Getuigenis kan gereformeerde
gezindte gestalte gaan geven
!R
Scheiding kerk en staat in Zweden
Prof. Van Niftrik ('ik ben niet woedend'):
Trouw
Kwartet
Laatste Horst-cahier
(nr. 42) verschenen
Suriname wil over
spelling meepraten
'Kampen' steunt
kritiek van VU
op synodebesluit
Soepelheid gevraagd
bij toelating
van niet-joden
PROEF OP DE SOM
vandaag
Massale hysterie
bij bedevaart
Beroepings-
ADRES:'werk
Man bekent oplichting
in 56 Limburgse gemeenten
Boekcnetalage
TROUW/KWARTET DONDERDAG 6 APRIL 1972
KERK RIWEM.AM)
door A. J. Klei
.Vis alles volgens de plannen verloopt, rijdt prof. dr. H. Jonker de 20ste april naar Woudschoten, om
daar voor liet contactorgaan van de gereformeerde gezindte over het ook door hem ondertekende ge
tuigenis te spreken, en neemt prof. dr. G. C. van Niftrik, die aan de wieg van het getuigenis heeft ge.
staan, op 27 mei de trein naar Zwolle, waar het confessioneel gereformeerd beraad een bijeenkomst
aan dit veelbesproken stuk wijdt. Met andere woorden, de discussie over het getuigenis gaat nog steeds
door en heeft ook de grenzen van de hervormde kerk overschreden.
Wat vindt prof. Van Niftrik van deze
niet aflatende en misschien zelfs nog
groeiende belangstelling? Hadden de
opstellers van het getuigenis zoiets
verwacht?
Prof. Van Niftrik: We hebben dit
stellig niet verwacht en we zijn dan
ook geweldig verrast En als je nu
ziet dat er ook veel en goede reacties
zijn gekomen van vrijgemaakte gere
formeerden, van christelijke gerefor
meerden en uit de kring van de
gereformeerde gemeenten, dan mogen
we toch wel vaststellen dat we iets
gezegd hebben dat verder reikt dan
de hervormde kerk. Ik ga een stapje
verder, ik denk dat de gereformeerde
gezindte, waar Groen van Prinsterer
over sprak en die altijd een wat
mistig bestaan heeft geleid eigen
lijk was het tot dusver meer een
mystieke grootheid dan levende wer
kelijkheid ik denk dat de gerefor
meerde gezindte dank zij het getuige
nis wel eens gestalte zou kunnen
aannemen. We zouden om te begin
nen eens samen kunnen gaan verga
deren.
Ter hervormde synode klaagde u over
geringe belangstelling uit de gerefor
meerde kerken. Zoudt u vandaag die
klacht nog uiten?
Ja, dat wil zeggen: klacht is misschien
een wat zwaar woord in dit verband.
Beter kan ik zeggen dat we geconsta
teerd hebben dat de gereformeerde
reacties het geringst in aantal en ook
het meest voorzichtig van toon zijn.
Ik beweer dit op grond van wat mij
al dan niet rechtstreeks onder ogen
en ter ore kwam, de naar mevrouw
Ruler gestuurde adhesiebetuigingen
moeten nog gesorteerd worden.
Hebt u voor die geringe respons van
gereformeerde kant een verklaring?
Ik dacht maar ik druk me voor
zichtig uit, want ik wil het ook nog
niet es met gereformeerden aan de
stok krijgen ik dacht dat hier
meespeelt dat de gereformeerde ker
ken dezelfde problemen hebben als de
hervormde kerk. Ze willen, dat is
duidelijk, de boel bij elkaar houden
en ze zijn daarom uiterst voorzichtig
met oordelen en veroordelen. Ik heb
daar alle begrip voor. Ik heb soms
het gevoel dat de gereformeerden met
ingehouden adem naar ons kijken:
hoe zal het daar aflopen? En ze
vinden het 't beste zelf maar zo
weinig mogelijk over deze zaak te
zeggen.
De hervormde synode gaat zich nóg
eens beraden over een stuk, dat als
kan in voorzien worden door verho
ging van de omroepbijdrage. De fabri
kanten, die niet meer bij de Ster
terecht kunnen, zullen weer de adver
tentiekolommen van de dagbladen
gaan vullen en daarmee de dagblad
pers weer lonend maken. Iedereen is
zo geholpen: tv-kijker, radioluisteraar,
krantenbedrijf en consument, en dat
zonder dat iemand de dupe wordt.
