Gereformeerde meisjes in een aparte kamer Leiding Evangelische Kirche in nesten over 'Ostvertrage' Tegen abortus zijn is geen r.k. specialiteit Gereformeerde kerkdienst oude stijl in Apeldoorn Kerkelijk bureau in het zilver Trouw Kwartet Kwestie-Gijsen mag oecumene niet benadelen DE KER vandaag Beroepings- werk BoekenetaIag< Dit najaar vierde deel van De Jong' geschiedschrij ving- TROUW/KWARTET DONDERDAG 13 APRIL 1972 KEftK BIMMLANU Z i.V Van een onzer redacteuren UTRECHT Maandag hoeft niemand te proberen contact op te nemen met het algemeen kerkelijk bureau (in de wandeling: AKB) van de gereformeerde kerken: het pand Wilhelminapark 2 in Utrecht staat dan leeg, want de AKB-ers zijn een dagje uit ter gelegenheid van het zilveren jubileum van hun bureau. Wie óók meegaat is oud directeur G. M. A. Laernoes, de man die ooit in een pand aan de Utrechtse Maliebaan gereformeerde meisjes in een aparte kamer neerzette en daarmee de vóórgeschiedenis van het AKB maakte. In Utrecht vergaderde kort na de bevrijding een buitengewone gerefor meerde synode (die oa. te maken had met de naweeën van de kerkscheuring van 1944). Tot de belangstellende ge meenteleden die de Oosterkerk aan de Maliebaan plachten binnen te lopen, hoorde ook de heer Laernoes: man met een onderwijsloopbaan in Indone sië en met verzetswerk in bezet Ne derland achter de rug; een man ook die vele gereformeerde klussen had opgeknapt en nog zou opknappen. De heer Laernoer: 'Op een gegeven moment zegt domi nee Hoek, die in t moderamen zat, tegen mij: man, t is hopeloos, we kunnen hier geen enkel synodestuk vermenigvuldigen. Ik zeg: geef maar hier wat je moet ronddelen. Ik was toen namelijk het plaatselijk hoofd van de politieke recherche, we zaten aan de Maliebaan, vlak bij de kerk, en ik ga naar de chef de bureau, een gereformeerde man, dat moet je tref fen, en ik vraag: heb je hier wat gereformeerde meisjes zitten? Dat had-t-ie. Goed, ik vraag verder: zet er es een paar in een aparte kamer, dan kunnen ze wat voor de synode wer ken. Nou, dat gebeurdeen daar had je om zo te zeggen het AKB in embryonale vorm'. De volgende, gewone, gereformeerde synode, kwam eind augustus 1946 in Zwolle bijeen (de Acta melden als bijzonderheid dat bij de opening psalm 93 'rhytmisch' gezongen werd) en om een lang verhaal van rapporten zus en conclusies zo kort te maken: deze synode besloot tot de oprichting van een algemeen kerkelijk bureau met de heer Laernoer als directeur. Overigens ontbrak het niet aan verzet, aan principieel verzet want der gereformeerden verzet is meestal principieel en in kerkbladen ver schenen verhalen over de gevaarlijke Nieuwe verklaring kardinaal Hoeffner KEULEN (KNP) In een nieuwe uitvoerige verklaring, heeft kar dinaal Hoeffner zich verdedigd tegen de beschuldiging, dat hij door zijn verklaring van 21 februari over de abortus partij-politiek heeft bedreven en de afwijzende opvatting van de katholieke kerk ten aan zien van de abortus wil opdringen aan niet-katholieken. In het AKB te Utrecht. Links de heer J. Bovenberg, rechts de heer G. M. A. Laernoes. De redactie behoudt zich het recht voor om ter opname ln dexe rubriek ontvangen me ningsuitingen verkort weer te geven. Bij publtkatlc wordt met de naam van de Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor den gezonden aan de lieer Joh. C. Francken. aecretarts van de hoofdredactie vac Trouw- Kwartet, Postbus li), Araiterdam- Celibaat Een meisje van 23, een jongeman van 26, leggen in de stilte van een Protes tants (of Rooms) klooster, de gelofte af dat ze niet meer zullen huwen. Een respektabele zaak. want daar wor den heel reële menselijke mogelijkhe den afgezworen. De kans op een hu welijk is op die leeftijd immers nog