reclame' -fc OUW/KWARTET WOENSDAG 26 APRIL 1972 Itiiim-nlnnd T0/K9 ^onze parlementsredactie N HAAG 'Het kabinet moet zich door revolutionaire groeperingen in het leger niet Jaten Heren, maar hen met elk wettelijk middel intimideren, daartoe was Nieuwersluis niet eens zo c Dit zei de VVD-fractieleider in de Eerste Kamer, mr. H. van Riel, in het gisteren ge- defensiedebat. igeerde scherp tegen een aantal "rkelingen onder de dienstplich- en met name tegen de vrijheid (meningsuiting die door hen zo jt bepleit. lom het begrip 'vrijheid van me eting' wordt een listig en mis- woordenspel door revolutionair len bedreven. Aan deze groep 'men hoe gevaarlijk een beetje is is. Aan apen worden scheer- "cul m m m v3udste zoon van prinses Bea- en prins Claus, Willem-Alex- ir, wordt morgen vijf jaar. vader maakte dezer dagen foto. hetontaal: 1. spaanse dans. 8. uit- 9. persbureau, 10. muzieknoot, >ofMngeIs bier, 13. familielid, 15. .17. niet dicht opeen staande, 19. Qftsnaam, 21. snel stromend "th; water, 23. water in N.Br. 24. vaafcteur Generaal (afk.), 25. wijn- P1® 26. afk. van lord. 27. telwoord, de bningdrank, 31. vreemde munt, •molest van de rijstcultuur, 34. troef- 35. teken in de dienrenriem, 37. van een gebouw, 39. rond- kd41 deel van een drukpers, 43. 44. schikking. Bal3*11 1- wetaan- 2- moerasvogel, ssec iertje op Sumatra, 4. scheik. hetnt, 5. koraalrif, 6. houten bakje, _l dergelijke (afk.), 8. planten- woil dier, 11. wanordelijk, 12. vaar- te14. bergweide, 16. Myth, figuur, pekbalkon, 20. plaats in Drente, jertuig. 23. behoeftig, 28. lof, 30. ■■"and, 32. vlek, 33. denkbeeld, 36. psnaam, 38, wier, 40. in het jaar Pereld (afk. Lat.), 42. gewicht 43. oude lengtemaat. 7" 3 1 T T" ■TT] 9 '6 19 J2Q 1 a 73 "pB 3? 33 3 i 36 K? m<3 pctSSING VORIGE PUZZEL; 1. ram, 4. kartel, 9. eden, 11. !2. arabesk, 16. gal, 17. Aa, 18. ;hr£ 21- rad> 22- toï. 23. Selene, 25. "js7. leg, 28. remedie, 31. rose, 32. t)U34. nestel, 35. Ase. n i* 1. re, 2. Ada, 3. mergel, 5. are. st^t, 7. tik, 8. et, 10. naar, 13. bles, ader, 15. aster, 17. aan, 19. top, He, 21. regina, 24. Leda, 26. nest, is, 29. mee, 30. ets, 31. re, 33. Ee. messen in handen gegeven', aldus mr. Van Riel, volgens wie deze roep om vrijheid van meningsuiting feitelijk is bedoeld om vrijheid van propaganda te krijgen tegen de krijgsmacht. Dagbladen Tevoren verweet de liberale fractielei der de pers en publiciteitsorganen teveel aandacht aan de wensen van de WDM en de conflicten over haar dracht, militaire vormen en Nieuwers luis te geven. Deze extra aandacht gaat volgens hem samen met de af keer van de bestaande sociale structu ren en van het verbond met de VS (in het kader van de Navo). Hij drong aan op een diepgaand onder zoek naar deze ontwikkelingen en wees erop dat vanuit dit standpunt gezien het logisch is dat zijn partij er niet voor is 'al dan niet godsdienstig getinte dagbladen van linkse signa tuur met geld van de 'belastingbeta lers kunstmatig in het leven te hou den'. Sprekend over de noodzakelijke hoog te van de defensie-uitgaven deed mr. Van Riel een ernstig beroep op de liberale minister De Koster (defensie) niet te wijken voor enige druk om gezien de financieel moeilijke situatie akkoord te gaan met een verlaging van het defensiebudget. Mr. Van Riel reageerde hiermee op de recent gepu bliceerde regeringsnota 'ongewijzigd beleid' die voor het komende begro tingsjaar een tekort van ruim twee miljard aangeeft, als het huidige rege ringsbeleid ongewijzigd wordt voort gezet. Op grond, van deze nota zo is in politiek Den Haag al duidelijk, zullen veel departementen moeten bezuini gen. Mr. Van Riel benadrukte dat de defensie geen sluitpost maar een uit gangspunt bij de prioriteitenafweging moet zijn. Het betoog van de liberale senator leverde een woedende reactie op van de PPR-vertegenwoordiger Van Hui ten. die sommige uitdrukkingen van mr. Van Riel 'smerig en demagogisch' noemde. 