Mijn voorstel luidt dus: schaf de Ster
reclame afl
Emmen
K. Vegter
Partij
De redactie behoudt zich het recht voor om
ter opname In deze rubriek Ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te 6even. BIJ
publlkatlc wordt met dc naam van de
Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan dc heer Joh. C. Francken.
accretarlB van de hooldredacUe van Trouw-
Kwartet, Postbus 859. Amsterdam.
Sterreclame
Het eindverslag van do commissie-
Rooy over de financieel moeilijke po-
sitie van het dagbladbedrijf noopt mij
tot de opmerking dat niemand om de
Sterreclame zit te springen, en als het
anderen gaat als mij zullen velen
zelfs het volledig wegblijven van deze
ongewenste gast in de huiskamers
toejuichen. Nu valt door het opheffen
van de Ster natuurlijk een belangrijk
bestanddeel van de inkomsten van de
omroepverenigingen weg, maar daar
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Dagolijlc» beiluur; 8. Bol, Den
Hoog; 'dr. E. Bleuminlc, Pateis-
wolde; mr. G. C. van Dam,
Nootdorp: W. A. Fibbe, Roller-
dom; J. lanjer. Utrecht; drs. J.
W. de Pouj, Den Hoog,- J. Smol-
lenbroek, Wassenaar.
Overige leden van het olgemeen
bestuur; K. Abmo, Amsterdam;
H. A. de Boer, IJmuiden; Th.
Brouwer, Assen; mr. dr. J. Don-
ner. Den Haag; J. van Eibergen,
Schoorsbergen; mr. K. von
Houten, Wogeningen; ds. O. T.
Hylkema, Billhoveni Joc. Huijsen,
Delft; mevrouw M. C. E. Klooster-
mon-Fortgens, Voorschoten; me
vrouw J. G. Krooyeveld-Wouters,
Keerhugowaard; prof. dr. G. N.
Lommens, Noorden; ds. F. H.
Londsmon, Den Hoog; H. de
Mooij, Rijnsburg; prof. dr. G. C.
van Niftrik, Amsterdam; H. Olie-
vanger, Buitenpost; mr. dr. J.
Ozinga, Lunteren; dr. A. Veermon,
Rijswijk (Z-H); H. H. Wemmers,
Den Hoog; drs. R. Zijlstro, Oosfer-
lond (Zld).
Directie:
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredoctie:
J.de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Gem.giro
X 500.
Tussen de drie christelijke partijen,
KVP, CHU en ARP is op het ogen
blik intensief overleg gaande m.b.t.
een nieuw op te richten partij. Voor
zeer velen in de ARP neemt de
leiding t.a.v. het uitgangspunt een
onaanvaardbaar weifelende houding
aan. Hiervoor is wel een verklaring te
geven. Een stagneren van de samen
werking of zelfs een stopzetten moet
tot elke prijs voorkomen worden. Met
de erkenning van de bijbel als het
enige uitgangspunt in de nieuw op te
richten partij moet dan zelfs maar
gemarchandeerd worden- Als de le
den niet snel in aktie komen zal men
in de top akkoord gaan met vage for
muleringen als: de nieuwe partij moet
zich bewust onder de kritiek van het
Evangelie willen stellen en de nieuwe
partij moet zich openstellen voor ie
dereen die zich kan vinden in het
mens- en maatschappijbeeld van de
groep (aldus Trouw/Kwartet van 31
maart jl.) Laat daarom ieder die het
niet eens kan zijn met een dergelijke
grondslag van de nieuw op te richten
partij al het mogelijke in het werk
stellen om van de ARP-delegatie in
de Contactraad te eisen dat zij geen
genoegen zal nemen met een semi-
christelijke partij of zoals Biesheuvel
op 2 maart in Leeuwarden zei We
zullen moeten streven naar één grote
christelijke partij en geen surrogaat
daarvan. Men mag toch niet aanne
men dat deze opmerking bedoeld was
ora eventuele kritiek uit Friesland
reeds bij voorbaat de mond te snoe
ren?