volop aanwezig en het jonge bloed kolkt nog in de aderen. Maar wat moet men zeggen van een dame, die na een mislukt huwelijk, op 57-jarige leeftijd een gelofte gaat afleggen om niet meer te gaan trouwen? En dat De Rotterdammer Nieuwe Haagse Courant Nieuwe Leidse Courant Dordts Dagblad Uitgaven van N.V. De Christelijke Pers Dogtli|ks bMtuuri B. Bol, D»n hoog; dr. E. Bltumink, Pators- wolde; mr. G. C. van Dam, Noordorp; W. A. Fibbo, Rotter dam; J. Lonjer, Utrecht; drj. J. W. de Pou», Den Haag; J. Smal- lenbroek, Wosienoor. Overige leden von het algemeen bestuurt K. Abmo, Amsterdam; H. A. de Boer, IJmuiden; Th. Brouwer, Assen; mr. dr. J. Don- ner. Den Hoog; J. van Eibergen, Schaarsbergen; mr. K. von Houten, Wogeningen; ds. O. T. Hylkema, Bilthoven; Jac. Huijsen, Delft; mevrouw M. C. E. Klooster- mon-Fortgens, Voorschoten; me vrouw J. G. Kroayeveld-Wouters, Heerhugowaord; prof. dr. G. N. lommens, Noorden; dl. F. H. Landsman, Den Hoog; H. de Mooij, Rijnsburg; prof. dr. G. C von Niftrik, Amsterdam; H. Ofte- vonger, Buitenpost; mr. dr. J. Oxinga, lunteren; dr. A. Veerman, Rijswijk (Z-H); H. H. Wemmers, Den Hoog; drs. R. Zijlstra, Ooster- land (Zld). Directie: Ing. O. Postma, F. Diemer Hoofdredactie: J.de Berg (waarnemend) Hoofdkantoor N.V. De Christelijke Pers: N.Z. Voorburgwal 276 - 280, Amsterdam. Postbus 859. Telefoon 020 - 22 03 83. Postgiro 26 92 74. Bonk: Ned. Midd. Bank (rek.nr. 69.73.60.768). Ciem.giro X 500. niet in de stilte van een klooster waar ze de rest van haar leven in meditatie en afzondering gaat door brengen, maar in een daarvoor speci aal in gereedheid gebrachte kerk dienst, waar zelfs voor de televisie camera's is gezorgd? De betrokken dame heeft voor het afleggen van haar gelofte zelfs 'toestemming' gevraagd van het Moderamen van de Hervormde Synode en die toestemming ook 'verkregen' Het vragen van de 'toestemming' van het Hervormde pontificaat, de televisie heisa, doen zonneklaar blijken dat publiciteit het krachtigste motief is geweest voor deze wijding. De betrok ken dame trekt bovendien niet het klooster in, maar ze blijft 'gewoon' in. de gemeente werken. Welk een zelfop offering! Ds. A. Sieders Kootstertille (Fr). Protest De geref. synode zal zich moeten realiseren, dat protesten van VU en Kampen inzake haar besluit anti-racis- me fonds v.d. Wereldraad van kerken, niet betekenen, dat dit het gevoelen van de gereformeerde kerken is. Mij is bekend, dat een studentenparochie zonder medeweten van en buiten haar kerkeraad om ook een dusdanig pro test aan de synode zond. Niet alle protesten vertolken dus het gevoelen van de gereformeerde kerken als zoda nig. Trouwens komt de grootste ellen de in de kerken niet juist van ge noemde parochies en predikanten en dan niet in de eerste plaats om het geen gezegd wordt, als wel door de Intolerantie en indoctrinatie? Delft J. v. d. Heijden Doodvonnissen Onder de kop 'Ankara onderhandelt niet met kidnappers' werd in Trouw/Kwartet (29-3) uitgelegd waar om er doodvonnissen over drie leden van het Turkse Volksbevrijdingsfront zijn uitgesproken. Citaat: De drie mannen werden ter dood veroordeeld, vanwege hun aandeel vorig jaar in de ontvoering van en de moord op de Israëlische consul-generaal in Turkije, Efraim Elrom, en' voor de ontvoering van vijf Amerikaanse militairen, die later ongedeerd werden terug gevon den.' Deze drie mannen zijn echter niet betrokken geweest bij de moord op Elrom. Ze zijn er trouwens ook niet van beschuldigd. Wel gaven de beklaagden voor de rechtbank ruiter lijk toe de hand te hebben gehad in twee bankovervallen in Ankara alsme de de ontvoering van vijf man U.S. luchtmachtpersoneel begin 1971. Toe gevoegd kan worden dat de daden van de stedelijke guerrilla van