'Ik schrik ervan dat zulke ideeën nog in een regeringspartij le ven, aldus de heer Van Huiten. 'Consequent' De drie confessionele regeringspart ners lieten zich niet over de hoogte van het defensiebudget uit De KVP- senator Gooden, sprekend namens de drie, zei wel dat het moeilijk is het defensiebudget te binden aan een be paald percentage van het nationaal inkomen, omdat de hoogte van de defensie-inspanning door allerlei fa toren van buitenaf wordt bepaald. 'Hoe meer departementen hu nbudget vastleggen op een percentage va nh et nationaal inkomen, hoe minder speel ruimte er komt voor de andere depar tementen', waarschuwde de heer Gooden. Hij noemde het meerder heidsstandpunt van de commissie Van Rijckevorsel, dat pleit voor verhoging van het budget, 'conseguent', maar meende wel dat een aantal aanbevolen investeringen uitgesteld moeten wor den om het advies in te passen in de huidige financieel moeilijke situatie. De socialist Nederhorst meende dat het gezien de beperkte financiële ruimte, volstrekt onmogelijk is het huidige peil van de uitgaven te hand haven. De vertraging van de economi sche groei zal zijn weerslag op de begroting hebben. 'In deze miljarden- dans moeten de defensie-uitgaven worden ingepast', aldus de heer Ne derhorst, die minister De Koster 'poli tiek onhandig manoeuvreren' verweet, omdat deze zich al zo vroeg op verho ging van de defensie-uitgaven had vastgelegd en daar nu op terug zal moeten komen. Dit ongewone transport van een huis op een plattet schuit in het Amerikaanse plaatsje Benedict leverde deze aardige foto op. Het huis is vijftien meter hoog en weegt 130 ton. Van onze parlementsredactie DEN HAAG Een jaar nadat de nog in te stellen commissies voor advisering van opname in een bejaardentehuis aan het werk zullen zijn gegaan, krijgt de Kamer een overzicht van haar werkzaamheden. Afhankelijk daarvan zal opnieuw worden bekeken of wettelijk zal moeten worden vastgelegd dat de bejaardenoorden alleen dan mogen opnemen, als de commissie hierover positief heeft geadviseerd. De huidige wet Iaat aan de bejaarden oorden de mogelijkheid om perso nen, over wie de commissie heeft gezegd dat opname in een bejaarden oord niet nodig is, alsnog te doen opnemen. De heer Egas (PvdA) was gisteren in de Tweede Kamer van mening dat dit alleen bevoordeling van bemiddelde bejaarden betekent, omdat zij, die louter van de bijstandswet leven, nooit zonder positief advies van de commissie in een bejaardenoord wor den opgenomen. Staatssecretaris Van Veenendaal (erm) vond dit een niet-terechte uiting van wantrouwen tegenover de bestu ren van de bejaardenoorden. Zij ried daarom het amendement van de heer Egas af, dat het advies van de com missie bindend wil maken. Daarop diende de heer Verdijk (KVP) een motie in, ondertekend door ARP, KVP. CHU, WD en DS'70. waarin gevraagd werd om een overzicht van een jaar opnamebeleid na het in wer king treden van de wet op de bejaar denoorden, om daarna te kunnen zien of er inderdaad sprake is van discri- Van onze correspondente PUTTE In het grensgebied tussen Kalmthout en Putte (NB) is gisteren een bos- en heidegebied vannaar schatting 125 ha. afgebrand. Het be jaardentehuis Bieduine te Putte werd ernstig bedreigd door het vuur dat zer snel om zich heengreep. Er waren