Sint Annaparochie
G. J. Klifman
Urk
In het ingezonden stukje 'Urk'
Trouw-Kwartet van 24 maart j.l. van
dr. P. H. van Gorkum te Zeist, trof
het mij hoezeer de schrijver reeds is
beïnvloed door, wat hij noemt kran
ten lezen en televisie kijken. De Ur-
kers lopen volgens dr. Van Gorkum
dubbel achterop en naar ik ik meen
hij zelf dubbel voorop. Welke conse
quenties moet de Synode trekken ten
opzichte van de kerkeraad van Urk?
Aktie zegt hij. Wordt hiermede be
doeld een soort van geloofsvervolging,
door de synode, van kerkeraden welke
hei Woord van God hoger achten dan
dat van een mens? Hier spreekt de
antithese, hopelijk nog onbedoeld, een
duidelijke taal. De geschiedenis is
bezig zich te herhalen. Advies aan dr.
Van Gorkum: het oog naar boven,
kijkkast dicht en de bijbel open.
Harskamp
J. L. Rodenburg
Angola
Het Angola-comité is tegen Portugal
en voor Angola. Maar waarom horen
we dan nu niets van dat comité?
Nu voor/tijdens/na het voetballen
met Portugal (Benfica). Tegen Portu
gal betekent m.i. geen portwijn en
geen Portugees voetballen- Maar zo is
het onoprechte Angola-comité nu een
maal. Nu doet zij nietsnu zij
werkelijk tegen Portugal kan ageren.
Maar het ging ook niet om Portugal
of Angola. De gehele actie is gericht
tegen het Westen, tegen Nederland,
tegen de eigen economie, die moet
kapot Nogmaals het comité is onop
recht anders zou zij (le) geen actie
voeren tegen het dagelijks bestaan
van de Angolees, (2e) zich hebben
gedistantieerd van zaagmolenmoorde-
naarspraktijken, (3e) de uitnodiging
van Portugal ter plaatse te gaan kij
ken hebben aangenomen, (4e) duide
lijk en met dezelfde kracht (als tegen
de koffiehandel) actie voeren tegen
voetballen (kijken) met Portugezen.
Ede
H. Meijer
min of meer officiële reactie op het
getuigenis de wereld, althans de her
vormde kerk in moet. Is zo'n synodale
reactie nu wel nodig?
Ik heb geen behoefte aan zo'n stuk
van de synode om de eenvoudige
reden dat je daarvan niets kunt ver
wachten. Dat is trouwens in de zitting
van februari ook al gebleken. Want
hoe gaat het? Ze stellen een commis
sie samen, waarin alle richtingen ver
tegenwoordigd zijn en dan komt er
nooit zoiets uit als een geloofsgetuige
nis. Wat dit betreft, val ik graag ds.
Groenenberg bij, die geschreven heeft
dat ons stuk zijn werk doet zonder
synodaal zegje.
Ds. Groenenberg maakte ook aanmer
king op de samenstelling van liet
forum op de predikantenvergadering,
als over het getuigenis gediscussieerd
zal worden
Terecht! Ik neem het de heren orga
nisatoren uiterst kwalijk, dat ze het
forum zó samenstelden: één man van
wie je een goed woord voor het
getuigenis kimt verwachten en voor
de rest tegenstanders. Op die manier
krijg je geen echte dialoog, dit wordt
meer iets van: fijn onder mekaar het
getuigenis afkraken! Overigens ben ik
het niet in èlles met ds. Groenenberg
eens.
Op welk punt dan niet?
Hij schreef: professor Van Niftrik is
woedend en woedend en woedend.
Nu, ik ben niet woedend. Ik ben aan
de ene kant verwonderd over en
dankbaar voor de tienduizenden in
stemmende reacties uit onze kerk en
aan de andere kant ben ik terneerge
slagen en moedeloos vanwege de ma
nier waarop theologen hebben gerea
geerd. Maar dat is heel iets anders
dan woedend zijn. Kijk, er zijn din
gen waar ik me moeilijk overheen
kan zetten. Zoals wanneer iemand
praat over gestolde lava als je iets
met je hart geschreven hebt. Jaja,
Buskes zei dat: gestolde lava. En dat
drukt me neer, dat maakt me ellen
dig. Ik ben best in staat te debatte
ren, trouwens dat weten de mensen
wel, maar als iemand je zo slecht
verstaat, je zo volkomen misverstaat,
dan word ik sprakeloos.
