Getuigenis kan gereformeerde gezindte gestalte gaan geven !R Scheiding kerk en staat in Zweden Prof. Van Niftrik ('ik ben niet woedend'): Trouw Kwartet Laatste Horst-cahier (nr. 42) verschenen Suriname wil over spelling meepraten 'Kampen' steunt kritiek van VU op synodebesluit Soepelheid gevraagd bij toelating van niet-joden PROEF OP DE SOM vandaag Massale hysterie bij bedevaart Beroepings- ADRES:'werk Man bekent oplichting in 56 Limburgse gemeenten Boekcnetalage TROUW/KWARTET DONDERDAG 6 APRIL 1972 KERK RIWEM.AM) door A. J. Klei .Vis alles volgens de plannen verloopt, rijdt prof. dr. H. Jonker de 20ste april naar Woudschoten, om daar voor liet contactorgaan van de gereformeerde gezindte over het ook door hem ondertekende ge tuigenis te spreken, en neemt prof. dr. G. C. van Niftrik, die aan de wieg van het getuigenis heeft ge. staan, op 27 mei de trein naar Zwolle, waar het confessioneel gereformeerd beraad een bijeenkomst aan dit veelbesproken stuk wijdt. Met andere woorden, de discussie over het getuigenis gaat nog steeds door en heeft ook de grenzen van de hervormde kerk overschreden. Wat vindt prof. Van Niftrik van deze niet aflatende en misschien zelfs nog groeiende belangstelling? Hadden de opstellers van het getuigenis zoiets verwacht? Prof. Van Niftrik: We hebben dit stellig niet verwacht en we zijn dan ook geweldig verrast En als je nu ziet dat er ook veel en goede reacties zijn gekomen van vrijgemaakte gere formeerden, van christelijke gerefor meerden en uit de kring van de gereformeerde gemeenten, dan mogen we toch wel vaststellen dat we iets gezegd hebben dat verder reikt dan de hervormde kerk. Ik ga een stapje verder, ik denk dat de gereformeerde gezindte, waar Groen van Prinsterer over sprak en die altijd een wat mistig bestaan heeft geleid eigen lijk was het tot dusver meer een mystieke grootheid dan levende wer kelijkheid ik denk dat de gerefor meerde gezindte dank zij het getuige nis wel eens gestalte zou kunnen aannemen. We zouden om te begin nen eens samen kunnen gaan verga deren. Ter hervormde synode klaagde u over geringe belangstelling uit de gerefor meerde kerken. Zoudt u vandaag die klacht nog uiten? Ja, dat wil zeggen: klacht is misschien een wat zwaar woord in dit verband. Beter kan ik zeggen dat we geconsta teerd hebben dat de gereformeerde reacties het geringst in aantal en ook het meest voorzichtig van toon zijn. Ik beweer dit op grond van wat mij al dan niet rechtstreeks onder ogen en ter ore kwam, de naar mevrouw Ruler gestuurde adhesiebetuigingen moeten nog gesorteerd worden. Hebt u voor die geringe respons van gereformeerde kant een verklaring? Ik dacht maar ik druk me voor zichtig uit, want ik wil het ook nog niet es met gereformeerden aan de stok krijgen ik dacht dat hier meespeelt dat de gereformeerde ker ken dezelfde problemen hebben als de hervormde kerk. Ze willen, dat is duidelijk, de boel bij elkaar houden en ze zijn daarom uiterst voorzichtig met oordelen en veroordelen. Ik heb daar alle begrip voor. Ik heb soms het gevoel dat de gereformeerden met ingehouden adem naar ons kijken: hoe zal het daar aflopen? En ze vinden het 't beste zelf maar zo weinig mogelijk over deze zaak te zeggen. De hervormde synode gaat zich nóg eens beraden over een stuk, dat als kan in voorzien worden door verho ging van de omroepbijdrage. De fabri kanten, die niet meer bij de Ster terecht kunnen, zullen weer de adver tentiekolommen van de dagbladen gaan vullen en daarmee de dagblad pers weer lonend maken. Iedereen is zo geholpen: tv-kijker, radioluisteraar, krantenbedrijf en consument, en dat zonder dat iemand de