maatregelen genomen om de bejaarden te evacueren. Dit bleek niet nodig. De brandweerkorpsen uit Roosendaal, Bergen op Zoo men uit de gehele verdere omgeving bestreden het vuur in samenwerking met een contingent militairen. De rijkspolite hd een vlegtug ns- schakeld. De brand is rond het midda guur op verschillende plaatsen begon nen. Door de droogte en harde wind breidde het vuur zich snel uit. Om twaalf uur werd brand gemeld vanuit Kalmthout (België). Een half uur later begon het onafhankelijk daarvan ook te branden op het militaire oefen terrein bij Putte. De marchaussee sluit de mogelijkheid niet uit dat de brand daar is ontstaan tijdens militai re oefeningen die op dat moment gehouden werden. UTRECHT In de huizen van 3.811.850 Nederlanders kwam op 1 april van dit jaar gefluorideerd water uit de kraan. Dit blijkt uit een over zicht van het Groene Kruis. Verder wordt erop gewezen dat water leidingbedrijven met een verzorgings gebied van In totaal 1.837.320 inwo ners een fluorideringsvergunning heb ben ontvangen en dat vergunningen zij aangevraagd door maatschappijen die in totaal 1.792.250 Nederlanders van water voorzien. minatie tussen de opname van groe pen met lagere inkomens en andere inkomensgroepen. De oppositie, die deze motie steunde Egas: 'Er wordt materieel aan mijn wensen tegemoet gekomen' trok daarop het amendement in. Een amendement van de heer Egas, om de planning van de bejaardenoorden te regelen in de nieuwe wet op de ziekenhuisvoorzieningen, werd met al leen de oppositie voor, verworpen. De staatssecretaris had dat amendement ook sterk afgeraden. 'Met name omdat de nieuwe planning voor de bejaarden oorden nauw samenhangt met het nieuwe opnamebeleid.' Met algemene stemmen werd het amendement van mej. Kappeijne van de Coppello aanvaard, waardoor be jaarden, zowel als houders van de bejaardenoorden bij Gedeputeerde Staten in beroep kunnen gaan tegen een advies van de opnamecommissies. Van onze soc.-economische redactie DEN HAAG De ruim achttiendui zend werknemers in de akker- en weidebouw en in de veehouderij krij gen een loonsverhoging van gelijke omvang. De centrale werkgevers- en werknemersorganisaties in de Sociale commissie landbouw van het Land bouwschap hebben namelijk afgespro ken dit jaar geen procentuele loonstij ging in de nieuwe cao (per 1 maart) te brengen, maar alle loonscjalen te verhogen met 16 cent per uur. Het hoogste uurloon, dat van vakbarbeider A, wordt daardoor opgetrokken tot 5.06. Over de wens van de vakbonden om boven deze schaal een nieuwe functie in te voeren (vaktechnisch arbeider met een daarbij behorend hoger loon van 20 cent per uur) zal nader over leg plaats vinden. Half maart waren de cao-onderhande lingen vast gelopen, omdat de werkge vers niets voor de nieuwe functie voelden. Voorts is ondermeer overeengekomen de vakantie met één dag uit te brei den. de vakantietoeslag met 0.6 pro cent te verhogen tot 7 pet en de oogsttoeslag voor losse werknemers te verhogen met 10 cent per uur. De prijsstijgingen in 1972 zullen worden gecompenseerd op 1 juli en op 1 januari aanstaande. ARNHEM Het rapport Mansholt werkt alleen maar irriterend op onze EEG-partners. Het i seen paternalis tisch idee dat Nederland als 'gidsland' zou moeten optreden in milieuzaken. 'Een rapport waarin in veel te hoog tempo conclusies zijn getrokken, vol ongemotiveerde kritiek', zo noemde minister W. Drees jr. gisteravond op een politieke bijeenkomst van DS'70 het werkstuk van de groep-Mansholt. Het rapport holt door in de richting van een te ver gaande planning, aldus de minister, verbolgen over de kritiek van de groep Mansholt op PTT, Zuid erzeewerken en rijkswaterstaat, die te veel hun gang zouden gaan zonder dat het parlement er invloed op kan ui toefenen. 