Over dr. Buskes gesproken, in het
interview dat dr. Puchinger met de
Leidse academiepredikant J. A. Eek
hof had, zei deze dat er tussen u en 1
Buskes geen wezenlijk verschil Is. ook
niet inzake politieke en maatschappe-
lijke verantwoordelijkheid, maar dat I-| Anf/j /wPpHcP K Pl*li"
u alleen ln uw politieke stelllngname 11UU1U IVC1IV
verschilt. Bent u het rtanrntee eens7 Josefson OVerfeden
Ja, althans, ik heb altijd gedacht dat
en we moeten daar niet te lang mee
wachten.
Tot slot een heel andere vraag. On
langs preekte u ln Huizen voor de
buitengewone wijkgemeente, terwijl
de mede-ondertekenaar van het getui
genis ir. J. van der Graaf in datzelfde
Huizen in de 'gewone' hervormde ge
meente als ouderling dienst deed. Hoe
ervaart u zoiets?
Ik heb hieraan eerlijk niet gedacht
toen ik in Huizen preekte. Maar een
paar weken geleden sprak ik in Har
derwijk over het getuigenis en daar
waren zowel mensen van de gerefor
meerde bondsgemeente als van de
buitengewone wijkgemeente bij. Toen
werd er van beide kanten opgemerkt:
nu zitten we wel bij elkaar, waarom
kan dat 's zondags niet? Maar je moet
je natuurlijk niet op de zaak verkij
ken en menen dat alles rond is als je
samen je kunt vinden in het getuige
nis. Je moet ook niet alles in één
keer willen. Wij'hebben als opstellers
van het getuigenis gezegd wat we in
de gegeven situatie meenden samen te
moeten zeggen, maar daarmee zijn
bijvoorbeeld de theologische verschil
len die er tussen Van Itterzon en mij
of tussen Jonker en mij zijn, niet
van-de baan geveegd. Nu ik het erover
heb, ik zou wel willen dat de mensen
ophielden met te denken en te schrij
ven dat het getuigenis een affaire is
DRIEBERGEN De serie Horst-ca
hiers van Kerk en Wereld in Drieber
gen houdt op te bestaan: men is in
verband met de hoge produktiekosten
niet in staat de reeks voort te zetten.
Voor publikatie van onderwerpen die
Kerk en Wereld na aan het hart
liggen is nu samenwerking gezocht
(en gevonden) met Prisma-lectuur-
voorlichting.
Het laatste Horst-cahier, nr. 42, is
geschreven door drs. Anne van der
Meiden, voorlichtingsman van de rijks
universiteit te Utrecht, en heet:
'Consumptie en communicatie'. De on
dertitel is: 'Vermoedens in houtskool',
waarmee (ook) gezegd wil zijn dat
Horst-cahiers nimmer beoogden kant
en klare studies weg te geven: het
ging meer om bijdragen tot opinievor
ming en tot voortgezette discussie
over allerlei zaken. Drs. Van der
Meiden houdt zich in dit laatste ca
hier bezig met verschijnselen in het
consumptieve en communitieve vlak,
welke op een bepaalde manier uit
drukkingsvormen zijn van ons moder
ne leven (prijs 2.50 te bestellen bij
Kerk en Wereld. De Horst 1. Drieber
gen, giro 214.945).
het zo lag. Maar gelet de felheid van
Buskes' reactie kon het wel eens zijn,
dat dit duidt op een theologisch ver
schil tussen ons. dat tot nu toe niet
aan het licht kwam.
Ds. Eekhof vindt dat u met een fles
wijn onder de arm naar elkaar toe
moet stappen
O, daar ben ik toe bereid. Maar er is
een situatie geweest, dat was na dat
stuk van Buskes in Hervormd Neder
land, dat was werkelijk bar en
boos... er was een moment dat het
beter was dat we niet gingen praten.
Ik heb toen gezegd: laten we elkaar
niet ziek maken. Maar het moet na
tuurlijk bijgelegd worden tussen ons,
STOCKHOLM (LWI) Op 64-jarige
leeftijd is overleden aartsbisschop Ru
ben Josefson van Uppsala, het hoofd
van de lutherse kerk in Zweden.