deze man nen behorende bij de Gezmis groep nooit een enkel slachtoffer geëist had den. Momenteel is er in Nederland en België een handtekeningenaktie gaan de om te proberen de doodvonnissen ongedaan te maken. Dirk Monsma Wlnneweer (Gr.) Schelden of regeren In een VARA-programma (84) werd in verband met de moeilijkheden bij het AKZO concern de naam Bakkenist omgevormd tot vuilnisbakkenist. Dit ls publiciteit op het laagste niveau. Als daar dan aan wordt toegevoegd, dat de beslissingen over deze zaken door de arbeiders moeten worden ge nomen. want deze industrie is eigen lijk van ons socialisten, dan wordt wel duidelijk hoe moeilijk en gecom pliceerd regeren is. Het welzijn van ons allen is hier in het geding, niet in het minst de belangen van de werknemers. Aan de ene kant de aktiegroepen die protesteren tegen de chemische industrie als beden-er van ons leefmilieu en aan de andere kant de mensen die bij inkrimping van die industrie op straat komen te staan. Als regeren zou worden overgelaten aan belangengroepen, dan zouden we weldra in een volkomen chaotische toestand komen te verkeren. Er zijn bepaalde grenzen die niet ongestraft kunnen worden overschreden. Elke politieke partij zal zich bewust moe ten zijn van de grote verantwoorde lijkheid die men draagt voor allen. Dit zal inhouden een afremmen van onze welvaart, maar wie heeft de moed om het eerst de rem te bedie nen? Wageningen G. F. van 't Sant weg van centralisatie, in strijd met de zelfstandigheid van de plaatselijke kerk en zo. De heer Laernoer: 'Ik liet de broeders maar kletsen, ik dacht: het gaat wel overNou, we begonnen met in mijn huis aan de Tollensstraat een kamer leeg te rui men, 't werden er al gauw twee en op een gegeven moment was de situatie zo, dat mijn vrouw en ik op een overloop sliepen Als zij in haar slaap haar hand uitstak, graaide ze in de enveloppen en als ik het deed, zat ik in het stencilpapier. Enfin, het werd te gek en toen gingen we naar Konings laan 35. Nog geen vetpot, de broeders dachten dat we de zaak wel konden runnen met zevenduizend per jaar. Dat was geen onwil, ze wisten niet beter en alles wat ik in 't begin uit eigen zak betaald had, kreeg ik later netjes terug. Maar hoe dan ook. je moest twee typistes betalen en een werkster kon er niet af. Jarenlang stond m'n vrouw voor dag en dauw op om en kachels uit te halen en bureaus schoon te maken. Zo ging dat toen. en bij m'n afscheid in '65 heeft de ouwe dominee Kruyswijk laten merken dat hij hiervan wist'. De heer Laernoes zette door. ondanks de bezwaren in kerkbodes en de wei nige contanten. Waarom?' Omdat zo'n bureau dringend nodig was. Man, het was in onze kerken en administratief en financieël één grote janboel. Over zicht was er niet, dominees kwamen van de classisvergadering thuis met de opbrengsten van de collecten in zijn ressort in de broekzakzoek het maar uit. Toen is gelukkig in '50 Bovenberg gekomen, nadat de synode beslist had dat de opbrengst van de generale collecten naar ons toe moes ten'. De heer J Bovenberg, die sinds het vertrek van de heer Laernoes de dage-, lijkse leiding van het AKB heeft, zwaait de scepter over twaalf volledi ge en twee part timekrachten (de wet van Parkinson gaat amper op in de gereformeerde kerken naar men ziet: we hadden gedacht dat dit goed geo liede apparaat van de gereformeerden méér mensen in vaste dienst behoef de) en voor het bureau is niet 7000, maar 350.000 gulden per jaar beschik baar. Met vereende krachten hebben de he ren Laernoes en Bovenberg in de loop der jaren de janboel gladgestre ken en wie wil weten wat ep vandaag allemaal omgaat in het AKB kan dit lezen in het rapport dat de heer Bovenberg voor de synod e-van-nu- maakte: verzorging statistiek: jaar boek; oneindig veel stencdlwerk, voor al ten gerieve van de synode, waar nog wel eens een rapportje herschre ven wil worden; administratie collec ten; financiële administratie van de- putaatschappen (gereformeerde pen dant van de hervormde raden); cor respondentie emigratiegebieden; ver zorging abonneebestand van het offi- ciale blad Kerkinformatie; bemidde ling preekvoorziening enfin, het dagje uit kan er nauwelijks af. EINDHOVEN (KNP) Het pasto raal beraad van kerken in Noord- Brabant, Limburg en Zeeland heeft in navolging van het moderamen van de raad van kerken verklaard, dat de benoeming van mgr. J. Gijsen tot bisschop van Roermond geen aanlei ding mag zijn om de oecumenische verbondenheid der kerken op te zeg den. 'Juist nu wordt de onderlinge solidariteit van alle geloofsgemeen schappen en van individuele christe nen getoetst op haar geloofwaardig heid', aldus de verklaring, die behalve door mgr. Ernst en mgr. Blyssen ook door mgr. J. Gijsen zelf is onderte kend. In zijn verklaring wijst de kardinaal- aartsbisschap van Keulen erop, dat hij op 21 februari geen partij (dus de CDU) had genoemd. Hij had alleen gezegd, dat een katholiek parlements lid niet zijn stem mag geven aan een wet, die de bescherming van het on geboren leven prijs geeft, en ten tweede, dat een gelovige katholiek niet op een afgevaardigde mag stem men, die zulks wel doet. Naar aanleiding van de beschuldiging, dat hij zedelijke opvattingen der ka tholieken bindend wil opleggen aan niet-katholieken, merkt mgr. Hoeffner op. dat het bij de bescherming van het ongeboren leven niet gaat om een specialiteit van de katholieke kerk. Hij wijst er o.m. op, dat de artsenka mer, het wetsontwerp afwees, zich daarbij beroepend op de verklaring van de wereldorganisatie van artsen ln Oslo twee jaar geleden. De discussie in Duitsland over de abortus is ontstaan na het plan der regering Brandt om paragraaf 218 van het West-Duitse wetboek van straf recht te wijzigen. De wijzigingsvoor stellen van de regering willen schrap ping van deze paragraaf en vrijgave van abortus onder een reeks voor waarden. Kardinaal Hoeffner gaat in zijn nieu we verklaring ook in op het hem gemaakte verwijt, dat hij voorbijgaat aan het feit, dat de nieuwe wetsont- r wordt, aldus was ongeveer de redenering, tegenwoordig zoveel ge daan voor de jongeren met bijzondere diensten en dergelijke, laten we nu eens extra aandacht aan de mensen op leeftijd geven. En zodoende was er 's middags in de Jachtlaankerk een dienst met een liturgie, zoals die in de tijd van de mannen-broeders en de vrouwen-zusters gemeengoed was. Voorganger was dominee A. S. Tim mer, emeritus-predikant van Rotter dam, die vroeger in Apeldoorn heeft gestaan en daar nu ook weer woont. Hij hield een preek over het thema 'kontrasten', naar aanleiding van 1 Corinthe 15 vers 58) verdeelde deze in vier punten en liet ongeveer hal verwege 'tussenzang' zuinigen De on bruik geraakte voorlezer was ook nieuw leven ingeblazen: ouderling E. Brouwer las uit de Heilige Schrift, uiteraard in de oude vertaling.* door H. Biersteker De leiding van de Evangelische Kirche in Deutschland (EKD) heeft de laatste tijd de neiging om de fractiekamer van CDU-CSU- politici op de tenen voorbij te gaan, alsof het een hotelkamer met jongehuwden be treft. 