'Zijn er dan dingen gereali seerd tegen de wil van het parle ment?' aldus dr. Drees. DS'70 denkt er niet aan uit de rege ring te stappen in plaats van mee te werken aan een tekort schietende in- flatiebestrijding, antwoordde de mi nister op een vraag uit de zaal. Van onze sociaal-economische redactie UTRECHT De Amsterdamse socioloog prof. dr. H. J. van Zuthem vindt dat det vakbeweging moet streven naar een samensmelting van de ondernemingsraad en de raad van commissarissen tot een •bedrijfsraad', die voor minstens de helft uit werknemers zou be staan. Hij schrijft in dit in het blad van de bouwbond van het NKV in reactie op de stroom van kritiek op zijn uitla ting dat het de schuld van de ENKA- werknemers zelf is dat ze worden ontslagen. Prof. Van Zuthem herhaalt daarbij geen spijt te hebben van die uitlating, omdat de vakbeweging heeft meegewerkt aan een wet die mogelijk maakt dat directies eenzijdig beslissen erver investeringen en bedrijfssluitin gen, iets waartegen hij zich in 1960 - 1969 al verzette. 'Vakbondsbladen en vakbondsleiders als Kloos juichten toen echter over een mijlpaal in de democratisering', aldus de hoogeleraar, die vindt dat de ontwikkelingen in het ondernemings recht hem thans in het gelijk stellen. 'Ik vind dat de vakbeweging boter op haar hoofd heeft en niet zo erg boos kan doen over de gang van zaken bij AKZO'. In zijn artikel zegt prof. Van Zuthem verder dat de door hem beoogde be- drijfsraden kritisch en stimulerend door de vakbeweging moeten worden begeleid, 'want als de werknemers het binnen een onderneming te vertellen hebben, is er nog helemaal geen ga- DJAKARTA (AFP) Meer dan 3.000 graven van Nederlandse militairen en missionarissen zullen in Bandoeng worden verplaatst om ruimte te ma ken voor sportvelden, zo heeft het blad Merdeka gisteren gemeld. De Nederlandse ambassade is hiervan in kennis gesteld. Een woordvoerder van de ambassade zei dat er soldaten begraven liggen die lange tijd voor de tweede wereldoorlog waren overleden. Het oonlogskerkhof bij Bandoeng zal niet worden aangetast. ADVERTENTIE Geld De Algemene Bank Nederland wil U aan geldmiddelen helpen om een huis te kopen. Alle kantoren van de bank kunnen U een hypothecaire lening aanbieden, die wordt verleend door de Algemene Bank voor Hypothecair Krediet, een dochteronderneming van de ABN. Onze rente is heel redelijk, momenteel 87<7oen een afsluitprovisie van 17.. Wij verstrekken U graag nadere inlichtingen. rantie dat ze op de juiste wijze van hun macht gebruik zullen maken'. De voorzitter van de NKV-bouwbond, de heer L. Brouwer, vraagt zich af wat de duizenden academici en andere intellectuelen, die in het bedrijfsleven werken, doen bm de maatschappelijke structuren beter en menselijker te maken. 'In dienst van de concerns hebben zij een bevoorrechte positie en voelen ze kennelijk weinig meer voor een duidelijke strijd voor een betere maatschappij. Van revolutionai re studentenkreten is dan geen sprake meer', aldus de heer Brouwer. UTRECHT Het Nederlands comité voor de erkenning van de Duitse Democratische Republiek heeft zich tot de ministers van buitenlandse za ken en volksgezondheid gewend over de toelating van Oost-Duitsland tot de VN-milieuconferentie in Stockholm. Het comité vraagt om een nader ge sprek over de bijdrage die de Neder landse regering in deze kwestie kan leveren. De brief wordt ondersteund door on der andere ruim zestig biologen en