dupe wordt. Mijn voorstel luidt dus: schaf de Ster reclame afl Emmen K. Vegter Partij De redactie behoudt zich het recht voor om ter opname In deze rubriek Ontvangen me ningsuitingen verkort weer te 6even. BIJ publlkatlc wordt met dc naam van de Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor den gezonden aan dc heer Joh. C. Francken. accretarlB van de hooldredacUe van Trouw- Kwartet, Postbus 859. Amsterdam. Sterreclame Het eindverslag van do commissie- Rooy over de financieel moeilijke po- sitie van het dagbladbedrijf noopt mij tot de opmerking dat niemand om de Sterreclame zit te springen, en als het anderen gaat als mij zullen velen zelfs het volledig wegblijven van deze ongewenste gast in de huiskamers toejuichen. Nu valt door het opheffen van de Ster natuurlijk een belangrijk bestanddeel van de inkomsten van de omroepverenigingen weg, maar daar De Rotterdammer Nieuwe Haagse Courant Nieuwe Leidse Courant Dordts Dagblad Uitgaven van N.V. De Christelijke Pers Dagolijlc» beiluur; 8. Bol, Den Hoog; 'dr. E. Bleuminlc, Pateis- wolde; mr. G. C. van Dam, Nootdorp: W. A. Fibbe, Roller- dom; J. lanjer. Utrecht; drs. J. W. de Pouj, Den Hoog,- J. Smol- lenbroek, Wassenaar. Overige leden van het olgemeen bestuur; K. Abmo, Amsterdam; H. A. de Boer, IJmuiden; Th. Brouwer, Assen; mr. dr. J. Don- ner. Den Haag; J. van Eibergen, Schoorsbergen; mr. K. von Houten, Wogeningen; ds. O. T. Hylkema, Billhoveni Joc. Huijsen, Delft; mevrouw M. C. E. Klooster- mon-Fortgens, Voorschoten; me vrouw J. G. Krooyeveld-Wouters, Keerhugowaard; prof. dr. G. N. Lommens, Noorden; ds. F. H. Londsmon, Den Hoog; H. de Mooij, Rijnsburg; prof. dr. G. C. van Niftrik, Amsterdam; H. Olie- vanger, Buitenpost; mr. dr. J. Ozinga, Lunteren; dr. A. Veermon, Rijswijk (Z-H); H. H. Wemmers, Den Hoog; drs. R. Zijlstro, Oosfer- lond (Zld). Directie: Ing. O. Postma, F. Diemer Hoofdredoctie: J.de Berg (waarnemend) Hoofdkantoor N.V. De Christelijke Pers: N.Z. Voorburgwal 276 - 280, Amsterdam. Postbus 859. Telefoon 020 - 22 03 83. Postgiro 26 92 74. Bank: Ned. Midd. Bank (rek.nr. 69.73.60.768). Gem.giro X 500. Tussen de drie christelijke partijen, KVP, CHU en ARP is op het ogen blik intensief overleg gaande m.b.t. een nieuw op te richten partij. Voor zeer velen in de ARP neemt de leiding t.a.v. het uitgangspunt een onaanvaardbaar weifelende houding aan. Hiervoor is wel een verklaring te geven. Een stagneren van de samen werking of zelfs een stopzetten moet tot elke prijs voorkomen worden. Met de erkenning van de bijbel als het enige uitgangspunt in de nieuw op te richten partij moet dan zelfs maar gemarchandeerd worden- Als de le den niet snel in aktie komen zal men in de top akkoord gaan met vage for muleringen als: de nieuwe partij moet zich bewust onder de kritiek van het Evangelie willen stellen en de nieuwe partij moet zich openstellen voor ie dereen die zich kan vinden in het mens- en maatschappijbeeld van de groep (aldus Trouw/Kwartet van 31 maart jl.) Laat daarom ieder die het niet eens kan zijn met een dergelijke grondslag van de nieuw op te richten partij al het mogelijke in het werk stellen om van de ARP-delegatie in de Contactraad te eisen dat zij geen genoegen zal nemen met een semi- christelijke partij of zoals Biesheuvel op 2 maart in Leeuwarden zei We zullen moeten streven naar één grote christelijke partij en geen surrogaat daarvan. Men mag toch niet aanne men dat deze opmerking bedoeld was ora eventuele kritiek uit Friesland reeds bij voorbaat de mond te snoe ren? Sint Annaparochie G. J. Klifman Urk In het ingezonden stukje 'Urk' Trouw-Kwartet van 24 maart j.l. van