Josefson was gastheer van de assem
blee van de wereldraad van kerken in
1968 in Uppsala. Hij was lid van het
uitvoerend comité en van het centraal
comité van de wereldraad. In 1967
werd hij aartsbisschop van Uppsala en
daarmee geestelijk hoofd van de
Zweedse kerk. Josefson was een theo
loog van naam, die belangrijk heeft
bijgedragen aan de zogenaamde Lu-
ther-renaissance in zijn land. De laat
ste jaren speelde hij een leidende rol
in de besprekingen met de regering
over een nieuwe verhoudng tussen
kerk en staat in Zweden.
Prof. dr. G. V. van Niftrik
van louter confessionelen en gerefor
meerde bonders. Ze vergeten dat ou
dere rechtse ethische theologen als
Bakhuizen van den Brink, Van Unnik
en Vriezen het stuk ook ondertekend
hebben.
SCHIPHOL 'De Nederlandse spel
ling is niet alleen een zaak van Ne
derland en België, maar ook van Suri
name'. Dit zei de Surinaamse minister
van justitie en politie, dr. J. Adhin,
op Schiphol vóór zijn vertrek naar
Suriname. 'Ik ben blij dat minister
Van Veen positief staat tegenover on
ze wens om inspraak in deze zaak. Ik
heb hem gevraagd naar Suriname te
komen om over de invoering van een
nieuwe spelling te komen praten', zei
dr. Adhin.
De Surinaamse bewindsman, die voor
overleg binnen de koninkrijkscommis-
sie naar Nederland was gekomen,
heeft tijdens zijn verblijf in ons land
ook besprekingen gevoerd met de mi
nisters Lardinois en Van Agt.
KAMPEN Uit Kampen is een lijst
met 119 handtekeningen van een
aantal hoogleraren, leden van de we
tenschappelijke en technische staf en
studenten van de theologische ho
geschool der gereformeerde kerken
aldaar gestuurd naar de gereformeer
de synode. De ondertekenaars (onder
wie de hoogleraren dr. J. T. Bakker,
dr. A. G. Honig en dr. G. Th. Rothui
zen) geven hiermee te kennen dat zij
de brief ondersteunen, die een aantal
theologen van de Vrije Universiteit te
Amsterdam eerder naar de synode
zond en waarin dezen het synodebe
sluit inzake het anti-racismefonds van
de wereldraad van kerken bijzonder
betreurden. 'Kampen' vraagt, net als
de VU-theologen, de synode of zij in
haar zitting van eind april op deze
beslissing kan terugkomen.
JERUZALEM Volgende maand zal
in Israël een grote campagne worden
gevoerd om het rabbinaat te bewegen
tot meer soepelheid bij het toelaten
van niet-joden tot het jodendom. Het
hoogtepunt van de actie valt in de
tijd van het Wekenfeest (het Joodse
pinksteren). Bij het Wekenfeest
pleegt de geschiedenis van Ruth de
Moabietische te worden gelezen. Zij
ging tot het jodendom over en was de
grootmoeder van koning David.
De actie is in het leven geroepen
door rabbijn Menachem HaCohen, de
geestelijke raadsman van de Hista-
droet, de grote Israëlische vakbond.
Het zit hem vooral dwars, dat de
rabbijnen de toetreding tot het joden
dom van leden van kiboetsiem zo star
behandelen. Volgens hem weigeren de
rabbinale hoven niet-joodse leden van
kiboetsiem in het jodendom op te
nemen, omdat 'de kiboets geen achter
grond is voor joods leven'.
(ADVERTENTIE)
H.N., Weekblad voor kerk, cultuur en
samenleving, 3 maanden op proef voor
ƒ5,-.
Probeer het eens.
Ik abonneer mij
NAPELS (KNP) Kardinaal Ursi
van Napels en vijftien bisschoppen
van Campania hebben met hun ver
bod, om van de jaarlijkse processie
naar de Madonna dell'Arco een ker
mis te maken, niets bereikt. Ook dit
jaar namen meer dan 200.000 mensen
aan de processie deel, die van 's
morgens zes tot 's avonds zes duurde.
Net zoals in voorgaande jaren kwam
het ook deze keer weer tot talrijke
scenes van hysterie en fanatisme.
Veel vrouwen, maar ook jongeren,
werden door de grote physieke in
spanningen het slachtoffer van epilep
tische- en krampaanvallen.