'Bitte nicht storen' schijnt het motto te zijn voor de kerk nu de oppositie tegen Willy Brandts oostwaartse beleid zich gereed maakt voor de beslissende debatten. Men doet alsof één ongege neerde meningsuiting in deze broedtijd afschuwe lijke gevolgen kan hebben voor kerk, staat en continent Een illustratie daarvan was een verkla ring van dc raad van de EKD van 20 maart waarin uitdrukkelijk een stellingname voor één der beide partijen inzake de ratificering van de Ostvertrëge werd afgewezen, ofschoon de politici werden aangemoedigd 'op de weg van de verzoe ning met de oostelijke buurlanden voort te gaan' Het geheim van deze geheelonthouding is overi gens volgens ingewijden, dat de leden van de raad zelf over de partijen verdeeld waren. Ben man als Richard von Weiszacker is tegelijkertijd een topfi guur in de kerk en in de CDU en dat maakt de zaken niet eenvoudig. Beslissende uur De verlangde zelfbeheersing nu het beslissende uur nadert is overigens niet opgebracht. Op 29 maart verbraken 25 prominente theologen (waar onder verscheidene bisschoppen) en leken het stilzwijgen door zich vierkant voor de onderteke ning van de verdragen uit te spreken. De pogin gen van de Bondsregering om tot een regeling met de oostelijke ouurlanden te komen is niet vrij van risico's en vervult niet alle wensen, maar een afwijzing van de verdragen zou naar alle waarschijnlijkheid een veel groter risico met zich brengen', zeiden zij. "Wij menen overigens dat de verdragen van Moskou, Warschau en Berlijn juist die bijdrage tot de vrede mogelijk maken, die alléén de Duitsers in de Bondsrepubliek kunnen geven en die onze buren in Oost, en West van ons verwachten mogen. Daarom ontmoeten ze ook internationaal vrijwel eensgezinde instemming, ze ker ook in de oecumene. Niet alleen in de Bondsrepubliek, maar ook voor de wereldopinie zou de afwijzing ervan grote teleurstelling oproe pen'. De ondertekenaars herinnerden aan hel memorandum over de Oder/Neissekwestie dat de zelfde raad van de EKD, die nu zo voorzichtig doet. in de herfst van 1965 heeft uitgegeven. Daarin heeft de Evangelische Kirche gewaar schuwd het benutten van de geboden kansen niet voor onbepaalde tijd uit te stellen. Thans hebben de politici geprobeerd 'deze eerste stoot tot politieke werkelijkheid te maken en daarbij do belangen van ons volk in acht te nemen', aldus de verklaring. De handtekeningen eronder hebben zonder twijfel de meeste onrust gewekt in de gelederen van de oppositie. Misschien nog niet eens §rote. namen van theolo- gen als Moltmann, Heinz Eduard Todt en Heinz Zahrnt, de Bonhoeffer-biograaf Betge. de filosoof Georg Picht, de atoomfysicus en filosoof Carl Friedrich von Weiszacker (de broer van Richard) cn de voorzitter van de EK -synode, prof. Ludwig Raiser Maar wel de hier minder bekende namen van bisschop Heintze, kerkpfesident. Hild en prai ses Immer, die gewoonlijk minder vooroplopen en zich meer in de nabijheid van de CDU bevinden. Die bleken zelfs de zaak gestart te hebben en de bovengenoemde persoonlijkheden ervoor gepord te hebben! Verdroten Dat heeft nu de leidende bisschop van de Vere nigde EvangeLisch-Lutherse Kerk van Duitsland (de grootste partner in de EKD) Hans Otto Wölber zeer verdroten. Nu had de raad eenstem mig zo'n mooie verklaring gevonden en nu zijn er tóch weer personen met dezelfde kerkelijke ver antwoordelijkheid die daar onderuit duiken, ver klaarde hij. Wölber noemde het een slag voor de de gemeenschap van kerken in de EKD. Hij ver maande de ondertekenaars dat zij niet het monopo lie van de verzoening hebben' en dat er bekende evangelische persoonlijkheden' zijn, zoals Richard von Welszëcker of de vroegere minister van buitenlandse zaken Gerhard Schröder 'die een andere of herziene weg naar verzoening zoeken'. Kort daarop bedierf de invloedrijke oud-bisschop Hans Lilje ook dét weer door koeltjes op te merken dat er geen alternatieven voor de verzoe ningspolitiek van Brandt bestaan 'Door de verklaring van leidende persoonlijkheden van de Evangelische Kirche over de verdragen wordt voortgezet, wat met het memorandum van 196g is begonnen. De namen van de onderteke naars