dr. P. H. van Gorkum te Zeist, trof het mij hoezeer de schrijver reeds is beïnvloed door, wat hij noemt kran ten lezen en televisie kijken. De Ur- kers lopen volgens dr. Van Gorkum dubbel achterop en naar ik ik meen hij zelf dubbel voorop. Welke conse quenties moet de Synode trekken ten opzichte van de kerkeraad van Urk? Aktie zegt hij. Wordt hiermede be doeld een soort van geloofsvervolging, door de synode, van kerkeraden welke hei Woord van God hoger achten dan dat van een mens? Hier spreekt de antithese, hopelijk nog onbedoeld, een duidelijke taal. De geschiedenis is bezig zich te herhalen. Advies aan dr. Van Gorkum: het oog naar boven, kijkkast dicht en de bijbel open. Harskamp J. L. Rodenburg Angola Het Angola-comité is tegen Portugal en voor Angola. Maar waarom horen we dan nu niets van dat comité? Nu voor/tijdens/na het voetballen met Portugal (Benfica). Tegen Portu gal betekent m.i. geen portwijn en geen Portugees voetballen- Maar zo is het onoprechte Angola-comité nu een maal. Nu doet zij nietsnu zij werkelijk tegen Portugal kan ageren. Maar het ging ook niet om Portugal of Angola. De gehele actie is gericht tegen het Westen, tegen Nederland, tegen de eigen economie, die moet kapot Nogmaals het comité is onop recht anders zou zij (le) geen actie voeren tegen het dagelijks bestaan van de Angolees, (2e) zich hebben gedistantieerd van zaagmolenmoorde- naarspraktijken, (3e) de uitnodiging van Portugal ter plaatse te gaan kij ken hebben aangenomen, (4e) duide lijk en met dezelfde kracht (als tegen de koffiehandel) actie voeren tegen voetballen (kijken) met Portugezen. Ede H. Meijer min of meer officiële reactie op het getuigenis de wereld, althans de her vormde kerk in moet. Is zo'n synodale reactie nu wel nodig? Ik heb geen behoefte aan zo'n stuk van de synode om de eenvoudige reden dat je daarvan niets kunt ver wachten. Dat is trouwens in de zitting van februari ook al gebleken. Want hoe gaat het? Ze stellen een commis sie samen, waarin alle richtingen ver tegenwoordigd zijn en dan komt er nooit zoiets uit als een geloofsgetuige nis. Wat dit betreft, val ik graag ds. Groenenberg bij, die geschreven heeft dat ons stuk zijn werk doet zonder synodaal zegje. Ds. Groenenberg maakte ook aanmer king op de samenstelling van liet forum op de predikantenvergadering, als over het getuigenis gediscussieerd zal worden Terecht! Ik neem het de heren orga nisatoren uiterst kwalijk, dat ze het forum zó samenstelden: één man van wie je een goed woord voor het getuigenis kimt verwachten en voor de rest tegenstanders. Op die manier krijg je geen echte dialoog, dit wordt meer iets van: fijn onder mekaar het getuigenis afkraken! Overigens ben ik het niet in èlles met ds. Groenenberg eens. Op welk punt dan niet? Hij schreef: professor Van Niftrik is woedend en woedend en woedend. Nu, ik ben niet woedend. Ik ben aan de ene kant verwonderd over en dankbaar voor de tienduizenden in stemmende reacties uit onze kerk en aan de andere kant ben ik terneerge slagen en moedeloos vanwege de ma nier waarop theologen hebben gerea geerd. Maar dat is heel iets anders dan woedend zijn. Kijk, er zijn din gen waar ik me moeilijk overheen kan zetten. Zoals wanneer iemand praat over gestolde lava als je iets met je hart geschreven hebt. Jaja, Buskes zei dat: gestolde lava. En dat drukt me neer, dat maakt me ellen dig. Ik ben best in staat te debatte ren, trouwens dat weten de mensen wel, maar als iemand je zo slecht verstaat, je zo volkomen misverstaat, dan word ik sprakeloos. Over dr. Buskes gesproken, in het interview dat dr. Puchinger met de Leidse academiepredikant