Het gebruik wil namelijk, dat de
pelgrims de bedevaartsroute bloot-
voets afleggen en geen moment mo
gen stilstaan. Is men eenmaal in de
bedevaartskerk aangekomen, dan
moeten de pelgrims op de knieën de
weg van het portaal tot aan het altaar
afleggen. Meer dan 800 personen zou
den tijdens deze bedevaart in een
eerstehulppost behandeld zijn. De kar
dinaal en de ibisschoppen hadden vori
ge week in een herdelijk schrijven de
gelovigen dringend verzocht deze pro
cessie niet te houden, in ieder geval
alle gevallen van fanatisme te vermij
den.
Dit verbod van de bisschoppen heeft
in de hele streek rond Napels grote
beroering veroorzaakt. Men verweet
de bisschoppen een eeuwenoud ge
bruik (de processie wordt vanaf 1450
gehouden), dat eeuwenlang is geto
lereerd en door de kerk zelfs is
aangemoedigd nu plotseling <te willen
verbieden.
op/vraag een
proefnummer
van/Hervormd
Nederland
RELIKWIEËN
In Elseviers Literair Supplement b(
spreekt Wim Zaal het boek van Patri-I
ce Boussel over relikwieën. De infor-]
matie die op tafel komt mag ingewij-1
den bekend zijn voor hen die niet
dagelijks zich met relieken bezig hoi
den zijn ze toch altijd onthutsend
genoeg. Over de geloofwaardigheid
van de kerk gesproken! Vooral ten
tijde van de kruistochten schijnen alle
mogelijke personen in het nabije oos
ten aan min of meer officiële kerke
lijke figuren de meest bizarre 'over
blijfselen' van heilige personen en
plaatsen te hebben geleverd. Maar di
in zulk een veelvoud dat een abt in
het jaar 1206 in diepe ernst gezegd
moet hebben: 'Door Gods genade
dit het zesde hoofd van Johannes de
Doper dat ik mag kussen'. Pakhuizen
vol relieken hebben in die tijd Euro
pa overstroomd en ervoor gezorgd dat
elke kerk z'n schrijn kreeg en daar
mee z'n aparte bron van inkomsten, 't
Is maar dat u weet dat u vast en
zeker bedrogen wordt wanneer u in
de komende vakantie de aandrang
voelt opkomen om ergens in een kerk
de beroemde schrijn van het een of
ander te betreden, uiteraard tegen
betaling van een zeker bedrag. In de
reliekenverering hebben we te doen
met de meest primitieve poging om
het heil in Christus tegenwoordig te
stellen. Wat Is immers eenvoudiger
dan 't een of ander voorwerp te
kussen of even aan te raken? Men
heeft dan contact gehad met het heil-
Want dat is het geloof dat erachter
zit en er de ernst aan gaf. De ernst
van de kitsch. Een bedrag dat minder
onschuldig is als het lijkt Niet alleen
dat het talloze weldenkende mensen
totaal van de kerk vervreemd heeft,
maar ook dat het miljoenen afgehou
den heeft van de werkelijke tegen
woordigheid van het heil nl in de
verkondiging van het Woord en het
ontvangen van doop en avondmaal,
waardoor het nimmer tot een per
soonlijke ontmoeting kwam. De leven
de Heer van Pasen werd opgesloten
in een ding. En dat kan ook op veel
andere manieren, maar aan, dit extre
me kan het althans duidelijk gede
monstreerd.
PLAATS:
GIRONUMMER:
Abonnementsprijs 16,per halfjaar;
32,per jaar. Abonnementen kun
nen elk ogenblik ingaan.
Bon - ingevuld in BLOKLETTERS - in
envelop (zonder postzegel) verzenden
aan:
Hervormd Nederland.
Antwoordnummer 1776, Den Haag.
KERKRADE >- De politie heeft de
23-jarige vertegenwoordiger F. M. uit
Maastricht aangehouden, die heeft be
kend dat hij sinds november in 56
Limburgse gemeenten ouders van
schoolgaande kinderen heeft opge
licht Hij gaf zich uit als ambtenaar
van het ministerie van onderwijs en
'verkocht' aan de ouders een niet
bestaand tijdschrift over beroepskeu
ze. De aanvankelijke abonnements
prijs van 14,50 verhoogde hij later
tot ƒ22,50. M. zegt zelf dat hij op
deze manier ongeveer 3000 gulden
heeft verdiend.