bewijzen, dat niet slechts een groep in deze kerk maar een groot deel van de gezamenlijke kerken de vredespolitiek van de Bondsregering ondersteunt'. Vreugdebetoon Richard von Weiszacker Dit vreugdebetoon was voor de CDU/CSU fractie in de Bondsdag aanleiding om de 'besturen van de Evangelische Kirche te vragen, 'zich van die theologen en leken te distanciëren die zich voor de ratificatie van de verdragen hebben uitgespro ken'. Die pijnlijke toestand had de raad van de EKD door zijn weigering partij te kiezen willen voorkomen. Hij is namelijk in een situatie beland waarin hij alsnog partij moet kiezen! Zeven jaar geleden toen er veel meer moed voor nodig was omdat de zaak potdicht zat bracht de raad (in een andere samenstelling) deze' moed wèl op door het omstreden memorandum uit te geven De risico's die met zo'n beleid verbonden waren, schenen toen veel groter dan thans. Het zou inderdaad te gek zijn geweest als ontwerpers van dat memoran dum. dat het klimaat voor Brandts politiek heeft helpen scheppen, nu in een beslissend stadium hun mond hadden moeten houden. werpen aan geen enkele vrouw de abortus willen opleggen. De vrouw is vrij er gebruik van te maken of niet. Het gaat er alleen maar om de abor tus onder bepaalde voorwaarden straf vrij te laten. De kardinaal gaat van een andere visie uit. Hij zegt: 'het wetboek van strafrecht heeft tot doel de rechten de rstaatsburgers te beschermen. Zon der die basisrechten geen maatscnap- pijbestaan. Het recht van de mens op leven komt daarbij als nummer één, en daaronder valt dan als heel speci aal geval het ongeboren leven. Het wetboek van Strafrecht moet bijzonder het ongeboren leven beschermen om dat het nu bedreigd wordt.' In verband hiermee wijst hij erop, dat vrijgave van de abortus vernieti gende uitwerking heeft op de eerbied voor de onaantastbare waardigheid van het menselijke leven. Hij noemt met name de euthanasie op ongenees lijk zieke mensen en op ongboren levens, die lichamelijk of geestelijk onvolwaardig zijn. Het is ongeveer hetzelfde als bij de diefstallen in de grote warenhuizen, meent de kardi naal. Wanneer zij die strafvrij zouden maken in gevallen, dat de waarde van het gestolene niet boven 30 mark uitkomt, dan zou dit niet alleen ver nietigend zijn voor de warenhuizen maar ook voor het zedelijk bewustzijn inzake Jiet mijn en dijn, aldus kardi naal Hoeffner. DE> „li nni APELDOORN De gereformeerde kerk van Apeldoorn heeft afge lopen zondag de klok een halve eeuw teruggezet. Zij hield speciaal ten gerieve van de ouderen (maar de jeugd ontbrak evenmin) een kerkdienst oude stijl. Er werden uit een vol gemoe vele bekende en geliefde psalmen^ in de oude berijming gezongen, zoals de 84ste en aan het einde de 150ste. Verder een enkel lied uit de 29 gezangen, o.a. 'U Heilig Godslam lo ven wij'. Organist E. Jonker speelde langzamer dan tegenwoordig pleegt te worden gedaan. Voor en na de dienst speelde hij melodieën, die op zijn minst tot meeneurieën uitnodigde. Mogelijk wordt een dergelijke dienst nog eens herhaald. Niet als een kerk- museaal-aardigheidje. En ook niet om dat de ouderen de huidige diensten niet zouden kunnen waarderen, al blijven sommigen er kritisch tegeno ver staan. Maar gewoon omdat men het al dan niet romatische, doch zeker niet ongerechtvaardigde heimwee naar de vroegere kerkdienst (naast nieuwe re vormen) positief wil erkennen. VERANDER DIE BOOM Wie wel eens gelezen heeft ii 'preken van de heilige pastoor Ars' Jean-Baptiste Mane Via] 1786-1859) is daarin getroffen, alleen door de originaliteit van dachten, maar ook door het optim ,h( van deze boeteprediker als geet der. Terwijl in veel christelijke ken in de 19de eeuw een bijna rige toon van mocht het nog gebeuren' wordt