J. A. Eek hof had, zei deze dat er tussen u en 1 Buskes geen wezenlijk verschil Is. ook niet inzake politieke en maatschappe- lijke verantwoordelijkheid, maar dat I-| Anf/j /wPpHcP K Pl*li" u alleen ln uw politieke stelllngname 11UU1U IVC1IV verschilt. Bent u het rtanrntee eens7 Josefson OVerfeden Ja, althans, ik heb altijd gedacht dat en we moeten daar niet te lang mee wachten. Tot slot een heel andere vraag. On langs preekte u ln Huizen voor de buitengewone wijkgemeente, terwijl de mede-ondertekenaar van het getui genis ir. J. van der Graaf in datzelfde Huizen in de 'gewone' hervormde ge meente als ouderling dienst deed. Hoe ervaart u zoiets? Ik heb hieraan eerlijk niet gedacht toen ik in Huizen preekte. Maar een paar weken geleden sprak ik in Har derwijk over het getuigenis en daar waren zowel mensen van de gerefor meerde bondsgemeente als van de buitengewone wijkgemeente bij. Toen werd er van beide kanten opgemerkt: nu zitten we wel bij elkaar, waarom kan dat 's zondags niet? Maar je moet je natuurlijk niet op de zaak verkij ken en menen dat alles rond is als je samen je kunt vinden in het getuige nis. Je moet ook niet alles in één keer willen. Wij'hebben als opstellers van het getuigenis gezegd wat we in de gegeven situatie meenden samen te moeten zeggen, maar daarmee zijn bijvoorbeeld de theologische verschil len die er tussen Van Itterzon en mij of tussen Jonker en mij zijn, niet van-de baan geveegd. Nu ik het erover heb, ik zou wel willen dat de mensen ophielden met te denken en te schrij ven dat het getuigenis een affaire is DRIEBERGEN De serie Horst-ca hiers van Kerk en Wereld in Drieber gen houdt op te bestaan: men is in verband met de hoge produktiekosten niet in staat de reeks voort te zetten. Voor publikatie van onderwerpen die Kerk en Wereld na aan het hart liggen is nu samenwerking gezocht (en gevonden) met Prisma-lectuur- voorlichting. Het laatste Horst-cahier, nr. 42, is geschreven door drs. Anne van der Meiden, voorlichtingsman van de rijks universiteit te Utrecht, en heet: 'Consumptie en communicatie'. De on dertitel is: 'Vermoedens in houtskool', waarmee (ook) gezegd wil zijn dat Horst-cahiers nimmer beoogden kant en klare studies weg te geven: het ging meer om bijdragen tot opinievor ming en tot voortgezette discussie over allerlei zaken. Drs. Van der Meiden houdt zich in dit laatste ca hier bezig met verschijnselen in het consumptieve en communitieve vlak, welke op een bepaalde manier uit drukkingsvormen zijn van ons moder ne leven (prijs 2.50 te bestellen bij Kerk en Wereld. De Horst 1. Drieber gen, giro 214.945). het zo lag. Maar gelet de felheid van Buskes' reactie kon het wel eens zijn, dat dit duidt op een theologisch ver schil tussen ons. dat tot nu toe niet aan het licht kwam. Ds. Eekhof vindt dat u met een fles wijn onder de arm naar elkaar toe moet stappen O, daar ben ik toe bereid. Maar er is een situatie geweest, dat was na dat stuk van Buskes in Hervormd Neder land, dat was werkelijk bar en boos... er was een moment dat het beter was dat we niet gingen praten. Ik heb toen gezegd: laten we elkaar niet ziek maken. Maar het moet na tuurlijk bijgelegd worden tussen ons, STOCKHOLM (LWI) Op 64-jarige leeftijd is overleden aartsbisschop Ru ben Josefson van Uppsala, het hoofd van de lutherse kerk in Zweden. Josefson was gastheer van de assem blee van de wereldraad van kerken in 1968 in Uppsala. Hij was lid van het uitvoerend comité en van het centraal comité van de wereldraad. In 1967 werd hij aartsbisschop van Uppsala en daarmee geestelijk hoofd van de Zweedse kerk. Josefson was een theo loog van naam, die