Als het parlement het goedkeurt
Van een onzer redacteuren
STOCKHOLM Als het parle
ment het goedkeurt, zullen kerk
en staat in Zweden in januari
1983 gescheiden worden. Zweden
zal daarmee het eerste Skandina-
vische land zijn, waar een eind
komt aan de eeuwenoude band
tussen (lutherse) kerk en staat.
Vanaf 1983 zal de benoeming van
geestelijken uitsluitend door de kerk
zelf gebeuren. De staat zal niet langer
de "kerkbelasting' innen. De kerk zal
een eigen ledenadministratie met bij
drageplicht opbouwen. Het bijhouden
van de burgerlijke stand gaat van de
kerk naar de burgerlijke gemeenten
over. Het eigendom van de kerk blijft
onveranderd.
Dit werd bekend gemaakt na een
tweedaags besloten overleg onder lei
ding van de Zweedse minister van
kerkelijke zaken, mevrouw Alva
Myrdal. Als voornaamste verandering
noemde zij, dat de staat niet meer zal
kunnen meespreken in geloofsaangele-
genheden. De lutherse kerk zal voort
aan kunnen werken als 'open volks-
kerk', zei zij.
Jongeren
Het zij vooral geëngageerde jongeren
geweest, die in de Skandinavisehe lan
den in de jaren zestig een discussie
op gang hebben gebracht over de
diepgewortelde bindingen tussen kerk
en staat. Zij zetten vraagtekens bij de
integriteit van een kerk, die in zo'n
nauw contact met de regering staat.
Tegelijk liepen zij storm tegen de
'achterhaalde' structuren van de kerk,
die als even zovele obstakels ervaren
werden om het christendom op een
nieuwe wijze relevant te maken ln de
moderne pluralistische samenleving.
In Zweden staat 97 procent van de
bevolking als luthers te boek. In De
nemarken en Noorwegen is 96 procent
luthers en in Finland 93 procent.
Toch zijn er van land tot land nog
weer niet onbeduidende verschillen.
Dat varieert van Finland, waar de
kerk een officiële status, maar ook
een grote mate van zelfstandigheid
bezit, tot Noorwegen, waar zij het
meest in een positie van afhankelijk
heid leeft.
In Finland heeft ook de kleine ortho
doxe kerk (slechts 75.000 leden) tradi
tioneel de status van staatskerk. De
Deense kerk noemt zichzelf met na
druk 'volkskerk' en geen 'staatskerk'.
Zij werkt in zaken van financiën en
beheer nauw met de overheid samen,
maar heeft haar geestelijke vrijheid
behouden. In Denemarken zijn de
niet-lutherse christenen hoofdzakelijk
rooms-katholiek, terwijl in de andere
drie landen nauwelijks rooms-katho-
lieken wonen. Daar bestaan de vrije
kerken voornamelijk uit methodisten,
baptisten en pinksterbroeders.
In Zweden is de bestudering van de
kwestie op regeringsniveau het verst
gevorderd. Vorig jaar nam het Zweed
se parlement het belangrijke besluit,
om in deze overgangstijd nu reeds
subsidie aan te bieden aan de niet-
lutherse kerken. Anderhalf miljoen
gulden werd beschikbaar gesteld, waar
in ook de joodse en de moslim
gemeenschap in het land deelden.
Finland
In Finland stelden de lutherse bis
schoppen in 1966 een commissie in,
De dom van Uppsala, zetel van het
geestelijk hoofd van de Zweedse kerk.
die in 1970 met een rapport kwam.
ring nam tot nu toe geen initiatief
Een centrale conclusie: 'Thans ligt
het opperbestuur over de kerk bij de
regering, maar in de toekomst dient
dit te liggen in handen van een
vergrote bisschoppenconferentie of
een soortgelijk, door de kerk te kie
zen, orgaan'. Deze commissie zou de
regering echter zeggenschap willen la
ten behouden in zaken, die het open
bare leven betreffen. De Finse rege-
voor een onderzoek. Wel publiceerde
de voornaamste partij van het land,
de sociaal-democratische partij, in sep
tember 1971 een uitgebreid rapport,
waarin wordt aangedrongen op her
vorming.