anderen die zich wetenschappelijk met het milieuprobleem bezighouden. Onder hen zijn prof. dr. J. W. Tesch, de oud-voorzitter van de Gezondheids organisatie TNO, prof. dr. J. G. ten Houten, onlangs in Wageningen be noemd tot buitengewoon hoogleraar in de kennis der luchtverontreiniging, en dr. K. F. Vaas, directeur van het Delta-instituut voor hydrobiologisch onderzoek in Yerseke. Zij ondertekenden een verklaring waarin de regering met name wordt gevraagd te bevorderen dat de DDR volgende maand op de jaarvergade ring in Genève wordt toegelaten als lid van de Wereldgezondheidsorgani satie der VN (WHO). Dit zou het land automatisch toegang verschaffen tot de milieuconferentie die in juni in Stockholm wordt gehouden. Ook enkele tientallen organisaties stelden zich achter deze verklaring op, voor het grootste deel milieuwerk groepen uit het hele land, met als enige politieke organisatie de ARJOS. Het comité voor de erkenning van de DDR werd eind 1970 opgericht. Leden zijn onder anderen prof. dr. B. Delf- gaauw, dr. J. van der Putten, prof. dr. A. J. Rasker en ds. A. E. Ruys. Het comité is nog bezig met een actie onder medici voor toelating van Oost- Dufitsland tot de WHO. De hierbij verzamelde handtekeningen zullen binnenkort eveneens aan de ministers Schmelzer en Stuyt worden aangebo den. Omroep Tot hoofd van de regio nale omroep Zuid is benoemd de heer A. G. F. H. van Leeuwen (46), thans programmaleider en plaatsvervangend hoofd van de R.O.Z. De heer Van Leeuwen, die sinds 1951 bij de Regio nale Omroep Zuid in dienst is, zal de heer C. H. R. Smits, die volgend jaar met pensioen gaat opvolgen. Ambassadeurs Binnenkort is de benoeming tc verwachten van mr. Ph. W. van Heusde, tot voor kort tijdelijk zaakgelastigde in Damascus, Syrië, tot ambassadeur in Lagos. Ook is de be noeming te verwachten van mr. A. F. Calkoen, buitengewoon en gevolmach tigd ambassadeur in New Delhi, te vens tot buitengewoon en gevolmach tigd ambassadeur in Ceylon met standplaats New Delhi. Sybren Polet. De man die een hoofd groter was. Bezige Bij. (ƒ9.50) Iemand die sprookjes gaat schrijven, heeft twee mogelijkheden: of hij maakt gebruik van motieven en ge beurtenissen die in bijna elk volks sprookje een rol spelen (reuzen, ko ningen, vermommingen, een beslis send gevecht): of hij probeert met nieuwe middelen een sprookjesachtige sfeer op te roepen. Natuurlijk hoeft iemand die van de stereotiepe ingre diënten gebruik maakt, nog geen na verteld volkssprookje te leveren. Door een aantal wijzigingen of toevoegin gen kan het sprookje een originele, actuele of absurde, wending krijgen. Mooie voorbeelden hiervan vindt men in De Korenharp van F. Bordewijk. Ook in de sprookjesbundel De man die een hoofd groter was (I) maakt de auteur, Sybren Polet, gebruik van stereotiepe sprookjesmotieven, bij voorbeeld in het titelsprookje, dat als volgt verloopt: Wie groter is dan de Koning, diens hoofd wordt afgehakt Dus bedenkt de man die een hoofd goter is dan de koning een slimme zet: hij hakt zelf zijn hoofd vast af. Toch wordt hij ontdekt en alsnog officieel onthoofd. Uit wraak gaat hij 's nachts met zijn losse hoofd de koning de stuipen op het lijf jagen, zo erg dat de koning zijn hoofd kwijtraakt aan de man en dat de grote man zijn hoofd aan de koning geeft. Toch blijkt de nu koning ge worden man niet gelukkig, zodat hij de hoofden weer terugruilt en weg vlucht naar een veilige plaats. Moraal: 'Beter gelukkig zonder hoofd, dan ongelukkig met een koningshoofd'. Dit verhaal begint met 'Er was eensheld en anti-held spelen er een rol in; vermomming en een ge vecht