belangrijk heeft bijgedragen aan de zogenaamde Lu- ther-renaissance in zijn land. De laat ste jaren speelde hij een leidende rol in de besprekingen met de regering over een nieuwe verhoudng tussen kerk en staat in Zweden. Prof. dr. G. V. van Niftrik van louter confessionelen en gerefor meerde bonders. Ze vergeten dat ou dere rechtse ethische theologen als Bakhuizen van den Brink, Van Unnik en Vriezen het stuk ook ondertekend hebben. SCHIPHOL 'De Nederlandse spel ling is niet alleen een zaak van Ne derland en België, maar ook van Suri name'. Dit zei de Surinaamse minister van justitie en politie, dr. J. Adhin, op Schiphol vóór zijn vertrek naar Suriname. 'Ik ben blij dat minister Van Veen positief staat tegenover on ze wens om inspraak in deze zaak. Ik heb hem gevraagd naar Suriname te komen om over de invoering van een nieuwe spelling te komen praten', zei dr. Adhin. De Surinaamse bewindsman, die voor overleg binnen de koninkrijkscommis- sie naar Nederland was gekomen, heeft tijdens zijn verblijf in ons land ook besprekingen gevoerd met de mi nisters Lardinois en Van Agt. KAMPEN Uit Kampen is een lijst met 119 handtekeningen van een aantal hoogleraren, leden van de we tenschappelijke en technische staf en studenten van de theologische ho geschool der gereformeerde kerken aldaar gestuurd naar de gereformeer de synode. De ondertekenaars (onder wie de hoogleraren dr. J. T. Bakker, dr. A. G. Honig en dr. G. Th. Rothui zen) geven hiermee te kennen dat zij de brief ondersteunen, die een aantal theologen van de Vrije Universiteit te Amsterdam eerder naar de synode zond en waarin dezen het synodebe sluit inzake het anti-racismefonds van de wereldraad van kerken bijzonder betreurden. 'Kampen' vraagt, net als de VU-theologen, de synode of zij in haar zitting van eind april op deze beslissing kan terugkomen. JERUZALEM Volgende maand zal in Israël een grote campagne worden gevoerd om het rabbinaat te bewegen tot meer soepelheid bij het toelaten van niet-joden tot het jodendom. Het hoogtepunt van de actie valt in de tijd van het Wekenfeest (het Joodse pinksteren). Bij het Wekenfeest pleegt de geschiedenis van Ruth de Moabietische te worden gelezen. Zij ging tot het jodendom over en was de grootmoeder van koning David. De actie is in het leven geroepen door rabbijn Menachem HaCohen, de geestelijke raadsman van de Hista- droet, de grote Israëlische vakbond. Het zit hem vooral dwars, dat de rabbijnen de toetreding tot het joden dom van leden van kiboetsiem zo star behandelen. Volgens hem weigeren de rabbinale hoven niet-joodse leden van kiboetsiem in het jodendom op te nemen, omdat 'de kiboets geen achter grond is voor joods leven'. (ADVERTENTIE) H.N., Weekblad voor kerk, cultuur en samenleving, 3 maanden op proef voor ƒ5,-. Probeer het eens. Ik abonneer mij NAPELS (KNP) Kardinaal Ursi van Napels en vijftien bisschoppen van Campania hebben met hun ver bod, om van de jaarlijkse processie naar de Madonna dell'Arco een ker mis te maken, niets bereikt. Ook dit jaar namen meer dan 200.000 mensen aan de processie deel, die van 's morgens zes tot 's avonds zes duurde. Net zoals in voorgaande jaren kwam het ook deze keer weer tot talrijke scenes van hysterie en fanatisme. Veel vrouwen, maar ook jongeren, werden door de grote physieke in spanningen het slachtoffer van epilep tische- en krampaanvallen. Het gebruik wil namelijk, dat de pelgrims de bedevaartsroute bloot- voets afleggen en geen moment mo gen stilstaan. Is men eenmaal in de bedevaartskerk aangekomen, dan moeten de pelgrims op de knieën de weg van het portaal tot aan het altaar afleggen. Meer dan 