aangeslagen, {j^d Vianney het verhaal van Maria dalena aan om zijn hoordens i wekken tot een krachtdadige ver^E ring. "Maar, zult ge misschien werpen, ik heb altijd zondig gelLj' Ik ben maar een slechte boom que geen goede vruchten kan dragen. j0 kan altijd nog, broeders, en ik t <je leren hoe. Verander die boom vi gjn grond af, giet hem met ander no mest hem met andere mest en gt ver zien dat ge voortaan goede vrui ent zult voortbrengen, al hebt ge in |ge: verleden nog zulke slechte gedn Toch hebben zijn preken hem beroemd gemaakt. Emile Erens n ons dit in zijn 'De heilige pastooi Ars' duidelijk. Het is zijn ongel* versterving geweest, gepaard metire immense biechtpraktijk en de wo vei lljke genezingen die zijn gerucht heel Frankrijk verspreidden. Toch de lezing van de biografie van dan tegen. Men houdt het niet uiens bladzijden lang stalen van de i irer radicale askese en wrede zelfk ding te vernemen. Ook de wonde halen beginnen langdradig te wo i 1- Terug naar de preken vraagt zich af of hier wel terecht van 'heilige' gesproken is. Een bei mens, ongetwijfeld, een diep geestelijke, en tegelijk een mei vangen in een aantal afschu' leerstellingen, hoe 'ongeleerd' hi was. 'Ik ben voor de hel' roepl prgens uit. Men is geneigd aai middeleeuwen te denken. Maar zal het zeggen, had hij wel gelijk iemand hem vroeg waarom hij zo schreeuwde als hij preekte zacht sprak als hij bad. en hij woordde: God hoort mij toch maar de mensen zijn doof. tol de >ew epiA NED. HEF. KERK Beroepen: te Oude Tonge: H. Ve zen te Lopik. Toegelaten tot evangeliebedienini Jonkman. Prins Willem Alexa park 3 te Veenendaal: L. J. de Lc n Mulderstraat 41 B te Utrecht; Schoonheim, Tulpstr. 32 tc Utr n die tevens beroepbaar is. CHR. GEREF. KERKEN Beroepen: te Zeist: P. den Butti Bunschoten. GEREF. KERKEN Bedankt: voor Oude Pekela: G. man te Lioessens (verb. ber.). EL) 'Slechts een schreeuw' doorïT d'Ambrosio. Uitg. Elsevier te Am EK dam. 223 blz. Prijs ƒ12,50. 'Slechts een schreeuw' met als oi titel 'Een psychiater vecht vooi redding van een kind', is de beha |cc:0 lingsgeschiedenis van een 'veilig borgen' zwakzinnige. D'Ambrosio, jonge psychiater neemt alvorens een praktijk opbouwt een hope^. d geval aan, iemand die niet tot is groep behoort waarvoor een kost psychiatrische behandeling is w( "5 legd. Laura, een mismaakt meisje, 1: op anderhalf jarige leeftijd 'r haar schizofrene ouders in een bi pan op het vuur werd gezet. Laut bM) twaalf jaar als de schrijver aan dag behandeling begint; zij is door ar klas en psychologen als hopeloos zwa nig opgegeven. Tot nog toe heef nooit gesproken. Na een onder naar de achtergronden en geschit8) nis van haar schizofrene ouders 1 ei gint hij aan een behandeling, die uii na drie jaar resulteert in een et }as contact. D'Ambrosio heeft niet al een roman willen schrijven. Hij rijd tigt met zijn boek ook de aandach »o de kindermishandeling. Het 1 [*ei speelt weliswaar in Amerika. 1 0nd ook Nederland kent dit kwaad, worden in ons land jaarlijks onge 120 kinderen door hun ouders ged j.™ terwijl voor de mishandeling van li 12.000 kinderen medische behandt noodzakelijk blijkt. Van een verslaggever DEN HAAG Dit najaar zal u vierde deel van de in totaal aclLg, negen delen omvattende gesch schrijving van prof. L. de Jong het Koninkrijk der Nederlanden i: tweede wereldoorlog verschijnen. Tot nog toe zijn van de reeks delen verschenen: Voorspel, Neut^ntt en Mei '40. JJJ Bij de verschijning van het deel. in maart 1970 heeft dr. De I al meegedeeld dat de samenstel src- van het vierde deel, dat met jj* bezettingsjaren begint, aanziei Jjj meer tijd zou vergen. - roe üs. 'dei hui

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1972 | | pagina 2