komen erin voor; de held is uiteindelijk het gelukkigst af. Een zo stereotiep sprookje goed in elkaar zetten vereist vakmanschap, een kwaliteit die men Polet in dit geval niet kan ontzeggen. Ook het sprookje De gierige schoenmaker is 'stereotiep en verrassend, misschien iets te langdradig voor wat het uitein delijk levert. Niet alle sprookjes die Polet in 1957/58 schreef zijn geslaagd. Een enkel is ronduit flauw. ('Ideaal: 'Het ideaal van een marse peinmannetje is om opgegeten te wor den. Ben jij een marsepeinmannetje?' Tussen deze twee zinnen is de hele bladzij wit gelaten. Dit is het hele sprookje.) Andere zijn te rommelig. 'Het woord', zowel als 'De grote trom' hebben een einde dat zo los staat van het vooraf gaande, dat het noch actueel noch absurd is. 'Rood en blauw' en 'Het piemeltje en het hassebasje' echter zijn stereotiep, speels en wel leuk. De beste sprookjes van Polet hebben als moraal: 'Je bent het gelukkigst als je jezelf bent'. Vrij aardig komt dit naar voren in 'Niemand houdt van een vlo', waarin de vlo een onzelieye- heersbeestje het hof maakt, wat niet lukt. Als hij zich uiteindelijk tot onzelieveheersbeestje vermomd heeft, blijkt een meisjesvlo zijn volgende liefde hem niet te moeten Pas als hij zich opnieuw als vlo ontpopt, kan hij met de meisjesvlo gelukkig zijn. Overigens lijkt me de titel 'Niemand houdt van een vlo' niet geschikt voor een stereotiep sprookje. Sprookjesti- tels bestaan uit één zinsdeel, voorzo ver ik weet nooit uit een hele zin. Onder de titel 'De vlo van wie nie mand hield' maakt het verhaal veel eerder aanspraak op de benaming 'sprookje'. Al met al is De man die een hoofd groter was een niet onaardig boekje met wat uitschieters. Het grootste gemis vind ik het ontbreken van illustraties. De omslagtekening van Ans Wortel belooft te veel. Het grote tuinboek, door F. Böhmig. Handboek voor de tuinliefhebber met 1500 tekeningen en 400 foto's. 2e druk. Uitg. Zomer en Keuning, Wage ningen. 516 blz - 29,90. Het boek is bewerkt door dr. ir. H. G. Kronen berg. Van een verslaggever UTRECHT Er moet een eind komen aan de televisiereclame. Er zit een grote tegenstrijdig heid in dat de regering zegt dat we moeten matigen en dat we teveel uitgeven, terwijl diezelf de regering ook toelaat dat de televisiekijkers viermaal per avond opgejut worden om aller lei artikelen aan te schaffen. Daarop komt de mening van de bouwbond van het N.V.V. neer. Het is op z'n minst huichelach tig schrijft de bond in het blad 'De Bouwer' de mensen te be zweren dat ze het wat kalmer aan moeten doen en de bevol king tegelijk bloot stellen aan reclame via een indringend me dium als de televisie waardoor de consumptie wel moét worden opgejaagd. 'De televisiereclame suggereert vaak dat leven in 1972 toch eigenlijk niet goed mogelijk is als men niet over bepaalde, vaak dure goederen beschikt. Soms wordt zelfs de indruk gewekt dat men zijn ge zin tekort doet wanneer niet een bepaalde aankoop wordt ge daan. Er worden bewust be hoeftes gekweekt. Is het dan vreemd dat de mensen niet zo gevoelig zijn voor verhalen over matiging?' De bond vindt dat de regering de moed moet hebben om de reclametelevisie te stoppen als ze haar eigen woorden over de veranderde economische situatie en de noodzaak tot verandering van ons gedrag wil waarmaken. Ook voor de pers zou het ophef- fen van de STER volgens de bond een veel gezondere oplos sing zijn dan het instellen van een bedrijfsfonds voor bladen die door de teruggelopen adver tentie-opbrengsten in nood zijn gekomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1972 | | pagina 9