800 personen zou den tijdens deze bedevaart in een eerstehulppost behandeld zijn. De kar dinaal en de ibisschoppen hadden vori ge week in een herdelijk schrijven de gelovigen dringend verzocht deze pro cessie niet te houden, in ieder geval alle gevallen van fanatisme te vermij den. Dit verbod van de bisschoppen heeft in de hele streek rond Napels grote beroering veroorzaakt. Men verweet de bisschoppen een eeuwenoud ge bruik (de processie wordt vanaf 1450 gehouden), dat eeuwenlang is geto lereerd en door de kerk zelfs is aangemoedigd nu plotseling <te willen verbieden. op/vraag een proefnummer van/Hervormd Nederland RELIKWIEËN In Elseviers Literair Supplement b( spreekt Wim Zaal het boek van Patri-I ce Boussel over relikwieën. De infor-] matie die op tafel komt mag ingewij-1 den bekend zijn voor hen die niet dagelijks zich met relieken bezig hoi den zijn ze toch altijd onthutsend genoeg. Over de geloofwaardigheid van de kerk gesproken! Vooral ten tijde van de kruistochten schijnen alle mogelijke personen in het nabije oos ten aan min of meer officiële kerke lijke figuren de meest bizarre 'over blijfselen' van heilige personen en plaatsen te hebben geleverd. Maar di in zulk een veelvoud dat een abt in het jaar 1206 in diepe ernst gezegd moet hebben: 'Door Gods genade dit het zesde hoofd van Johannes de Doper dat ik mag kussen'. Pakhuizen vol relieken hebben in die tijd Euro pa overstroomd en ervoor gezorgd dat elke kerk z'n schrijn kreeg en daar mee z'n aparte bron van inkomsten, 't Is maar dat u weet dat u vast en zeker bedrogen wordt wanneer u in de komende vakantie de aandrang voelt opkomen om ergens in een kerk de beroemde schrijn van het een of ander te betreden, uiteraard tegen betaling van een zeker bedrag. In de reliekenverering hebben we te doen met de meest primitieve poging om het heil in Christus tegenwoordig te stellen. Wat Is immers eenvoudiger dan 't een of ander voorwerp te kussen of even aan te raken? Men heeft dan contact gehad met het heil- Want dat is het geloof dat erachter zit en er de ernst aan gaf. De ernst van de kitsch. Een bedrag dat minder onschuldig is als het lijkt Niet alleen dat het talloze weldenkende mensen totaal van de kerk vervreemd heeft, maar ook dat het miljoenen afgehou den heeft van de werkelijke tegen woordigheid van het heil nl in de verkondiging van het Woord en het ontvangen van doop en avondmaal, waardoor het nimmer tot een per soonlijke ontmoeting kwam. De leven de Heer van Pasen werd opgesloten in een ding. En dat kan ook op veel andere manieren, maar aan, dit extre me kan het althans duidelijk gede monstreerd. PLAATS: GIRONUMMER: Abonnementsprijs 16,per halfjaar; 32,per jaar. Abonnementen kun nen elk ogenblik ingaan. Bon - ingevuld in BLOKLETTERS - in envelop (zonder postzegel) verzenden aan: Hervormd Nederland. Antwoordnummer 1776, Den Haag. KERKRADE >- De politie heeft de 23-jarige vertegenwoordiger F. M. uit Maastricht aangehouden, die heeft be kend dat hij sinds november in 56 Limburgse gemeenten ouders van schoolgaande kinderen heeft opge licht Hij gaf zich uit als ambtenaar van het ministerie van onderwijs en 'verkocht' aan de ouders een niet bestaand tijdschrift over beroepskeu ze. De aanvankelijke abonnements prijs van 14,50 verhoogde hij later tot ƒ22,50. M. zegt zelf dat hij op deze manier ongeveer 3000 gulden heeft verdiend. Als het parlement het goedkeurt Van een onzer redacteuren STOCKHOLM Als het parle ment het goedkeurt, zullen kerk en staat in Zweden in januari 1983 gescheiden worden. Zweden zal daarmee het eerste Skandina- vische land zijn, waar een eind komt aan de