De Finse sociaal-demokraten willen de
kerkbelasting laten bestaan, maar dan
alleen te heffen van kerkleden per
soonlijk en niet meer van hun zaken
(belastingen op ondernemingen ma
ken thans veertien procent van het
kerkelijk inkomen uit). De kerk zou
zelf verantwoordelijk moeten zijn
voor de salarissen van haar predikan
ten en andere werknemers. Bisschop
pen zouden niet langer door de presi
dent benoemd moeten worden. Wel
zou het parlement het recht moeten
houden, om synodebesluiten al dan
niet te ratificeren.
In enemarken met zijn traditioneel
sterke nadruk op de plaatselijke ge
meente als de kern van het kerkelijke-
leven is het probleem waarschijnlijk
het minst brandend. Hier is sinds
1964 een regeringscommissie bezig
met de vraag, 'of de radikale sociolo
gische veranderingen van deze tijd
structurele veranderingen in de volks
kerk wenselijk maken'.
De Noorse regering stelde vorig jaar
een commissie in. Tot de jongste
critici behoort daar bisschop Per Juv-
kam van Bergen, die onlangs op een
jongerencongres een scherpe aanval
deed op het kerkelijk establishment,
dat hij verweet geen enkel benul van
het werk van de kerk te hebben.
Overigens liet een recent opdinie-on-
derzoek zien, dat 66 procent van de
Noren geen behoefte heeft aan veran
dering van de huidige situatie.
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Huizen en te Nieuwer-
kerk a.d. IJssel: C. v. d. Bergh te
Katwijk a. Zee, die bedankte voor
Ede; te Coevorden: R. Hoen te Veen-
dam, die dit beroep heeft aangenomen.
Aangenomen: naar Zeist: P. Warners
te 's-Heerenihoek - Nieuwdorp.
Bedankt: voor Dirksland: A. Breure te
Westbroek; voor Scheveningen: K. A.
Abelsma te Wateringen; voor Bols-
ward: J. Folkertsma te Apeldoorn.
GEREF. KERKEN
Beroepbaar: J. Snijder te Muiderberg,
voorheen pred. vrijgem. geref. kerken
buiten verb.
Beroepen: te Berkel-Rodenrijs: J. Snij
der te Muiderberg, die dit beroep
heeft aangenomen.
Bedankt: voor Nijega-Opeinde: C. Zee
man te Lioessens; voor Scheemda: J.
D. Ubels te Akkrum.
GEREF. KERKEN (VRIJGJ
Beroepen: te Schildwolde: R. Timmer
man te Heenise.
CIIR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Zwolle: A. v. d. Veer te
Nieuwe Pekela.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Krabbendijke: A. Hoo-
gerland te Werkendam, die bedankte
voor Kapelle a.d. IJssel en voor Wol-
faartsdijk.
Bedankt: voor LJsselmonde: C. de Rid
der te Nunspeet.
Ismail Ivadareja Generaal van een
dodenleger. Uitgeverij: De Koepel,
Roosendaal. Prijs 17,90
Specifieke literatuur van Albanië is
jong en beperkt. Het Balkanland werd
eerst in 1921 onafhankelijk. Het uit
het Frans vertaalde boek van de jon
ge Albanese auteur Kadareja betekent
voor de wereld een kennismaking van
de literatuur van dit land, die voorna
melijk was gebaseerd op volksverha
len en volksliederen. Ismail Kadareja
groeide op tijdens de Italiaanse bezet
ting van z'n land, nadat de legers van
Mussolini het kleine gebied hadden
overweldigd. Dit zinloze avontuur
kostte Italië ongeveer 20.000 doden.
Twintig jaar later wordt een Italiaan
se generaal belast met een lugubere
opdracht: hij moet de lichamen van
z'n gesneuvelde en in Albanese aarde
begraven landgenoten repatriëren. De
ze onderneming is het hoofdthema
van een opmerkelijke roman gewor
den. De generaal wordt bij z'n rond
gang door het bergland van de voor
malige partizanen vergezeld door een
melancholieke, achterdochtige pries
ter. Kadareja heeft een zeer menselijk
verhaal geschreven, waarin prachtige
momenten voorkomen, zoals de komst
van honderden familieleden van de
gesneuvelden, die de generaal vóór
z'n missie benaderen, daarna de con
tacten met de Albanese bevolking,
fragmenten van een verbitterd verle
den, die terugkeren. Een grondtoon is
ook, dat de generaal, die door deze
arbeid een filosofisch mens wordt,
mét de lezer de wedergeboorte van
een trots bergvolk ervaart. Een roman
van internationale allure.
RFS