eeuwenoude band tussen (lutherse) kerk en staat. Vanaf 1983 zal de benoeming van geestelijken uitsluitend door de kerk zelf gebeuren. De staat zal niet langer de "kerkbelasting' innen. De kerk zal een eigen ledenadministratie met bij drageplicht opbouwen. Het bijhouden van de burgerlijke stand gaat van de kerk naar de burgerlijke gemeenten over. Het eigendom van de kerk blijft onveranderd. Dit werd bekend gemaakt na een tweedaags besloten overleg onder lei ding van de Zweedse minister van kerkelijke zaken, mevrouw Alva Myrdal. Als voornaamste verandering noemde zij, dat de staat niet meer zal kunnen meespreken in geloofsaangele- genheden. De lutherse kerk zal voort aan kunnen werken als 'open volks- kerk', zei zij. Jongeren Het zij vooral geëngageerde jongeren geweest, die in de Skandinavisehe lan den in de jaren zestig een discussie op gang hebben gebracht over de diepgewortelde bindingen tussen kerk en staat. Zij zetten vraagtekens bij de integriteit van een kerk, die in zo'n nauw contact met de regering staat. Tegelijk liepen zij storm tegen de 'achterhaalde' structuren van de kerk, die als even zovele obstakels ervaren werden om het christendom op een nieuwe wijze relevant te maken ln de moderne pluralistische samenleving. In Zweden staat 97 procent van de bevolking als luthers te boek. In De nemarken en Noorwegen is 96 procent luthers en in Finland 93 procent. Toch zijn er van land tot land nog weer niet onbeduidende verschillen. Dat varieert van Finland, waar de kerk een officiële status, maar ook een grote mate van zelfstandigheid bezit, tot Noorwegen, waar zij het meest in een positie van afhankelijk heid leeft. In Finland heeft ook de kleine ortho doxe kerk (slechts 75.000 leden) tradi tioneel de status van staatskerk. De Deense kerk noemt zichzelf met na druk 'volkskerk' en geen 'staatskerk'. Zij werkt in zaken van financiën en beheer nauw met de overheid samen, maar heeft haar geestelijke vrijheid behouden. In Denemarken zijn de niet-lutherse christenen hoofdzakelijk rooms-katholiek, terwijl in de andere drie landen nauwelijks rooms-katho- lieken wonen. Daar bestaan de vrije kerken voornamelijk uit methodisten, baptisten en pinksterbroeders. In Zweden is de bestudering van de kwestie op regeringsniveau het verst gevorderd. Vorig jaar nam het Zweed se parlement het belangrijke besluit, om in deze overgangstijd nu reeds subsidie aan te bieden aan de niet- lutherse kerken. Anderhalf miljoen gulden werd beschikbaar gesteld, waar in ook de joodse en de moslim gemeenschap in het land deelden. Finland In Finland stelden de lutherse bis schoppen in 1966 een commissie in, De dom van Uppsala, zetel van het geestelijk hoofd van de Zweedse kerk. die in 1970 met een rapport kwam. ring nam tot nu toe geen initiatief Een centrale conclusie: 'Thans ligt het opperbestuur over de kerk bij de regering, maar in de toekomst dient dit te liggen in handen van een vergrote bisschoppenconferentie of een soortgelijk, door de kerk te kie zen, orgaan'. Deze commissie zou de regering echter zeggenschap willen la ten behouden in zaken, die het open bare leven betreffen. De Finse rege- voor een onderzoek. Wel publiceerde de voornaamste partij van het land, de sociaal-democratische partij, in sep tember 1971 een uitgebreid rapport, waarin wordt aangedrongen op her vorming. De Finse sociaal-demokraten willen de kerkbelasting laten bestaan, maar dan alleen te heffen van kerkleden per soonlijk en niet meer van hun zaken (belastingen op ondernemingen ma ken thans veertien procent van het kerkelijk inkomen uit). De kerk zou zelf verantwoordelijk moeten zijn voor de salarissen van haar predikan ten en andere werknemers. Bisschop pen zouden niet langer door de presi dent benoemd moeten worden. Wel zou het parlement het recht moeten houden, om synodebesluiten al dan niet te ratificeren. In enemarken met zijn traditioneel sterke nadruk op de plaatselijke ge meente als de kern van het kerkelijke- leven is het probleem waarschijnlijk het minst brandend. Hier is sinds 1964 een regeringscommissie bezig met de vraag, 'of de radikale sociolo gische veranderingen van deze tijd structurele veranderingen in de volks kerk wenselijk maken'. De Noorse regering stelde vorig jaar een commissie in. Tot de jongste critici behoort daar bisschop Per Juv- kam van Bergen, die onlangs op een jongerencongres een scherpe aanval deed op het kerkelijk establishment, dat hij verweet geen enkel benul van het werk van de kerk te hebben. Overigens liet een recent opdinie-on- derzoek zien, dat 66 procent van de Noren geen behoefte heeft aan veran dering van de huidige situatie. NED. HERV. KERK Beroepen: te Huizen en te Nieuwer- kerk a.d. IJssel: C. v. d. Bergh te Katwijk a. Zee, die bedankte voor Ede; te Coevorden: R. Hoen te Veen- dam, die dit beroep heeft aangenomen. Aangenomen: naar Zeist: P. Warners te 's-Heerenihoek - Nieuwdorp. Bedankt: voor Dirksland: A. Breure te Westbroek; voor Scheveningen: K. A. Abelsma te Wateringen; voor Bols- ward: J. Folkertsma te Apeldoorn. GEREF. KERKEN Beroepbaar: J. Snijder te Muiderberg, voorheen pred. vrijgem. geref. kerken buiten verb. Beroepen: te Berkel-Rodenrijs: J. Snij der te Muiderberg, die dit beroep heeft aangenomen. Bedankt: voor Nijega-Opeinde: C. Zee man te Lioessens; voor Scheemda: J. D. Ubels te Akkrum. GEREF. KERKEN (VRIJGJ Beroepen: te Schildwolde: R. Timmer man te Heenise. CIIR. GEREF. KERKEN Beroepen: te Zwolle: A. v. d. Veer te Nieuwe Pekela. GEREF. GEMEENTEN Beroepen: te Krabbendijke: A. Hoo- gerland te Werkendam, die bedankte voor Kapelle a.d. IJssel en voor Wol- faartsdijk. Bedankt: voor LJsselmonde: C. de Rid der te Nunspeet. Ismail Ivadareja Generaal van een dodenleger. Uitgeverij: De Koepel, Roosendaal. Prijs 17,90 Specifieke literatuur van Albanië is jong en beperkt. Het Balkanland werd eerst in 1921 onafhankelijk. Het uit het Frans vertaalde boek van de jon ge Albanese auteur Kadareja betekent voor de wereld een kennismaking van de literatuur van dit land, die voorna melijk was gebaseerd op volksverha len en volksliederen. Ismail Kadareja groeide op tijdens de Italiaanse bezet ting van z'n land, nadat de legers van Mussolini het kleine gebied hadden overweldigd. Dit zinloze avontuur kostte Italië ongeveer 20.000 doden. Twintig jaar later wordt een Italiaan se generaal belast met een lugubere opdracht: hij moet de lichamen van z'n gesneuvelde en in Albanese aarde begraven landgenoten repatriëren. De ze onderneming is het hoofdthema van een opmerkelijke roman gewor den. De generaal wordt bij z'n rond gang door het bergland van de voor malige partizanen vergezeld door een melancholieke, achterdochtige pries ter. Kadareja heeft een zeer menselijk verhaal geschreven, waarin prachtige momenten voorkomen, zoals de komst van honderden familieleden van de gesneuvelden, die de generaal vóór z'n missie benaderen, daarna de con tacten met de Albanese bevolking, fragmenten van een verbitterd verle den, die terugkeren. Een grondtoon is ook, dat de generaal, die door deze arbeid een filosofisch mens wordt, mét de lezer de wedergeboorte van een trots bergvolk ervaart. Een roman van internationale allure. RFS

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1972 | | pagina 2